Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОНДА ТАЪЛИМ ТИЗИМИ: ҲОЛАТИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ'

ЎЗБЕКИСТОНДА ТАЪЛИМ ТИЗИМИ: ҲОЛАТИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

238
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОНДА ТАЪЛИМ ТИЗИМИ: ҲОЛАТИ ВА ИСТИҚБОЛЛАРИ»

Tashkent State Transport University Volume 3 | TSTU Conference 1 | 2022

Google Scholar indexed Prospects for Training International

^Obi0.24412/2181-1385^022-1^95-1^ УЗБЕКИСТОНДА ТАЪЛИМ ТИЗИМИ: ПОЛАТИ ВА ИСТЩБОЛЛАРИ

Алишер Гаффарович Муминов

Узбекистан Миллий университети профессори alisher.nuuz@gmail .com

Хрзирги кунда дунёда таълимнинг ахамияти изчил ошиб, у нафакат иктисодиётни, балки бутун жамиятни сифат жихатдан янги боскичга олиб чикишда энг мухим омиллардан бирига айланди.

Узбекистонда сунгги беш йил ичида олий таълим сохасида хам чукур ислохотлар, таълимни ривожлантириш, салохиятли кадрларни шакллантириш, жахон тараккиётига мос мутахассислар тайёрлашга оид кенг куламли чора-тадбирлар амалга оширилганлигига гувох булиб турибмиз.

2019 йилда кабул килинган Узбекистон Республикаси олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепцияси [1] олий таълимни ривожлантиришнинг стратегик максадлари, вазифалари, якин ва узок муддатли истикболдаги боскичларини белгилашда хамда сохага доир дастурлар ва комплекс чора-тадбирларни ишлаб чикиш учун мухим асос булди.

2020 йилда кабул килинган «Таълим тугрисида»ги конун [2] эса ушбу соха тараккиётида, ёшларимиз замонавий билимларни эгаллашда хеч шубхасиз, янги уфкларни очиб берди.

Ушбу конун хужжатлари ва курилган чора-тадбирлар натижасида Узбекистон Республикаси Президенти Ш. Мирзиёев таъкидлаганидек, "кейинги 5 йилда олий таълимга кабул квотаси 3 баробар оширилиб, 2021 йилда 182 минг нафар ёш учун талаба булиш имконияти яратилди. Бу умумий камров 28 фоизга етди деганидир. Вахоланки, 4 йил аввал олий таълимда 100 нафар боладан факатгина 9 нафарида укишга имконият бор эди". [3]

Бу ишлар келгусида хам амалга оширилиши белгиланди. Жумладан, 20222026 йилларда Тараккиёт стратегиясининг 2022 йилда амалга ошириш буйича «йул харитаси» га кура, таклифлардан келиб чикиб, кабул параметрларини ошириш кузда тутилган.

Кайд этилишича, 2022 йилга бориб ёшларнинг олий таълимга кабул килиш даражасини 38 фоизга етказиш режалаштирилган. [4]

Шу каторда Узбекистонда олий таълим муассасалари сони 159 тага етгани, 30 та хорижий олий таълим муассасасалари ва уларнинг филиалларининг очилиши, [5]

April 21-22

195

Tashkent State Transport University

Google Scholar indexed

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-195-198

Volume 3 | TSTU Conference 1 | 2022 Prospects for Training International

^^pecialists^n^heFieldoimeSmePmem

махаллий университетларда хориж билан хамкорликда кушма факультетларнинг ташкил этилиши хам талабалар камровини сезиларли даражада ошишига ёрдам берган омиллардан булганлигини айтиб утиш зарур.

Кейинги йилларда мамлакатимизда ижтимоий-иктисодий ривожланишнинг устувор йуналишларига хамда халкаро стандартлар талабларига мос келадиган олий таълим тизимини яратиш буйича кенг куламли ишлар амалга оширилмокда. Худудларда янги олий таълим муассасаларининг ташкил этилиши, кадрлар тайёрлашнинг замонавий таълим йуналишлари ва мутахассисликлари хамда сиртки ва кечки булимларнинг очилиши, олий таълим муассасаларига кабул квоталарининг оширилиши мазкур йуналишдаги мухим ислохотлар хисобланади.

Бундан ташкари сунгги уч йилда Узбекистонда хорижий олий таълим ташкилотлари сони икки баробар ошганлигини хам айтиш зарур. [6]

2020/2021-укув йилининг узида юртимизда хорижий олий таълим ташкилотлари сони 20 тага купайди. [7]

Хрзирги кунда мамлакатимизда Буюк Британия, Италия, Япония, Х,индистон, Жанубий Корея, Сингапур, Россия, Латвия давлатларининг олий укув юртларининг филлиаллари фаолият олиб бормокда. [8]

Айтиш керакки, нуфузли олий укув юртлари билан хамкорликни кенгайтириш, ёшларимизда жахон стандартларига мос булган билим ва куникмаларни шакллантириш борасида амалга оширилган ишлар авж олаётганини куплаб мисолларда куриш мумкин. Жумладан, 2021 йилнинг ноябрида булиб утган иккинчи Россия—Узбекистон таълим форумида кайд этилганидек, Россиянинг яна 8 та олий укув юрти Узбекистонда уз филиалларини очиш ниятида. Бу эса ёшларимиз учун янги имкониятлар очилаётганлигидан далолат беради.

Кези келганда бугунги кунга кадар Узбекистонда Россиянинг 15 та етакчи университетларининг филиаллари ташкил этилган булиб, улардан 12 таси 2018—2021 йилларда очилганлигини, мазкур филиалларда мамлакатнинг 6 минг нафардан ортик талабаси тахсил олаётганлигини хам айтиш жоиз. [9]

Мамлакатда таълим сохасидаги ислохотлар, ёшларни таълим тизими билан камраб олиш борасида амалга оширилган дунё хамжамияти томонидан эътироф этилмокда. Жумладан, World Population Review томонидан 2021 йилда энг саводли мамлакатлар рейтингини тузиш учун 154 мамлакатдаги холатни тахлил килган. Рейтингга кура

April 21-22

196

Tashkent State Transport University Volume 3 | TSTU Conference 1 | 2022

Google Scholar indexed Prospects for Training International

БШ:10.24412/2Ш-1385-2022-^^

Узбекистон саводхонлиги 100 фоизни ташкил килган 4 та мамлакатлардан биридир. [10]

Ижтимоий тараккиёт дунёдаги ривожланган давлатларнинг юксак тараккиёт ва турмуш фаровонлигига эришиши аввало, илм-фан ва таълимга каратилган улкан эътибор натижасида булганлигини ёркин намоён килмокда.

Шу маънода мамлакатимизда таълим тизимидаги ислохотларнинг истикболлари хусусида куйидагиларни айтиш мумкин.

Аввало, у давлат микёсида ижтимоий-иктисодий жараёнларни ташкил этиш ва бошкаришнииг алохида, мухим сохасига айланиб улгурганлиги кайд этиш зарур.

Колаверса, Янги Узбекистонда "инсон капиталига" доимий инвестициялар ривожланган демократик давлатни барпо этиш, фукаролик жамиятини шакллантиришнинг мухим кафолати эканлиги хакида тассавур тулик карор топди. Факатгина мустахкам билимга эга булган шахс эркин булиб, демократик давлатни барпо этишнинг фаол иштирокчиси булади. Бу тезис доимо давлат даражасида эътироф этилиб, куллаб-кувватланиб келинмокда, хозирда эса бу гоя фукаролар онгида мустахкамланиб, ислохотларнинг келгусидаги ютуклари учун мустахкам замин яратмокда.

Сунгги йилларда юртимизни хар томонлама тараккий эттириш максадида барча сохалар катори таълим тизимида хам туб ислохотлар олиб борилаётгани ёшларимизни илм-фан, маърифат ва маънавият, тараккиёт ютуклари, замонавий билимлар билан куроллантириш хар качонгидан хам мухим булаётганлигини курсатмокда.

Бу борада Президент Ш.Мирзиёевнинг "Биз учун хаёт ва мамот масаласи -таълим, таълим ва яна бир марта таълим. Болаларимизга яхши таълим бермас эканмиз, келажакни кура олмаймиз. Буни хаммамиз яхши тушунишимиз керак" [11] деган таъкидларини алохида кайд этиш зарур.

Шу сабабдан, юксак билимли ва интеллектуал ривожланган авлодни тарбиялаш Янги Узбекистонни барпо этишнинг асосини ташкил килади.

REFERENCES

1. «Узбекистон Республикаси Олий таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисида"ги Узбекистон Республикаси Президентининг 08.10.2019 йилдаги ПФ-5847-сон Фармони // https://lex.uz/docs/4545884

April 21-22

197

Tashkent State Transport University

Google Scholar indexed

DOI: 10.24412/2181-1385-2022-1-195-198

Volume 3 | TSTU Conference 1 | 2022 Prospects for Training International

^^pecialists^n^heFieldoimeSmePmem

2. Узбекистон Республикасининг «Таълим тугрисида»ги ^онуни // https://lex.uz/docs/5013007

3. Азму шижоатли ёшларимиз билан биргаликда Янги Узбекистонни албатта бунёд этамиз. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Ёшлар кунига багишланган тантанали маросимдаги маърузаси (30 июнь 2021 йил) // https://uza.uz/uz/posts/azmu-shizhoatli-yosЫarimiz-Ыlan-Ыrgalikda-yangi-ozbekistonni-albatta-bunyod- etamiz_281131tamLz_281131 ?q=%2Fposts%2Fazmu-shizhoatli-yosЫarimiz-Ыlan-Ыrgalikda-yangi-ozbekistonш-albatta-bunyod-etamiz_281131

4. Олий таълим муассасаларининг кабул квоталари оширилади // https: //www.xabar. uz/j тр2

5. Узбекистондаги олий таълим муассасалари сони маълум килинди // https://daryo.uz/Ш022/02/13/ozbekistondagi-oliy-talim-muassasalari-som-malum-qilindi/

6. Узбекистонда хорижий олий таълим ташкилотлари сони сунгги 3 йилда икки баробар ошди // https://daryo.uz/k/2021/10/08/ozbekistonda-xorijiy-oliy-talim-tashkilotlari-soni-songgi-3-yilda-ikki-barobar-oshdi/

7. Узбекистондаги олий таълим муассасалари сони маълум килинди // https://daryo.uz/Ш022/02/13/ozbekistondagi-oliy-talim-muassasalari-som-malum-qilindi/

8. "2021/2022 укув йилида Узбекистон Республикасининг Олий таълим муассасаларига укишга кабул килишнинг давлат буюртмаси параметрлари тугрисида" ги Узбекистон Республикаси Президентининг 22.06.2021 йилдаги ПК-5157-сон карори // https://lex.uz/docs/5472291

9. Россия Узбекистонда 8 та ОТМ филиалини очиши кутилмокда // https://daryo.uz/k/2021/11/18/rossiya-ozbekistonda-8-ta-otm-filialini-ochishi-kutilmoqda/

10. Узбекистан попал в четверку стран со 100-процентной грамотностью населения // https://nuz.uz/obschestvo/1190666-uzbekistan-popal-v-chetverku-stran-so-100-proczentmj-gramotmstyu-naselemya.html

11. Президент хдёт-мамот масаласи хдквда гапирди // https://www.xabar.uz/kze8

April 21-22

198

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.