Научная статья на тему 'ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ҲУҚУҚИЙ МАДАНИЯТНИ ОШИРИШ'

ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ҲУҚУҚИЙ МАДАНИЯТНИ ОШИРИШ Текст научной статьи по специальности «Социологические науки»

CC BY
101
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ёшлар / ҳуқуқ / маданият / ҳуқуқий саводҳонлик

Аннотация научной статьи по социологическим наукам, автор научной работы — Дилноза Орзиқуловна Норбоева

Ушбу мақолада ёшларни ҳуқуқий саводҳонлигини ошириш учун олиб борилаётган амалий ишлар ҳақида сўз боради. Ёшларда ҳуқуқий маданиятни шакллантириш усул воситалари ёритиб ўтилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ҲУҚУҚИЙ МАДАНИЯТНИ ОШИРИШ»

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ХУКУКИЙ МАДАНИЯТНИ ОШИРИШ

Дилноза Орзикуловна Норбоева

ЧДПУ Миллий гоя, маънавият асослари ва хукук таълими 4-боскич талабаси

norboyevadilnoz@gmail.com

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада ёшларни хукукий саводхонлигини ошириш учун олиб борилаётган амалий ишлар хакида суз боради. Ёшларда хукукий маданиятни шакллантириш усул воситалари ёритиб утилади.

Калит сузлар: ёшлар, хукук, маданият, хукукий саводхонлик

Биринчи Призедентимиз Ислом Абдуганиевич Каримовнинг "Она юртимиз бахту икболи ва буюк келажаги йулида хизмат килиш - энг олий саодатдир" номли китобларида "Ёш авлод тарбияси марказий уринда туриши, энг асосийси, хаётга кириб келаётган фарзандларимизга нафакат шароит ва имкониятлар яратиб бериш, айни пайтда уларни шу азиз Ватанга муносиб фарзанд булишга даъват этиш "менинг даврим келади, деб эмас, аксинча, уз даврим, уз келажагимни узим яратаман", - деб яшашга ургатиш хаёт талаби эканини таъкидлаб утганлар. Бугунги ривожланаётган даврда уз хукукини яхши биладиган, узимни фаол фукаролик позитсиясида тута оладиган, хар томонлама зукко ёшларни тарбиялаш асосий вазифаларимиздан бири хисобланади.

Мустакил Ватанимизнинг ривожланиши ва ислохотларнинг муваффакияти Республикамизда кабул килинаётган конунлар сони билан белгиланмайди, балки куп жихатдан халкнинг хукукий онги, хукукий маданияти даражаси, амалга оширилаётган ислохотлар мохияти, кабул килинаётган конунлар мазмунини англаб етиши хамда уларга амал килиш даражасига богликдир. Хукукий маданият ва онгни шакллантиришни энг аввало ёшлардан бошлаш зарур. Улар илмга чанкок, изланувчан, тиришкок булишади. Уларни хукук сохасидаги билимларини мустахкамлаш ва тугри йуналтира олиш келажакда керакли ва фидойи кадр булиб етишишлари учун асос була олади.

Жамиятда хукукий онг ва хукукий маданиятни шакллантириш буйича хукукий маърифий тадбирлар ва учрашувларни кенгайтириш, халкимиз тарихи, дини, миллий кадриятларини ёш авлод онгида шакллантириш оркали ватанпарварлик хиссини кучайтириш каби долзарб вазифалар турган бир пайтда Узбекистон Республикаси Президентининг "Жамиятда хукукий онг ва хукукий

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

маданиятни юксалтириш тизимини тубдан такомиллаштириш тугрисида"ги 2019 йил 9 январдаги ПФ-5618-сонли Фармонининг кабул килиниши айни муддаодир.

Мазкур Фармонда инсон хукук ва эркинликларига хурмат муносабатини шакллантиришга, ахолининг хукукий онги ва хукукий маданиятини юксалтиришга, жамиятда фукароларнинг хукукий саводхонлиги даражасини оширишга тускинлик килувчи бир катор муаммо ва камчиликлар курсатиб утилган. Жумладан, хукукий маданиятни юксалтиришда энг аввало, хукукий таълим ва тарбия борасидаги ишлар тизимли ва узвий олиб борилмаётганлиги, узок йиллар давомида бу масала хукукни мухофаза килувчи органлар ва айрим давлат органларининг иши сифатида караб келиниб, бунда оила, махалла ва фукаролик жамияти бошка институтларининг иштироки етарлича таъминланмаганлигини, ёшларнинг хукукий тарбиясига салбий таъсир курсатувчи омилларга нисбатан хукукий иммунитетни шакллантириш, хар бир шахсда конунларга ва одоб-ахлок коидаларига хурмат, миллий кадриятларга садокат, хукукбузарликларга нисбатан муросасизлик хиссини уйготиш ишига комплекс тарзда ёндашилмаганлиги хамда хукукий онг ва хукукий маданиятни юксалтиришда шахсий манфаатлар хамда жамият манфаатлари уртасидаги мувозанатни саклаш гояларини ахоли онгига сингдириш ишларининг етарли олиб борилмаслиги хам конун устуворлигини таъминлашга узининг жиддий салбий таъсирини курсатаётганлиги айтиб утилган.

Шу уринда хукукий онг ва хукукий маданият узи нима деган саволга ойдинлик киритиб утамиз.

Хукукий онг - кискача килиб айтганда хукук ва конунчиликка оид одамларнинг тасаввурлари, уларнинг хис-туйгулари, амалий тажрибалар таъсирида пайдо булган хукукка нисбатан муносабатини ифодалайди.

Хукукий маданият эса - фукароларнинг давлат ва хукук хакидаги мухим билимларни эгаллаб олиши, амалдаги норматив-хукукий хужжатлар хакидаги тушунчаларини талкин кила олиши хамда улардан тугри фойдалана олишидир.

Хар бир фукаро, энг аввало, Конституцияни яхши билиши, ундаги нормаларни урганиши, узининг хукуки, бурчи ва мажбуриятларини тула англаши ва уларни хаётда куллай олиши керак.

Буюк келажагимизнинг мустахкам пойдевори булган Узбекистон Республикаси Конституцияси кабул килинганига чорак асрдан ошди. Йиллар утган сайин, биз ушбу тарихий хужжатнинг давлатимиз ва жамиятимиз, шунингдек хар бир фукаро хаётидаги тутган бебахо урни ва ахамиятини теранрок хис килмокдамиз. Юксак хукукий маданиятни шакллантириш буйича давлат сиёсатининг устувор йуналишларидан бири бу ахолини хукукий ахборот билан

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

таъминлаш, илмий-оммабоп юридик адабиётлар нашр килиниши ва таркатилишини давлат томонидан куллаб-кувватлашдир. Хукукий ахборотнинг хамма учун очиклиги эса бу сохадаги сиёсатнинг асосий принципларидандир.

Хулоса килиб шуни айтиш мумкинки, ёшлардаги хукукий маданиятни ошириш фукаролик жамиятини шакллантиришда мухим омил булиб саналади. Уларнинг хукукий маданиятини шакллантириш аввало, мактабдан бошланади. Х,ар бир укувчи онгига уз хукукларидан окилона фойдалана олиш лайокатини сингдириш асосий вазифамиздан биридир. Бугунги кунда биз ёшлар учун юртимизда кенг имкониятлар яратиб берилган бундан окилона фойдаланиб, уз Ватанига содик фидойи фарзанд булишимиз зарур.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. И.А.Каримов. "Она юртимиз бахту икболи ва буюк келажаги йулида хизмат килиш - энг олий саодатдир ". "УЗБЕКИСГОН".2015.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг "Жамиятда хукукий онг ва хукукий маданиятни юксалтириш тизимини тубдан такомиллаштириш тугрисида"ги 2019 йил 9 январдаги ПФ-5618-сонли Фармони

3. Х,ожиев Р.Б ва Норбоева Д.О. Ёшлар ижтимоий хаётнинг когнитив асослари. "Academic Research in Educational Sciences" (O'zbekiston), 2021 № 2(2), 544-555-b.

4. Х,ожиев Р.Б ва Норбоева Д.О. Баркамол авлодни тарбиялаш-мамлакатимизда амалга оширилаётган демократик ислохатларнинг устувор йуналишлари. Фалсафа ва хукук, 2021, №2.

5. Х,ожиев Р.Б ва Норбоева Д.О. Ёшлар ижтимоий фаоллигини ривожлантириш Концепциялари. "Мугаллим хэм узликсиз билимдендиру" (Некис), 2021 №3(2), 4-

6. Х,ожиев Р.Б ва Норбоева Д.О. Ёшларнинг ижтимоий катлам сифатида мавжудлигининг Онтологик асоси. "Мугаллим хэм узликсиз билимдендиру" (Некис), 2021 №3(2), 155-159-б

7.Икрамов Р.А., Хожиев Р.Б. (2020). Воспитание гармонично развитого поколения является приоритетом государственной молодежной политики. Вестник науки и образования. № 14 (92). Част 3. С. 88-90

8.Ходжиев Р.Б., Норбоева Д.О. (2021) Креативное мышление - важный фактор социального развития. Вестник науки и образования. № 10 (113). Част 3. С. 76-79.

9.R.B.Hojiyev, G.B.Xolmo'minov, M.L.Sharipov (2020) Raising a harmoniously developed generation is a priority of democratic reforms in Uzbekistan. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences. Volume 8. Number 5. pp-

11-б

1-3.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.