Научная статья на тему 'БАЪЗЕ ВЕЖИГАҳОИ САБКИ «ЧАҳОР УНСУР»-И БЕДИЛ'

БАЪЗЕ ВЕЖИГАҳОИ САБКИ «ЧАҳОР УНСУР»-И БЕДИЛ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
464
65
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ИНДИЙСКИЙ СТИЛЬ / ЧЕРЕДАВАНИЯ ПРОЗЫ И ПОЭЗИИ / ПОЭТИКА / ХУДОЖЕСТВЕННЫЕ СРЕДСТВА ВЫРАЗИТЕЛЬНОСТИ / МЕТАФОРА / ВЫРАЖЕНИЯ С ПЕРЕНОСНЫМ ЗНАЧЕНИЕМ / ЗАВУАЛИРОВАННОСТЬ МЫСЛИ / INDIAN STYLE / PROSE MIXED WITH POETRY / POETICS / ARTISTIC MEANS OF EXPRESSIVENESS / METAPHOR / EXPRESSION WITH FIGURATIVE MEANING / VEILED THOUGHTS

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Матлуба М.

Статья посвящена анализу стиля одного из важнейших прозаических произведений Мирзо Абдулкодира Бедиля «Чахор унсур»(«Четыре элемента»), носящего автобиографический характер, в котором речь идет о детских и юношеских годах писателя, его первых стихах, поездках в города Индии, его взаимоотношениях с родственниками и духовно близкими людьми. Автором подчеркивается, что это произведение написано прозой, которая чередуется со стихами. Автор приходит к заключению, что основными особенностями стиля прозы Абулмаони являются смыслотворчество и создание оригинальных мыслей, использование средств художественной выразительности, в том числе фигур «садж» и «метафора», необычных многосоставных слов и выражений, завуалированных мыслей. По сравнению с поэзией проза Бедиля более сложна в восприятии.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Ходжаева Матлуба Юнусовна. Некоторые особенности стиля “Чахор унсур ” Бедиля

The article dwells on the analysis dealing with the style of one of the most important prosaic productions belonging to the pen of Mirzo Abdulqodir Bedil called “Chahor Unsur” (Four elements) bearing autobiographical character and in which the following issues, such as the writer’s childhood and adolescence, his first poems, trips to the cities of India, his interconnection with relatives and spiritually close people are dwelt on. The author lays an emphasis upon the idea that the relevant literary production is written in prose mixed with poetry. The author comes to the conclusion that the main peculiarities of Abdulmaoni ’s prose style are the creation of meaningful thoughts and original ideas, the use of means of artistic expressiveness and the figures of «sadzh» and «metaphor», unusual multi-compound words and expressions, veiled thoughts inclusive. In comparison with his poetry Bedil’s prose is more complicated in perception.

Текст научной работы на тему «БАЪЗЕ ВЕЖИГАҳОИ САБКИ «ЧАҳОР УНСУР»-И БЕДИЛ»

10.01.03.АДАБИЁТИ МАРДУМИ КИШВАРХ,ОИ ХОРИ^Й 10.01.03.ЛИТЕРАТУРА НАРОДОВ СТРАН ЗАРУБЕЖЬЯ 10.01.03.LITERATURE OF THE PEOPLE OF THE COUNTRY

AND ABROAD

УДК 8Т1 ББК 83,3

М.МИРЗОЮНУС (М.Ю. ХОЧДЕВА)

БАЪЗЕ ВЕЖИГА^ОИ САБКИ «ЧА^ОР УНСУР»-И БЕДИЛ

Сабки диндй, ки нишонадои онро дар таъкиду печидагй, мазмунсозй, борикандешй, хаёлпардозй, дисомезй, касрати ташбедот ва киноёти мачозй, ирсоли масалу тамсил, таркибсозй ва лафзтарошии хос метавон мушодида намуд, на тандо дар назми садаи ХУ11, балки дар баъзе намунадои насри ин давра низ падид омадааст.Ба андешаи донишманди маъруф Мудаммадризо Шафей Кадканй, насри форсй дар шохадои эронй ва диндй аз дам тафовут дорад:«Нависандагони диндй дамчунон ки дар шеър ба истиораву таркиботи мачозй сахт муътоданд, дар наср низ истиораро озодона ба кор мебаранд.Дар сабки диндй намунадои насри мустаор навиштадои Бедил, яъне «Чадор унсур» ва «Нукот» аст»(3,53).

Вокеан, яке аз асардои насрии Бедил, ки дар он муаллиф ёддоштдои худро оид ба замони тифливу мактабхонй, гуфтани шеъри нахустин, сафардояш ба шадрдои Х,индустон, муносибат бо хешон ва дустони маънавй овардааст, «Чадор унсур» мебошад, ки бо насри омехта ба назм иншо шудааст. Одат шудааст, ки фадмиши шеър дамеша мушкилтар аз наср аст, аммо дар мавриди «Чадор унсур» баръакси дол мушодида мешавад. Устод Садриддин Айнй, ки дар Точикистон аввалин мудаккики осори Бедил буд, зикр мекунад, ки «насри у аз назмаш дида хеле душвортар аст: киноядои аз фадми одамони оддй дури диккатталаб, истиорадои аз ин пеш диданашудаи пурпечутоби мураккаб, калимадои мураккаби серачзои мусаччаъ ва чумладои дарози сар то по мурассаъ - аз хусусиятдои услуби насри ин нависанда мебошанд» (1, 268). Х,амин мушкилот боис шуда, ки устод Айнй дини овардани намунадо аз «Чорунсур» дар китоби худ чумладои аз дад дарозу душворро, ба кавли худи нависанда «ба дарачае, ки ба максади муаллиф зарар нарасонад», кутодтар карда, фикрадои душворфадм ва муглакро дар кавсайн шард додааст ва бештар он кисми порчадои насриро гирифтааст, ки ба тарчумаи доли муаллиф ва шинохти шахсияти у алокаманд мебошанд.

Бедилшиноси маъруфи замони мо Бобобек Радимй, ки ин асарро ба хати кириллй тадия намудааст, кайд мекунад, ки «Чорунсур» ба насри мусаччаъ навишта шуда, бо порчадои зиёди шеърй - маснавй, рубой, газал, ;итъа ва фардхо - зиннат ёфтааст. Аксари шеърхо ба ;алами худи Бедил таъаллу; доранд» (2).

Агар дар мавриди сабаби «Чадор унсур» ном гирифтани асар мулодиза намоем, чунин ба назар мерасад, ки дар он сухан на тандо дар бораи аносири арбаа, балки мавзуъдои марбут ба зиндагии маънавии инсон низ шард ёфтаанд. «Х,аюло» - чадор унсури аслй - обу оташу хоку бод боиси сурат гирифтани инсон мешавад ва ин нуктаро Бедил ба тарики зерин дар асари худ шард медидад: «Хок аз мартабаи чамъияти зотй ба парешонии асбоб гаравид ва оташ аз эхтизози табиъй ба доги оризй мубтало гардид. Об то таровате ба тасаввур орад, туфони гиря ангехта буд ва бод то нафасе рост намояд, ба силсилаи ох, овехта» (5, 346).

Аммо ба андешаи мо, дини устухонбандии асар Бедил бештар ба аносири маънавй, ки дар ташаккули сират коргар омадааст, эътибор дода, чадор унсурро ба тарики зерин зикр кардааст:

«Унсури аввал: Абчади иштиъоли шуълаи ма;ол ва гармихои сухбати арбоби фазлу камол.

Унсури дуввум: Равоихи шукуфтагибахори олами манзум ва насоими файзганоими фавоиди маълум.

Унсури саввум: Таровати шабнамистони маротиби маншур ва обёрии нахлистони кайфиёти шуъур.

Унсури чах,орум: Fуборфишонии бисоти сувари ачоиб ва зангзудоии оинаи нуцуши €ароиб»(5,

Таваччуд ба мудтавои ин бахшдо маълум менамояд, ки дар унсури аввал сухан дар бораи баъзе ладзадои даёти муаллиф, мулокоту судбатдои у бо олимону фозилон, дар унсури дуввум, ширкати

342).

Бедил дар махфилхои ахли илму адаб ва бардоштхои у, ошной бо Шохкобулй, издивоч ва ба ахли сипох пайвастани у, дар унсури саввум, андешахои фалсафию ахлокй бо замимаи хафт рисолаи мустакили мансур ва нихоят, дар усури чахорум шархи навъхои гуногуни рух - рухи мутла;, рухи табиъй, рухи наботй, рухи хайвонй ва рухи инсонй, инчунин зикри во;еъахои таърихй ва саргузашту сафархои муаллиф чой дода шудааст.

Аз унвони унсурхо низ пайдост, ки нигоранда матлаби худро дар либоси рангини сухан печонида, ба хонанда имкон додааст, ки худ маънишикофй кунад ва чавхарро дарёбад.

Таваччух ба сохтори забонии асар маълум менамояд, ки Бедил чумлахои тулониро дуст медорад ва гохе чумлахои у ба андозае мураккабанд, ки аз батни онхо 6-7 ва хатто бештар аз он чумлахои содаро метавон чудо кард. Чунончи чумлаи мураккаби зерин аз 7 чумла таркиб ёфтааст:

«Пушида мабод, ки чун пайкари бенишони ;одирият кисвати обу ранги убудият ба худ пушид ва сафои оинаи ха;и;ат бо занги кудурати мачоз чушид, ан;ои ошёни итло; дар ;афаси андешаи та;айюд афтод ва оханги пардаи айният ни;оби ;онуни гайрият кушод, чавохири у;ул ва нуфус ба касофатангезии аърози имконй пардохт ва кайфияти ачрому аносир тархи ичтимоъи кулфати чисмонй андохт» (5, 346).

Чумлахои Бедил вокеан мурассаъ ва мусаччаъ хастанд ва у ташбеху истиора ва муболигаву ихомро багоят зиёд ба кор мебарад. Чунончи дар мавриди амаки худаш, ки дар тарбияи у сахм гирифтааст ва аз сипохиёни маъруфи замон будааст, менависад:

«Нахли диловарисамар, мусхафи ояи зафар, гулшани огахибахор, ;улзуми маърифатгухар, навиди и;болчунуди мардонагй, муждаи рангинибахори фарзонагй, нашъаи мурувват, чавхари футувват, шучои сафдар Мирзо Кдландар» (5, 389).

Дар хамин як чумла хамохангии калимоти «диловарисамар», «зафар», «маърифатгухар», «сафдар», «;аландар» хамоханг шудаанд ва таркиботи «навиди и;болчунуди мардонагй», «муждаи рангинибахори фарзонагй», инчунин «нашъаи мурувват» ва «чавхари футувват» низ на танхо барои хушохангии калом, балки дар мазмунсозии рангин низ хидмат кардаанд.

Он нукта низ кобили зикр аст, ки обуранги баландро Бедил на танхо дар мавриди тахсину ситоиши афрод, балки хини инъикоси хасоили ношоиста ва хакорати онхо низ истифода мебарад. Чунончи: «Иттифо;ан Асад номе аз рафаза, ки маймуни бозичаи бединй буду хирси талаи но;исоинй, доимулхамрияш гута дар бавли шаётин дода ва боди буруташ бо сарсари тиззи Фиръавн якпахлу афтода, дар айни ин ма;олот чун шайтон аз «лохавла» гурехт ва дар талиъаи он анвор то;ати зулматкисваташ тору пуд гусехт. Пеши чамъе аз бурунгардони чодаи адаб дахони гандидааш дари фахш кушуд ва забони начосатмакида чошнии саб огоз намуд...»(6, 410). Барои дарки матлаб вожаву таркибхои зерин коргар омадаанд: «рафаза», яъне тарккунанда, мачозан хоин «маймуни бозичаи бединй» - мачозан - бедину беимон

««хирси талаи ноцисоинй»- хирсе, ки гирифтори доми оини нокис аст, мачозан - пурнуксон «доимулхамрияш гута дар бавли шаётин дода» - аз хисоби мастии хамешагй гуё дар пешоби шайтон гута мезад

«боди буруташ бо сарсари тиззи Фиръавн якпахлу афтода» - мачозан бодй, пургурур ««чун шайтон аз ««лощвла» гурехт» - гурехтан ба мисли шайтон аз хадиси набавии «ло хавла ва ло ;уввата илло биллохил алиййил азим»- нест неру ва ;уввате магар Худои таъолоро, Худои баланд;адр ва воломартабаро.

««дар талиъаи он анвор тоцати зулматкисваташ тору пуд гусехт» - дар тулуи он нур токаташро аз даст дод ва либоси зулматаш аз бар фитод, мачозан - дар назди он равшанй нобуд шуд «цамъе аз бурунгардони цодаи адаб»- гурухе, ки аз чодаи адаб берун хастанд, яъне беадабон ««дахони гандидааш дари фацш кушуд» - мачозан дахони буйнок ва пусида ба гуфтани харфхои ношоиста сар кард

««забони нацосатмакида чошнии саб огоз намуд»- мачозан, забони ба бадгуй одаткарда ба дашному носазо гуфтан огоз намуд.

Дар ин порча на танхо ташбехоте ба маймуну хирсу шайтон ва Фиръавн (самбули золимй ва ситамгарй), балки калимоти тиз (боде, ки аз шикам мебарояд), бавл, начосат, фахш ва сифоти рофизй, бединй, нуксоноинй, гандида, начосатмакида, зулматкисват ва гайра низ дар баёни матлаб бо хиссиёти баланд хидмат кардаанд.

Чунонки арз шуд, яке аз хусусиятхои сабки «Чахор унсур» замимаи назм бар порахои наср аст, ки ба унвони як навъ ороиши калом хидмат мекунад. Масалан, баъд аз накди чохилон дар рубоие матлаби худро ончунон устодона манзум намуда, ки аз маънии баланд ва ташбехи гайриинтизор балогати сухани Бедил бегуфтугу собит мешавад:

Гар марди рщи, зи табъи худком баро, Аз печухами васвасаи хом баро.

Эй мункири кайфияти парвози магас, Бе зина ту низ то сари бом баро. Оё касоне, ки магасро дакир мепиндоранд ва аз заъфи у дарф мезананд, худашон бе зина то сари бом кудрати парвоз доранд? Ба андешаи Бедил, кудрати парвоз ва тамоми имконоту истеъдоди дигар худодод аст ва даргиз ба дасти афрод нест. Бинобар ин худкомй чуз васвасаи хом нест. Инсон бояд офаридгори худро бишносад ва кудрату тавоноии уро дарк кунад.

Аз матни «Чадор унсур» маълум мешавад, ки нигорандаи он ба «тарз» зиёд меандешад ва ба ондое, ки дар ин чода содибимтиёз дастанд, арч менидад. Чунонки дар бораи Муллодарвеш Волаи Х,иравй менависад:

«Маъниорои тарзи нав Муллодарвеш Волаи Х^иравй, ки тамкини ибороти матинаш бар раги хоро хати насх кашидй ва назокати мазомини рангинаш бар латоифи буи гул афсуни табассум дамидй, аз гошиядорони чанибати ихлос буд ва аз рикобпарастони мавкиби ихтисос»(5, 472). Ба тарзи нав сухан гуфтан, роди норафраеро сапардан, аз назари Бедил вокеан шоистаи таваччуд аст, бинобар ин дар чо у на тандо дар бораи истеъдоди дигарон, балки рочеъ ба ибтикороти худ низ сухан меронад.

«Дар аснои баёни фавоид табъи мушкилписанди Бедил дар чодаи бенишонии фикр ;адаме нихода буд ва такопуи ди;;ати хаёл рохи норафтае ба эъти;оди худ нишон дода. Яъне ин мураккаб ва муфраде, ки ба тахрир мерасад, аз хаюлои табиъат бартарошид ва ба василаи изгори ин сурат манзури нигох кайфиятофарин гардонид» (5, 473).

Бедил бордо аз мадфилдои адабй низ сухан меронад ва годе гаробати тарздои мавриди истифодаи шуароро шард медидад:

«Ал;исса, он руз зикри санойеъи ашъор бештар гуши мустамеъонро мукаллали гавхари асрор дошт ва баёни бадойеъи афкор зехни мушто;онро ба кайфияти да;ои; меанбошт. Шухии абёти ман;ут решахои алфозро ба хушагй бармеовард ва силсилаи гайри ман;ут доми бегавхарй дар рохи маъонй мегустард. Аз гаробати таври «хайфо» фитратхо сархисоби инсофи камол ва аз матонати тарзи «ри;то» идрокхо мусалламшиноси ;удрати хаёл» (5, 473).

«Х,айфо» ва «рикто», ки дар замони мо аз тарздои номаъмули сухангустарй дастанд, шояд дар замони Бедил низ чандон роич набуданд, ки шоир шарди ин мафдумдоро зарур донистааст:

«Дар олами эчоди назм «хайфо» санъатест, ки дар силки хар мисраъ риштаи як лафз мамлуи чавохири ну;ат ва лафзе дигар аз бегавхарй хамон риштае фа;ат. Ва «ри;то» риъояти хамин наса; дар маротиби хуруфи абёт ва завобити хамон ;оида ба тартиби арзи дарачот»(5, 473).

Ин мафодимро Бобобек Радимй боз дам содатар шард медидад: «Хайфо - як намуди санъати бадеъист, ки дар шеър як калима бо харфхои ну;тадор меояду калимаи дигар бо хуруфи бену;та.

Ри;то - санъатест, ки дар шеър калимахое оварда мешаванд, ки дар онхо харфе дорои ну;та ва харфи дигар бену;та мебошад»(2).

Аз аносири дигари сабксоз дар насри Бедил калимоти серачзо аст, мисли «тархимаш-рабандозй», «огушимухитпардозй», «оташдархонаафтода» ва амсоли ин. Дар баробари ин дар «Чадор унсур» таркибдои мураккабе, ки бо бандаки изофй сохта мешаванд, зиёд ба назар мерасанд. Аглаби таркибдои Бедил аз 3-4, баъзан 5-6 калимае иборат дастанд, ки бо бандаки изофй ба дам пайваст шудаанд. Чунончи, дар батни як чумла паёпай таркибдое иборат аз 3-4 калима ба мушодида мерасанд:

«Хумои ломаконтаярони авчи фитрат», «ан;ои иззатошёни ;офи ;удрат», «ха;ои;и сипохи маъниборгох», «панохи донишпанохони олами тари;ат», «нигохи олинигохони арши ха;и;ат», «;утби тамкинма;оми нух доираи огохй»(5, 404).

Яке аз вежагидои дигари сабки Бедил дар «Чадор унсур» ин аст, ки у вакте дар бораи худаш маълумот медидад, маъмулан чонишини «ман» ва ё шакли феълии шахси аввалро ба кор набурда, голибан аз чониби шахси сеюм сухан меронад. Годе таркибдои «ин ачзсиришт», «ин очизтинат», «ин норасо», «бедаступо», «гумгаштаи човид», «мурдаи абад», «ин огохиинтизори олами гафлат», «ин нокаси чахони эътибор», «ин мушти гиёхи бемивдор», «мултачй», «дакир», «парвонаи чароги тах;и;» ва мисли индоро ба кор мебарад. Годи дигар таркибдоеро бо исми худ месозад, ки дар аксари ондо низ хешро дакиру забун ба шумор меорад: «Бедили хоксор», «хаёлоти Бедилй», «табъи мушкилписанди Бедил», «Бедили хечмадон», «килки вузухсилки Бедил», «Бедили бехабар», «Бедили безабон», «Бедили таслимманзил», «димоги маънисуроги Бедил», «фахми ;осири Бедил», «дубоби фитрати Бедил», «;онуни ачзоханги Бедил», «чехраи

эътибори Бедили хоксор», «Бедили хайратмаол», «сози Бедилй», «замзамаи шав^и Бедилй», «равоихи манзуми Бедилй», «сабукъинонии хомаи Бедил», «килки вузухсилки Бедил» ва гайра.

Дигар аз вежагихои сабки Бедил, ки дар насраш низ ба мушохида меояд, басомади вожахои пуркорбурди уст. Аз чумла дар матни «Чахор унсур» мо тарики истифодаи омори компутерй ба чанде аз вожахои калидй таваччух намудем, ки натичаи зерин ба даст омад: об - 2040 маротиба, ранг - 863 маротиба, дил - 648,оина - 575, маънй - 589, нафас - 484, мавч -485, олам - 497, гул -449, чашм - 458, сад - 428, хаёл - 331, хок- 302, бод - 258, соз - 227, шикаст -218, лаб - 262, оташ - 223, Бедил - 195, хазор - 175, хун - 162, мижгон - 169, сухан - 166, дарё -158, табиат - 131,парвоз -127 ва гайра.

Мухаккики чавон Мохчабини Умар дар китоби «Таркиботи хоси Бедил дар «Чахор унсур» 430 таркибро аз ин асар берун кашида, ба унвони таркиботи хоси Бедил шарх медихад. Ба кавли у, «Бедил дар коргохи таркибсозии худ аз вожахое чун оина, хайрат, товус, хамёза, хамушй, хуршед, улфат, дог, чаман, хавас, сачда, туфон, ибрат, кулфат, ранг, хасрат, сурма, тахайюр, шуъла, хубоб, ачз, касрат, вахшат, хакикат, хаё, нашъа, мижгон, рохат, вахдат ва гайра, ки аз аносири сабкиаш ба шумор меравад, бахра чустааст» (4,35). Дар ин асар таркибхое, ки Бедил бо вожахои махбуби худ сохтааст, бо шохид ва шархи онхо оварда шудааст. Чунончи, танхо бо вожаи «хайрат» Бедил дар «Чахор унсур» даххо таркибхое мисли «хайратошёна», «хайратоёт», «хайратоина», «хайратандомй» «хайратиншой», «хайратпаём», «хайратперой», «хайратсамар», «хайратшикор», «хайратшухуд», «хайратсарир», «хайратфарсой», «хайратфазо», «хайраткамин», «хайратгармй», «хайратмаол» ва гайра сохтааст, ки дар баёни розхои у коргар омадаанд. Ба кавли ин мухаккик, «таркибхои Абулмаонй аз дигар шоирон мутафовит аст ва аз навъи тачоруби онхо нест, бал коргохи таркибсозии Бедил дебохои хоси худро дорад. Таркибхои Бедил хосияти чандинмаъноиро доранд, ки хам метавон дар дохили матн ба иртиботи мавзуъ ва хам ба сурати чудогона ва ба танхой аз он таъбиру тасвире ироа кард» (4, 34)

Х,амин тарик, як нигохи ичмолй ба сабки Бедил дар «Чахор унсур» ба хулосае меорад, ки насри Абулмаонй аз назари мазмунсозиву маънипардозй ва истифодаи санооти бадей, бахусус сачъу истиора, корбурди таркибхои серачзоъ ва хос, чумлахои тулонй ва маънихои сарбаста кобили таваччухи махсус аст. Дар киёс бо назми Бедил, ки маъниву лафз бояд дар колаби аруз тибки кофияву радифхои махсус гунчонида шавад, дар наср боли хаёли муаллиф аз банд озод аст ва бад-ин сабаб насри у сарбастатар ва печидатар аз назми уст.

ПАЙНАВИШТ:

1. Айнй, С. Мирзо Абдулкодири Бедил/С.Айнй. - Сталинобод, 1954. - 340 с.

2. Бедил. Чор унсур. Тахияи Рахимй Бобобек// Садои Шарк.- 2007.- № 9-12.- 2008.- № 1-5

3. Кадканй,М.Ш.Адабиёти форсй аз асри Ч,омй то рузгори мо/М.Ш.Кадканй.-Техрон,1378.-126 с.

4. Мохчабин, Умар. Таркиботи хоси Бедил дар «Чахор унсур»/У.Мохчабин.- Дехлии нав, 1387 -150 с.

5. Овозхои Бедил. Насри адабй (Рукаот, Нукот, Ишорот, Чахор унсур). Тасхехи Акбари Бехдорванд.- Техрон, 1386. - 672 с.

6. Хотамй, Ахмад. Пажухише дар сабки хиндй ва давраи бозгашти адабй/^.Ахмад.- Техрон, 1371.

- 290 с.

REFERENCES:

1. Aini, S. Mirzo Abdulqodiri Bedil/S.Aini.- Stalinabad, 1954. - 340 p.

2. Bedil. Chor unsur. Prepared by Rahimi Bobobek// The Voice of the Orient.- 2007.- № 9-12.- 2008. -№1-5.

3. Kadkani,M.Sh. Persian Literature from the Period of Jomi up to the present period/ M.Sh. Kadkani.

- Tehran, 1378.- 126p.

4. Mohjabin, Umar. Particular Components Belonging to Bedil in "Chahor Unsur'/U.Mohjabin.- New-Dahlia, 1387.- 150 p.

5. BediFs Sounds. Literary Prose (Ruqaot, Nukot, Ishorot, Chahor unsur). Under the editorship of Akbari Behdorvand. - Tehran, 1386.- 672 p.

6. Ahmad, Khotami. The Study Dealing with Indian Style and the Period of Literary Return/Kh.Ahmad.- Tehran, 1371. - 290 p.

Баъзе вежига^ои сабки «Ча^ор Унсур»-и Бедил

Вожахои калидй: сабки уиндй, насри омехта бо назм, поэтика, саноеи маънавй ва лафзй,истиора ва таркиботи мацозй, печидагии маънй

Мацола ба тащщи сабки яке аз асар^ои мансури Мирзо Абдулцодири Бедил «Чауор унсур», ки дар он муаллиф ёддоштуои худро оид ба замони тифливу мактабхони, гуфтани шеъри нахустин, сафар^ояш ба шауруои %индустон, муносибат бо хешон ва дустони маънави овардааст, ихтисос ёфтааст. Таъкид мешавад, ки «Ча^ор унсур» бо насри омехта ба назм иншо шудааст. Муаллиф ба хулосае меояд, ки насри Абулмаони аз назари мазмунсозиву маънипардози ва истифодаи санооти бадеи, бахусус сацъу истиора, корбурди таркибуои серацзоъ ва хос, цумлауои тулони ва маъниуои сарбаста цобили таваццууи махсус аст. Дар циёс бо назми Бедил насри у сарбастатар ва печидатар аз назми уст.

Некоторые собенности стиля "Чахор унсура" Бедиля

Ключевые слова: индийский стиль, чередавания прозы и поэзии, поэтика, художественные средства выразительности, метафора, выражения с переносным значением, завуалированность мысли

Статья посвящена анализу стиля одного из важнейших прозаических произведений Мирзо Абдулкодира Бедиля «Чахор унсур»(«Четыре элемента »), носящего автобиографический характер, в котором речь идет о детских и юношеских годах писателя, его первых стихах, поездках в города Индии, его взаимоотношениях с родственниками и духовно близкими людьми. Автором подчеркивается, что это произведение написано прозой, которая чередуется со стихами. Автор приходит к заключению, что основными особенностями стиля прозы Абулмаони являются смыслотворчество и создание оригинальных мыслей, использование средств художественной выразительности, в том числе фигур «садж» и «метафора», необычных многосоставных слов и выражений, завуалированных мыслей. По сравнению с поэзией проза Бедиля более сложна в восприятии.

Some Stylistic Peculiarities of «Chahor Unsur» (Four Elements) by Bedil

Keywords: Indian style, prose mixed with poetry, poetics, artistic means of expressiveness, metaphor, expression with figurative meaning, veiled thoughts

The article dwells on the analysis dealing with the style of one of the most important prosaic productions belonging to the pen of Mirzo Abdulqodir Bedil called "Chahor Unsur" (Four elements) bearing autobiographical character and in which the following issues, such as the writer's childhood and adolescence, his first poems, trips to the cities of India, his interconnection with relatives and spiritually close people are dwelt on. The author lays an emphasis upon the idea that the relevant literary production is written in prose mixed with poetry. The author comes to the conclusion that the main peculiarities of Abdulmaoni 's prose style are the creation of meaningful thoughts and original ideas, the use of means of artistic expressiveness and the figures of «sadzh» and «metaphor», unusual multi-compound words and expressions, veiled thoughts inclusive. In comparison with his poetry Bedil's prose is more complicated in perception.

Маълумот дар бораи муаллиф:

Матлуба Мирзоюнус (Хоцаева Матлуба Юнусовна), доктори илмуои филологи, профессори кафедраи адабиети муосири тоцики Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи академик Б.Гафуров (Цумуурии Тоцикистон, ш.Хуцанд), E-mail: matluba.khojaeva@gmail.com Сведения об авторе:

Матлуба Мирзоюнус (Ходжаева Матлуба Юнусовна), доктор филологических наук, профессор кафедры современной таджикской литературы Худжандского государственного университета имени академика Б.Гафурова (Республика Таджикистан, г.Худжанд), E-mail: matluba.khojaeva@gmail.com Information about the author:

Matluba Mirsoyunus (Khodjaeva Matluba Yunusovna), Dr. of Philology, Professor of modern Tajik literature department under Khujand State University named after academician B. Gafurov (Tajikistan, Khujand), E-mail: matluba.khojaeva@gmail.com

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.