Научная статья на тему 'ЎЗБЕКИСТОН ТАРАҚҚИЁТИНИНГ ЯНГИ БОСҚИЧИДА ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИНИНГ ТАЪМИНЛАНИШИ'

ЎЗБЕКИСТОН ТАРАҚҚИЁТИНИНГ ЯНГИ БОСҚИЧИДА ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИНИНГ ТАЪМИНЛАНИШИ Текст научной статьи по специальности «Биологические науки»

49
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Инсон ҳуқуқлари / виждон / шахс / мулк / сўз эркинлиги / плюрализм. / Human rights / conscience / personality / property / freedom of speech / pluralism.

Аннотация научной статьи по биологическим наукам, автор научной работы — Ж. С. Раматов, М. Ҳасанов

Мақолада Ўзбекистонда инсон ҳуқуқларини таъминлаш масаласи, нинг кўрсаткичлари ,диний ва сиѐсий қарашлари. Инсон ҳуқуқларини миллий кўламда ҳимоя қилиш тегишли қонун ҳужжатлари ѐрдамида, мустақил суд ҳокимияти орқали, ҳимоя воситаларининг якка тартибдаги кафолатларини қонунчилик йўли билан расмийлаштириш ва амалиѐтга татбиқ этиши, Инсон ҳуқуқлари бўйича халқаро шартномалар ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя этиш ва рағбатлантириш каби масалалар тахлил этилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЎЗБЕКИСТОН ТАРАҚҚИЁТИНИНГ ЯНГИ БОСҚИЧИДА ИНСОН ҲУҚУҚЛАРИНИНГ ТАЪМИНЛАНИШИ»

УЗБЕКИСТОН ТАРАВДИЁТИНИНГ ЯНГИ БОСЦИЧИДА ИНСОН ХУКУЦЛАРИНИНГ ТАЪМИНЛАНИШИ

Ж. С. Раматов

Тошкент давлат транспорт университети, "Ижтимоий фанлар" кафедраси

мудири

М. Х,асанов

Тошкент давлат транспорт университети, "Ижтимоий фанлар" кафедраси

укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Маколада Узбекистонда инсон хукукларини таъминлаш масаласи, нинг курсаткичлари ,диний ва сиёсий карашлари. Инсон хукукларини миллий куламда химоя килиш тегишли конун хужжатлари ёрдамида, мустакил суд хокимияти оркали, химоя воситаларининг якка тартибдаги кафолатларини конунчилик йули билан расмийлаштириш ва амалиётга татбик этиши, Инсон хукуклари буйича халкаро шартномалар ва инсон хукукларини химоя этиш ва рагбатлантириш каби масалалар тахлил этилган.

Таянч сузлар: Инсон хукуклари, виждон, шахс, мулк, суз эркинлиги, плюрализм.

ABSTRACT

The article examines the issue of human rights in Uzbekistan, its indicators, religious and political views. Issues such as the formalization and implementation of individual remedy guarantees, international human rights treaties, and the protection and promotion of human rights were analyzed through relevant legislation and an independent judiciary.

Keywords: Human rights, conscience, personality, property, freedom of speech, pluralism.

КИРИШ

Барчамизга маълумки, сунги турт йилда мамлакатимизда барча сохалар катори инсон хукукларини таъминлаш масаласида хам катор узгаришлар кузга ташланди. Виждон, шахс, мулк ва суз эркинлиги, плюрализм, сиёсий карашларнинг хилма-хиллиги ва бошка масалаларда ижобий узгаришлар кузга ташлана бошлади. Бу борада катор

June, 2022

963

халкаро рейтингларда хам Узбекистоннинг курсаткичлари сезиларли даражада узгарди. Диний ва сиёсий карашлари боис узок муддатларга озодликдан махрум килинган минглаб юртдошларимиз уз оиласи багрига кайтди. Узок йиллардан бери шу юртда яшаб келаётган ун минглаб фукаролиги булмаган шахсларга Узбекистон Республикаси фукароси паспортлари топширилди. Кушни ва кардош, якин ва узок хориж мамлакатлари билан алокалар яхшиланди. Узбекистон хар жихатидан яна дунё эътиборига тушди.

АДАБИЁТЛАР ТА^ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Узбекистон инсон хукуклари буйича 80 дан ортик халкаро хужжатларга, шу каторда, БМТнинг 6 та асосий шартномаси ва 4 та факультатив протоколига кушилган. Мамлакатда инсон хукуклари сохасини янада ривожлантириш максадида Президент Фармони [1] билан 2020 йилнинг 22 июнь куни Инсон хукуклари буйича Узбекистон Республикасининг Миллий стратегияси ва уни амалга ошириш буйича Йул харитаси хам тасдикланган. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош ассамблеясининг 2020 йил 13 октябрда кабул килинган карорига асосан Узбекистон БМТнинг Инсон хукуклари буйича Кенгашига купчилик овоз билан тарихда биринчи марта уч йиллик муддатга сайланди. Энди Узбекистон уч йил муддат мобайнида БМТнинг Инсон хукуклари буйича Кенгашига аъзо 47 давлатдан бири сифатида фаолият юритади. Якин тарихимизга мурожаат килсак, маълумки, Узбекистон мустакилликка эришганидан кейинок, инсон манфаатларига, унинг хукук ва асосий эркинликларига олий кадрият сифатида карай бошлади. Бунга, 1991 йилнинг 30 сентябрида Инсон хукуклари бутунжахон Декларацияси Узбекистоннинг аъзо булишининнг узиёк яккол мисол була олади. Чунки, ушбу ёш давлат мустакиллигининг биринчи кунлариданок уз олдига, эркин бозор иктисодиетига асосланган хукукий демократик давлат куришни максад килиб куйган ва бу йулда жахон хамжамияти томонидан эътироф этилиб келинган умуминсоний кадриятларнинг устуворлиги тан олинган эди.

Инсон Хукуклари тугрисидаги Халкаро Билл инсон хукукларини химоя килиш борасида кабул килинган энг асосий хужжатлар мажмуи булиб, у бу сохада кейинчалик кабул килинган барча хужжатлар учун асос булиб хизмат килади. Инсон Хукуклари тугрисидаги Халкаро Билл уз ичига инсон хукуклари сохасидаги асосий хужжатларини бирлаштирган. Бу халкаро хужжатлар куйидагилардан иборатдир:

Инсон хукукларини миллий даражада химоя килиш. ХХ-асрнинг иккинчи ярмида купгина мамлакатлар инсон

June, 2022

964

хукувдри бyйичa aсосий хaлкaро шaртномaлaрнинг иштирокчиси 6ули6 KOлдилaр. Бу хyжжaтлaр инсон хукуктари сохaсидaги нормaлaрни aмaлгa ошириш юзaсидaн хукукий мaжбyриятлaр юклaгaнлиги боис мaзкyр сохaгa оид нормaлaр хaлкaро кyлaмдa aмaлгa оширилaдигaн мaжбyриятлaр дaрaжaсигa кyтaрилди. Инсон хукуктари бyйичa хвдкдро шaртномaлaр aйрим шaхслaрнинг Узaро мyносaбaтлaрини хaмдa мyaйян шaхслaр билaн дaвлaт yртaсидaги мyносaбaтлaрни кaмрaб олaди. Шу сaбaбли инсон хукуктарини химоя этиш Ba рaFбaтлaнтириш энг aввaло дaвлaтнинг ички вaзифaси 6ули6, унинг бaжaрилиши учун жaвобгaрлик хaр бир дaвлaт зиммaсигa тyшaди. Инсон хукувдрини миллий кyлaмдa химоя килиш тегишли конун хyжжaтлaри ëрдaмидa, мyстaкил суд хокимияти оркдли, химоя воситaлaрининг яккa тaртибдaги кaфолaтлaрини конунчилик йули билaн рaсмийлaштириш Ba aмaлиèтгa тaтбик этиш, шунингдек, демокрaтик инститyтлaр тaшкил этиш йули билaн тaъминлaнaди. Бyндaн тaшкaри миллий Ba мaхaллий кyлaмдa ишлaб чикилиб aмaлгa оширилaдигaн, мaхaдлий шaроитлaр хaмдa aнъaнaлaр инобaтгa олинaдигaн кaмпaниялaр хaм борки, yлaр мaърифий Ba aхборот хусусиятга эгa бyлгaн сaмaрaди тaдбирлaр тaрикaсидa тaн олингaн. Инсон хукуктари миллий кyлaмдa химоя этилишини сaмaрaди тaрздa aмaдгa ошириш мyaммоси жaхондa, aйниксa XXI aср бошидa кaттa кдзикдш yЙFOтмокдa. Kyпгинa мaмлaкaтлaрдa бошкaрyвнинг демокрaтик шaкди пaйдо бyлгaнлиги еки тиклaнгaнлиги инсон хукувдри yзaгини тaшкил этувчи хукукий Ba сиесий aсослaрни тaъминлaшдa демокрaтик инститyтлaр yйнaйдигaн ролнинг aхaмияти кaттa экaнлигидaн дaдолaт бермокдa. Шyндaй килиб, инсон хукуктарини сaмaрaди тaрздa aмaдгa ошириш энг aввaдо бу хукуктарни рaFбaтлaнтириш Ba химоя этиш учун миллий инфрaтyзилмaлaр ярaтишни тaкозо этиши aник-рaвшaн куриниб тyргaн фaктгa aйлaниб бормокдa. Кейинги йиллaрдa жaхоннинг кyпгинa мaмлaкaтлaридa зиммaсигa инсон хукуктарини химоя этиш билaн боFлик aник вaзифaдaр юкдaтилгaн мyaссaсaдaр тaшкил этилди. ^рчи бyндaй мyaссaсaдaрнинг вaзифaдaри хaр бир мaмлaкaтдa yзигa хос булиб, бир-биридaн фaрк килсa-дa, yлaрнинг хaммaси биттa мyштaрaк мaксaдгa эришишни кyзлaйди. Шу сaбaбли хaм yлaр инсон хукукгарини рaFбaтлaнтириш Ba химоя этиш билaн шyFyллaнyвчи миллий инститyтлaр деб юритилaди.

Узбекистон Респyбликaси Олий Мaжлисининг инсон хукукгари бyйичa вaкили. Пaрлaмент хyзyридaги Инсон хукукгари бyйичa вaкил (омбyдсмaн) институти Узбекистон Респyбликaси 1 чи Президенти тaшaббyси билaн Олий Мaжлиснинг биринчи сессиясидa тaшкил этилди Ba 1995 йил 6 мaйдa Олий Мaжлис кдрорига

June, 2022

9б5

биноaн унинг xyзypидa Вaкилнинг инсон xyкyкдapи боpaсидaги вaзифaдapни нaмyнaди aмaлгa ошиpишигa кyмaкдaшиш учун фyкapолapнинг конституциявий xyкyкдapи Ba эpкинликдapигa pиоя килиш Комиссияси тaшкил этилди. [2]

MyXOKAMA BA НAТИЖAЛAP

Мaмлaкaтимиздa олиб боpилaèтгaн ислоxотлap сaмapaсини янaдa ошиpиш, дaвлaт Ba жaмиятнинг xap томонлaмa Ba жaдaл pивожлaниши учун шapт-шapоитлap яpaтиш, мaмлaкaтимизни модеpнизaция килиш xaмдa xaèтнинг бapчa соxaдapини либеpaдлaштиpиш бyйичa yстyвоp йyнaдишлapни aмaдгa ошиpиш мaксaдидa axоли Ba тaдбиpкоpлapни yйлaнтиpaèтгaн долзapб мaсaлaлapни xap томонлaмa ypгaниш, aмaддaги конунчилик, xyкyкни кУллaш aмaдиèти Ba илFоp хоpижий тaжpибaни тaxлил килиш, шунингдек кенг жaмоaтчилик мyxокaмaси нaтижaсидa ишлaб чикдлган xaмдa кyйидaгилapни нaзapдa тyтaдигaн 2017 — 2021 йиллapдa Узбекистон Республи^сини pивождaнтиpишнинг бештa yстyвоp йyнaлиши бyйичa Xapa^raap стpaтегияси Узбекистон Республи^си Пpезидентининг 2017 йил 7 февpaлдa —Узбекистон Респyбликaсини янaдa pивожлaнтиpиш бyйичa xapaкaтлap стpaтегияси тyFpисидaiги ПФ-4947-сон Фapмони билaн тaсдикдaнди [3]. Демaк, aйтишимиз мумкинки, xyкyкий демокpaтик жaмият кypиш билaн биp кaтоpдa фyкapолapнинг xyкyкий онги Ba мaдaниятини оpтиб боpaèтгaнидaн дaдолaт беpaди. Шунингдек, Хоз^ги вaктдa pеспyбликaмиздa инсон xyкyкдapигa pиоя килиш Ba xимоялaш мaсaдaдapи билaн шyFyллaнyвчи биp нечa идоpaдap мaвжyд. Улapдaн иккитaси конун чикapyвчи , биггаси ижpоия Ba янa б^и ноxyкyмaт оpгaнидиp. Мaсaдaн, Узбекистон Республи^си Олий Мaждисининг биpинчи йил иш фaолиятидa 1995 йилдa Олий Мaжлиснинг Инсон xyкyкдapи бyйичa вaкили оpгaни тaъсис этилди Ba унинг ихтиèpидa инсон xyкyк Ba эpкинлиги билж шyFyллaнyвчи Комиссия тузилди. Узбекистон Республи^си Пpезиденти Фapмонигa кypa Респyбликa инсон xyкyкдapи бyйичa Миллий мapкaз тузилди. Узбекистон Республи^си Инсон xyкyкдapи миллий мapкaзи дaвлaт идоpaдapapо тaxлил, тушунт^иш Ba мyвофикдaштиpиш оpгaни Xисоблaнaди, яъни мaзкyp оpгaн инсон xyкyкдapи соxaсидa дaвлaт бошкapyв оpгaнлapи фaолиятини мyвофикaштиpaди, инсон xyкyкдapи соxaсидaги ишлap миллий pежaсини ишлaб чикaди, Узбекистондa инсон xyкyкдapи xимояси бyйичa миллий мaъpyзaлap тaйèpлaйди, дaвлaт хизмaтчилapи учун эсa инсон xyкyкдapи мyxофaзaси соxaсидa aхбоpт бaзaси яpaтaди, yлapни yкитaди, мaслaxaтлap беpaди, тaшвикот

June, 2022

9бб

umnapu onu6 6opagu. MapKa3HHHr acocun Malaga - ycTyBop Ba3H$anapHH xap TOMOHnaMa xan этнm Hynu 6unaH Hhcoh xyKyKgapu coxacugaru Mhmhh ^aonuaT gacTypHHH - xyKyK Ba эpкннпнкпapнн xHMoa этнmнннr Kyn ^Hxarau th3hmhhh umna6 HHKHffl Ba xaeTra Tag6uK этнm, ^yMnagaH: Hhcoh xyKyKgapu coxacugaru KOHyHHHHHKHH TaKOMHnnamTHpnm;

• XyKyKHH epgaM Kypcaram Ba hhcoh xyKyK^apuHH cyg nynn 6unaH xHMoa KHnnm;

• Hhcoh xyKyKgapHHH cyggaH TamKapu xHMoa KHnum th3hmhhh aparam;

• Typnu TOH^agarH maxcnap xyKyKHHH xHMoa KHnum cTpaTeruacuHH Hmna6 HHKHm;

• Hhcoh xyKyKgapura puoa KHnum Ka^onara cu^araga ax6opoT onum эpкннпнrннн TatMHHnam;

Hhcoh xyKyK^apu coxacugaru TatnHMHHHr Kyn Ma^cagnu th3hmhhh -anoxuga HXTHcocnamraH KypcnapgaH TopTu6 oMMaBHH MatnyMoT - TaHHmyB gacTypnapurana TamKHn этнm

• H^po xokhmhath goupacugaru Ba3upnHKnap, KyMHTHnap,Hgopanap Ba MyaccacanapHH hhcoh xyKyKgapu coxacugaru ^aonuaTHHH MyBo^HKnamTHpum:

Y36eKucToH Pecny6nHKacuga Hhcoh xyKyKgapu Ba эpкннпнкпapн TH3HMHHHHr pHBo^naHHmu acocuga xan^apo xaM^aMHaTra Kupum HynnapHHH maKnnaHTHpum.

MapKa3 ^aonuaTH gacTypHHHHr FoaBHH acocu - Hhcoh xyKyKgapu YMyM^axoH ,Цeкпapaцнacнga 6aeH этнпraн xyKyKHH MagaHHaTHH pHBo^naHTHpumHHHr yMyM6amapHH TaMoHHnnapHgup. XyKyKHH gaBnaT Ma^KypacuHH pHBo^naHTHpumHH hhmhh pe^anamTHpum hhcoh xyKyKgapHHH xHMoa Kunum Mhmhh кoнцeпцнacннн aparamHH Ky3ga TyTagu. By кoнвeнцнaga fflap^HHHr Kyn acpnu xyKyKHH MagaHHaTH Ta^pu6acu, 6u3HHHr 6ywK a^gognapHMH3 TypMym Tap3H aHtaHanapu aKc этнmн ho3hm. MapKa3HHHr hhcoh xyKywpHHH xHMoa Kunum mh.mhh кoнцeпцнacннн aparam ^aonuaTH hhcoh xyKywpu coxacugaru xapaKaraap mhmhh gacTypHHHHr MyxHM Ha3apHH khcmh, MaMnaKaTHHHr HmuMoHH-cuecHH xaeTHga Ty6 y3rapumnap 6ocKHHHHHHr 6omnaHHmu xuco6naHagH. Y36eKHcTOH Pecny6nHKacu Hhcoh xyKyK^apu mhMhh MapKa3H gaBnaT ugopanapapo Taxnun, TymyHTupum Ba MyBo^HKnamTupum opraHH xuco6naHagH, atHH Ma3Kyp opraH hhcoh xyKyKgapu coxacuga gaBnaT 6omKapyB opraHnapu ^aonuaTHHH MyBo^HKamTupagu, hhcoh xyKyKgapu coxacugaru umnap mhmhh pe®;acHHH umna6 HHKagu,

y36ekhctohga hhcoh xyKyicnapn xhmoacn 6yHHLia mhjijihh

June, 2022

мaърyзaдaр тaйèрлaйди, дaвлaт xизмaтчилaри учун эсa инсон хукукдари мyхофaзaси сохaсидa axборт бaзaси ярaтaди, yлaрни укитади, мaслaхaтлaр берaди, тaшвикот ишлaри олиб борaди [4]. Хадкаро адокадар воситaдaри оркади мaълyмотлaр aдмaшиш; хaмкорликдa нaшрлaр - моногрaфиялaр, yrçyB кулланмадари, маколадар тyплaми; семинар, конференция, симпозиyмлaр утказиш; телекyрсaтyвлaр тaйèрлaш, ysyB Ba илмий-оммaбоп фильмлaр ярaтиш; тезкор экспедициялaр, мaмлaкaтнинг турли ерлaридa жойлaргa чикиб тадкикотлар утказиш. Мaркaз уз фaолиятини aмaдгa оширишдa катор xaдкaро тaшкилотлaр билaн; БМТ, ЕХХ,Т, ТАСИС, ЮНЕСКО, А^Ш, Фрaнция, Англия, Итaлия элчиxонaдaри, катор xaдкaро нохyкyмaт тaшкилотлaр Ba бошка xaдкaро тaшкилотлaр билaн хaмкорлик килмокда. Бyндaн ташккари Миллий мaркaз олий y^yB юртлaридa инсон хукукдари бyйичa дaрсликдaр, мaърyзaлaр Ba семинaрлaр утказилишини aмaдгa оширмокдa [4].

ХУЛОСЛ

Узбекистондa хукукий демокрaтик жамият куриш билан бир каторда фукароларнинг хукукий онги Ba маданиятини ортиб борaëтгaнлигидaн дадолат беради. Мухими, ахолининг Президент Ba Хадк кaбyлxонaдaри воситaсидa юз берaëтгaн xолaтлaрни тyFридaн-тyFри етказиш имконияти яратилди. Шунингдек, бугунги кунда инсон xyкyкдaрини химоя килишнинг конунчилик Ba тaшкилий-xyкyкдй базасини мустахкамлаш, инсон хукукдари буйича xaдкaро стандартларни миллий конунчиликка имплементация килиш Ba хадкаро мажбуриятларни бажариш, шунингдек, инсон xyкyкдaрини xимоя килиш масададари юзасидан xaдкaро ташкилотлар билан хамкорликни фаоллаштиришга доир тизимли ишлар олиб борилмокда.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг —Инсон xyкyкдaри буйича Узбекистон Республикасининг Миллий стратегиясини тасдикдаш тyFрисидai ги 22.06.2020 йилдаги ПФ-6012-сонли Фармони. (Узбекистон Республикаси конун xyжжaтлaри маълумотлари миллий базаси, 23.06.2020

2. Узбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Инсон хукуклари буйича Bamm (омбудсман) тyFрисидaiги ^онуни // Узбекистон Республикаси Олий Мажлис Аxборотномaси. 2004 йил.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг —Узбекистон Республикасини янада ривожлaнтириш буйича Хдракатлар стратегияси тyFрисидai ги 07.02.2017 йилдаги ПФ-4947-сон Фармони

June, 2022

9б8

(Узбекистон Республикаси конун хужжатлари туплами, 2017 й., 6-сон.

4. Рахмонкулов Х, Рахмонов А. Права человека: история и современность. Т., Изд. «Мир экономики и право», 1998. 213 стр.

5. А.Утамуродов, Х.Ю.Содиков, Э.Б.Раимов. Инсон хукукларини урганиш. Услубий кулланма - Т.: Узбекистон Миллий университети, Тошкент - 2020. -98 б.

6. Ж. С. Раматов, & М. Н. Хасанов (2022). АБУ НАСР ФОРОБИЙНИНГ ЖАХОН ИЛМ-ФАН ТАРАККИЁТИГА КУШГАН ХДССАСИ ВА УНИНГ БУГУНГИ КУНДАГИ АХДМИЯТИ. Academic research in educational sciences, 3 (TSTU Conference 1), 648-653.

7. Жуманиёз Султанович Раматов, & Узаков Ботир (2022). ЯНГИ УЗБЕКИСТОН ВА МИЛЛИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИ. Academic research in educational sciences, 3 (TSTU Conference 1), 834-839.

8. Abduraxmanova, X. K., Nalibayeva, Z. O., & Nazarova, N. J. R. (2022). IJTIMOIY TARAQQIYOTGA ERISHISHDA TA'LIM MAZMUNINI TAKOMILLASHTIRISH. Academic research in educational sciences, 3(5), 13641370.

9. М.Н.Хдсанов, А.А.Азимбаев, Халилов У., & Каримов Б. (2022). АБУ НАСР ФОРОБИЙНИНГ ШАХС МАЪНАВИЙ КАМОЛОТИГА ДОИР КАРАШЛАРИ . JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS, 4(3), 147-153. Retrieved from http: //wsrj ournal .com/index.php/new/article/view/629

10. Ж. С. Раматов, & М. Н. Хасанов (2022). АБУ НАСР ФОРОБИЙНИНГ ЖАХОН ИЛМ-ФАН ТАРАККИЁТИГА КУШГАН ХДССАСИ ВА УНИНГ БУГУНГИ КУНДАГИ АХДМИЯТИ Academic research in educational sciences, 3 (TSTU Conference 1), 648-653.

11. М.Н.Хдсанов, Б.Ж.Бекмуратов, Б.Ш.Тургунов, & У.С.Маматкулов. (2022). ФОРОБИЙНИНГ ТАЪЛИМОТИДА ЁШЛАР ВА ИНСОН ТАЛИМ-ТАРБИЯСИ МАСАЛАЛАРИ ТАХЛИЛИ . JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS, 4(3), 124-129. Retrieved from http: //wsrj ournal .com/index.php/new/article/view/625

12. Ramatov, J., Inoqov, K., Ismailova, S., & Khudoykulov, S. (2021). Requirements of Education of Young People with Active Citizenship. Academicia Globe: Inderscience Research, 2(05), 1-3.

June, 2022

969

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.