Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОН ВА ХИТОЙ ДАВЛАТЛАРИ ЎРТАСИДАГИ МАДАНИЙ ВА ИЖТИМОИЙ-МАДАНИЙ СОҲАЛАРДАГИ ҲАМКОРЛИГИ'

ЎЗБЕКИСТОН ВА ХИТОЙ ДАВЛАТЛАРИ ЎРТАСИДАГИ МАДАНИЙ ВА ИЖТИМОИЙ-МАДАНИЙ СОҲАЛАРДАГИ ҲАМКОРЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

CC BY
28
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
тарих / маданият / туризм / ҳамкорлик / таълим / ёдгорликлар / ўқув юртлари / тарих / мамлакат. / history / culture / tourism / cooperation / education / monuments / educational institutions / history / country

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Буранова, Нигора Аъзамкуловна

ушбу мақолада Ўзбек-Хитой ўртасидаги маданий ва ижтимоий сохадаги ўзаро ҳамкорлик масалаларининг баъзи қирралари баён этилган. Шунингдек, таълим сохасидаги ҳамкорлик масалалари ҳам кўрсатилган. Туризм борасида амалга оширилаётган бугунги ижобий ишлар юртимиз ва Хитой ўртасидаги маданий-ижтимоий сохадаги ҳамкорлигимизга янада ижобий таъсир кўрсатилиши очиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

COOPERATION IN CULTURAL AND SOCIO-CULTURAL AREAS BETWEEN UZBEKISTAN AND CHINA

this article describes some aspects of Uzbek-Chinese cooperation in the cultural and social spheres. Issues of cooperation in the field of education are also indicated. It has been revealed that today's positive activities in the field of tourism will have an even more positive impact on our country's and China's cultural and social cooperation.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОН ВА ХИТОЙ ДАВЛАТЛАРИ ЎРТАСИДАГИ МАДАНИЙ ВА ИЖТИМОИЙ-МАДАНИЙ СОҲАЛАРДАГИ ҲАМКОРЛИГИ»

УЗБЕКИСТОН ВА ХИТОЙ ДАВЛАТЛАРИ УРТАСИДАГИ МАДАНИЙ ВА ИЖТИМОИЙ-МАДАНИЙ СО^АЛАРДАГИ ^АМКОРЛИГИ

d https://doi.org/10.5281/zenodo.7335312

Буранова Нигора Аъзамкуловна

Тарих фанлари номзоди, доцент Тошкент архитектура-курилиш институти E-mail: nigoraburanova53@mail.ru

Аннотация: ушбу мацолада Узбек-Хитой уртасидаги маданий ва ижтимоий сохадаги узаро %амкорлик масалаларининг баъзи цирралари баён этилган. Шунингдек, таълим сохасидаги %амкорлик масалалари %ам курсатилган. Туризм борасида амалга оширилаётган бугунги ижобий ишлар юртимиз ва Хитой уртасидаги маданий-ижтимоий сохадаги %амкорлигимизга янада ижобий таъсир курсатилиши очиб берилган.

Калит сузлар: тарих, маданият, туризм, %амкорлик, таълим, ёдгорликлар,уцув юртлари, тарих, мамлакат.

Abstract: this article describes some aspects of Uzbek-Chinese cooperation in the cultural and social spheres. Issues of cooperation in the field of education are also indicated. It has been revealed that today's positive activities in the field of tourism will have an even more positive impact on our country's and China's cultural and social cooperation.

Key words: history, culture, tourism, cooperation, education, monuments, educational institutions, history, country.

Узбекистан ва Хитой узок тарихга, ноёб маданият хамда улкан интеллектуал салохиятга эга. Бу давлатлараро гуманитар хамкорликни кенгайтириш, икки мамлакат олий укув юртлари ва илмий-тадкикот институтлари уртасида шериклик муносабатларини урнатиш, шунингдек, узаро маданий алокаларни янада ривожлантиришни давр такозо килмокда.

Маданий-гуманитар сохада Узбекистон-ХХР муносабатларининг янги боскичга кутарилишига нафакат савдо, коммуникация, балки туризм сохаси хам ижобий таъсир курсатмокда. Узбекистоннинг кадимий тарихий маданиятига оид ёдгорликлари хамиша чет эллик сайёхлар эътиборини узига жалб килиб келган. Узбек-Хитой муносабатларида туризм сохасидаги хамкорликка хам алохида эътибор каратиб, 2010 йилдан буён Узбекистон Республикасига Хитой фукароларининг гурух-гурух булиб саёхат киладиган туристик мамлакат макоми берилган.

2013 йил ноябрь ойида Узбекистонга уюштирилган Хитой Халк Республикаси давлат кенгаши Бош вазири Ли Кетсяннинг расмий ташрифи давомида томонлар уртасида туризм сохасида хамкорлик буйича хукуматлараро битим имзоланди [Халк сузи. 2014, 29 март.:1].

Хитойнинг катор шахарларида Узбекистон маданияти хафталиги утказилганини самарали маданий хамкорлик мисоли сифатида бахолаш мумкин. Шу билан бирга, Хитойнинг купгина йирик мегаполислари-Пекин, Шанхай ва бошка шахарларида таникли узбекистонлик рассомларининг узбек халкининг замонавий хаёти хамда тараккиётининг турли кирралари тасвирланган ижодий ишлари кургазмаси булиб утди.

Хитойлик санъаткорлар хар икки йилда Самарканд шахрида утказиладиган "Шарк тароналари" халкаро мусика фестивалида мунтазам катнашиб келмокдалар. Мамлакатимизда узаро маданий мулокотни мустахкамлашга мулжалланган кино кунлари, бадиий кургазмалар, фестиваллар утказилмокда. 2015 йилги фестивалда бош соврин-Гран-прини Хитойнинг "Jiangsu women's Orchestra" гурухи кулга киритди.

Таълим сохасидаги хамкорлик хам жадал ривожланмокда. Хусусан идоралараро алокалар доирасида талаба ва амалиётчилар алмашинуви кенг йулга куйилган.

Марказий Осиёда биринчи булиб Тошкентда (2005 йил майда) ва Самарканд шахрида (2013 йил сентябрда) очилган Конфуций институтлари узбекистонликларни хитой тили в амаданияти билан якиндан таништириб келмокда. Ушбу институтларни утган 11 йил давомида Хитой билан Узбекистон дустлигини мустахкамлашга хизмат киладиган 3 мингдан ортик мутахассислар битириб чикдилар. Бундан ташкари, Хитой хукумати хомийлигида Узбекистон олий укув юртларида хитой тилини укитиш буйича замонавий марказлар ташкил этилди.

Хитой Марказий миллатлар университетида (2010 йилдан) ва Пекин чет тиллар университетида (2012-2013 укув йилидан) узбек тилини укитиш йулга куйилди. Хитойнинг нуфузли укув академик муассасаларидан бири хисобланган Шанхай Халкаро тадкикотлар университетида алохида узбек тили кафедраси фаолият курсатмокда. 2016 йилнинг сентябридан Шанхай олий укув юртида факултатив дарс сифатида укитилмокда.

Иккитомонлама келишувга мувофик ва ШХ,Т доирасида ХХР хукумати 2012-2013 укув йилида узбекистонлик 120 талаба ва стажёрларга грантлар ажратди. Конфуций номидаги институт оркали Ланчжоу унверситетида узбекистонлик 50 га якин талаба тахсил олмокда.

2013 йил 15 май куни Шанхай шахрида Хитойда биринчи марта Шанхай университети хузуридаги ШХ,Т халк дипломатияси илмий тадкикот института негизида Ватанимиз тарихи хамда ривожланишини якиндан урганиш максадида Узбекистон тадкикотлари ва таълим алмашувлари маркази очилди. Унинг мутахассислари Узбекистонда руй бераётган замонавий жараёнларни кузатиб бормокдалар.

Хитой ва Узбекистон уртасида 2014-2017 йилларга мулжалланган маданий хамкорликка оид дастур (2013 йил ноябрь) кабул килинди. Икки томонлама маданий муносабатларни мустахкамлашда 1998 йилда ташкил этилган "Узбекистон-Хитой" ва 2007 йил уз фаолиятини бошлаган "ХХР-Марказий Осиё мамлакатлари" дустлик жамиятлари мухимах амият касб этмокда. Икки мамлакат дустлик жамиятлари уртасидаги узаро делегациялар алмашинуви давлатлараро алокаларни янада мустахкамлашга кумаклашмокда [Рахматов У., Дюгай П. Узбекистон-ХХР: «Мамлакатларимиз уртасидаги хамкорликнинг бугуни ва келажаги буюкдир» // Халк сузи. 2012, 2 май.: 2].

Хитой кадимги маданий ёдгорликлари ишлари буйича давлат бошкармаси, Хитой ижтимоий фанлар академияси, Хитой Шимоли-Еарбий университети вакиллари узбекистонлик хамкасблари билан археологик тадкикотлар ва тарихий обидаларни реставрация килиш буйича хамкорлик килмокдалар. Улар Буюк Ипак йулининг тарихий куринишини кайта тиклаш борасида изланишлар олиб бормокдалар. Хитойлик машхур ёзувчи Лаошэнинг узбек тилига угирилган "Мушуклар шахри хотиралари" асари китобхонларимизга Хитой адабиёти билан танишиш имконини бермокда.

2017 йил 13 мартда Хитой ва Узбекистон уртасида дипломатик муносабатлар урнатилганининг 25 йиллиги арафасида Шанхай университетида буюк аллома Алишер Навоий хайкали очилди.

Таъкидлаш жоизки, икки давлат уртасида минтакавий хамкорликни ривожлантириш борасида метропол субъектлар (Тошкент-Шанхай, Самарканд-Сиан шахарлари, Навоий-Чжучжоу, Тошкент-Хунан, Самарканд ва Шенси вилоятлари) уртасида тугридан-тугри муносабатлар урнатилганлиги натижасида икки мамалакат худудларининг алокалари ривожланиб бормокда.

Х,озирги кунда Узбекистон ХХР билан ташки савдо, транспорт коммуникацияси сохасидаги хамкорликлар жадал суръатлар билан ривожланмокда. Хитойнинг Узбекистонга

каратилган ташки сиёсатида узаро манфаатли ва купкиррали муносабатларни ривожлантиришга алохида эътибор каратилмокда. Узаро алокаларнинг янада мустахкамланиши Узбекистоннинг Жануби-Шаркий Осиё давлатлари билан булган муносабатларини ривожлантиришда катта ахамият касб этади.

Умуман, Узбекистон ва Хитой хукумати, вазирлик ва идоралари, колаверса, тадкикодчи олимлар уртасида хамкорлик алокалари кенг йулга куйилган. Хитойлик олимлар Узбекистоннинг замонавий сиёсатини ва иктисодий тараккиётини урганишга катта эътибор каратмокда. Айникса, Президент Ш.Мирзиёевнинг сиёсий фаолиятига ва олиб бораётган ислохотларига катта кизикиш билан кузатмокда. Масалан, 2019 йил декабрь ойида Хитой халкаро муаммолар академиясида «Президент Шавкат Мирзиёев — Узбекистондаги ислохотлар даврининг меъмори» номли китоби чоп этилган. Асарда Президент Шавкат Мирзиёевнинг Узбекистоннинг замонавий ривожланиши ва келажаги юзасидан стратегик карашлари, давлатимиз рахбарининг Марказий Осиё минтакаси, ШХ,Т ва Евроосиё худудида хавфсизлик ва тараккиёт таъминланишида тутаётган фаол урни уз ифодасини топган. Узбекистон тараккиётининг усувчанлиги, мамлакатимиз ички ва ташки сиёсатида тарихан киска даврда амалга оширилган изчил узгаришлар хакидаги маълумотлар хитойлик китобхонларнинг эътиборига хавола килинди.

Охирги йилларда Хитой ва Узбекистонда мамлакат маданияти кунлари, кургазмалар, концертлар, кино фестиваллари мунтазам равишда утказиб турилаётганлигига купчилик гувох булмокда. Жумладан, 2019 йилнинг 24-27 декабрь кунлари Хитойнинг Пекин шахрида «Ипак йули гавхарига саёхат» мавзусида Узбекистон маданияти куни утказилди. Узбекистон давлат филармонияси Бухоро вилоят булимининг «Бухоро мавжлари» ва «Бухоро гузаллари» ансамбллари узларининг мазмунли дастурлари билан иштирок этди.

Шундай килиб, Узбекистон-Хитой алокаларининг хозирги холати давлатларимизнинг бир-бирлари билан узок муддатли стратегик хамкор эканликларидан далолат беради. Бу эса, икки мамлакат халкларининг миллий манфаатларига ва хозирги замон талабларига тула мос келади. Икки мамлакат уртасидаги мулокотлар, алокалар изчил ривожланиб бораётган халкаро муносабатлар тарихида мухим ахамият касб этади ва келажакда янада самарали натижаларга эришишга кен гимкониятлар яратади.

Хулоса урнида шуни кайд этиш жоизки, сунгги йилларда Узбекистон Республикасининг ХХР билан муносабатлари сифат жихатидан янги даражага кутарилди.

АДАБИЁТЛАР (REFERENCES)

1. Рахматов У., Дюгай П. Узбекистон-ХХР: «Мамлакатларимиз уртасидаги хамкорликнинг бугуни ва келажаги буюкдир»//Халк сузи. 2012, 2 май.: 2

2. Халк сузи. 2014, 29 март.:1

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.