CC BY
0YOSHLARNI QO'LLAB-QUVVATLASH ORQALI JAMIYAT TARAQQIYOTINI YANGI BOSQICHGA OLIB CHIQISH
d https://doi.org/10.5281/zenodo.14544384
Nurmatova Iroda
Farg'ona davlat universiteti Tarix fakulteti sotsiologiya kafedrasi o'qituvchisi falsafa fanlari bo'yicha falsafa doktori (Phd)
Annotatsiya: Ushbu maqolada bugungi kunda shaxsni ma 'naviy-axloqiy rivojlanishi har bir davlatning zaruriy va muhim yo 'nalishiga aylanmoqda. Ya 'ni, shaxs ma 'naviy-axloqiy fazilatlarini rivojlantirish jamiyat yuksalishida hal qiluvchi kuchga aylanmoqda. 2022-2026 yillarga mo'ljallangan Yangi O'zbekistonning taraqqiyot strategiyasi ham yoshlarni qo 'llab-quvvatlash orqali jamiyat taraqqiyotini yangi bosqichga olib chiqishga alohida e 'tibor qaratilgan. Jumladan, "Yoshlarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini ta'minlash, ularning hayoti va sog'lig'ini saqlash, ular uchun malakali tibbiy xizmatdan foydalanish shart-sharoitlarini yaxshilash, yoshlar o'rtasida tibbiy savodxonlikni oshirish va sog'lom turmush tarzini mustahkamlash, ularning ma 'naviy, intellektual, jismoniy va axloqiy jihatdan kamol topishiga ko'maklashish, yoshlar uchun ochiq va sifatli ta'limni ta'minlash, ta'limning barcha bosqichlarida yoshlarning mukammal ta'lim olishini ta'minlash, hududlarda inklyuziv ta'lim rivojlanishi uchun shart-sharoit yaratish, yoshlarni ishga joylashtirish va ularning bandligi uchun shart-sharoitlar yaratish, yoshlarni vatanparvarlik, fuqarolik tuyg'usi, bag'rikenglik, qonunlarga, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat ruhida, zararli ta'sirlar va oqimlarga qarshi tura oladigan, hayotga bo 'lgan qat 'iy ishonch va qarashlarga ega shaxs sifatida tarbiyalash, yoshlarni axloqiy negizlarni buzishga olib keladigan xatti-harakatlardan, terrorizm va diniy ekstremizm, separatizm, fundamentalizm, zo 'ravonlik va shafqatsizlik g 'oyalaridan himoya qilish, yoshlarning huquqiy ongi va huquqiy madaniyati darajasini yuksaltirish, iqtidorli va iste'dodli yoshlarni qo 'llab -quvvatlash hamda rag'batlantirish, yoshlar tadbirkorligini rivojlantirish uchun shart-sharoitlar yaratish, yoshlarda sog'lom turmush tarziga intilishni shakllantirish, shuningdek, yoshlarning bo 'sh vaqtlarini mazmunli tashkil etish va yoshlar sportini ommaviy rivojlantirish uchun shart-sharoitlar yaratish, yosh oilalarni ma 'naviy va moddiy jihatdan qo 'llab-quvvatlash, ular uchun munosib uy-joy va ijtimoiy-maishiy sharoitlarni yaratish bo'yicha kompleks chora-tadbirlar tizimini amalga oshirish, yoshlarning huquqlari va erkinliklarini ro'yobga chiqarish sohasida faoliyat olib
boruvchi xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni rivojlantirish "orqali yoshlarning ma 'naviy-axloqiy fazilatlarini ro 'yobga chiqarishga alohida e 'tibor qaratilmoqda.
Kalit so'zlar: Yoshlar, vatanparvarlik, fuqarolik, tuyg'u, bag'rikenglik, qonun, milliy, umuminsoniy, qadriyat, ta 'sir, oqim, hayot, ishonch, qarash, shaxs.
Jamiyatdagi rivojlanish shartlaridan biri jamiyat a'zolarining ma'naviy o'zgarishidir. O'zbekiston taraqqiyotining yangi bosqichi jamiyat ma'naviy qiyofasini o'zgarishi ijtimoiy yo'nalishlarda o'z ta'sirini ko'rsatmoqda. Jamiyatda shaxslar o'z faoliyati davomida ijtimoiy-madaniy jihatdan axloq talablariga amal qilishi zarur bo'ladi. Chunki, har qanday jamiyatni o'z qadriyatlari asosida shakllangan urf-odatlari mavjuddir. Jamiyat a'zolari o'z harakatlarining natijasida ijtimoiy-madaniy omillar asosida axloq me'yorlarini saqlab qoladi. Bu esa axloqiy me'yorlashtirishning ijtimoiy-madaniy jihatlari shaxs ma'naviyati bilan qarama-qarshilikka olib kelishga sabab bo'ladi. Shaxsiy va ijtimoiy jihatdan axloqiy rivojlanish muvozanatining bir xil emasligi jamiyatdagi axloq me'yorlariga talabni kuchaytiradi. Sababi axloq me'yorlari jamiyat taraqqiyotiga poydevor bo'lib xizmat qiladi. Bizningcha, yangi rivojlanish bosqichida axloqiy me'yorlashtirishda oila va mahallaga berilayotgan e'tibor, jamiyatda xotin-qizlarni o'qishga jalb qilish va bandligini ta'minlash hamda jamiyatdagi diniy bag'rikenlik tamoyillarini amalga oshirilishi kabi ijtimoiy-madaniy jihatlarini tadqiqot ishimizning obyekt sifatida o'rganish maqsadga muvofiq deb hisoblaymiz.
O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Jamiyatda ijtimoiy-ma'naviy muhitni sog'lomlashtirish, mahalla institutini yana-da qo'llab-quvvatlash hamda oila va xotin-qizlar bilan ishlash tizimini yangi darajaga olib chiqish chora-tadbirlari to'g'risida"gi Farmonida ta'kilanganidek, "oila institutini mustahkamlash bo'yicha, eng avvalo, "Sog'lom oila — sog'lom jamiyat" g'oyasini hayotga tatbiq etishga yo'naltirilgan yagona davlat siyosatini olib borish, notinch va muammoli oilalarga manzilli ko'maklashishni tashkil etish"1 jamiyatda oila muhitini sog'lomlashtirish davlat siyosati darajasidagi masala ekanligiga ko'tarilganini bildiradi. Jamiyatlarning globallashuv jarayonlari oila munosabatlariga ham ta'sir etmoqda. Insoniyat dunyosini tashkil etuvchi mutloq qadriyati sifatidagi oila munosabatlari yangi qiyofada qayta tiklanmoqda. Bu esa oila munosabatlarini jamiyat oldidagi ijtimoiy-madaniy texnologiyalar sifatida davlat siyosati darajasidagi muammolari yechimlarini bartaraf etish zaruratini anglatadi. Zamonaviy jamiyatda oila qadriyatlari axloqiy
1Y36eKHCTOH Pecnyô^HKacH npe3ngeHTnHnHr 2020 hhïï 18 ^eBpa^garn "^aMHarga nrnnMonft-Ma'bHaBnH MyxnTHn coraoM^amTnpnm, Ma^a^a HHCTmyTHHH aHaga Ky^a6-KyBBaraam xaMga on^a Ba xoTnH-rçro^ap 6n^aH nm^am TH3HMHHH aHrn gapa^ara o^n6 nnrçnm Hopa-Tag6np^apn Tyrpncnga" rn n®-5938-coH OapMoHH RpHymn^nK Ma-MyMoraapn Mn^nn 6a3acn, 18.10.2021 h., 06/21/6324/0970-coh
те'уог^М^Ъш^ ijtimоiy-mаdаniy оmili ЬиШп insоniyаtni hаyоtiy ideаllаri sifаtidа tаlqin etilаdi. Glоbаllаshuv shаrоitidа insоn qаdr-qimmаti тигаккаЬ fаlsаfiy vа аxlоqiy kаtegоriyа sifаtidаgi оilа kоnteksidа nаmоyоn Ьо'Ш^ XX аsr bоshidа fаylаsuf оНт V.M.Xvоstоv "1ШОП qаdr-qimmаti etikаsi" аsаridа, insоn qаdr-qimmаti muаmmоsini о'rgаnib chiqаdi, insоn hаyоtining qаdr-qimmаti mаsаlаsidа ойа muhim о'ringа egа ekаnligini tа'kidlаydi. Jumlаdаn, '1ШОПШ^ qаdri muаmmоning psixоlоgik tоmоnini, yа'ni оilаdаgi shаkllаngаn Ьш^ vа mа'suliyаt tаjribаsi аxlоqiy tаmоyillаrning аsоsidir,2 - deb оilа munоsаbаtidа аxlоq insоn qаdrini bоsЫаng'ich nuqtаsi sifаtidа bаhо berаdi. Shшningdek, fаylаsufi P.S.Bоrаnetskiy "1ШОП qаdr-qimmаti ш tоmоnidаn qаhrаmоnlik etikаsi kоntekstidа tushunilаdi vа шning аmаlgа оshirilishi ^ОПШ^ аxlоqiy qаdriyаtlаrgа yо'nаltirilgаn fаоl, ijоdiy kшchlаrini аmаlgа оshirish оrqаli kо'rinаdi,3 - deb tа'kidlаydi. Вш esа аxlоqiy qаdriyаtlаr shаkllаnаdigаn jоy оilаdа shаxs vа jаmiyаt шс^П mшhim ekаnligini аnglаtаdi.
"Yаngi О'zbekistоn - kаttаlаrgа hшrmаt, kichiklаrgа izzаt, mаdаdgа mшhtоj insоnlаr vа ойак^а chinаkаm ко'так vа yоrdаm berish, mehr-оqibаt kо'rsаtish hаyоtimiz qоidаsigа аylаnib bоrаyоtgаn ijtimоiy mаkоndir4" Tаdqiqоtchilаr nаzаridа yаngi rivоjlаnish bоsqichidа аxlоqiy me'yоrlаshtirishning ijtimоiy jihаtlаri qшyidаgi yо'nаlishlаrni о^ ichigа qаmrаb оlаdi. "Iqtisоdiy ЫНт^ berish; xо'jаlik yшritishni tаshkil е^^ аxlоqiy nоrmаlаr, tаlаblаr, qоidаlаrni о'rgаnish, eng yшksаk аxlоq fаzilаtlаrini shаkllаntirish; kаsb-hшnаr о'rgаtish; mehnаtni tо'g'ri, qiziqаrli, mоddiy vа mа'nаviy fоydаli ейЬ tаshkil etish; nоzik estetik didni sаn'аtning bаrchа tшrlаri оrqаli shаkllаntirish, шyni, шу jihоzlаrini zаmоnаviy dizаyn qоnшnlаrigа аsоslаnib qшrish vа bezаsh; hшqшqiy bilimlаrgа egа bо'lish, оilаdа аdоlаtgа, teng hшqшqlilikkа, mшstаqillikkа erishish; diniy tа'lim berish, Qшr'оnni, islоmning аxlоqiy аsоsi bо'lgаn hаdislаrni о'rgаnish; jismоniy tаrbiyа, sоg'lоm tшrmшsh tаrzini bаrpо etish; fаrzаndlаrni оilа qшrishgа tаyyоrlаsh, jinsiy tаrbiyа, er vа xоtin bшrch-vаzifаlаrini о'rgаtish; йЬЫу bilimlаr оlish, shаxsiy gigiyenаgа поуа etish, шyning, шу jihоzlаrining sаnitаriyа hоlаtigа аhаmLyаt berish, birinchi йЬЫу yоrdаm kо'rsаtishni bilish, xаlq tаbоbаtini о'rgаnish; nаfs tаrbiyаsi, bаrchа тгеакМа: оvqаtlаnish, kiyinish, аxlоq-оdоbdа me'yоr Ьо'^Ы zаrшrligigа erishish; rшhiy emоtsiоnаl tаrbiyа, dоimо rшhiy tetiklikkа, fаоllikkа, terаnlikkа, о'zini idоrа etishgа, jаhlni jilоvlаy bilish, о'zini оrtiqchа шrintirmаy sоkinlik vа mшlоyimlikkа, bоshqаlаrgа yоmоn tа'sir о'tkаzmаslikkа о'rgаnish kаbilаrni5" kо'rsаtish mшmkin. Bizningchа, yшqоridаgi
2Хвостов В.М. Этика человеческого достоинства. Критика пессимизма и оптимизма / Изд. 3-е. стереотипное. -М.: КомКнига, 2007. - С. 176.
3Борапецкий П.С. О достоинстве человека: Основания героической этики. - Париж: 1950. - С.768.
4Мирзиёев Ш.М. Янги Узбекистан стратегияси. Тошкент: "О^Ье^Ши", 2021. - Б. 27.
5Нажмидинова Каримахон Усмоновна. Оила тарбиясида миллий ва умуминсоний ахло^ий маданиятнинг урни. - Тошкент: "Адолат", 2016. - Б. 37.
qarashlardan kelib chiqqan holda jamiyat taraqqiyotining yangi rivojlanish bosqichida axloqiy me'yorlashtirishning ijtimoiy-madaniy jihatlari quyidagilar: birinchidan, muloqot texnologiyasi (ota-onalarni farzand bilan muloqoti); ikkinchidan, o'rnak bo'lish texnologiyasi (namuna bo'la olish sifatida); uchinchidan, to'g'ri, adolatli baholash (voqea hodisalarni to'g'ri adolatli baholash-farzandlarni katta-kichikka ajratmaslik misolida);
to'rtinchidan, oila kutubxonasi tashkil etish(oilaviy kitobxonlik madaniyatini shakllantirish);
beshinchidan, muzeylarga yoki muqaddas qadamjoylarni ziyorat qilish; oltinchidan oilaning yaqin qarindosh-urug'lari holidan xabar olib turish (hozirda bu jarayon noyob bo'lib ketmoqda) kabilarni keltirishimiz mumkin.
Shuningdek, jamiyatdagi muhim ijtimoiy-madaniy munosabatlarning asosi xotin-qizlar bandligini ta'minlash, ularga har tamonlama jamiyat manfaatlariga javob beradigan shart-sharoitlarni yaratish davlat va jamiyat strategiyasining ustuvor vazifasidir. Bu borada 2021-yil 5-martdagi PQ-5020-son "Xotin-qizlarni qo'llab-quvvatlash, ularning jamiyat hayotidagi faol ishtirokini ta'minlash tizimini yana-da takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi Qarori, O'zbekiston Respublikasining 2019-yil 2-sentabrdagi O'RQ-562-son "Xotin-qizlar va erkaklar uchun teng huquq hamda imkoniyatlar kafolatlari to'g'risida"gi Qonun, O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 14-apreldagi 210-son "Xotin-qizlarni qo'llab-quvvatlash davlat maqsadli jamg'armasi faoliyatini tashkil etish to'g'risida"gi Qarorlari kabi huquqiy-me'yoriy hujjatlar qabul qilindi.
"Taraqqiyotning tamal toshi ham, mamlakatni qudratli, millatni buyuk qiladigan kuch ham bu ilm-fan, ta'lim va tarbiyadir. Ertangi kunimiz, Vatanimizning yorug' istiqboli, birinchi navbatda, ta'lim tizimi va farzandlarimizga berayotgan tarbiyamiz bilan chambarchas bog'liq"6. Shuning uchun ham shaxs ma'naviy-axloqiy jihatlarini yuksalishi yoshlarning barkamol avlodli qilib tarbiyalash hamda aholi farovonligini oshirishning muhim sharti sifatida namoyon bo'ladi.
Mahmudxo'ja Behbudiyning "Xotin-qizlarni jamiyatning to'laqonli a'zolari sifatida qabul qilmasdan, yosh avlodni to'g'ri yo'lda tarbiyalamasdan turib, jamiyatni isloh qilish, uni taraqqiyot sari yo'naltirish mumkin emas, oxir-oqibatda millat taqdiri uning ayollari va oilasining holatiga bog'liqdir"7, - degan fikrlari ham zamonaviy jamiyatda dolzarb ekanligini bildiradi. Yosh avlodning tarbiyasi, asosan, ayollar
6 Мирзиёев Ш.М. Укитувчи ва мураббийлар - янги Узбекистонни барпо этишда катта куч, таянч ва суянчимиздир / Узбекистан Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиёевнинг Укитувчи ва мураббийлар кунига багишланган тантанали маросимдаги нущи. Халк сузи газетаси, 2020 йил 1 октябрь сон.
7Ма^муд^ужа Бе^будий Хифзи си^ати оила // Ойна, 1914. - 53-сон.
zimmasidagi vazifa bo'lganligi sababli jamiyatda hamma davrda ham ayollarni o'qimishli bo'lishi zaruriy ehtiyoj hisoblangan.
Anbar Otin shaxs axloq darajasini ilm-ma'rifatlilik bilan bog'laydi va ijtimoiy taraqqiyotda axloqiy yuksaklik darajasi ekanligini yoqlaydi. Taraqqiyparvar shoira o'z davrining ijtimoiy-axloqiy illatlarini hurlik, tenglik zamonlari kelishi bilan yakun topishiga katta ishonch bildiradi. Anbar Otin "Bir zamoni bo'lurki, kamina mushtipar kabi oliyjanob orzu qilg'ondan ziyoda bo'lur... alarni mazlumalar avlodi xatarsiz tavallud o'lub, yaxshi parvarish topub, xushro'y bo'lamiz va vatando'st, serg'ayrat-u mehmondo'st bo'lub, kamolg'a yetur. Ul zamonda barcha xalq sohibjamol bo'lur...
Ul zamonda odam axloqi ul darajag'a yeturki, xurusi mijoz gala xotunlik rusumini tark etar va har er bitta xotin ila farog'atvor kun kechirg'ay...
Ul vaqt qizlar ilmi dunyoviy tahsilig'a muyassar bo'lub, urfon taxtida qaror topib, ellar va ulug'lar safig'a doxil bo'lurlar, alar hayrat va mehnatda erlarg'a hamfo va yovar bo'lub, obro' topib, hurmat va ikromg'a sazovor bo'lurlar"8, deydi. Hozir Anbar Otin aytgan kunlar keldi. Yangilanayotgan O'zbekistonda xotin-qizlarning haq-huquqlarini himoya qilish, manfaatlarini ta'minlash, qobiliyat, iste'dod va imkoniyatlarini ro'yobga chiqarish, bir so'z bilan aytganda, ularni jamiyatning teng huquqli, faol va bunyodkor a'zosiga aylantirish borasida keng ko'lamli islohotlar amalga oshirilmoqda. Vatanimizda ayolni ulug'lash, uni ijtimoiy muhofaza qilish, jamiyatdagi nufuzini oshirishga qaratilgan muhim hujjatlar va ular asosida olib borilayotgan islohotlarni xotin-qizlarni samarali ijtimoiy himoya qilish va faollashtirishning innovatsion modeli sifatida talqin etish mumkin9. Bu esa jamiyat taraqqiyotida xotin-qizlar erkinligi va ularning o'z iste'dodlarini ochib berish uchun berilayotgan imkoniyatdir. Qolaversa, jamiyatda ayollarning obro'sini oshirish orqali axloqiy munosabatlarni me'yorlashtirishda ayollarning o'rni yuqori ekanligidan dalolatdir.
"Ayolni e'zozlash - ezgulik va adolat mezoni", - degan g'oyani hayotga tatbiq etish maqsadida aholimizning qariyib yarmini tashkil etadigan ayollarning qonuniy huquq va manfaatlarini ta'minlash, xotin-qizlarning jamiyatdagi o'rni va nufuzini oshirish, iste'dodi va qobiliyatini ro'yobga chiqarish, onalik va bolalikni himoya qilish davlat siyosatining markaziga qo'yildi10" Bizningcha, ayollarning ilm egasi bo'lishlari oiladagi bola tarbiyasi, ya'ni yosh avlod tarbiyasida muhim ahamiyatga
8 AHÔap othh. TaH^aHraH acaprap. - TomKeHT: F. Fy^oM HoMugaru Aga6uëT Ba camar HampuëTH, 1970. -E. 95.
9Hap6aeBa Tamuga KaMa^oBHa. Y36eKHCTOHga xothh-^H3^apHH h^thmohh ^hmoa ^u^um th3hmh caMapagop^urHHH omnpnmHHHr нннoвaцнoн Moge^u. Сoцнoот■нн ^aH^apu 6yHHna $aH goKTopu (DSc) gнccepтaцннcн AiTope$. TomKeHT: 2020. - E. 4.
10Mup3uëeB ffl.M. .Rmu Y36eKHCTOH cipareruacu. - TomKeHT: "Y36eKHcroH". 2021. - E. 53.
egadir. Ziyoli va ilg'or ayollar nafaqat oilada, balki jamiyatda ham axloqiy-tarbiyaviy masalalardagi muammolarni yechishga katta hissa qo'shadilar.
"Bugungi farovon hayotimiz ham, yorug' kelajagimiz ham ayollarga bog'liq. Agar xalqimiz bizdan rozi bo'lishini xohlasak, avvalo, mo'tabar onalarimiz, opa-singillarimiz uchun munosib turmush sharoitlari yaratishimiz kerak. Ona rozi bo'lsa, oila rozi bo'ladi, oila rozi bo'lsa, jamiyat rozi bo'ladi"11, xotin-qizlarning jamiyatdagi ijtimoiy faolligini oshirish, ularning davlat va jamiyat qurilishidagi rolini zaruriy sharti sifatida joylardagi hokimliklar, xotin-qizlar qo'mitalari, mahalla qo'mitalari, nodavlat va jamoat tashkilotlarining doimiy, tizimli va muvofiqlashtirilgan faoliyatini tashkil etilmoqda.
Vazirlar Mahkamasining "Oliy ta'lim muassasalariga qo'shimcha davlat granti asosidagi qabul ko'rsatkichlari doirasida xotin-qizlarga tanlovda ishtirok etish uchun tavsiyanoma berish va ularni o'qishga qabul qilishni tashkil etish tartibi to'g'risidagi nizomni tasdiqlash haqidagi" 2020-yil 23-iyundagi 402-son Qaroriga o'zgartirish va qo'shimchalar qiritish haqida"gi Qarori qabul qilindi. Unda ta'kidlab qo'yildiki, ehtiyojmand oilalardagi xotin-qizlarga oliy ta'lim muassasalariga qo'shimcha davlat granti asosidagi qabul ko'rsatkichlari doirasida tanlovda ishtirok etish uchun tavsiyanoma berish tartibini joriy etiladi;
oliy ta'lim muassasalariga qo'shimcha davlat granti asosidagi qabul ko'rsatkichlari doirasida tanlovda ishtirok etish uchun tavsiyanoma beriladigan kam ta'minlangan oila tushunchasi mezonlarini aniqlashtiriladi;
tavsiyanoma olish uchun talabgor ehtiyojmand oilalardagi xotin-qizlarga elektron shaklda murojaat qilish imkoniyatini beriladi;
oliy ta'lim muassasalariga qo'shimcha davlat granti asosidagi qabul ko'rsatkichlari doirasida tanlovda ishtirok etish uchun tavsiyanoma beriladigan xotin-qizlar doirasini kengaytiriladi;
tavsiyanoma berish masalasini ko'rib chiqish jarayonini Moliya vazirligi huzuridagi Pensiya jamg'armasining "Ijtimoiy himoya yagona reyestri" axborot tizimi, "Elektron hukumat" tizimi idoralararo integratsiyalashuv platformasi bilan bog'lanadi;
oilaning ehtiyojmandlik darajasi "Temir daftar" va "Ayollar daftari"ga kiritilgan oilalarning qiz farzandlari hamda "Yoshlar daftari"ga kiritilgan xotin-qizlar to'g'risidagi ma'lumotlar orqali aniqlash tartibi joriy etiladi12. Bu bilan ayollarning
11 https://xs.uz/uzkr/post/K xoTHH-KH3ïïap-yHyH-ymaH-HMKoHHaraap-6eOTH^aHgH. npe3ugeHT fflaBKaT Mup3uëeB pauc^muga 1 MapT KyHH xoraH-^ro^apHu Ky^a6-KyBBaraam th3hmh ^aMga y^apHuHr ^aMuaTgaru MaB^eHHHH aHaga MycTa^KaM^am Maca^a^apu 6yHHna Bugeoce^ercrop nuru^umugaru Maipy3acu.
12^oHyHHH^HK MamyMoT^ap mu^um 6a3acu: 09/21/338/0513-coh 03.06.2021 h.
turmushdagi o'rni, oilaviy vazifalari munosib javob bo'la oladi. Jamiyatdagi bunday munosabatdan faqat va faqat jamiyat a'zolari yutadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Hap6aeBa Т.К. Узбекистондо хотин-кизлорни ижтимоий химоя килиш тизими сaмaрaдoрлигини оширишнинг иннoвaциoн модели. Социолгия фaнлaри буйичо фaн доктори (DSc) диссертaцияси Автoреферaти. Тошкент. 2020. - Б 72.
2. ^ххорово М.М. Жaмиятдa мaънaвий-aхлoкий мухит: муaммo Ba ечимлaр. Фaлсaфa фaнлaри доктори илмий дaрaжaсини олиш учун тaкдим этилгaн диссертaция Автoреферaти Тошкент. 2012. - Б 48.
3. Юлдaшевa Ф.Х. Узбекистондо глoбaллaшув шaрoитидa мaънaвий янгилaнишнинг узига хос хусусиятлaри. Фaн доктори (DSc) диссертадияси aвтoреферaти. -Тошкент, 2019. - Б.30.
4. Акршов Ф.Х. Социол кaпитaл охоли турмуш сифaтини оширишнинг омили сифaтидa. Социология фaнлaри буйичо фaлсaфa доктори (PhD) диссертaцияси Автoреферaти. Тошкент. 2021. - Б 47.
5. Арзимaтoвa И. Шaхс эстетик мaдaнияти юксaлишидa ижтимоий-мaънaвий oмиллaрнинг урни. Фол.ф.н ёзил..диссертaция 2010. - Б 147.
6. Бaфaев М.М. Глoбaллaшув жaрaёнидa миллий бaFрикенгликни шaкллaнтиришнинг ижтимоий-психологик детерминaнтлaри. Психология фaнлaри буйичо фaлсaфa доктори (PhD) диссертaцияси aвтoреферaти. Тошкент. 2020. - Б 44.
7. Бoйтeмиpoвa З. Шaxc охлокий эxтиёжлapини шaкллaнтиpиш oмиллapи: фол. фон. ном. ... дис. aвтopeф. - Тошкент: И.М. Муминов номидоги фaлcaфa Ba хукук институти, 2008. - 26 б.
8. золодино М.В. Социольно-философский он^го духовного отчуждения: Дис ... филос. кон. мук -М: Нижний Новгород,
2020. -155 с.
