Научная статья на тему 'ЁШ ВОЛЕЙБОЛЧИЛАРДА БУКУВЧИ ВА ЁЗУВЧИ МУШАКЛАР КУЧИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА АСОСИЙ ВОСИТАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ САМАРАДОРЛИГИ'

ЁШ ВОЛЕЙБОЛЧИЛАРДА БУКУВЧИ ВА ЁЗУВЧИ МУШАКЛАР КУЧИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА АСОСИЙ ВОСИТАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ САМАРАДОРЛИГИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
10
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
УСЛУБЛАР / ВОСИТАЛАР ВА ПЕДАГОГИК ПРИНЦИПЛАР / НОСТАНДАРТ ЎЙИНСИМОН МАШқЛАР / қЎЛ КУЧИ

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Курбанова М.А.

Мазкур мақолада ёш волейболчилар қўл кучини ностандарт ўйин машқлари ёрдамида ривожлантириш самарадорлигини тадқиқот асосида ўрганишга бағишланган. Қўл кучини ривожлантиришда стандарт машқларга нисбатан ностандарт ўйин машқлари эстафетали қўллаш услубияти бўйича тавсиялар берилган.Данная статья посвящена исследованию эффективности развития силы рук юных волейболистов с помощью нестандартных игровых упражнений. Даны рекомендации по эффективности нестандартных игровых и эстафетных упражнений, с сравнением со стандартными упражнениями в развитии силы рук, которые тренируются с нуля.Work is devoted to the study on the basis of research on the effectiveness of the development of young volleyball plaers hand strength using non standard playing exercises. The author found out the effectiveness of non standard exercise play aesthetic exercises in the development of strength of the hands, which are taught from the style.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЁШ ВОЛЕЙБОЛЧИЛАРДА БУКУВЧИ ВА ЁЗУВЧИ МУШАКЛАР КУЧИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА АСОСИЙ ВОСИТАЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ САМАРАДОРЛИГИ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

Педагогика фанлари номзоди, доцент в.б. М.А. КУРБАНОВА1

'Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчик шах,ри, Узбекистон

Муаллиф билан боFланиш учун:

mehri6230@mail.ru

ЕШ ВОАЕИБОАЧИААРНИНГ БУКУВЧИ ВА ЕЗУВЧИ МУШАКААР КУЧИНИ РИВОЖААНТИРИШДА АСОСИИ ВОСИТАААРДАН ФОИДАААНИШ САМАРАДОРАИГИ

Аннотация

Annotation

Данная статья посвящена исследованию эффективности развития силы рук юных волейболистов с помощью нестандартных игровых упражнений. Даны рекомендации по эффективности нестандартных игровых и эстафетных упражнений, с сравнением со стандартными упражнениями в развитии силы рук, которые тренируются с нуля.

Ключевые слова: методы, средства и педагогические принципы, нестандартные игровые упражнений, сила рук.

Мазкур маколада ёш волейболчилар кул кучини ностандарт уйин машклари ёрдамида ривожлантириш самарадорлигини тадкикот асосида урганишга багишланган. Кул кучини ривожлантиришда стандарт машкларга нисбатан ностандарт уйин машклари эстафетали куллаш услубияти буйича тавсиялар берилган.

Калит сузлар: услублар, воситалар ва педагогик принциплар, ностандарт уйинсимон машцлар, цул кучи.

Work is devoted to the study on the basis of research on the effectiveness of the development of young volleyball plaers hand strength using non-standard playing exercises. The author found out the effectiveness of non-standard exercise-play aesthetic exercises in the development of strength of the hands, which are taught from the style.

Key words: Methods, tools and pedagogical principles, non-standard playing exercises, which are taught from the style.

Кириш. Спорт оламидаги х,ар кандай ютук уз-узидан келмайди. Спорт майдонларида эришил-ган ютуклар - аввало шу йулда тинимсиз интилиб, курашиб яшайдиган инсоннинг ютуги, айни вактда шу инсонни тарбиялаб вояга етказган жамиятнинг ютугидир [1].

Узбекистон Республикаси жисмоний тарбия ва спорт тизимини 2025 йилгача ривожлантириш кон-цепциясига кура, ах,оли уртасида жисмоний тарбия ва спортни оммавийлигини ошириш учун жисмоний тарбия ва спорт билан мунтазам шугулланадиган ах,о-лининг умумий сонини 2020-2025 йиллар оралигида 18 фоиздан 30 фоизгача ошириш белгиланган. Болалар ва ёшларнинг мактабдан ташкари спорт таълими ти-зимини тубдан такомиллаштириш оркали иктидорли спортчиларни аниклаш, танлаш ва саралаш (селекция) нинг янги механизмларини жорий килиш, спортчи-ларнинг Олимпия ва Паралимпия, Осиё ва Параосиё уйинларида, бошка нуфузли халкаро мусобакаларда иштирок этиши хдмда юкори натижаларга эришишни таъминлаш белгиланган [2].

Долзарблиги. Кескин ракобат остида кечадиган замонавий спорт мусобакаларида фойдали натижага эришиш нафакат юксак жисмоний ва функционал имкониятларга боглик булибгина колмай, балки шу имкониятлар асосида шаклланадиган кенг камровли, универсал спорт махррати билан белгиланади. Техник куникмаларни самарали ижро этиш танланган спорт тури хусусиятига ихтисослашган жисмоний сифатлар-ни ривожланганлик даражасига богликдир.

Маълумки, волейболда барча сифатлар ичида тез-кор-куч (портловчи куч) сифатининг урни бекиёсдир.

Агар волейболчида техник-тактик мах,орат, зарба аниклиги, махсус чидамкорлик булсаю, зарба кучи заиф булса, муваффакият ундан «юз угириши» мум-кин. Бинобарин, кулларни хдракат кучини тарбиялаш хдмда уни синхрон таъсирини шакллантириш долзарб ахдмиятга эгадир.

Тадкикот максади ёш волейболчилар кул кучини ностандарт уйин машклари ёрдамида ривожлантириш самарадорлигини тадкикот асосида аниклашдан иборат.

Тадкикотнинг вазифаси:

- ностандарт машкларни эстафета тарзида куллаш оркали ёш волейболчиларнинг машгулотларга булган кизикишини ошириш;

- уларнинг фаоллигини таъминлаш ва киска муд-дат ичида кул мушаклари кучини самарали ривожла-нишига имкон яратиш.

Мавзунинг урганилганлик даражаси. Ургани-лаётган муаммо доирасида узбек халкининг бой этно-маданий мероси - узбек халк хдракатли уйинларидан фойдаланиш имкониятлари х,ам умуман илмий асосда урганилмаган.

Тадкикотнинг объекти - Спорт мактабида шугулланувчи 11-12 ёшли волейболчиллар кул кучини урганиш.

Тадкикот усуллари. Тадкикот тизимли та^лил, таккослама ва иктисодий тахлил, статистик гурухлаш, монографик кузатиш, эксперт бахолаш хамда бошка усуллардан фойдаланилди.

Мухокама. Кафт ва панжаларни шерикни кар-шилигини енгиб (ёки гантеллар билан) букиб-ёзиш машклари;

см см о см

со

га та t

0

Q.

Ф

1

С

га

№8-2022

www.fansports.uz

35

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

Турли огирликдаги тулдирма тупларни иргитиш.

Асосий эътибор кул харакатларига каратилади; кулларни таяниб ётган холда букиб-ёзиш, ердан узиб чапак чалиш машклари; амортизаторли жихоз-ларни чузиш билан божарадиган, тузилиши буйича техник жихозларга ухшаш машкларни бажариш; огирликлар (штанга лаппаги, гантеллар, кум тулди-рилган копчалар) билан гавданинг айланма харакат машклари; штангани кукракка кутариб утириб - ту-риш машклари; штангани елкага олиб сакрашлар; огирлик максималнинг 50% хажмида; аргамчи билан сакрашлар; жойдан ва югуриб келиб юкорига илиб куйилган предметга кул теккизиш ёки олиш; бир ва икки оёкда узунликка сакрашлар; тусиклар устидан куп сакрашлар; чукурликка сакрашлар.

Тезкор-куч сифатларини тарбиялаш, айникса улар-ни огирлик мосламалари (оёк ба белга кургошиндан килинган мослама, зарба беришда билакка урнашти-рилган огирлик мослама) ва турли тренажёрлар ёрда-мида ривожлантириш умумий жисмоний тайёргарлик боскичида амалга оширилиши максадга мувофикдир.

Волейбол мусобакаларида хар бир уйин малака-ларини ижро этиш самарадорлиги турли режимда бажариладиган кул кучига бевосита богликдир. Жум-ладан, хар хил холатдан тупни узатиш, кабул килиш, тупни уйинга киритиш, зарба бериш, тусик куйиш турли кучланишда ижро этиладиган уйин малакалари асосида амалга оширилади. Шунинг учун укув-тре-нировка машгулотларида куч ва кучланиш турларини ривожлантиришга эътибор бериш ёш истеъдотли волейболчилар тайёрлашнинг мухим шартларидан биридир.

Волейбол билан энди шугулланишни бошлаган бо-лаларда кул кучини урганиш малакали ёш спортчилар кул кучига караганда анча заиф эканлгини курсатди (1 жадвал).

1-жадвал

Ёш волейболчиларда куч сифатининг даражаси (н=12)

Куч турлари Куч курсаткичлари

Гавда кучи (становой куч), кг 54,2±2,7

Турникда тортилиш 5,3±1,2

Брюсда кулларни букиш ва ёзиш 4,5±1,7

Горизонтал холатдан кулларни букиш-ёзиш (30 с) 8,1±1,3

СМ

см о см 00

го га

0 ^

Ю

1

Чунончи, кул-корин-бел мушаклари кучи текши-рилувчи боксчиларида 54,2±2,7 кг ни ташкил этди. Ушбу курсаткични таккослаш максадида шу нарса равшан булдики, 15-16 ёшдаги дзюдочичларда бу курсаткич 142-182 кг оралигида булиши мумкин. 1112 ёшга тулган волейболчиларда бу курсаткич анча юкори даражада кайд этилган.

Турникда тортилиш тести буйича бахоланадиган - кулларни букувчи мушаклар кучи 5,3±1,2 мартага тенг булди. Кулларни ёзувчи мушаклар кучи (брюсда кулларни букиш-ёзиш) текширувдан утган курашчи-ларда 4,5±1,7 мартани ташкил этди.

Кулларга таяниб горизонтал холатда кулларни 30 сония давомида букиш-ёзиш уртача 8,1±1,3 мартага

тенг булиб, текширувдан утказилган курашчиларда куч чидамлигини етарли даражада шаклланмаган деб бахолашга асос булди.

Режалаштирилган педагогик тадкикот самарасини бахолаш максадига назорат ва такикот гурухларига мансуб волейболчилар курсаткичлари алохида статистик тахлил килинди (2,3 жадваллар).

2- жадвал

Назорат гурухи таркибига кирувчи волейболчиларда куч сифатининг даражаси (н=12)

Тест машклари Курсаткичлар, Х±6

Гавда кучи (становой куч), кг 53,2±2,6

Турникда тортилиш 5,2±0,8

Брусяда кулларни букиш ва ёзиш 4,8±0,5

Горизонтал холатдан кулларни букиш-ёзиш (30с) 8,2±1,4

3-жадвалдан куриниб турибдики, назорат гурухида кучни тафсифловчи барча курсаткичлар тадкикот гу-рухида кайд этилган курсаткичлардан хиёлгина паст булсада, бир-биридан кескин фарк килмаган. Бунинг асосий сабабларидан бири, фикримизча, волейбол билан эндигина шугулланишни бошлаган 11-12 ёшли болалар уз тайёгарлиги нуктаи назаридан бир-бирига у ёки бу даражада ухшаш булган.

Тадкикот гурухида ушбу курсаткичлар бироз устунликка эга эканлигини маълум булди. Лекин бу устунлик тадкикотга жалб килинган шугулланувчи-ларнинг умумий тайёргарлиги оз булсада, юкорирок даражада деб хулоса килишга асос булаолмайди (3-жадвал). Эхтимол, мазкур вазият педагогик тадкикот шугулланувчиларни алохида эътибор доира-сида эканлиги уларнинг рухий-эмотсионал холатини ижобий погонага бироз кутарилганлигидир. Маъ-лумки, болаларни макташ, рагбатлантириш, бошка-лардан устун килиб курсатиш ёки уларни узгалардан доно, аклли, кучли эканлигига ишонтириш рухиятга прогрессив таъсир этиб, охир-окибат функсионал жараёнларни фаоллаштиради.

3- жадвал

Тадкикот гурухи таркибига кирувчи волейболчиларда куч сифатининг даражаси (н=12)

Тест машклари Курсаткичлар, Х±5

Кул-корин-бел мушаклари кучи (становой куч), кг 53,9±1,9

Кулларни букувчи мушаклар кучи (турникда тортилиш сони) 5,4±0,7

Кулларни ёзувчи мушаклар кучи (брюсда кулларни букиш-ёзиш сони) 4,9±0,7

Горизонтал холатдан кулларни букиш-ёзиш (30 с) 8,0±1,7

3-жадвалда кайд этилган курсаткичларга кура шуни таъкидлаш эътиборлики, кулларни букувчи мушаклар кучи (турникда тортилиш) кулларни ёзувчи мушаклар кучидан (брюсда кулларни, букиш-ёзиш) сезиларли даражада кам микдорни ташкил этди. Де-мак, кулларни букувчи мушаклар нисбатан заифрок, ривожланганлиги маълум булди.

Диккатни жалб килувчи яна бир вазият шундан иборатки, кулларга таяниб горизонтал ётган холатда кулларни 30 сек давомида букиш-ёзиш сони кулларни

36

www.fansports.uz

№8-2022

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

букувчи-ёзувчи мушаклар кучидан анча устун экан-лиги намоён булди. Бу холат купгина тадкикотчи-олимлар хулосасига зид булибгина колмай, аксинча, 11-12 ва бундан катта ёшдаги болаларда куч сифатини катта огирликлар билан меъёрсиз ривожлантиришга берилиб кетмасликка эътибор каратади.

Кизиги ва мураккаблиги шундаки, кузатилган аксарият мактабларда укувчиларнинг нафакат куч сифати, балки жисмоний сифатлари хам жуда кам ривожланган. Айрим болалар уялганларидан хатто турникда тортилишдан бош тортади. Демак, спорт тугараклари ёки спорт мактабларга келаётган ак-сарият болалар хам жисмоний жихатдан деярли етарли ривожланмаган булишади. Шунинг учун тре-нер-укитувчилар дастлабки тайёргарлик жараёнида машгулотларни шугулланишга келган болаларнинг жисмоний ва функсионал имкониятларига мослаб режалаштиришлари зарур булади.

Дастлабки спорт тайёргарлиги боскичида куч си-фатини болалар имкониятига караб ривожлантириш нихоятда мухим ахамият касб этади. Бу боскичда аксарият кучни ривожлантирувчи огирликсиз бери-ладиган ностандарт машклар куллаш зарур.

Назорат ва тажриба гурухларида тадкикот бошида ва якунида кайд этилган курсатгичлар 4-жадвалда берилган.

Жадвалдан куриниб турибдики, назорат ва тажри-ба гурухларида кузатилган натижалар динамикаси танланган мавзунинг бош максади, тадкикотнинг асосий гояси ва унинг олидга куйилган илмий фараз тула-тукис ижобий хал этилганлигини исбот килди. Чунончи, кул-корин-бел мушаклари кучи тадкикот якунида тадкикот гурухидаги волейболчиларда назорат гурухидагиларга нисбатан 5,8 кг га усди. Назорат гурухидаги волейболчиларда ушбу фарк факатгина 3,1 кг га тенг булди. Яъни назорат гурухида ушбу курсатгич тадкикот бошида 53,2 кг ни ташкил этган булса, тадкикот якунида 56,3 кг гача ошди.

Тадкикот гурухида бу курсатгичлар 53,9 ва 59,7 кг микдорида кайд этилди.

Кулларни букувчи мушаклар кучи тадкикот гурухида 3,4 мартага ортган булса, назорат гурухида факатгина 1,1 мартага тенг булди холос.

Кулларни ёзувчи мушаклар кучи: назорат гурухида 4,8 - 6,0 марта; тадкикот гурухида 4,9 - 7,2 марта микдорида уз ифодасини топди.

Кулларга таяниб горизонтал ётган холатда кулларни букиш-ёзиш сони: 8,2 - 9,2; 8,0 - 11,3 мартага тенг булди.

Кайд этилган курсаткичлар динамикасидан куриниб турибдики, тадкикот гурухида куч сифатини бел-гиловчи барча натижалар назорат гурухидаги ёш во-лейболчиларникидан нихоятда юксак даражада узгар-ганлигидан дарак бермокда. Ушбу вазият яна бир бор тажриба гурухи машгулотлари давомида кулланилган ностандарт махсус машклар куч сифатини ривожлан-тиришда ута самарали эканлигини исботлаяпти. Шу билан бир каторда тажриба гурухида кайд этилган куч сифати бошка спорт тури билан шугулланувчи шу ёшдаги болалар кучидан анча кам ривожланганлиги

маълум булди. 11-12 ёшли волейболчилар машгуло-тида тезкор-куч ва чакконликни ривожлантиришга каратилган машклар хажмини бемалол купайтириш тавсия этилади. 13-14 ёшли волейболчиларда эса, чи-дамкорлик, 14-15 ёшда эгилувчанлик ва тезкор-кучни ривожлантиришга оид машклар хажмини ошириш максадга мувофик деб таъкидланган.

4 -жадвал

11-12 ёшли волейболчиларда куч сифатини педагогик тадкикот давомида узгариши н=12.

Тест машклари Гурух Курсаткичлар

Тадкикот бошида Тадкикот охирида

Гавда кучи (становой куч), кг Н 53,2±2,6 56,3±3,2

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Т 53,9±1,9 59,7±2,8

Турникда тортилиш Н 5,2±0,8 6,3±1,1

Т 5,4±0,7 8,8±1,7

Брюсда кулларни букиш-ёзиш Н 4,8±0,5 6,0±1,4

Т 4,9±0,7 7,2±1,8

Горизонтал холатдан кулларни букиш-ёзиш (30 сония) Н 8,2±1,4 9,2±2,0

Т 8,0±1,7 11,3±2,2

Маълумки, малакали волейболчи тайёрлашда бел, корин, кул ва оёк мушакларига хос куч сифати нихоятда катта ахамият касб этади. Айникса бу борада портловчи куч (тезкор куч) хал килувчи хусусиятга эгадир. Бизнинг тадкикотимизда иштирок этган ёш волейболчиларда эгувчи ва ёзувчи мушаклар кучини-нинг сезиларли фарк асосида кам ривожланганлиги шу болаларнинг богча ёшидан бошлаб тезкор-куч машклари билан жуда кам шугулланганлигидан да-лолат беради.

Бинобарин, олинган тадкикот натижалари ёш волейболчиларнинг укув-тренировка машгулотлари-да куч ва тезкор-куч машклари хажмини орттириш чорасини куриш такозо этилади. Айтиш зарурки, бун-дай машклар хажмини ошириш факатгина стандарт машклар хисобига булмасдан, балки купрок ностан-дарт махсус машкларни мусобака тарикаси куллаш яхши натижа беради. Бундан ташкари, дастлабки ургатиш боскичида ёш волейболчилар таркибидан тезрок истеъдодли спортчи тайёрлаш максадида куч-ни ривожлантиришга оид машкларни зурма-зураки куллаш кунгилсиз, окибатларга олиб келиши диккат марказида булиши керак.

Демак, кучга оид машклар болаларнинг жисмоний ва функсионал имкониятларига мос булиши даркор.

Хулоса килиб айтганда, дастлабки тайёргарлик боскичида кучни ривожлантиришга оид машкларни ностандарт уйинсимон тарзда куллаш максадга му-вофикдир.

Хулосалар. Тадкикот мавзуси доирасида кайд этилган адабиётлар тахлили ва утказилган тадкикот-лар натижалари куйидаги хулосаларни эътироф этиш имконини беради:

1. Адабиётлар тахлили малакали спортчиларни

см см о см 00

го га

0 ^

ю

1

с го

№8-2022

www.fansports.uz

37

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

тайёрлаш биринчи навбатда амалдаги меъёрий тала-балар асосида болаларни спорт мактабларига сифатли танлаб олиш, дастлабки тайёргарлик боскичидан бошлаб жаъмийки куп йиллик тайёргарлик жараё-нида машгулотларни тугри ташкил килиш, машклар мазмунини шугулланувчи болаларнинг жисмоний ва функсионал имконятига караб дастурлаштириш мухим ахамиятга эга деб хисоблаш зарур.

2. Текширилган 11-12 ёшли волейболчи болаларнинг кул кучи нисбатан заиф ривожланган булиб, шу ёшдаги бошка ёш спортчиларникидан анча кам булганлиги кузатилди.

3. Утказилган тадкикот шуни курсатдики, узок муддат давомида кулланилган ностандарт уйинсимон куч машклари тадкикот гурухидаги ёш волейболчила-ри кул кучини сезиларли даражада ривожлантиради.

Назорат гурухида куйилган стандарт машклар эса кул кучини унчалик самарали ривожлантириш кийматига эга эмас экан.

4. Дастлабки спорт тайёргарлиги боскичида куч сифатларини ривожлантириш учун ностандарт уйин-симон машкларни куллаш тавсия этилади.

Адабиётлар:

1. Указ Президента Республики Узбекистан от 24.01.2020 года № 5924 "О мерах по дальнейшему совершенствованию популяризации физической культуры и спорта в республике Узбекистан".

2. «Давлат спорт-таълим муассасалари фаолиятини мутлакр янги тизим асосида ташкил килиш чора-тадбирлари г^рисида»ги 2022 йил 06 июндаги 268-сонли Узбекистан Республикаси Президентининг ^арори.

3. Ayrapetyans L.R., Pulatov A.A. Voleybol nazariyasi va uslubiyati. // Oliy o'quv yurtlari uchun Darslik. T.: 2011. - 278 b.

4. Ашуркова С.Ф, Теория и методика волейбола.// Учебник для высших учебных заведений. Т: 2019. - 535 с.

5. Беляев.А.В. Обучение технике игры в волейбол и её совершенствование. //Методическое пособие. Олимпия. Человек, М.: 2008. - 54 с.

6. Железняк Ю.Д., Чачин А.В., Сыромятников Ю.П. Волейбол. // Примерные программы для ДЮСШ и СДЮШОР. Советский спорт, М.: 2009. - 130 с.

7. Пулатов А.А, Умматов А.А., Пулатов Ф.А. Волейбол. // Укув-услу-бий кулланма. Т.: ИЛМИЙ-ТЕХНИКА - ПРЕСС НАШРИЁТИ, 2017. - 132б.

Муаллиф билан богланиш учун:

info@itsu.uz

Мустакил изланувчи, спорт гимнастикаси буйича спорт устаси, халкаро тоифадаги хакам М.Э. СУЛЕЙМАНОВ1

Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети Чирчик шахри, Узбекистан

СПОРТ ГИМНАСТИКАСИДА ХДАКДДА СТАТИК МАШЦААРНИ БАЖАРИШ САМАРАДОРАИГИ

Annotation

Аннотация

В данной статье рассматривается использование нетрадиционных технических средств, адаптивных устройств и тренажеров для управления процессом тренировки с тренажерами и упражнениями в статическом положении.

Ключевые слова: спортивная гимнастика, совершенствование, механизм, методы обучения, средства обучения, управление подготовкой.

Мазкур маколада ^алкада уланишлар ва статик "самолёт машклар"ни ургатиш жараё-нини бошкариш учун ноанъанавий техник воситалар адаптив мосламалар тренажёрлардан фойдаланиш куриб чикилган.

Калит сузлар: спорт гимнастикаси, такомиллаштириш, механизм, уцитиш методикаси, уцув воситалари, тайёргарликни бошцариш.

This article examines the use of non-traditional technical means, adaptive devices and simulators to control the process of training in hoops and static plane exercises.

Key words: Sports gymnastics, improvement, mechanism, teaching methodology, educational tools, training management.

CM CM О CM

CO

ra t

0 d w

1

с CO

Долзарблиги. Дунёда гимнастикачиларнинг замонавий спорт ютукларини жадал усиши шугула-нувчиларни ёш курсаткичларини узгарганлиги билан белгиланмокда. Гимнастикачиларни истикболли мусобакаларга тайёрлаш масаласи куп йиллик тайёр-гарликнинг барча омилларини хисобга олиш талабини куймокда. Бундай омилларнинг бири - харакат ко-билиятларини ривожлантириш ва вактнинг минимал оралигида энг юкори натижаларга эришишга ёрдам берадиган самарали воситалар ва усулларни излаб топиш асосий муаммо хисобланади. Шу туфайли, амалий ва ургатувчи характердаги янги усуллар ва технологияларни ишлаб чикиш ва яратиш зарурати билан боглик булган муаммоли холат юзага келмокда. Жахондаги гимнастика сохасидаги етакчи фундамен-тал назариячиларни гимнастика купкурашида (халка) гимнастикачиларни жисмоний ва техник тайёргарлик даражаларини такомиллаштириш буйича куп сонли

илмий изланишлар амалга оширилган булиб, улар-нинг натижалари мазкур сохада ракобатни ортиши гимнастикачиларнинг махсус куч харакат тайёргар-лигини ривожлантиришда кулланиладиган восита ва услубиятларни оптимал турларини ишлаб чикиш талаб килинишини курсатади.

Тадкикот максади спорт гимнастикачиларида куч (статик) кобилиятларини ривожлантириш услубиятини ишлаб чикиш, яратилган янги тренажёрлар ёрдамида мажмуавий машклар тузиш ва уни тадкикотда асослаш.

Тадкикот объекти: спорт гимнастикачиларнинг куч сифатини такомиллаштириш элементлари.

Тадкикот мухокамаси. Ушбу бир нечта элемент-ларни бир катор хусусиятлари ва уларни харакатла-рининг оддий мисолларига кура таснифлаш мумкин. Даракат дастурлари буйича статик ва куч машкла-рининг энг самарали таснифи куйидагиларни айта оламиз, биринчидан айланиш ва тухташларга булиш

38

www.fansports.uz

№8-2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.