Научная статья на тему 'ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ХАЛҚ ОҒЗАКИ ИЖОДИНИНГ РОЛИ'

ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ХАЛҚ ОҒЗАКИ ИЖОДИНИНГ РОЛИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
12
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
МАЪНАВИЙ ТАҲДИД / ХАЛқ ОғЗАКИ ИЖОДИ / ЎЗБЕКИСТОННИ ИСЛОХАТЛАРИ / ЯНГИ ЎЗБЕКИСТОН / ДОСТОН МАқОЛ / ЭРТАК / АФСОНАЛАР / АЛПОМИШ / ГЎРЎғЛИ / АВАЗ / ҲАСАН / КУНТУғМИШ / қАХРАМОНЛИК

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Қулматов П.М.

Мақолада бугунги кунда баркамол авлод тарбиясида мухум ахамиятли бўлган халқ оғзаки ижоди зарурлиги ижтимоий-фалсафий жиҳатдан таҳлил қилинган. халқ оғзаки ижодининг ёшларга таъсир кўрсатувчи омиллар масаласига ҳам эътибор қаратилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ROLE OF FOLK ORAL CREATIVITY IN YOUTH EDUCATION

The article analyzes the socio-philosophical aspect of the need for folk oral creativity, which today is of great importance in the education of the perfect generation. attention is also paid to the issue of factors affecting youth of folk oral creativity.

Текст научной работы на тему «ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ХАЛҚ ОҒЗАКИ ИЖОДИНИНГ РОЛИ»

UDK 808.5

Цулматов П.М.

"Ижтимоий фанлар" кафедраси мудири, ф.ф.н.доц.

Жиззах политехника институти

ЁШЛАР ТАРБИЯСИДА ХАЛЦ ОГЗАКИ ИЖОДИНИНГ РОЛИ

Аннотация: Мацолада бугунги кунда баркамол авлод тарбиясида мухум ахамиятли булган халц оззаки ижоди зарурлиги ижтимоий-фалсафий жщатдан таулил цилинган. халц огзаки ижодининг ёшларга таъсир курсатувчи омиллар масаласига уам эътибор царатилган.

Калит сузлар: маънавий таудид, халц огзаки ижоди, Узбекистонни ислохатлари, янги Узбекистон, достон мацол, эртак, афсоналар, Алпомиш, Гурузли, Аваз, Хасан, Кунтузмиш, цахрамонлик.

Kulmatov P.M., c.p.s.

docent

Head of the Department "Social Sciences" Jizzakh Polytechnic Institute

THE ROLE OF FOLK ORAL CREATIVITY IN YOUTH EDUCATION

Annotation: The article analyzes the socio-philosophical aspect of the need for folk oral creativity, which today is of great importance in the education of the perfect generation. attention is also paid to the issue of factors affecting youth of folk oral creativity.

Keywords: spiritual threat, folk oral creativity, Islamists of Uzbekistan, new Uzbekistan, Epic proverb, fairy tales, legends, Alpomish, Ghuroglu, Avaz, Hasan, Kuntugmish, hero.

Янгиланаётган Узбекистонда ижтимоий, иктисодий, маънавий сохаларда туб ислохатлар амалга оширилаётган бир даврда шу янгиланиётган жамиятимизнинг баркамол фукаросини тарбиялаш бугунги энг мухум вазифамиздир. Бу вазифаларни хал килиш учун ёшларимизни хар томонлама баркамол инсонлар булиб етишишлари керак. Жумладан, бугунда маънавий баркамол ёшлар тарбиялашда олиб борилаётган сиёсатимизнинг самарасини оширишда

бобоколонларимизнинг тажрибасидан утган халк OFзаки ижодининг алохида урни мавжуд. Шундай экан бугун маънавий баркамол интелектуал салохиятли ёшларни тарбиялаш ва замонавий тахдидлардан асраш асосий йулларидан бири бу-уларда асрлар синовидан утган халкимизнинг донишмандлиги, тажрибаси мужассам булган, унинг халк OFзаки ижодига асосланадиган мустакил дунёкарашни шакллантириш, камол

топтиришдир. Aсрлaр мобaйнидa буюк бобокaлонлaримиз тaрбиясидa мухим axaмиятгa эгa бyлгaн хэлк OFзaки ижодигa оид бой тaрихий тaжрибaни yргaниш Ba уни ёшлaр онгигa сингдириш бугунги ёшлaр тaрбиясидa мухим эхэмият кaсб этaди. Бир He4a минг йиллик бой тaрихимизнинг мэхсули бyлгaн хэлк OFзaки ижоди aсрлaр мобaйнидa ёш aвлод тaрбиясидa элохидэ эхэмият кaсб этиб келгэн. Бyндaй хэлк OFзaки ижоди хэлкни орзy-интилишлaри, мaксaд-мyддaолaрини yзидa мyжaссaмлaштириб, тилдэн-тилгэ, дилдэн-дилгэ Ути6, сaйкaллaниб келaётгaн бебэхо меросдир. Шундэй экэн, бу хэлк OFзaки ижоди дурдонэлэри сaнaлгaн лэпэр, достон мэкол, эртэк, aфсонaлaрдa, Вэтэнгэ, онэ зэмингэ, хэлккэ мухэббэт, сэдокэт, дустлик, тyFрилик, эдолэт FOялaри яшэб келгaн. Бу мукэддэс FOялaр хозирги кунимиздэ "Янги Узбекистон"ни куриш FOямизнинг бош мэксэди булиб, ёшлaрни бэркэмол этиб тэр6иялэшдэ мухим омил булиб хизмэт килмокдэ. "Сир эмэски хэлк OFзaки ижоди миллий кэдриятлэримизнинг тэркибий кисми сифэтидэ бэркэмол эвлодни ундэ донишмэнд хэлкимизни эзгу ниятлэри, орзу-мэксэдлэри, комил шэхслэр, эркинлик, озодлик, хур яшэш, уз мустэкиллигига эришиш йулидэги курэшни мэдх этэдигэн миллий мэънэвиятимиз экс этгандир". Шулэрдэн бири булгэн достончилик сэнъэтини олэдигэн булсэк, узбек хэлкининг эсрлэр мобэйнидэ узи орзу килгэн комил инсон FOяси ушбу достонлэрдэ гaвдaлaнтирилгaнлигини курэмиз. Достонлэрдэги бош кэхрэмонлэр доимо мэрд, жэсур, уз юртигэ сэдокэтли, вэфодор бэрчэ гузэл, ижобий фэзилэтлэрни узидэ мужэссэмлэштиргэн инсонлэр сифэтидэ эътироф этилэди. Буни узбек хэлк достонлэридэги Алпомиш, ГyрУFли, Авэз, Хдсэн, KyнтyFмиш кэби обрaзлaрдa яккол куриш мумкин. Демэк, хэлкимиз фaрзaндлaри орэсидэн am шундэй уз юртини химоя килишгэ, унинг шонини yлyFлaшгa кодир булгэн комил инсонлэр етишиб чикишлэрини хоxлaгaнлaр вэ улэрнинг бу орзулэри хэлк достонлэридэ уз эксини топгэн. Шунинг учун хэм, хэлк OFзaки ижодидэ достонлэр aлоxидa урингэ эгэдир. Жумлэдэн "Алпомиш" дэстонигэ эътибор кэрэтсэк достондэ вaтaнпaрвaрлик, кэхрэмонлик, мэрдлик, севги вэ дустлик ростгуйлик тaрFиб этилгэн.

Мэшхур педэгог олим А.Э.Измэйловнинг тaъкидлaшичa " хэлк OFзaки ижоди нaфaкaт aвлоддaн-aвлодгa утгэн бой тэрбия хэкидэги билимлэр йиFиндиси, бэлким хэлкнинг тэрбиявий фэолияти тэжрибэси эсосидэ мэзкур билимлэрнинг мaлaкa вэ куникмэгэ эйлэниш мэжмуи хэмдир". Буюк бобоколонимиз Юсуф Хос Хожиб эътироф этгэнидек "Одэмдэн одэмгэ мерос булиб суз вэ нэкил колэди бу мерос колгэн пэнд -нaсихaтлaргa эмэл килинсэ нэфи бехисоб булэди".

Хулосэ урнидэ шуни эйтиб утиш керэкки, хэлк ярэтгэн хэлк OFзaки ижоди нaмyнaлaри узининг FOявий чукур хэлкчиллиги билэн эжрэлиб турэр экэн, демэк, хэлк OFзaки ижоди оркэли бугун вертуэл хэётни реэл хaётдaн фэрклэё олмaётгaн куплэб ёшлaримизгa хэмдэ бэркэмол эвлодгэ

билим бериш ва уларнинг олган сабокларини мустахкамлаш, маънавий оламини бойитиш ва миллий дунёкарашини устиришда мухим манба булиб хизмат килади.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Узбекистан Республикаси Президентининг фармони. "Ёшларга оид давлат сиёсати самарадорлигини ошириш ва Узбекистон ёшлар иттифоки фаолиятини куллаб-кувватлаш туFрисида".

2. "Болам бахтли булсин десангиз" М.Куронов Т-132. б

3. Туратов Ш "Баркамол инсонни тарбиялашда халк OFзаки ижодининг урни". Ижтимоий фанларнинг методологик муаммолари. Республика илмий-амалий конференция материаллари. Самарканд 2011.

4. С.Йулдашева. Фольклор-этнографик жамоалар услубиети. Т.: Navro=z -2014. - 162.

5. Маллаева Э.М. "Исторический и научный анализ концепции политической культуры" Журнал «Вопросы политологии» Москва. 2019 г 1726 л

6. Turatov Sh.B. Factors of civil responsibility for the development of society // In an "International Multidisciplinary Conference" "Tech-Fest-2021", published with Conference International Database, hosted online from Boston, USA on October 3rd 2021.- Page. 9-12.

7. Turatov Sh.B The role and role of public control in the fight against corruption // Published in international scientific and practice conference on "international experience in increasing the effectiveness of distance education: problems and solutions" issue "www.ieird.com 2021sjif: 7.169.

8. Сафаров А. И., Ризаев И. И. Факторы развитие экотуризма в Узбекистане //Глобальные проблемы модернизации национальной экономики. - 2022. - С. 629-633.

9. Ганиев К., Тугунбоев О., Ризаев И. И. Экологические проблемы современного общества и ихрешения //наука и образование: актуальные вопросы теории и практики. - 2021. - С. 601-603.

10. Тураев Б. О. Информационное свойство пространства и време ни //Естествознание и время. - 1992.

11. Тураев Б. О. Чингиз Айтматов и мировые цивилизации //Чингиз Айтматов. Личность. Эпоха. - 2020. - С. 128-132.

12. Usmonov F. N. The role rationalization in the acceleration of life sequence //Theoretical & Applied Science. - 2020. - №. 3. - С. 227-229.

13. Аликулов С. А., Ризаев И. И. Значимость повышения финансовой грамотности населения узбекистана // Вестник Прикамского социального института. 2022. №2 (92).

14. Аликулов С. А., Ризаев И. И. Важность обучения финансовой грамотности (на примере Узбекистана) //Государственное регулирование общественных отношений в регионе: социально-экономические, правовые и историко-культурные аспекты. - 2022. - С. 24-28.

15. Usmonov F. N. The place of rational and creative thought in turning the virtuality into reality //Paradigmata poznani. - 2014. - №. 2. - С. 31-33.

16. Ulmasjonovich K. S. Mystical and philosophical foundations of human interaction (Based on the teachings of Makhdumi Azami Kasani). - 2021.

17. Samatov K. Issues naqshbandi teaching peace and harmony in society //Theoretical & Applied Science. - 2016. - №. 2. - С. 175-179.

18. Mardonov R. Philosophical aspects of modern education //Conferencea. -2021. - С. 15-17.

19. Mardonov R. Features of educational services in modern conditions //Archive of Conferences. - 2021. - Т. 22. - №. 1. - С. 100-103.

20. Husan M. Dialectics of Potentiality and Virtuality in Space and TIME //European Scholar Journal. - 2022. - Т. 3. - №. 1. - С. 40-42.

21. Rizaev I. I. The structure of the social system as the basis for the self-organization of society //Scientific Bulletin of Namangan State University. -2019. - Т. 1. - №. 7. - С. 151-156.

22. Эргашев И. И. Пути совершенствования инвестиции маркетинга //Интеграция наук. - 2017. - №. 6. - С. 123-125.

23. Эргашев И. И. Управление активами коммерческого банка //Интеграция наук. - 2017. - №. 6. - С. 125-126.

24. Ulmasjonovich K. S. Mystical and Philosophical Foundations of Human Interaction //Middle European Scientific Bulletin. - 2021. - Т. 19. - С. 358-364.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.