Научная статья на тему 'ЁШЛАР КАМОЛОТИДА ТАЪЛИМ-ТАРБИЯ ВА МИЛЛИЙ МАЪНАВИЯТНИНГ ЎРНИ'

ЁШЛАР КАМОЛОТИДА ТАЪЛИМ-ТАРБИЯ ВА МИЛЛИЙ МАЪНАВИЯТНИНГ ЎРНИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

705
104
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
маънавият / миллий / таълим / тарбия / ахлоқ / одоб / хулқ / қадрият / жамият / ижтимоий / ўқувчи / талаб / онг / ҳиссиёт / негиз / Ватан / Давлат / сиёсат / қонун / Миллий дастур / Президент / халқ / инсон / тараққиёт. / spirituality / national / education / upbringing / morality / manners / behavior / value / society / social / reader / demand / consciousness / emotions / basis / Vatan / state / Politics / Law / national program / President / People / person.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Жаҳонгир Ҳакимжанович Ганиев

Ушбу мақолада мамлакатимизда қадимдан таълимтарбия ва миллий маънавият доимо узвий алоқада бўлганлиги ва уларнинг умумбашарий қадриятлар билан биргаликда ривожланганлиги, таълим-тарбиянинг миллий маънавий негизлари, маънавий-ахлоқий тарбия ва унинг асосий таркибий қисми, маънавий-ахлоқий тарбия ва унга қўйиладиган талаблар, жамиятда маълум ижтимоий ахлоқий талабларга мос ахлоқий ҳислатларни шакллантириш мақсадида ўқувчилар онги, ҳиссиётлари ҳамда хулқига мувофиқ ва таълим тизими шакллантирилгани баён қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ROLE OF EDUCATION AND NATIONAL SPIRITUALITY IN THE IMPROVEMENT OF YOUTH

This article asserts that education and national spirituality have always been inextricably linked in our country and developed together with universal values, national moral foundations of education and upbringing, spiritual and moral education and its main component, spiritual and moral education and the requirements imposed on it, in order to form a moral image corresponding to certain social conditions.

Текст научной работы на тему «ЁШЛАР КАМОЛОТИДА ТАЪЛИМ-ТАРБИЯ ВА МИЛЛИЙ МАЪНАВИЯТНИНГ ЎРНИ»

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-299-307

ЁШЛАР КАМОЛОТИДА ТАЪЛИМ-ТАРБИЯ ВА МИЛЛИЙ МАЪНАВИЯТНИНГ УРНИ

Жахонгир Х,акимжанович Ганиев

Узбекистан давлат хореография академияси укув ишлари буйича проректори

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада мамлакатимизда кадимдан таълим - тарбия ва миллий маънавият доимо узвий алокада булганлиги ва уларнинг умумбашарий кадриятлар билан биргаликда ривожланганлиги, таълим-тарбиянинг миллий маънавий негизлари, маънавий-ахлокий тарбия ва унинг асосий таркибий кисми, маънавий-ахлокий тарбия ва унга куйиладиган талаблар, жамиятда маълум ижтимоий - ахлокий талабларга мос ахлокий хислатларни шакллантириш максадида укувчилар онги, хдссиётлари хдмда хулкига мувофик ва таълим тизими шакллантирилгани баён килинган.

Калит сузлар: маънавият, миллий, таълим, тарбия, ахлок, одоб, хулк, кадрият, жамият, ижтимоий, укувчи, талаб, онг, хдссиёт, негиз, Ватан, Давлат, сиёсат, конун, Миллий дастур, Президент, халк, инсон, тараккиёт.

THE ROLE OF EDUCATION AND NATIONAL SPIRITUALITY IN THE

IMPROVEMENT OF YOUTH

ABSTRACT

This article asserts that education and national spirituality have always been inextricably linked in our country and developed together with universal values, national moral foundations of education and upbringing, spiritual and moral education and its main component, spiritual and moral education and the requirements imposed on it, in order to form a moral image corresponding to certain social conditions.

Keywords: spirituality, national, education, upbringing, morality, manners, behavior, value, society, social, reader, demand, consciousness, emotions, basis, Vatan, state, Politics, Law, national program, President, People, person.

КИРИШ

Бугунги кунда дунёда кескин ижтимоий - сиёсий узгаришлар юз бераётган вактда таълим-тарбиянинг миллий-маънавий негизларига булган эътибор му^им ахдмият касб этаётганлигини куришимиз мумкин. Шу уринда шаркда азалдан

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-299-307

таълим - тарбия ва миллий маънавиятнинг доимо узвий алокада булганлигини эътиборга олишимиз ва умумбашарий кадриятлар билан биргаликда ривожланиш сари кадам ташлашимиз лозимлигини унутмаслигимиз даркор.

Маълумки, жаннатмакон Ватанимиз инсоният тамаддунининг бешикларидан бири хисобланади. Археологик тадкикотлар ва тарихий изланишлар шундан далолат берадики, ушбу заминда истикомат килган аждодларимиз узок утмишда хам хунармандчилик, санъат, курувчилик, илм-фан, таълим - тарбия сохаларида улкан натижаларни кулга киритганлар. Бугунги ёш авлод хакли равишда буюк бобокалонларимиз Махмуд Кршгарий, Бурхониддин Рабгузий, ал-Хоразмий, Абу Райхон Беруний, Абу Али ибн Сино, Ахмад Фаргоний, Хдким ат-Термизий, имом Бухорий, Мир Алишер Навоий, Мирзо Улугбек, Захириддин Бобур каби табаррук номларни фахр билан тилга оладилар. Уларнинг инсоният илму фани, ахлокий тарбиясига кушган хиссалари бебаходир. Крлаверса, диёримизда кад кутарган ва минглаб мухандислар, курувчиларнинг машаккатли мехнатлари эвазига кад кутариб, хали хамон дунё ахлини хайратга солиб келаётган меъморий обидалар хам юксак билимни, махоратни талаб килгани сир эмас.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Юртимиз худудида азалдан таълим ва тарбияга бир-биридан ажралмас узвий боглик тушунчалар сифатида каралган. Бунга албатта, узига хос ижтимоий, сиёсий ва тарихий шарт-шароитлар сабаб булган. Асрлар мобанида шаклланган устоз-шогирд тизими, таълим-тарбия ишлари миллий -маънавиятимиз билан хамо-ханг холда олиб бориши натижасида, у ахлок-одоб нормалари билан бойитилди ва бугунги кун курсатиб тургандек тарихда узини оклади. Буюк бобколонларимиз Махмуд ^ошгарий, Бурхониддин Рабгузий, ал-Хоразмий, Абу Райхон Беруний, Абу Али ибн Сино, Ахмад Фаргоний, Хдким ат-Термизий, имом Бухорий, Мир Алишер Навоий, Мирзо Улугбек, Захириддин Мухаммад Бобур, Абдулла Авлоний, Ибрат, Узбекистон Республикасининг биринчи президенти И.А. "Каримовнинг Тарихий хотирасиз келажак йук", "Узбекистоннинг уз истиклол ва тараккиёт йули", "Юксак маънавият-енгилмас куч" асарлари хамда Президентимиз Ш.М Мирзиёев асарлари ва хар йили Олий Мажлисга Мурожаатномаларида Узбекистонда таълим-тарбиянинг миллий -маънавий негизлари, аждодларимиз томонидан бу сохада колдирилган улкан мерос ва тажрибалардан тугри фойдаланиб, комил инсонни тарбиялашда, таълим

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-299-307

ва тарбияда инсон омилини биринчи уринга куйиш масаласи хакида атрофлича фикрлар юритилган.

МУ^ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Узбек халкининг бой утмиши ва унда таълим - тарбиянинг урни тугрисида Президентимиз куйидаги фикрлари диккатга сазовордир: "Узликни англаш тарихни билишдан бошланади. Исботталаб булмаган ушбу хакикат давлат сиёсати даражасига кутарилиши зарур. ... Жамият тараккиётининг асоси, уни мукаррар халокатдан куткариб коладиган ягона куч маърифатдир. ... Акл заковатли, юксак маънавиятли кишиларни тарбиялай олсаккина, олдимизга куйган максадларга эриша оламиз, юртимизда фаровонлик ва тараккиёт карор топади". [1].

Жамиятда кечаётган ижтимоий, хусусан таълим сохасидаги ислохотларнинг самарадорлиги унинг фукаролари эга булган маънавиятга боглик. Шу боис мустакилликнинг дастлабки йилларида мамлакатимизда жамият ривожланишининг маънавий-ахлокий негизлари аник белгилаб олинди. Булар:

- умуминсоний кадриятларга содиклик;

- халкимизнинг маънавий меросини мустахкамлаш ва ривожлантириш;

- инсоннинг уз имкониятларини эркин намоён килиши;

- ватанпарварлик.[2].

- Зеро, жамият ривожланиши факат унинг иктисодий тараккиётинигина эмас, балки маънавий юксалишини хам такозо этади.

Х,ар кандай мафкура каби Узбекистон Республикаси миллий истиклол мафкурасининг асосий гояларидан бири хам жамиятда маънавий-ахлокий карашларнинг устуворлигига эришиш саналади.Ижтимоий тарбиянинг бошка турлари каби маънавий-ахлокий тарбия асосини хам илгор миллий, маънавий-ахлокий кадриятлар, халк педагогикаси гоялари ташкил этади.

Маънавият шахс, халк, давлат ва жамиятнинг куч-кудрати, тараккиёти, имкониятлари ва истикболларини белгилаб берувчи ички ижобий, рухий омилдир.Таълим-тарбиянинг миллий маънавий негизлари тугрисида гапирганда маънавий-ахлокий тарбия унинг асосий таркибий кисми эканлигини таъкидлаб утиш лозим. Маънавий-ахлокий тарбия ва унга куйиладиган талаблар бу жамиятда маълум ижтимоий-ахлокий талабларга мос ахлокий хислатларни шакллантириш максадида укувчилар онги, хиссиётлари хамда хулкига мувофик ва тизимли таъсир этишдир.

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-299-307

Маънавий тарбия вазифалари куйидагилардан иборат:

1. Ёшларда маънавий-ахлокий онгни шакллантириш.

2. Уларда маънавий-ахлокий хис-туйгуларни тарбиялаш ва ривожлантириш.

3. Ёшларда маънавий-ахлокий хулк-атвор куникма ва одатларини таркиб топтириш.

Таълим-тарбиянинг маънавий негизлари мохиятига кура инсон онгининг жамият билан алокадорлиги, жамият олдида бурчли эканлиги, уз хулк-атворини жамият тараккиёти даражасига богликлигини тушуниши, жамият томонидан тан олинган ахлокий меъёр, идеал хамда талабларни бажаришда масъулиятни хис этиши, маънавий-ахлокий билимларнинг эътикодга айланиши ва бу эътикодларнинг тизимлилиги, мустахкам маънавий-ахлокий хис-туйгу ва хислатларни шакллантириш, укувчилар томонидан маънавий-ахлокий хулк-атвор жамият аъзоларига булган хурмат-эътиборни намоён этувчи мезонлардан эканлигининг англаб етилиши, маънавий-ахлокий одатларнинг шаклланиши ва бошкалардан иборат. [3].

Маънавий-ахлокий тарбия мазмунида миллий ва умуминсоний кадриятларни тиклаш масаласининг кун тартибига куйиш заруриятининг юзага келганлиги муносабати билан туб узгаришлар юз берди.Таълим-тарбиянинг миллий-маънавий негизлари тугрисида гапирилганда оиланинг роли нихоятда мухим эканлигини унутмаслик даркор. Сабаби, инсон дастлаб оилада биринчи бор таълим ва тарбияни асослари билан танишади. Асрлар мобайнида шаклланиб келган урф-одатларимиз, кадриятларимиздан хабар топади.

Энг мухим кадрият инсон омили хисобланади. Хаёт инсонга бир марта берилади, Шунинг учун хам миллий ва умуминсоний кадриятларда уни мазмунли, узгалар ва узининг хаёти маъносини англаган холда утказиш кераклиги хакида куплаб ривоят, хикмат ва панд-насихатлар мавжуд.Бундан ташкари таълим муассасасида укувчиларга кадрият сифатида муносабатда булиш хам долзарб ахамиятга эга булиб бормокда. Зеро, таълим тамойилларида энг мухим, асосий тамойиллардан бири таълимни инсонпарварлаштириш ва демократлаштириш булиб, унинг асосий мохияти укувчи шахсига инсоний муносабатда булишни, таълим жараёнини эркинлаштиришни талаб этади.

Маънавий-ахлокий тарбияда яна бир энг кимматли кадрият эркинликдир. Таълимни демократлаштириш билан бирга шахс эрки ва хукукини хурмат килиш ривожланади. Бу эса уз навбатида укувчи шахсида масъулиятни хис этиш, онгли интизомга риоя этиш куникмаларини тарбиялайди. Шунингдек, ватанпарварлик,

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-299-307

халклар уртасида дустлик ва хамкорлик, масъулиятни хис этиш, бурч, ор-номус, виждонлилик, тартиблилик, адолатлилик ва бошка хислатлар тарбияси катта ахамиятга эга.

Текинхурлик, наркомания, тамаки махсулотлари ва спиртли ичимликларни истеъмол килиш, фахш, жохиллик каби салбий иллатлар хам хаётда учраб туради. Айникса дунёда оммавий маданият каби ёт гояларнинг тобора кенгайиб бориши жахонда тахликали холатларни юзага келтирмокда. Шу уринда таълим тизимида хам янгича ёндашувни даврнинг узи такозо этди. Бу иллатлар инсоннинг ахлокий киёфасинигина эмас, балки узини хам емириб боради. Инсон хам маънавий, хам жисман халок булади. Шу боис инсоннинг маънавий-ахлокий тарбиясини ташкил этиш ижтимоий тарбиянинг бошка йуналишларидан устун куйилиши зарур. Бинобарин, маънавий-ахлокий тарбия ёш авлод тарбияси билан богликдир. Агар тарбиянинг бошка йуналишларида муайян тарбия (масалан, жисмоний, хукукий ва бошкалар) у ёки бу тарбиявий тадбирлар тизимига асосланса, маънавий-ахлокий тарбияда эса хар бир тарбияланувчининг узига хос хусусиятларини, шунингдек, тарбиявий вазиятни инобатга олган холда, яхлит тарбиявий ишлар режалаштирилади ва унга мос метод хамда усуллар танланади. [4].

Таълим-тарбиянинг миллий-маънавий негизлари орасида маънавий-ахлокий хис-туйгулар инсон томонидан, унинг вокеа-ходисалар, кишилар хамда уз хулкига нисбатан хис-туйгуларни уйготишга рагбат пайдо килувчи тарбиявий ишлар тизимли ташкил этилгандагина самарали кечади. Мазкур тизимда хулк-атворни шакллантиришга оид тарбиявий ишлар акс этади. Шунга кура маънавий-ахлокий хулк-одобга доир хислатларни шакллантиришга ундовчи рагбат билан хосил буладиган фаолият энг асосий булиб хисобланади.

Шу уринда маънавий-ахлокий тарбиянинг тушунчаси тугрисида хам фикр билдириш максадга мувофикдир. Буюк маърифатпарвар Абдулла Авлоний «Туркий гулистон ёхуд ахлок» асарида ахлок «инсонларни яхшиликка чакирувчи, ёмонликдан кайтарувчи бир илмдур», - дейди. Айнан ахлок, унинг ижтимоий ахамияти хакида маълумот берувчи мазкур манбада аллома яхши ва ёмон хулкларга тухталиб утади.[5].

Алломанинг нуктаи назарича, яхши хулклар куйидагилардан иборат: фатонат (акл), диёнат (эътикод), назофат (поклик ва тозалик), гайрат, риёзат (савоб ишлар), каноат, шифоат, илм, сабр, хилм (юмшок табиат) интизом, нафс меъёри, виждон, ватанни суймак, хакконият, назари ибрат, иффат, хаё, идрок ва зако, хифзи лисон (тил ва адабиёт), иктисод, викор (гурур), мухаббат, авф

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-299-307

(кечиримли булиш). Бу хислатлар маънавий-ахлоклиликнинг асосий сифатлари саналади. Улар асосида Ватанга мухаббат ва садокат, мехнатга ахлокий муносабат, уз атрофдагиларга ахлокий ёндашув, шунингдек, хар бир укувчининг узи ва шахсий хулк-атворига муносабатни карор топтирилади.

Абдулла Авлоний ёмон хулклар сирасига куйидагиларни киритади: газаб, айш-ишрат, жахолат, сафохат (умри ва молини бекорчи нарсаларга сарф этиш), хамокат (узбилармонлик, манманлик), хасосат (таъма, хирс), раховат (гайратсизлик), анонийят (худбин, мутакаббир, манман), адоват (кек саклаш), намимат (чакимчилик), гийбат, хакорат, жибонат (куркоклик), хасад, кизб (ёлгон), нифок, таъма, зулм ва бошкалар.

Таракийпарварлардан яна бири Ибрат мехнаткаш халк бошидаги огир хаёт, кашшоклик, мамлакатнинг колокликда, халкннинг нодонликда колганлигининг сабабларини аниклашга, ундан куткариш йулларини топишга харакат килди. Бир неча тараккий этган мамлакатларда булган Ибрат халкни зулматдан, мамлакатни колокликдан куткарувчи бирдан-бир йул илм-маърифатни эгаллаш деб тушунган эди.

Тараккийпарварларимиздан Махмудхужа Бехбудий (1874-1919 йиллар) янги усул мактабларини ташкил килиш билан биргаликда тарбия ишларини хам самарали тарзда ривожлантириб борган. Узининг таълим-тарбия, маънавиятга оид фикрларини "Ойна" журналида бериб борган. Бехбудий уз хаёти давомида 200 дан ортик илм-маърифат, маънавият, тарбия ва ахлок масалаларига доир маколалар ёзиб, матбуотда эълон килган.

Таълим-тарбия ва миллий маънавият билан боглик мамоларни Бехбудийнинг 1912 йили ёзган "Падаркуш" асарида яккол кузатишимиз мумкин. Асарда бой зиёли укитувчилар билан булган сухбатда куйидаги фикрни айтади: "Мани хаёлимда дунёнинг сабаби, иззати — бойлик". Бой узининг хам саводсизлигини айтиб угли Тошмуродни укитишдан бош тортади. Натижада барча нарсани пул билан улчашга урганган Тошмурод отасини пули учун улдиришгача бориб етади. Асар сунгида зиёли инсоннинг айтган гаплари накадар хакикатга мос келишини куришимиз мумкин: "Бизларни хонавайрон, бачагирён ва беватан ва банди килгон тарбиясизлик ва жахолатдур: беватанлик, дарбадарлик, асорат, факру зарурат ва хорликлар хаммаси илмсизлик ва бетарбияликнинг меваси ва натижасидур. Асир ва забун булганлар беилмликдан. Модомики, бизлар тарбиясиз ва болаларимизни укутмаймиз, бул тарифа ёмон ходисалар ва бадбахтликлар орамизда доимо хукм-фармо булса керак. Бу ишларни йук булмогига укумок ва укутмокдан бошка илож йукдур. [6].

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-299-307

Таълим-тарбияни ривожлантириш, унинг миллий маънавий ва умумбашарий негизларини биргаликда олиб бориш уша даврда хам мухим ахамият касб этганлигини кузатишимиз мумкин. Бирок, юзага келган совет тузуми даврида таълим тизимида коммунистик мафкуранинг хукмронлик килиши, узлигимизга хос булмаган асосларни сунъий сингдиришга уринишлар амалга оширилди.

Бугунги кунда, юзага келган муаммоларни хал килиш учун юксак маънавий эътикод ва сабр-токат билан одамларни уюштириш, улар дунёкарашида янги жамият таффаккурини шакллантириш мухим вазифа даражасига кутарилди. Мамлакатимизда ана шу буюк масалаларни хал этиш жараёнлари кетмокда. Шунинг учун хам президентимиз огир иктисодий муаммоларни хал этиш жараёнлари мураккаб холатда кечаётганлига карамасдан ёшларни куллаб-кувватлаш, уларнинг замонавий билим ва куникмаларга эга булишларига, юксак маънавиятли хамда интелектуал салохиятли кадрлар булиб етишишларини асосий вазифа сифатида белгилаб берди хамда уни амалга оширишда рахбарлик килмокда. [7].

Ш.М.Мирзиёев томонидан учинчи ренесеанс даврини куриш учун ёшларимизнинг маънавияти, уларнинг таълим ва тарбиясини янада юксалтириш учун ислохотларимиз кулами ва самарасини янада ошириш зарурати таъкидланди. Айнан, шунинг учун президентимизнинг Олий Мажлисга килган мурожаатномасида куйидаги фикрларни куриши мумкин:

"Биз уз олдимизга мамлакатимизда Учинчи Ренессанс пойдеворини барпо этишдек улуг максадни куйган эканмиз, бунинг учун янги Хоразмийлар, Берунийлар, Ибн Синолар, Улугбеклар, Навоий ва Бобурларни тарбиялаб берадиган мухит ва шароитларни яратишимиз керак. Бунда, аввало, таълим ва тарбияни ривожлантириш, соглом турмуш тарзини карор топтириш, илм-фан ва инновацияларни тараккий эттириш миллий гоямизнинг асосий устунлари булиб хизмат килиши лозим.

Ушбу максад йулида ёшларимиз уз олдига катта марраларни куйиб, уларга эришишлари учун кенг имкониятлар яратиш ва хар томонлама кумак бериш -барчамиз учун энг устувор вазифа булиши зарур. Шундагина фарзандларимиз халкимизнинг асрий орзу-умидларини руёбга чикарадиган буюк ва кудратли кучга айланади. Шу максадда "Янги Узбекистон - мактаб остонасидан, таълим-тарбия тизимидан бошланади", деган гоя асосида кенг куламли ислохотларни амалга оширамиз". [8].

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-299-307

Миллий-маънавий тикланишимизда ёшларимиз маънавиятини юксак даражага кутариш, уларнинг хозирги замон фан, техника ва технология ютукларини чукур узлаштиришлари катта омил эканлиги Президентимиз томонидан илмий асосланган. Хакикатдан хам жахоннинг ривожланган мамлакатлари тажрибалари курсатиб турибдики, кайси мамлакат ёшлари замонавий фан, техника ва технология ютукларини канчалик мукаммал эгалласа, мамлакат тараккиётига кушадиган хиссалари шунчалик самарали булади, маънавият юксалади ва мамлакатнинг хозирги замон жахон цивилизация тизимига кириб бориши тезлашади. [9].

ХУЛОСА ВА ТАКЛИФЛАР

Узбекистонда таълим-тарбиянинг миллий маънавий негизлари глобаллашув даврида узига хос икки хил вазифани бажармокда.

Биринчидан, таълим-тарбиянинг миллий маънавий негизлари глобаллашув ва "оммавий маданият"нинг зарарли таъсирларидан ёшларимизни саклаб турувчи, уларни маънавий кадриятларимиз негизида тарбияловчи узига хос бир асос булиб хизмат килмокда.

Иккинчидан, миллий-маънавий кадриятларимиз умумбашарий кадриятларни узига кабул килиб, таълим-тарбиянинг самарадорлигини ошишига, ривожланишга таъсир курсатмокда. [10].

Фикримиз сунгида юкоридги мулохазалар асосида куйидаги хулосаларни келтириш мумкин:

— Узбекистонда таълим-тарбиянинг миллий-маънавий негизлари мураккаб, узига хос тушунча булиб, асрлар мобайнида аждодларимиз томонидан ушбу сохада шаклланган тажрибалари асносида юзага келган ва энг асосийси ушбу тажриба вакт синовларидан муваффакиятли ута олган.

— Узбекистон худудида таълим-тарбия ва миллий маънавият буйича аждодларимиз бизга улкан мерос колдиришган. Ана шу тажрибадан тугри фойдаланиш ва шу билан бирга, таълим ва тарбияда инсон омилини биринчи уринга куйишимиз лозим.

— Бугунги кунда таълим ва тарбия тизимини тухтовсиз ривожланиши, илмий янгиликлар билан бойиб бориши зарурлигини тушунишимиз ва бу йуналишда умумбашарий тамойилларга мурожат килишимиз, хорижий мамлакатлар фан-техника ютукларидан самарали фойдаланишимиз мухим ахамият касб этади.

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-299-307

— Умумбашарий кадриятлар ва тамойилларга мос равишда ёшларимиз мехнат бозорида ракобатбардош булишлари, хорижий тилларни яхши узлаштиришлари, ахборот технологияларидан, замонавий билимлардан, хабардор булишлари, мутахассисликлари буйича чукур назарий ва амалий билимларга эга булишлари талаб килинади.

— Юксак интелектуал салохиятли ёшларимиз узлигини англаган, миллий-маънавий кадриятларимиздан хабардор булган ва энг асосийси Ватанимиз тараккёти учун бор билим-салохиятини ишга соладиган булишлари хеч шубхасиз янги мазмундаги таълим-тарбия тизимимизнинг пировард максади булиши керак.

REFERENCES

1. Каримов И.А.Тарихий хотирасиз келажак йук // Мулокот журнали, № 5, 1998 йил.

2. Каримов И.А. Узбекистоннинг уз истиклол ва тараккиёт йули. - Тошкент: Узбекистон, 1992. -б.65

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

3. Жахонгиров Бурхон Буронович. Узбекистонда илм-фан холати, тараккиёт йуналишлари (1980-2010 йиллар). Монография."Qaqnus media" нашриёти, Тошкент. 2020. -б.58

4. Каримов И.А. Юксак маънавият-енгилмас куч. Тошкент."Маънавият"2008.-б.19

5. Абдулла Авлоний. Туркий гулистон ёхуд ахлок. - Тошкент: Укитувчи, 1992.-б.35

6. Бехбудий М. Падаркуш. Ziyo.uz. -б. 40-49.

7. Жахонгиров Бурхон Буронович. Узбекистон фанлар академиясининг хорижий мамлакатлар билан илмий - техникавий алокалари. ^арДУ хабарлари Илмий-назарий, услубий журнал. Махсус сон (Ижтимоий фанлар)Дарши.2020.-б.254-258

8. Мирзиёев Ш.М. Олий Мажлисга Мурожаатномаси // Халк сузи. № 276. 30.12.2020.

9. Жахонгиров Бурхон Буронович. Узбекистоннинг Япония билан илмий -техникавий алокалари. Academic Research in Educational Sciences, 2021. 2 (Special Issue 1),-б.312-318.

10. Жахонгиров Бурхон Буронович. Узбекистоннинг Европа мамлакатлари билан илмий-техникавий алокалари. Утмишга назар журнали. 2021. 2 сон, 4 жилд. -б.16-21.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.