Научная статья на тему 'ЗАБОН ВА ТАРЗИ БАЁН ДАР ШАРҳИ “ҶАВОҳИР-УЛ-АСРОР ВА ЗАВОҳИР-УЛ-АНВОР”'

ЗАБОН ВА ТАРЗИ БАЁН ДАР ШАРҳИ “ҶАВОҳИР-УЛ-АСРОР ВА ЗАВОҳИР-УЛ-АНВОР” Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
1254
39
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
КОММЕНТАРИЙ "ДЖАВОХИР-УЛ-АСРОР И ЗАВОХИР-УЛ-АНВОР" КАМОЛИДДИНА ХАРЕЗМИ / МАНЕРА РЕЧИ / СТИЛЬ ИЗЛОЖЕНИЯ / ОСОБЕННОСТЬ РАЗЪЯСНЕНИЯ / КОММЕНТАТОР / РИФМОВАННАЯ ПРОЗА / œMMENTS / "JAVOHIRUL ASROR AND ZAVOHIRUL ANVOR" OF KAMOLIDDIN KHORAZMI / STYLE OF SPEECH / NARRATION STYLE / EXPLANATION PECULIARITIES / COMMENTATOR / RHYMED PROSE

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Султонзода Т. С.

В данной статье речь идет о языке, манере изложения и стиле речи Камолиддина Хусайна Харезми первого комментатора «Поэма о скрытом смысле» («Маснавии маънави»). Автор, исходя из конкретных примеров делает вывод, что язык и стиль изложения комментариев Камолиддина Харезми отмечается простотой и плавностӣю, а также в некоторой степени напоминают стиль изложения произведения суфийской прозы средних веков, в том числе «Муноджотнаме» Абдуллаха Ансари и дидактическую прозу Шуйха Саади Ширази «Гулистан». В этой статье приведены многочисленные примеры для подтверждения данной точки зрения.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Язык и стиль выражения в коментарии “Джавохир-ул асрор ва завохил -ул - анвор”

Thgiver article deals with the style of speech, narration style and the language of Kamoliddin Husain Khorasmi the first commentator of “The poem of hidden meaning” (“Masnavii Ma’navi”). Based on concrete examples the author comes to the conclusion that the narration style and language of Kamoliddin Khorazmi’s comments are simple and smooth, and also somehow is similar with the narration style of Sufi poetry of medieval literature such as “Munojotnoma” of Abdullah Ansari and moral work Gulistan of Shaikh Saadi Sherozi. Numerous examples forgiver in the frticle confirming thereievant point of view.

Текст научной работы на тему «ЗАБОН ВА ТАРЗИ БАЁН ДАР ШАРҳИ “ҶАВОҳИР-УЛ-АСРОР ВА ЗАВОҳИР-УЛ-АНВОР”»

УДК 8 Т1 Т.С.СУЛТОНЗОДА

ББК 83, 3

ЗАБОН ВА ТАРЗИ БАЁН ДАР ШАР^И "^АВО^ИР-УЛ-АСРОР ВА ЗАВО^ИР-УЛ-АНВОР"

"Ч,авохир-ул-асрор ва завохир-ул-анвор"-и Камолиддини Хоразмй аз лихози доштани сабки зебо ва усули баёни шево аз тамоми шурупе, ки баъд аз он ба вучуд омадаанд, тафовут мекунад. Чунин тарзи баён ва истифодаи насри мусачаъро дар эчодиёти суханварони мокабл дар "Гулистон"-и Саъдии Шерозй ва пештар аз он дар муночотхои Хоча Аблуллохи Ансорй дидан мумкин аст. Аз ин нуктаи назар, аввалин хусусияти шархи "Ч,авохир-ул-асрор"-ро истифодаи калимаю ибороти мавзуну мукаффо ташкил додааст. Чунончи, шорех шархи нахустин достони маснавй - "Ошик шудани подшох ба канизак"-ро чунин баён кардааст:

"Подшофе, динпанохе ва аз маросими салтанат огохе девонаи парипайкаре шуд ва бари руи у аз силсилаи муи у ошуфтатар гашт ва чун ба васоити бегоят ва исори амволи бенщоят муштарии он мохруй гашт, он канизак аз казо бемор шуд, то бидонй, ки хеч ропате бецароуате ва хеч мущате бе ме^нате ва хеч хамре бе хамморе ва хеч гуле бе хоре даст намедихад" (6, 394).

Дар ин пора калимахои ишорагардида як навъ хамохангии гушнавозе хосил карда, шархро хеле хонданй ва рангин гардонидаанд.Дар порчаи зерин бошад калимахои "бениёзй", "хонабарандозй", "чонбозй", "шакаррез", "диловез", "барафрухтан", "сухтан" матнро хусни дигар бахшидаанд:"Агарчи кунхи хакикати ишк аз хоййизи идрок берун аст, аммо осори у аз хадду хаср афзун аст. Камина асараш аз бениёзй хонабарандозй аст ва цонбозй дар рохи у камина бозй аст. Пайваста кори у ба машшотагй чехраи маъшук барафрухтан ва дили ошик бар оташи хасрат сухтан аст. Ва силсилаи зулфи маъшукро бофтан ва дили ошикро чун шона шикофтан аст" (6, 195).

Низ: "Парвона донад, ки гармии талхи шамъ шахди шакаррез аст; девона донад, ки овози занчир чи диловез ва тарабангез аст..." (6, 195).Гохо чунин тарзи баён кисвати тахайюлро ба бар мекунад ва навъе аз шеъри мансурро ба хотир меорад. Дар чунин тарзи баён низ хонанда услуби содаву равони насри ривоятиро эхсос мекунад. Чунончи: "Бе завраки сабр дар дарёи балои ишк натавон нишаст ва аз ин гаркоб бе ошноии шикебой натавонист гузашт. Шахбозе, ки дида аз гайр надузад, чашми у ба руи шох боз нашавад, найе, ки тахаммули буридан аз найистон надорад, бо шакарлабхои нойй дамсоз нашавад. Сабр мифтохи арбоби фарач ва микоти асбоби дурач аст, собирони дардманд ва хастагони мустаманд, ки синахо сипари новаки бало сохтаанд ва теги сабр бар лашкари гам андохта ва тири тадбир дар кеш ва мархами сабр дар чигари реш ниходаанд донанд, ки «балои дуст айни валост ва чафои ёр махзи вафо» ва ба дидаи дилу чон ва айни басират аён бинанд, ки дар зимни хар оламе карамест ва дар хар ранче ганче; ва дар хар амонате ионате ва дар хар маломате каромате, чунонки дар хар чалоле чамолест.. ."(6, 185).

Аммо чунин тарзи сода ва равони шеваи сухан дар хама чойи асари мавриди тахлил мушохида намегардад. Дар баъзе аз чойхо, ки каломи шорех бо истилохоти фалсафй ё ирфонй омехта мегардад, сабки сухан низ то андозае ба душворй майл мекунад. Ба назари мо чунин холат вобаста ба истифодаи сарчашмахои мавриди истифода аз чониби шорех мебошад. Чунончи, мисоли зерин баёнгари равшани он аст, ки аз яке аз кутуби ирфонии душворфахм баргирифта шудааст:"У дар макарри иззату камол хойизи азамат ва чалол, ки мартабаи хуввият ва хазрати анияти уст, яъне аз хайсияти У-ии У, аз изофати хоричй ва зехнй мубаррост ва аз иттисоф ба итлок ва такаййюд муарро...."(6, 151).

Дар порчаи зер таркиботу ибороти "саманди фитнат... оташ аз сумхо рехтан", "шохбози фикрат дар таярони хавои ирфони у пару бол рехта..." ва монанди инх,о, ки барои баёни сифати ишк ба кор гирифта шудаанд, аз як тараф парвози баланди фикрии шорехро ба намоиш гузоранд, аз чониби дигар таносуби таркибу ибороти хушоханги "гуши шунаво - чашми бино -дасти гиро; "кофй не"- "вофй не"; "гусаста- раста - пайваста"; гуш накунад - хомуш накунад... ба каломи Хоразмй рангу бор ва шукух бахшидааст. Х,арчанд матни мазкур бори гарони баёни маъонии ирфониро хомил аст ва талаб мекунад, ки маънй хам дар пероя ва каволиби ибороту истилохоти илмй матрах гардад, вале истифодаи калимоти хушохангу хамкофия ва мавзун имкон додааст, ки матолиби ин мабхас бо риояи салосату равонии калом зухур намояд: "Хдрчанд дар шархи хакикати мухаббат ибороти вофй нест ва дар таъйини мохияти у ишороти кофй не ва агарчи шохбози фикрат дар таярони хавои ирфони у пару бол рехта ва асаре надида ва саманди

фитнат дар чавлони фазой икони у оташ аз сумхо рехта ва ба карон нарасида, аммо анчоми кор аз огоз дидан ва даст аз номакдур боз кашидан кори хиради дурандеш ва вазифаи акли донишкеш аст. Валекин касе, ки риштаи хирад гусаста ва аз иколи акл раста ва ба куллияти вучуд ба ишк пайваста бошад ва гарики туфони мухаббат ва шарики нирони маваддат гашта ва ишки мутлак ба хукми "кунту самъауу ва басарауу ва ядауу" гуши шунаво ва чашми бино ва дасти гирои у шуда... лочарам харчи шунавад ба ишк шунавад ва харчи гуяд ба ишк гуяд, панди хирад дар гуш накунад, бе дастурии ишк нагуяд ва бе фармони у хомуш накунад..." (1, 193)".

Дар баробари ин, матолибе, ки тарики тарчума аз кутуби ирфонии арабй ва ё аз акволи бузургони арабибаён ба шарх ворид шудаанд, забони баъзе аз кисматхои онро душворгуна чилва додаанд. Чунончи, аз мутолиаи порчаи зерин на танхо сабки равон, хушоханг ва насри мусаччаи шорех х,ис намешавад, балки аз забони арабй тарчума шудани он бармало эхсос мегардад:

"Ч,амеи олам хадикаи айни Худост азза ва чалла. Ва мурод аз айнуллох он аст, ки сабаби тааййюн ва зухури Х,ак бошад. Ва чамеи улвиёт чафни фавконии ин айн аст. Ва суфлиёт чафни тахтонии он ва тафрикаи малакй дар улвиёти ахдоби фавонй..." (6,908). Бахусус, вакте ки шорех айни арабии хамин порчаро дар зимн накл мекунад, ба тарчума будани он шубхае бокй намемонад. Дар мисолхои зер муаллифи шарх зимни баён калимоту ибороти гарибу нодиреро мисоли "нушандаи каъси ирфон", "пушандаи либоси гуфрон", "вориди авдияи маъориф",

"фориди андияи (чамъи надй, хокхои намнок, С.Т.) латоиф" (6,17)____ва г. мавриди истифода

карор додааст:

«Аммо ба калил иктисор кардем, ки калил бар кассир далолат мекунад; чунонки чуръа бар гадир ва хафана (муште аз гандум ва чав ва чуз он) бар байдари (хирман) кабир; ва хувал алимул хабир». (6,19).

«Х,ануз ба тамоими (мухрахо ё тилисмхое, ки барои дафъи чашмзахм ба гардани кудакон меовезанд- С.Т.) атфол месохтам ва ба амоими ричол намепардохтам» (6, 22).

Чунонки мушохида мешавад, дар чунин холатхо луготу калимоти мавриди истифодаи Хоразмй ба хеч вачх бе мадади мурочиат ба лугат ва комусхои сохавй маърифат намегардад, вале хамин саноеи пуркорбурд забони насри уро чозибаи хос бахшидааст. Гузашта аз ин, мавзуну мукаффо омадани калимоту ибороти матн дар баъзе маворид имкон медихад, ки калимаи номаънус хам бинобар талаботи ин навъи наср бо назардошти калимоти болой бегалат хонда шавад. Бинобар ин хам, он чо ки Хоразмй аз кайди зикри иктибосу акволи дигарон озод аст, насри у бисёр зебо, равон ва дилкашу дилангез чилва намуда, гохо чумлахо сурати панду хикматро гирифтаанд. Чунончи:

"Х,ар киро дуст дорй, Уро дустдошта бошй"(6,522) "Х,ар чй ба забон омад, ба зиён омад" (6,546) "Пушаймонй ва зорй асари хастй ва далели хушёрист"(6,600) "Аз бахри кайке гилеме масуз" (6,665) "Ёри нек гули бустони икбол аст"(6,909);

"Ёри окили нозанин, ки шоистаи машварат бошад, ба манзалаи дидаи чахонбин аст"(6,909); "^ахр дар мавкеаш малех аст ва лутфи бемахал багоят кабех аст"(6,924); "Бар фиреби душман масрур мабош ва ба талбиси Иблис магрур машав"(6,924); "Аз тухми идбор бари икбол барнадоштаанд"(6,926);

"Ох-ох аз тафовути рох - ду охан аз як чойгох, яке наъли сутуре- дигаре оинаи шох"(6,461). Шорех кушиш намудааст, ки каломашро бо перохани мавзуну мусаччаъ ва мурассаъ ба чилва орад. Чунончи:«Оре, лаззати ушшоки пурниёз аз маъшуки ошикнавоз дар сузу гудоз ва чилваву нози уст. Аз он ки мехру вало насибаи авом ва дарду бало хиссаи хосони чонбози уст. Дурустии холи Мачнуни шикаста дар шикастани косаи уст, на дар ош додан. Ва ширинии айши Фарходи кухкан дар талхии чон кандани уст, на дар зону дар зонуи Ширин хусравосо ниходан. Аз гуйи саргашта бипурс, ки дар холати захм хурдан раксу холат чаро кунад? Ё аз парвонаи болупарсуз бипурс, ки бо сузиши шамъи шабафруз чаро месозад?» (6, 145).Хеле чолиб аст, ки чунин услуб ва насри зебою дилнишин дар тамоми пахнои шархи мазкур рахо нашуда, мохирона пайгирй ва идома меёбад. Барои мисол ба ин порчаи достони маъруфи «Бозаргон ва тутй» таваччух мекунем, ки суолу чавоби байни бозаргон ва тутиро шорех чи гуна ба калам додааст:

«Тутй гуфт:- Эй хочаи вафопешаи покизаху, армугони ин банда ку? Бар ин бечораи махбус бибахшой ва он чи дидиву шунидй бознамой!

Хоча гуфт: - Аз он киссаи пургусса бозмагуй ва дигарбора кашфи ин роз мачуй, ки ман аз расонидани пайгоми ту пушаймонам ва аз мушохидаи холати он чамъ парешон_» (6, 530).

Х,амин тарзи баён ба шархи Хоразмй шукухи зебо бахшида, ба асар рух,ияи адабию бадей бахшидааст.Ба назар мерасад, ки Хоразмй ба воситаи истифодаи калимоти хушохангу мавзун кудрати суханофарии хешро ба намоиш гузоштааст. Пас, хамин насри зебо, охангин, мусаччаъ ва

мyрассаъи "Ч,авохир-ул-асрор" аст, ки ба асар латофатy зебоии дилнишини бештаре бахшидааст. Чунончи,"И6тидои киссаи ман он аст, ки дар "найистон" побастаи о6у гил бyдам ва рохи хастй мепаймyдам ва бо баргу сози сарв барг доштам. Bа дам ба дам аз сари тачаббур ва такаббур гардан бармеафроштам ва бастаи банди хеш будам ва худро аз ахли фано менамудам. Мубталои хастй будам ва мегуфтам: Наям. Bа дур аз дамсоз будам ва мегуфтам: Хдмнишини ваям. Сарам ба тег аз тан бардоштанд ва маро пойбастаи обу гил нагзоштанд. Bа банди ман аз банд чудо сохтанд ва бо ман нарди дуста ба сурати душманй бохтанд. Мисраъ: "Ман здан пиндоштам, он суд шуд". Чун дил аз ëрy ватан пардохтам ва сина аз тамоми хаëлот холй сохтам, муродоти ман хосил гашт ва дасти иродати ман бар гардани мурод хамоил шуд. Агар ба бохтани сар шитофтам, чандин дидаи бино ëфтам. Bа агар аз ватан ва хамдамон чудо афтодам, лаб бар лаби ëр ниходам ва дам ба дам аз нафаси муборакаш мешунавам... Акнун чашм бар фармони ëр духтаам ва чонбахшй аз лаби рухафзои y омухта. Чун тарки ихтдар кардам ва худро ба куллй ба дасти кудрати y супурдам ва хонаи дилро ба хавои y аз хаëли агёр пардохтам ва бо сузу гами y чун най бо оташ сохтам..."(6, 362).

Чунин тарзи сухан, чумласозй ва ибораорой насри Хоразмиро, ки аз ибороту луготи дyшворëбy номафхум ва гайри фасех дур аст, содаву равон чилва додааст, чумлахо низ аксаран кутох аст ва тарзи сухани сабки хуросониро ба хотир меорад. Шорех кушидааст, ки то поëни китоб ин хунарро риоят кунад ва инсофан дар заминаи ба зухур овардани насри зебо хеле муваффак шудааст. Гохо барои байни як матлаб тавсифхоро пайи хам катор мечинад: «Ёри нек гули бустони икбол аст, шамъи шабистони омол аст, воситаи меърочи хакоик аст, робитаи идроки дакоик аст, таровати гулшани ирфон аст, назорати чамани айкон аст»(6, 909).

Хоразмй на танхо бо истифодаи калимахои гушнавоз, балки бо истифодаи калимахое низ, ки махрачи талаффузашон душвор аст, чумлахои мавзуну охангин меофарад:

«Одамро аз талбиси Иблис чи гам, чун бадрацаи тавфщат рафщи тарщи уст»(6,1097). Дар ин чумла калимахои «бадрака», «тавфик», «рафик» ва «тарик» бо истифодаи хуруфи садодор ва душвормахрач бyнëд ëфтаанд, вале шорех онхоро мохирона ва бо камоли устоди канорй хам гузошта, ба хамон шеваи марсуми хеш чумласозй ва ибораорой мекунад.

Яке аз махсусиятхои дигари сабкии шархи мазкурро истифодаи саноеи бадей ташкил додааст. Омузиши шархи Хоразмй нишон медихад, ки муаллиф хангоми таълифи асар бештар аз саноеи бадеии лафзии сачъ ва анвои он, тарсеъ, тачнис, талмех ва м. и. бахраи зиëд бурдааст ва ин амал аз хасоиси бисëр равшани сабки нигориши муаллиф махсуб мегардад. Аз ин нуктаи назар, матни асарро метавон ба насри маснуъ^ мусаччаъ) номзад кард. Ба кор гирифтани чунин тарзи баëн аз эчодкор махорати хоса металабад ва барои баëни андешаи у як андоза махдудият ва мушкилихо низ пеш меоварад, зеро нависанда ногузир бояд, ки дар баробари дарëфт ва баëни маънй, инчунин ба мушобехати овозхо, хамшаклй ва тавозуни алфоз низ риоят кунад.

Зикри х,икоëтy киссахо ва ишороти дигар аз рузгори бузургони мутасаввиф яке аз махсусиятхо ва шеваи шархнигории муаллифро нишон медихад. Чунончи, шорех аз рузгори Яхë ибни Муози Розй, ки аз орифони номдори замони хеш (вафот 258 х.к) ва «аз махрамони роз» буд, хикоятеро чихати бештар таквият бахшидани афкори хеш зикр мекунад:

«Яхë Муози Розй аз махрамони ин роз буд. Рузе бар сари минбар баромад. Халки бисëр дид, чамъ омада. Соате дар эшон назар кард, кобиле надид. Гуфт: Моро фармудаанд, ки бо як кас сухан гуй ва он кас хозир нест. Ин бигуфт ва фуруд омад...». Шорех пас аз зикри ин хикояти кутох матлаби мазкурро бо овардани пораи шеърй дар мавриди маърифати асрор аз тарафи ахли асрор таквият бахшидааст.Забони таълифии «Ч,авохир-ул-асрор» содаву равон буда, шорех дар нихояти муъчазй хикоят ва ë достони мавриди шархро бозгу мекунад. Чунончи, «Достони подшохи чухуд, ки насрониëнро мекушт аз барои таассуб» чунин огоз мешавад:

«Дар айëми зухури миллати Исо алайхиссалом дар миëни чухудон шохе, зулмсозе, Исодушмане, насронигудозе буд, ки аз иттиходи чони Мусо ва Исо хабар надошт ва аз ахвалй он ягонагиро бегонагй мепиндошт» (6, 415).Дар ин сурат ва бо тавсифхои хушохангу дилнишини мукаррар, яъне тарики сифатчинй овардан ва шарх додани матолиб сабки осори насри ривоятиро, монанди «Ч,авомеъ-yл-хикоëт»-y «Чахор дарвеш» ва г. ба хотир меоварад, хосатан вакте ки шорех бо хитоб ба шахси дуюми танхо (рафтй, гуфтй ва г.) чумлапардозй мекунад, ин андеша бештар таквият меëбад. Чунончи, «Шохи чухуд вазире маккор дошт, ки иблис аз у макру талбис омухтй ва ба як шарор аз оташи хилати у оламе сухтй...» (6, 416).

Дар ин маврид хонанда бевосита метавонад аз кудрати суханварй ва табъи баланду сабки равони каломи мансури шорех ба хубй огох шавад, ки вокеан кудрат ва тавоноии забону баëни шорехро ба намоиш мегузорад. Аммо азбаски дар баъзе маворид ин забон ва тарзи баëн мушкил мегардад, онро натичаи бардошти шорех аз осори илмию таълимии ирфонй донистан равост.

ПАЙНАВИШТ:

1. Абдуллоев, А. Адабиёти форсу точик дар нимаи дуюми асри Х1 ва аввали асри ХП/А.Абдуллоев.-Душанбе: Дониш, 1986.-262 с.

2. Балхй, Мавлоно Чдлолуддини Мухаммад. Маснавии маънавй. Бар асоси нусхаи мактуб ба соли 677 камарй ва мукобала бо тасхеху табъи Николсон. Тасхех мукобала ва кашфулабёт аз ^ивомуддини Хуррамшохй/Ч,.Мавлоно.-Техрон, 1384.-1647 с.

3. Келдиёров, Т. Камолуддин Хусайни Хоразмй-аввалин шорехи маснавии Мавлоно Чдлолуддини Румй//Паёми Донишгохи миллии Точикистон.- 2013 4/1 (405).- С.203-208.

4. Фурузонфар, Б.Маъхази кисас ва тамсилот маснавй/Фурузонфар.-Техрон,1382,чопи севум.-345 с.

5. Фурузонфар, Б. Мавлоно Чдлолуддин Мухаммад машхур ба Мавлавй (ба муносибати Соли чахонии Мавлоно)/Б.Фурузонфар.-Техрон, 1385.-201 с.

6. Хоразмй, Камолуддин Хусайн ибни Хасан. «Ч,авохир-ул-асрор ва завохир-ул-анвор» (дар чор мучаллад).Мукаддима ва тасхеху тахшияи доктор Мухаммад Ч,аводи Шариат.-Техрон: Асотир, 1384. -1970 c.

REFERENCES:

1. Abdulloev, A. History of Persian-Tajik Literature Referring to the second Half of the XI-th and the first Half of the XII-th Centuries / A.Abdulloev.-Dushanbe: Knowledge, 1986. - 262 р.

2. Balkhi, Mavlyano Jaloluddin Muhammad. The Poem about the Concealed Sense. Based on the Replica of the Letter Dated by the Year of 677 According to the Lunar Calendary and Correlation with Footnotes of Nicolson. Correlation, corrections and meanings of lines (abyats) being taken from Kivomuddin Khurranshakhi. - Tehran, 1384 hijra. -1647 p.

3. Keldiyorov, T. Kamoluddin Husaini Khorazmi -the first Commentator of the Masnavi Mavlono Jaloluddin Rumi // Bulletin of the Tajik National University. - 2013 4/1 (405) .- Р.203-208.

4. Foruzanfar, B. Sources of Stories and Parables of Masnavi/B. Foruzanfar.- Tehran, 1382 hijra. The thirdEdition. -345 p.

5. Foruzanfar, B.Mavlana Jalauddin Muhammad Famous as a Mavlawi (for World Mevlana Year) B. Foruzanfar.- Tehran, 1385hijra. -201 p.

6. Khorazmi, Kamoluddin Khusayn ibn Khasan. Javokhir-ul-asror and Zavokhir-ul-ansor ("Mysteries of Treasures and Otward Rays"). Introduction and corrections by Dr. Mukhammad Javode Shariat. - Tehran: Asotir, 1384 hijra (in four V volumes). - 1970 p.

Забон ва тарзи баён дар шархи "Цавохир-ул-асрор ва завохир-ул-анвор "

Вожахои калиди: Шаруи "Цавоуир-ул-асрор ва завоуир-ул-анвор'-и Камолиддини Хоразмй, шеваи сухан, тарзи баён, махсусияти шару, шореу, насри мусаццаъ

Дар мацолаи мазкур сухан дар мавриди забон, тарзи баён ва сабки сухани Камолуддин Хусайни Хоразмй - аввалин шореуи «Маснавии маънавй» меравад. Муаллиф бо овардани мисолуои мушаххас ба хулосае меояд, ки забон ва тарзи баёни шаруи Камолуддини Хоразмй дар "Цавоуир-ул-асрор ва завоуир-ул-анвор" сода ва равон буда, то андозае услуби баёни осори мансури маъруфи асруои миёна, аз цумла асаруои ирфонии «Муноцотнома»-и Абдуллоуи Ансорй ва асари ахлоции Шайх Саъдии Шерозй - «Гулистон» -ро ба хотир меоварад. Дар мацолаи мазкур мисолуои фаровоне барои таъйиди ин нуцтаи назар оварда шудаанд.

Язык и стиль выражения в коментарии "Джавохир-ул асрор ва завохир- ул - анвор"

Ключевые слова: комментарий «Джавохир-ул-асрор и завохир-ул-анвор» Камолиддина Харезми, манера речи, стиль изложения, особенность разъяснения, комментатор, рифмованная проза

В данной статье речь идет о языке, манере изложения и стиле речи Камолиддина Хусайна Харезми - первого комментатора «Поэма о скрытом смысле» («Маснавии маънави»). Автор, исходя из конкретных примеров делает вывод, что язык и стиль изложения комментариев Камолиддина Харезми отмечается простотой и плавностию, а также в некоторой степени

напоминают стиль изложения произведения суфийской прозы средних веков, в том числе «Муноджотнаме» Абдуллаха Ансари и дидактическую прозу Шуйха Саади Ширази - «Гулистан». В этой статье приведены многочисленные примеры для подтверждения данной точки зрения.

The Language and style of expression in the commentary «Jawonip-ul-asror

va zawohir-ul-anvor»

Key words: соmments, "Javohirul - asror and zavohirul - anvor'' of Kamoliddin Khorazmi, style of speech, narration style, explanation peculiarities, commentator, rhymed prose

Thgiver article deals with the style of speech, narration style and the language of Kamoliddin Husain Khorasmi - the first commentator of "The poem of hidden meaning" ("Masnavii Ma'navi"). Based on concrete examples the author comes to the conclusion that the narration style and language of Kamoliddin Khorazmi's comments are simple and smooth, and also somehow is similar with the narration style of Sufi poetry of medieval literature such as "Munojotnoma" of Abdullah Ansari and moral work - Gulistan of Shaikh Saadi Sherozi. Numerous examples forgiver in the frticle confirming thereievant point of view.

Маълумот дар бораи муаллиф:

Султонзода Тоцибой Султони, номзади илмуои филологи, дотсенти кафедраи адабиёти классикии тоцики Донишгоуи давлатии Хуцанд Ба номи академик Б.Гафуров (Цумуурии Тоцикистон, ш.Хуцанд), E-mail: [email protected] Сведения об авторе:

Султонзода Тоджибой Султони, кандидат филологических наук, дотцент кафедры таджикской классической литературы имени академика Б.Гафурова(Республика Таджикистан, г.Худжанд), E-mail: [email protected] Information about the author:

Sultonzoda Tojiboy Sultoni, Candidate of Philological Sciences Associate Professor of the de-partment of Tajik Classic Literature, Khujand State University named after academician B.Gafurov (Tajikistan, Khujand), E-mail: [email protected]

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.