CC BY
13YOSHLAR TURIZMINI SHAKLLANTIRISHDA XORIJIY TADQIQOT VA
BOSHQARUV YO'NALISHLARI Allayor Norboyev Ismoilovich
Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti tadqiqotchisi https://doi.org/10.5281/zenodo.10800377
Annotatsiya. Ushbu maqolada O'zbekistonda turizmni har tomonlama rivojlantirish va qo'llab-quvvatlash bo'yicha olib borilayotgan ishlar, mamlakatimiz turizmidagi mavjud muammolar va ularni samarali hal etish imkoniyatlari muhokama qilinadi. Sog'lom turmush tarzini saqlash, shuningdek, yoshlar turizmining holati va rivojlanishi uchun yoshlarni ichki va tashqi turizmga jalb qilish zarurligiga e'tibor qaratilmoqda.
Kalit so'zlar: Turizm, iqtisodiyot, yoshlar turizmi, sayyohlar, lagerlar, mehmonxonalar, milliy qadriyatlar, tadbirlar.
Abstract. This article will discuss the work on the comprehensive development and support of tourism in Uzbekistan, the existing problems in the tourism of our country and the possibilities of their effective solution. Attention is paid to the need to engage young people in internal and external tourism in order to maintain a healthy lifestyle, as well as the state and development of youth tourism.
Keywords: Tourism, economy, youth tourism, tourists, camping, hotels, national values,
events.
Абстрактный. В данной статье рассматривается проводимая в Узбекистане работа по всестороннему развитию и поддержке туризма, существующие проблемы в туризме нашей страны и возможности их эффективного решения. Обращено внимание на необходимость привлечения молодежи к внутреннему и внешнему туризму с целью ведения здорового образа жизни, а также состояние и развитие молодежного туризма.
Ключевые слова: Туризм, экономика, молодежный туризм, туристы, кемпинг, гостиницы, национальные ценности, мероприятия.
Mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlab mamlakatimizda turizm faoliyati asosiy davlat siyosati darajasida ko'rib chiqilmoqda. Sohani rivojlantirish uchun barcha zarur tashkiliy-huquqiy mexanizmlar yaratildi, muhim me'yoriy hujjatlar ham qabul qilindi va bu ishlar hali ham davom etmoqda. Mamlakatimizda turizmni rivojlantirish, uni yangi bosqichga ko'tarish va mamlakatimizni jahon sayyohlik markazlaridan biriga aylantirish uchun, avvalo, Qonunchilik bazasini yaratish zarur. Shu munosabat bilan O'zbekiston Respublikasi oliy Majlisining qonunlari va kodekslari, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining turizm masalalariga oid qator farmonlari, Respublika Vazirlar Mahkamasining qarorlari, Adliya vazirligining, shuningdek boshqa vakolatli davlat organlarining ko'rsatmalari va tartib-qoidalari ishlab chiqilmoqda va amalga oshirilmoqda.
Turizm sohasidagi davlat siyosati socioeconomicdavlatning ijtimoiy-iqtisodiy siyosatining ko'rinishlaridan biridir.
Turizm sohasidagi davlat siyosati-bu davlatning turizm industriyasi va turizm bozori sub'ektlarini (turoperatorlar va turagentlar) rivojlantirish, fuqarolarga turistik xizmat ko'rsatish shakllarini takomillashtirish va shu asosda ularning siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy salohiyatini mustahkamlash bo'yicha faoliyati. Turizm siyosati mavjud turizm va mintaqa iqtisodiyoti o'rtasidagi qarama-qarshiliklarni bartaraf etish maqsadida O'zbekiston Respublikasining barcha hududlarida, birinchi navbatda, mintaqaning alohida sub'ektlari darajasida amalga oshirilmoqda.
Davlatning turistik siyosati milliy iqtisodiy kompleksni rivojlantirish va aniq maqsadlarga erishish uchun turizm sohasi faoliyatiga ta'sir ko'rsatish shakllari, usullari va usullari majmuidan iborat.
Muayyan chora-tadbirlarni kompleks qo'llash tufayli turizmni rivojlantirishda strategik boshqaruv tizimining samaradorligini oshirish mumkin. Hozirgi kunda respublikada 20 dan ortiq mahalliy va milliy turizmni rivojlantirish dasturlari amalga oshirilmoqda va yirik loyihalar qabul qilinmoqda.
Turizm sohasini boshqarishning davlat yo'nalishlari
Turizm faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishning asosiy vazifalari quyidagilardan
iborat:
• fuqarolarning edam olish huquqlari, yo'lda harakatlanish erkinligi va boshqa huquqlarni hisobga olgan holda;
• □ tabiiyatrof-muhit rot;
• turistlarni etakomillashtirish,o'qitish va o'qitishga qaratilgan tadbirlar uchun shart-sharoitlarni yaratish;
• fuqarolarning sayohatga bo'lgan ehtiyojlarini qondiradigan turizm sohasini rivojlantirish, yangi ish o'rinlari yaratish, xalqaro aloqalarni rivojlantirish, turizm ob'ektlarini asrab-avaylash, tabiiy va madaniy merosimizdan oqilona foydalanish.
Davlat turizmini boshqarish usullari va funktsiyalari
1-Jadval
Vazifalari Usullari
1. Umumiy tashkilotlar va turizm faoliyatining huquqiy normalari - umumiy tushunchalar va ta'riflar berish - hamkorlik va sotib olish va sotish bo'yicha shartnomalar imzolash - viza olish -chegara orqali mahsulotlar harakati bilan bog'liq holatlar
2. Turizmni rivojlantirishni rejalashtirish - turizmni rivojlantirishning umumiy strategiyasi va kontseptsiyasini ishlab chiqish - turizm ob'ektlarining mintaqaviy joylashishini boshqarish -infratuzilmani rivojlantirishni rejalashtirish
3. Turli tadbirlar -litsenziyalash - standartlashtirish -sertifikatlash
4. Turizm sohasini kadrlar bilan ta'minlash - kadrlar tayyorlash tizimini uzluksiz rivojlantirish bo'yicha davlat standartlari va yo'riqnomalarini
tayyorlash - sayyohlik agentliklari ishchilarining malakasini oshirishga ko'maklashish.
5. Turizm bozorini o'rganish jarayoni -turistik xizmatlar bozorida marketing tadqiqotlarini o'tkazish - -milliy turizm tadqiqot markazlarini qayta tiklash.
6. Sayyohlik kompaniyalarining tashqi iqtisodiy faoliyatini qo'llab - quvvatlash -xorijiy mamlakatlarda vakolatxonalari va filiallarini ochish- xalqaro shartnomalar tuzish -milliy mahsulotlarning reklama va brendini yaratish
7. Ptarixiy obidalar va atrof -muhitni aylantirish - tabiiy resurslarni tiklash va saqlash bo'yicha tegishli tartib va qonunlarni yaratish - tarixiy obidalarni tiklash -turistik ijarani taqsimlash
8. Mamlakat va mintaqalarning muhim va yuqori nufuzini yaratish - marketing -reklama, axborot-tahlil jarayoni -soliq imtiyozlari -investitsiyalar
Turizm faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishning ustuvor yo'nalishlari turizmning ichki, kiruvchi, ijtimoiy va tashabbuskor turlarini qo'llab-quvvatlash va rivojlantirishdir.
Davlat tomonidan turizm faoliyatini tartibga solish quyidagi yo'llar bilan amalga oshiriladi:
• turizmsohasidagi munosabatlarni takomillashtirishga qaratilgan normativ-huquqiy hujjatlarni yaratish;
• turizm mahsulotlarini ichki va jahon turizm bozorlarida ilgari surishda o'zaro hamkorlik qilish;
• turistlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish, ularning xavfsizligini ta'minlash;
• turizm sohasidagi turistik mahsulotlarni standartlashtirish, litsenziyalash, sertifikatlashtirish;
• turizmni rivojlantirish manfaatlarini hisobga olgan holda o 'zbekiston Respublikasiga kirish, o' zbekiston Respublikasidan chiqish va o ' zbekiston Respublikasi hududiga chiqish tartibini belgilash;
• turizmni rivojlantirish davlat maqsadli dasturini ishlab chiqish va amalga oshirish uchun to'g'ridan-to'g'ri byudjet mablag'larini ko'paytirish;
• Turizm sohasiga investitsiya kiritish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish;
• soliq va bojxona tizimini tashkil etish;
• O'zbekiston Respublikasi hududida turizm faoliyati bilan shug'ullanuvchi turoperatorlar va turagentlarga imtiyozli kreditlar, soliq va bojxona imtiyozlari berish va chet el fuqarolarini O'zbekiston Respublikasi hududida turizm bilan shug'ullanishga jalb qilish;
• turizm faoliyati uchun kadrlar tayyorlash bo'yicha O'zbekiston Respublikasi oliy majlisi qonunchilik palatasida O'zbekiston Respublikasi oliy majlisi Senati kengashining majlisi to'g'risida axborot
• turizm industriyasi sohasida ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish;
• Xalqaro turizm dasturlarida o'zbekistonlik sayyohlar, turoperatorlar, turagentlar va ularning uyushmalari ishtirokida hamkorlik qilish;
• kartografik mahsulotlar bilan ta'minlash;
• O'zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq qo'llaniladigan boshqa usullar.
O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2 yil 2016 dekabrdagi Farmonini amalga oshirish
maqsadida. "O' zbekiston Respublikasi turizm sohasini jadal rivojlantirishni ta 'minlash chora-tadbirlari to' g 'risida" gi PQ-4861 va o 'zbekiston Respublikasi turizmni rivojlantirish Davlat qo' mitasi faoliyatini samarali tashkil etilishini ta ' minlash maqsadida quyidagi tadbirlar amalga oshirilmoqda:
1. O 'zbekiston Respublikasi turizmni rivojlantirish Davlat qo' mitasining quyidagi asosiy vazifalari va faoliyati belgilandi:
• mamlakatning turizm salohiyatini tubdan oshirishga, turizmga iqtisodiyotning strategik sektori maqomini berishga va turizm sohasida yagona davlat siyosatini olib borishga qaratilgan turizmni rivojlantirishning yaxlit kontseptsiyasini shakllantirish va amalga oshirishni ta'minlash;
• turizm xizmatlarining tashqi va ichki bozorlarida marketing tadqiqotlarini o'tkazish, tarixiy va madaniy merosni keng targ'ib qilish, O'zbekiston Respublikasining turizm imidjini saqlash va rivojlantirish, milliy turizm mahsulotlari va brendlarining xalqaro turizm bozorlariga kirib borishiga qaratilgan faol reklama va axborot siyosatini amalga oshirish;
• ichki, kiruvchi va chiquvchi turizmni kompleks rivojlantirish bo'yicha milliy va mintaqaviy dasturlarni ishlab chiqishni muvofiqlashtirish va ularning bajarilishini nazorat qilish, turizmning keng turlarini jadal rivojlantirish, xorijiy investitsiyalarni jalb qilish, shuningdek, xalqaro moliya institutlari va boshqa tashkilotlarning kreditlari va grantlari. xalqaro yutuq standartlariga muvofiq turizm infratuzilmasi;
• turizm faoliyatini rivojlantirishni muvofiqlashtirish, hududlarda yangi turistik hududlar tashkil etilishini, ularni sertifikatlashni, turistik yo'nalishlar va turizm ob'ektlarining yagona davlat reyestrlarini shakllantirishni ta'minlash;
• turizm xizmatlarini tashkil etishda, birinchi navbatda turistlar turar joylarida, umumiy ovqatlanish punktlarida, respublika bo'ylab harakatlanayotganda va turizm ob'ektlariga tashriflarni tashkil qilishda turistlarning xavfsizligi va sog'lig'ini ta'minlashga qaratilgan turistik xizmatlarning sifati va xavfsizligi standartlarini ishlab chiqishni muvofiqlashtirish. turizm sohasi va turistik xizmatlarni sertifikatlashtirish, belgilangan talablar va standartlarga muvofiqligini nazorat qilish;
• turizm sohasini davlat tomonidan tartibga solishni optimallashtirish va bozor munosabatlari asosida turizm xizmatlari bozorida raqobatni rivojlantirish, turizmni rivojlantirishga to'sqinlik qiladigan barcha muammolar va to'siqlarni bartaraf etishga qaratilgan takliflarni ishlab chiqish, turizm sohasida tadbirkorlik faolligini oshirishga har tomonlama hissa qo'shish, axborot
va axborot vositalarini faol qo'llash. ushbu sohani joriy etish uchun kommunikatsiya texnologiyalari;
• turizm faoliyati sohasida, birinchi navbatda, BMTning Jahon sayyohlik tashkiloti, turizm sohasida faoliyat yurituvchi xalqaro va milliy turizm tashkilotlari va xorijiy kompaniyalar, xalqaro hamkorlikni kengaytirish, turizm faoliyati va amaliyotiga xalqaro va davlatlararo standartlar va normalarni joriy etish;
• turizm faoliyati sub'ektlari xodimlarini muntazam ravishda qayta tayyorlash va ularning malakasini yuqori darajada oshirishni tashkil etish, turizm sohasi fanlarini rivojlantirishni qo'llab-quvvatlash.
O 'zbekiston Respublikasi turizmni rivojlantirish Davlat qo' mitasiUzbek tourismbarcha majburiyatlar va bitimlar, shu jumladan xalqaro majburiyatlar va bitimlar bo ' yicha "o' zbekiston turizmi" Milliy kompaniyasining huquqiy vorisi hisoblanadi, mehnat shartnomalari bundan mustasno.
O'zbekiston Respublikasi turizmni rivojlantirish Davlat qo ' mitasi tarkibidagi mustaqil bo'linmalar sifatida:
"O'zbekturizm" milliy kompaniyasi huzuridagi "Buyuk Ipak yo'li" reklama agentligi Davlat unitar korxonasi negizida "Milliy turizm mahsulotlarini targ'ib qilish markazi"davlat unitar korxonasi;
"Turistik xizmatlarni sertifikatlashtirish markazi"unitar korxonasi negizida. "Turistik xizmatlarni sertifikatlashtirish markazi"davlat unitar korxonasi; "Dispetcherlik va turizm xizmatlari Bosh boshqarmasi" davlat korxonasi negizida "dispetcherlik va turizm xizmatlari markazi"davlat unitar korxonasi;
"Respublika ilmiy-ta'lim konsalting markazi" davlat korxonasi negizida turizm sohasida kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash Respublika markazi "davlat unitar korxonasini tashkil etish."
O 'zbekiston Respublikasi turizmni rivojlantirish Davlat qo' mitasining hududiy boshqarmalari raislari qo 'mitaning raisi tomonidan Qoraqalpog' iston Respublikasi Vazirlar Kengashi raisining va tegishli viloyatlar xakimlarining taqdimnomasiga ko ' ra tayinlanadi.
Mutaxassislarning fikriga ko'ra, ushbu takliflarning amalga oshirilishi natijasida kelgusi 5 yil ichida turizm sohasidan keladigan daromad 10 baravar ko'payadi va O'zbekiston xalqaro bozorda etakchi sayyohlik mamlakatlaridan biriga aylanadi.
Buning uchun, birinchi navbatda, o'zimizdagi resurslardan oqilona foydalana olishimiz, turizm sohasidan daromadni maqbul taqsimlashimiz kerak. Biz rivojlanishning barcha usullarini o'rganishimiz va mamlakatimizda, shuningdek, turizm rivojlangan mamlakatlarda bizga mos keladiganidan foydalanishimiz kerak.
REFERENCES
1. 2017-2021 yillarda O'zbekistonda turizmni jadal rivojlantirish dasturi, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori Sh.
2. O 'zbekiston Respublikasi Prezidentining turizmni rivojlantirish Davlat qo' mitasini tashkil etish to ' g ' risidagi qarori No. PP-49/559.
3. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "xizmat ko'rsatish va servis sohasini rivojlantirish to'g'risida" gi farmoni. Yuqoriga-325.
4. www.uza.uz -O'zbekiston Milliy axborot agentligi.
5. lex.uz. Farmondan yo'q. PQ - 4861 O'zbekiston Respublikasi turizm qo'mitasini tashkil etish to'g'risida.
6. www.world-tourism.org -Jahon sayyohlik tashkiloti.
7. O'zbekiston Respublikasining "Buyuk Ipak yo'li" ni tiklash va respublikada xalqaro turizmni rivojlantirishdagi ishtirokini kengaytirish chora-tadbirlari to'g'risida farmon.
