Научная статья на тему 'ЁШ ХОДИМЛАРНИ ҲАРБИЙ – ВАТАНПАРВАРЛИК ВА МАЪНАВИЙ-АХЛОҚИЙ ЖИҲАТДАН ТАРБИЯЛАШНИНГ АЙРИМ МАСАЛАЛАРИ'

ЁШ ХОДИМЛАРНИ ҲАРБИЙ – ВАТАНПАРВАРЛИК ВА МАЪНАВИЙ-АХЛОҚИЙ ЖИҲАТДАН ТАРБИЯЛАШНИНГ АЙРИМ МАСАЛАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
598
106
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ватанпарварлик / ахлоқ / маънавият / тарбия / концепция / инсонпарварлик / адолатпарварлик / қадрият / менталитет

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Адхам Фозилович Шерматов

Мақолада ҳарбий-ватанпарварлик ва маънавий-ахлоқий тарбия масалаларига эътибор қаратилган. Ёш ходимларнинг ватанпарварлиги, маънавияти, ахлоқи ва савиясини кўтариш, унга ижобий таъсир этувчи механизмлар илмий таҳлил қилинган. Муаллиф томонидан ҳарбийватанпарварлик ва маънавий-ахлоқий тарбияни янада ривожлантириш ва такомиллаштириш бўйича таклифлар берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЁШ ХОДИМЛАРНИ ҲАРБИЙ – ВАТАНПАРВАРЛИК ВА МАЪНАВИЙ-АХЛОҚИЙ ЖИҲАТДАН ТАРБИЯЛАШНИНГ АЙРИМ МАСАЛАЛАРИ»

ЁШ ХОДИМЛАРНИ ХДРБИЙ - ВАТАНПАРВАРЛИК ВА МАЪНАВИЙ-АХЛОКИЙ ЖИХДТДАН ТАРБИЯЛАШНИНГ АЙРИМ

МАСАЛАЛАРИ

Адхам Фозилович Шерматов

ИИВ Академияси Хдрбий тайёргарлик кафедраси катта укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Маколада харбий-ватанпарварлик ва маънавий-ахлокий тарбия масалаларига эътибор каратилган. Ёш ходимларнинг ватанпарварлиги, маънавияти, ахлоки ва савиясини кутариш, унга ижобий таъсир этувчи механизмлар илмий тахлил килинган. Муаллиф томонидан харбий-ватанпарварлик ва маънавий-ахлокий тарбияни янада ривожлантириш ва такомиллаштириш буйича таклифлар берилган.

Калит сузлар: ватанпарварлик, ахлок, маънавият, тарбия, концепция, инсонпарварлик, адолатпарварлик, кадрият, менталитет

ABSTRACT

The article focuses on the issues of military-patriotic and spiritual and moral education. It is scientifically analyzed to raise patriotism, spirituality, temper and the level of young employees and its positive mechanisms. The author's proposal for the development and improvement of military-patriotic and spiritual-moral education is given.

Keywords: patriotism, morality, spirituality, education, concept, humanism, justice, value, mentality

КИРИШ

Мустакилликнинг дастлабки кунларидан республикамизда ёшларнинг баркамол инсон булиб, улгайишига алохида эътибор берилди. Бу борада айникса, ёшларимизни харбий ватанпарварлик рухида тарбияланиши учун катта - хукукий, сиёсий, ижтимоий асослар яратилди. Лекин мазкур сохада амалга оширилган тадбирларимиз узининг асосий максадига эриша олмади. Узбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев бу хакида танкидий фикр билдириб «ёшларни харбий-ватанпарварлик ва маънавий-ахлокий кадриятларимизга хурмат рухида тарбиялаш ва укитиш, навкирон авлодимизни бизнинг халкимизга мутлако бегона булган бузгунчи гоялардан химоя килиш

Macananapura 3apyp gapa«:aga эtтн6op KaparnHMagu» , - gea TatKugHagu. ^apxaKuKar, ropTÖomuMro öuHgupraH TaHKugHap xaMga Ma3Kyp coxaga öenrunaö öepraH Ba3H^anapgaH Kenuö hhkhö, öyryHru KyHga MaMHaKaraMro emnapuHH xapÖHH BaTaHnapBapnuK pyxuga TapöuaHam goH3apö Ba3u$anapgaH xucoÖHaHagu. AñHHKca, emnapuMH3HH xapöun BaraHnapBapHuK pyxuga TapöuaHamga TatHuM-Tapöua öunaH öeBocura myrynnaHyBHH TamKunoTnap, ^y^aponuK ^aMuara HHCTmyraapu, ohum Ba 3HenunapHHHr ypHH öeKuecgup. ^yHOHHH, öupruHa TatHuM MyaccacanapuHHHr y3H BaraHnapBapHuK, HHCOHnapBapnuK, agoHamapBapHuK Kaöu TymyHnanapHHHr acH moxh^thhh hhcoh oHrura eTKa3uö öepum Ba yHH Kanöu Ba myypura KuHum öunaH myrynnaHagu.

Á^ABHÉT^AP TÄX^H^H BA METO^O^OrHHCH

MatnyMKu, "Tapöua" geraH TymyHna 3aMupuga "maxcga MyañaH ^ucmohuh, pyxuñ, axnoKuñ, MatHaBuñ cu^araapHu maKHHaHTupumra KaparaHraH aManuñ negaroruK ^apaeH; uhcohhuot ^aMuaTga amamu ynyH 3apyp öynraH xycycuaTHapra эгa SynumuHu TatMuHHam ñyHuga KypuHaguraH nopa-Tagöupnap HuruHgucu" MaB^yg. Tapöua, "negaro^a", atHu öona TapöuacuHuHr $aHu geMaKgyp. BoHaHuHr canoMara Ba caogaru ynyH axmu Tapöua KuHMaK, TaHuHu noK TyTMaK, em BaKTugaH MacHaKHu Ty3aTMaK, axmu xyHKHapHu ypramaK, eMoH xynKgapgaH caKgaö ycgypMaKgyp , - geñgu AögyHHa Abhohuh.

"MatHaBuaT" geraHga uhcohhuot pyxuñ onaMu, oHru, aKHu Ba Ta^aKKypuHuHr HuruHgucu, atHu gyHeKapamu TymyHuHagu. Y KumuHapHuHr ^anca^uñ, xyKyKuñ, uhmuh, Saguun, axnoKuñ, guHun TacaBBypHapuHu y3 unura onagu. "MatHaBuaT - uhcohu^t ToMoHugaH aparanraH xaMga aparyBHanuKKa xu3MaT KuHaguraH axmuHuKHap, uhcohuh ^asuHaraapgup. MatHaBuñ Tapöua -uhcohhu axnoK, muhhuh Ba yMyMuHcoHuH KagpuaTHap Ba KoHyH u3Muga amamra ypraTagu".

MHcoHHuHr TamKu Ba uhku oHaMu MaB^yg. TamKu oHaMura yHuHr öyHÖacTu, KypuHumu, KunuHumu, xaTra-xapaKara Ba öomKanap Kupagu. Hhku oHaMu эca yHuHr amamgaH MaKcagu, $uKp ropuramu, op3y-ucTaKHapu, uHTuHumHapu, xuc-TyHFyHapuHu y3 unura oHagu. Hhcohhuot aHa my uhku oHaMu MatHaBuaTgup. 03uK-oBKaT ogaMra ^mcmohuh KyBBaT öepca, MatHaBuaT yHra pyxuñ o3uk Ba KygpaT SaFumHangu . MatHaBuaT ogaMHapga Tañep xoHga By^ygra KeHMañgu. YHra MyTTacuH yKum, ypraHum, Ta^puöa opTTupum opKanuruHa эpнmннagн. ^tHu, uHguBug uhcoh öyHuö maKHHaHumu ynyH Tapöua öepuHagu. MatHaBuaT KaHnanuK öohuö öopca, ^aMuaT Ba MuHHaT myHnanuK paBHaK Tonagu. ^ucKacu, MatHaBuaTga uhcoh xaeTuHuHr Ma3MyHu aKC этagн. BaTaHHu ceBum,

ватанпарварлик инсон маънавиятини белгиловчи асосий омиллардан биридир. Маънавият камол топган жамиятларда кобилият, истеъдод эгалари шу жамиятнинг, миллатнинг юзи, гурури, обру-эътибори хисобланади. Маънавиятли жамиятда акл, соглом фикр, адолат ва яхши хулк устувордир. Бундай жамиятда халкнинг эртанги кунга ишончи кучли булади, одамга номуносиб турли иллатлар бархам топади.

Барча тинчликсевар мамлакатлар сингари Узбекистон Республикасида хам инсон хукук ва эркинлиги, давлат ва фукаролар хавфсизлигини таъминлаш, фукаролар учун эркин ва фаровон хаёт кечиришлари учун шарт-шароитларни яратиш каби вазифалари мавжуд. Албатта мамлакат ёшларида бу вазифаларни амалда таъминлаш куникмаси ортган, малака ва тажрибаси шаклланган булиши максадга мувофик. Уларда харбий ватанпарварлик киёфаси ёшликдан шаклланган булиши мамлакат тараккиётида хам мухим урин тутади. Шу максадда хам 2018 йил 23 февралда Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг «Ёшларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш концепциясини тасдиклаш тугрисида»ги 140-сон ^арори билан «Ёшларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш концепцияси» кабул килинди. Унда ёшларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш масаласига жисмонан ва маънан соглом авлодни тарбиялашга оид яхлит таълим-тарбия тизимининг узвий ва ажралмас кисми сифатида каралиб, Узбекистон Республикасини 2017 - 2021 йилларда ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегияси талаблари асосида миллий ва жахондаги илгор тажрибалар, бугунги Узбекистон хаётидаги реал ижтимоий-сиёсий узгаришлар билан уйгун равишда такомиллаштириш масаласига алохида эътибор каратилганлиги таъкидланди.

Дархакикат, ёшларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш масаласи умумиллий микёсидаги вазифалардан бири хисобланади. Чунки ватанпарвар булмаган инсон уз юрти, уз халки учун кайгурмайди, жонини фидо килмайди. Зеро, узбек маърифатпарвари Абдулла Авлоний таъкидлаганидек, хар бир кишининг тугилиб-усган шахар ва мамлакатини шу кишининг Ватани дейилур. Х,ар ким тугилган, усган ерини жонидан ортик суяр. Хдтто бу Ватан хис-туйгуси хайвонларда хам бор. Агар бир хайвон уз Ватанидан - уйидан айрилса, уз еридаги каби рохат-фарогатда яшамас, маишати талх булиб, хар вакт дилининг бир гушасида уз Ватанининг мухаббати турар . Демак, инсон онгли мавжудот сифатида уз Ватанини улуглаши, тараккиёти учун кайгуриши, тинчлиги, хавфсизлиги учун курашмоги унинг ватанпарварлигидан далолат беради. Таълим муассасаларида таълим олаётган ёшларни гуманитар фанлар

epgaMuga MaHa my pyxga TapSuanam MaMHaKaT paBHaKu ynyH Kaira axaMuaTra эгa Synagu.

MYXOKAMA BA HATH^A^AP

Acocuñ KoHyHuMu3ga «Y36eKucToH PecnySnuKacuga Sapna ^yKaponap Sup xun xyKyK Ba эpкннннкнapгa эгa SynuS, ^mhcu, upKu, Munnara, tuhu, guHu, umuMoun KenuS nuKumu, эtтнкogн, maxcu Ba u^tumouh MaBKeugaH Kaitu Ha3ap, KoHyH onguga TeHrgupnap» , - geñunraH. YmSy HopMagaH KenuS hukuS añTum MyMKuHKu, MaMnaKaraMro Sapna ^yKaponapu ynyH uHcoHnapBapnuK пpннцнпнgaн KenuS hukk^h xoHga Sup xun эtтн6op Kaparnnagu. ffly caSaSanu xaM o3og Ba oSog Вaтaннмнзнн ceBum Ba Kagpnam, y SunaH ^axpnaHum, yHuHr capxagnapuHu Mygo^aa Kunum BaiaHnapBapnuK HaMyHacugup. Éku Кoнcтнтyцнaмнзнннг 52-Moggacuga «ysSeKucTOH PecnySnuKacuHu xuMoa Kunum — y36eKucToH PecnySnuKacu xap Sup ^yKapocuHuHr Sypnugup. OyKaponap KoHyHga SenrunaHraH TapTuSga xapSuñ eKu MyKoSun xroMarnu yTamra Ma^Sypgupnap» , - geraH xyKyKuñ HopMaHuHr KupuTuHraHHuru xaM xap Sup ^yKapora BaiaHnapBapnuK yHuHr a^panMac Sypnu экaнннгн aHrnaragu. ÉmnapuMroga xapSuñ BaiaHnapBapnuK $aзннaraapннн maKHHaHTupumHu ynapHuHr kuhuk emnurugaH aManra omнpнmнмнз MyxuM axaMuaT KacS этaцн. AñHuKca, emnapuMroHu xapSuñ BaiaHnapBapnuK ^asuHaTHapuHu maKHnaHTupum ^aKaTruHa umuMoun-MatHaBuH Macana SynuSruHa KonMañ, SanKu Y3SeKucToH Кoнcтнтyцнacнгa acocnaHraH xonga cнecнн-xyкyкнн Macana экaнннгннн emnapuMroHuHr oHru Ba Ta^aKKypura cuHrgupcaK ynapHuHr BaiaHanapBapnuruHu aHaga roKppu nyK^unapra KyTapum uMKoHuaTu W3ara Kenagu. BaTaHra HucSaiaH nuHaKaM cagoKai yHu xuMoa Kunumra xaM Kogup SynumHu TanaS этagн.

ÉmnapHu BaiaHnapBapnuK pyxuga TapSuanam, ynapHu BaTaH Mygo^aacura ^McMoHaH Ba MatHaBuñ ^uxaigaH Tañepnam 3apypnuru xo3upru KyHHuHr gon3apS BaBu^anapugaH Supugup. X,apSuñ Ba xapSuHHamTupunraH onuñ TatnuM Myaccacanapuga TatnuM onaeTraH KypcaHTnapHu xapSuñ BaiaHnapBapnuK pyxuga Tañepnam энgнннкga TatnuM-TapSua umnapuHuHr Sapna тнзнмнapн opKanu aManra omupunMoKga. ÉmnapHu xapSuñ BaiaHnapBapnuK pyxuga TapSuanam Sapna Typgaru ^aonuaT KypcaiaeTraH TatnuM MyaccacanapuHuHr acocuñ BaBu^anapugaH Supu Synumu gapKopgup.

Мaмнaкaтнмнзga MatHaBuH-Matpu^uH ucnoxoTnapra gaBnaT cuecarnHuHr ycTyBop KyHanumHapugaH Supu cu^aiuga Kapanagu. MpraMroga MatHaBuñ-Matpu^uH MyxuTHu aHaga axmunam, acpnap gaBoMuga caHKannaHuS KenaeTraH

анъана ва кадриятларимизни таргиб этиш борасида куплаб чора-тадбирлар амалга оширилмокда.

Барча сохалар сингари, ички ишлар органларида хам маънавий-маърифий ишларни сифат жихатдан янги боскичга кутариш, ходимларнинг билим савиясини янада ошириш, юксак маънавиятли, ватанпарвар, уз касбига садокатли ва фидойи ёш ходимларни шакллантиришга алохида эътибор каратилмокда. Ички ишлар органлари ролини ошириш буйича килинган чора-тадбирлар хар бир ходим томонидан уз хизмат бурчи - "Халк манфаатларига хизмат килиш"ни сузсиз бажарадиган ижтимоий йуналтирилган профессионал тузилмага айлантириш имконини берди.

Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида 2021 йил 19 январь куни маънавий-маърифий ишлар тизимини тубдан такомиллаштириш, бу борада давлат ва жамоат ташкилотларининг хамкорлигини кучайтириш масалалари буйича утказилган йигилишда, «Агар жамият хаётининг танаси иктисодиёт булса, унинг жони ва рухи маънавиятдир, биз янги Узбекистонни барпо этишга карор килган эканмиз, иккита мустахкам устунга таянамиз. Биринчиси - бозор тамойилларига асосланган кучли иктисодиёт. Иккинчиси - аждодларимизнинг бой мероси ва миллий кадриятларга асосланган кучли маънавият» , деб алохида таъкидлаб утдилар.

Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг ташаббуслари билан мамлакатда маънавий-маърифий ишларни сифат ва мазмун жихатидан янги боскичга кутариш чора-тадбирлари белгиланди. Шу жумладан ички ишлар органлари сохасида хам маънавий-маърифий ишларни такомиллаштиришга каратилган бир катор ишлар килинди.

Хусусан, давлатимиз рахбарининг 2021 йил 2 апрелдаги "Ички ишлар органларининг жамоат хавфсизлигини таъминлаш ва жиноятчиликка карши курашиш сохасидаги фаолиятини янада такомиллаштириш буйича кушимча ташкилий чора-тадбирлар тугрисида"ги 5050-сон карори билан "Ички ишлар органларида маънавий-маърифий ишларни ташкил этиш концепцияси" тасдикланди. Ушбу концепцияда ички ишлар органларида маънавий-маърифий ишларни самарали ташкил этиш тизимини янада такомиллаштириш, ходимларнинг маънавий салохияти ва мафкуравий иммунитетини кучайтириш, уларнинг онгида Ватан такдири хамда келажаги учун дахлдорлик туйгусини янада мустахкамлаш каби улуг максадлар уз аксини топган.

Ушбу карорга мувофик ички ишлар органларида маънавий-маърифий ишларни ташкил этиш концепциясини амалга ошириш доирасида куйидагилар белгиланди:

□ ички ишлар органлари ходимларининг маънавий ва интеллектуал салохиятини юксалтириш ишларини «Ватанга ва халкка садокат билан хизмат килиш - олий бурчимиз!» концептуал гояси асосида ташкиллаштириш;

□ ички ишлар органларининг ходимларида мамлакатда тинчлик ва осойишталикни таъминлаш, фукароларнинг хукук ва эркинликларини мухофаза килиш каби олий масъулият туйгусини шакллантириш максадида хар бир худудий ички ишлар органларида «ватанпарварлик бурчаги» ташкил этиш;

□ маънавий-маърифий ишлар ички ишлар органлари шахсий таркиби билан ишлаш сохасининг устувор йуналиши сифатида эътироф этилди.

Ички ишлар органларида маънавий-маърифий ишлар «Ватанга ва халкка садокат билан хизмат килиш - олий бурчимиз!» концептуал гояси асосида ташкил этилиши, унда давлат мустакиллигини химоя килиш, хукук-тартиботни мустахкамлаш, жамоат хавфсизлигини таъминлаш хамда фукароларнинг хукуклари ва эркинликларини мухофаза килиш устувор вазифалар каторига киради.

Мазкур гоянинг асосий мазмун-мохияти фукароларнинг тинчлиги ва мамлакатда конун устуворлигини таъминлаш учун хар кандай хукукбузарликка карши курашишда уз жонини аямайдиган, ватанпарварлик, фидойилик, садокат ва халоллик фазилатларига эга ходимларни шакллантиришдан иборат.

Ички ишлар органлари ходимларининг маънавий-ахлокий жихатдан тарбиялашнинг асосий вазифаларига куйидагилар киради:

- ходимларни юкори касбий тайёргарликка эга, жисмонан ва маънан етук, билимли, халол, ватанпарвар, мард ва жасур этиб тарбиялаш;

- ходимларнинг фаол хаётий позициясини мустахкамлаш, интеллектуал салохиятини юксалтириш, Она Ватан такдирига булган масъулиятини ошириш хамда гоявий ва турли ахборот хуружларига карши мафкуравий иммунитетини кучайтириш;

- ходимларни фукаролик бурчи ва конституцион мажбуриятларини садокат ва фидойилик билан виждонан бажаришга йуналтириш.

Маънавий-маърифий ишларни амалиётга узлуксиз татбик этиш буйича ички ишлар органларининг асосий субъектлари:

• ИИВнинг ихтисослаштирилган мактаб-интернати;

• ИИВнинг «Темурбеклар мактаби» харбий-академик лицейи;

• Ихтисослаштирилган академик лицейлар;

• ИИВ Академияси;

• ИИВнинг сохавий, таркибий ва худудий булинмалари;

• ИИВ Малака ошириш институти;

• ИИВ тизимидаги жамоатчилик тузилмаларидан иборат.

Алохида кайд этиш лозимки, ички ишлар органларида маънавий-маърифий ишларни ташкил этиш концепциясида белгиланган тадбирларнинг амалга оширилиши натижасида юксак маънавиятли, ватанпарвар, уз касбига садокатли ва фидойи ходимлар шаклланади. Бундай натижага эриши учун маънан етук, касбий ихтисосликларни пухта эгаллаган, хар кандай шароитда хизмат вазифаларини виждонан бажарадиган, матонат ва жасоратда, хаётда ва касбий фаолиятида бошкаларга урнак булган ходимлар имкониятларидан кенг фойдаланиш зарур хисобланади.

Дархакикат, бугунги кунда харбий ватанпарварлик тарбияси маънавий-маърифий ва ахлокий жараёнлар билан узвий богланиб кетган. Мазкур масалаларга комплекс ёндашув педагогиканинг илмий коидалари ва амалий хулосаларини аник ва ишончлилигини таъминлайди. У тарбия жараёни конуниятлари, таркиби ва механизмларини билиш, харбий ватанпарварлик иши назарияси ва методикаси, шунингдек тамойиллари ва ташкилий шаклларини эгаллашга ёрдам беради. Маънавият, Ватанпарварлик тарбияси, Педагогика, Рахбарлик санъати каби фанлар тадкикотчилар ва амалиётчиларни ёшларда ватанпарварлик хиссини ва харбий ишни эгаллашга интилишни шакллантириш усуллари билан куроллантиради.

Юкоридаги фанлар ёшларга Ватан такдири ишониб топшириганлигини, улар зиммасига юклатилаётган мураккаб ва масъулиятли вазифани бутун мохияти ила чукур англашларида кумаклашади. Зеро, Ватанни севиш, унга мехр-мухаббат куйиш бевосита хар кимнинг шу юрт равнаки йулида амалга ошираётган бунёдкорона ишлари билан белгиланади. Миллий узликни англашнинг ривожланишида миллий ватанпарварлик гоялари билан сугорилган, теран фикрловчи ёшларни тарбиялаш катта ахамиятга эгадир. Шунинг учун Ватан химоясига тайёрланаётган ёшларимизнинг хар бири юксак ватанпарварлик рухида тарбияланиши шарт.

Ватанпарварлик - юксак инсоний фазилат хисобланади. Алишер Навоий шахзода Бадиуззамонга ёзган мактубларидан бирида максад хусусида шундай ибратли фикрларини баён этган: «Одамнинг мурод-максади булмаса, балолардан омон колмайди. Аммо хар кишининг муроду купрок булса, хак-таоло амрига итоати купрок булади» . Ватани бор одамнинг гурур-ифтихори юксак, максад-муддаоси аник булади. Ватани - тогдек таянчи борлигини хис этган инсон хар кандай синовга, хар кандай машаккатга доимо тайёр туради. Широк, Тумарис, Спитамен, Муканна, Жалолиддин Мангуберди, Темур Малик, Амир Темур каби халк кахрамонларининг жасорати, душманга карши кураш,

Ватан озодлиги йулидаги мардлиги ва жонбозлиги бунинг ёркин тасдигидир. Мустакиллик туфайли халкимиз узининг хакикий тарихи хакида гапириш хукукига эга булди, Ватан озодлигига эришди. Хдрбий ва харбийлаштирилган таълим муассасаларида тингловчи ва курсантларда ватанпарварлик хиссини шакллантириш бош гоямизнинг маъно-мазмунини уларнинг онгу шуурига сингдириш гуманитар фанлар воситасида амалга оширилади.

Айрим холатларда ватанпарварлик деган тушунчанинг мазмуни нотугри талкин этилиб, бир томонлама тавсиф берилади. Яъни ватанпарвар деганда харбий жасорат ёки кахрамонлик курсатган шахслар назарда тутилади. Фикримизча, бу ватанпарварликнинг муайян бир куринишидир. Ватанпарварликнинг куринишларига мустакил фикрлаш, маънавиятлилик, махсус касбга эга булиш хам унинг кирраларини курсатиб беради. Хдкдкатан хам, мустакил фикр булмаган жойда тобелик, маънавий тахдид мавжуд булади. Мустакил фикрга эга булган инсон хеч качон узгаларга карам булмайди. Мустакил фикр яратувчанлик ва бунёдкорликнинг маънавий йулидир. Ватанпарварликнинг шакли булган мустакил фикрлаш мавжуд булмаган жойда эса соткинлик бошланади. Демак, ёшларимизни мустакил фикрлашга ургатишимиз, уларни нопок йуллардан асраб колади. Бежизга хадисларда «ёшликда олинган билим тошга уйилган накш кабидир» дейилмаган. Узбекистон Республикасининг Президенти бу хакида билдирган куйидаги фикрлари хаммамиз учун дустуруламал вазифасини уташи керак: «Биз таълим ва тарбия тизимининг барча бугинлари фаолиятини бугунги замон талаблари асосида такомиллаштиришни узимизнинг биринчи даражали вазифамиз деб биламиз. Ёш авлод тарбияси хакида гапирганда, Абдурауф Фитрат бобомизнинг мана бу фикрларига хар биримиз, айникса, энди хаётга кириб келаётган угил-кизларимиз амал килишларини мен жуда-жуда истардим. Мана, улуг аждодимиз нима деб ёзганлар: «Халкнинг аник максад сари харакат килиши, давлатманд булиши, бахтли булиб иззат-хурмат топиши, жахонгир булиши ёки заиф булиб хорликка тушиши, бахтсизлик юкини тортиши, эътибордан колиб, узгаларга тобе ва кул, асир булиши уларнинг уз ота-оналаридан болаликда олган тарбияларига боглик» .

Инсон умри окар сув каби тез утиб кетади. Халкимиз маколларидан бирида таъкидланганидек, «Утган вакт йуколган олтиндан киммат» . Шундай экан, биз хар бир сония ва имкониятдан окилона фойдаланишга интилишимиз лозим.

ХУЛОСА

Хулоса килиб айтганда ёшларни харбий ватанпарварлик рухида ва маънавий-ахлокий жихатдан тарбиялашда гуманитар фанларнинг назарий коидаларига, халкимизнинг минг йиллар давомида шаклланиб ва ривожланиб келаётган миллий менталитетига, аждодларимизнинг, тарихий шахсларимизнинг асарлари ва фикрларига, тарихий асарларга, миллий ва умуминсоний кадриятларга, минг йиллар мобайнида шаклланиб ривожланиб келаётган маънавиятимизга асосланишимиз мухим уринга эга. Бу эса уз навбатида ёшларимизда Ватан равнакига гов буладиган харакатларга йул куймаслик, уларга нисбатан муросасиз булиш хам Ватанга мухаббат хиссини камол топтиришига хизмат килади.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикасининг Конституцияси // URL -http://lex.uz/docs/20596#39092

2. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг "Ёшларни харбий-ватанпарварлик рухида тарбиялаш концепциясини тасдиклаш тугрисида"ги 140-сон Карори // URL - http://lex.uz/docs/3571158

3. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Хавфсизлик кенгашининг кенгайтирилган таркибдаги мажлисидаги нутки // URL -http://press-service.uz/uz/lists/view/1419

4. Авлоний Абдулла. Туркий Гулистон ёхуд ахлок. -Тошкент: Укитувчи, 1992. -Б. 12.

5. Алишер Навоий. Асарлар. 13-жилд. - Т., 1996. - Б.126.

6. Мирзиёев Ш.М. Конун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараккиёти ва халк фаровонлигининг гарови // URL -https://nrm.uz/contentf?doc=480816_o'zbekiston_respublikasining_saylangan_ prezidenti_shavkat_mirzieevning_o'zbekiston_respublikasi_konstituciyasi_qabul_qil inganining_24_yilligiga_bag'ishlangan_tantanali_marosimdagi_maruzasi_(2016_yil_ 7_dekabr)

7. Шавкат Мирзиёев. Жамият хаётининг танаси иктисодиёт булса, унинг жони ва рухи маънавиятдир // URL - https://president.uz/uz/lists/view/4089

8. Юксак маънавият ва конун устуворлиги асосида яшаш, эл-юртга садокат, адолат, халоллик фазилатларини ва муомала маданиятини камол топтириш: Узбекистон Республикаси ИИВ таълим муассасалари ва амалиёт ходимлари учун укув кулланмаси: Кайта ишланган ва тулдирилган иккинчи нашр / Масъул

мухаррир генерал-майор Ш.Т. Икрамов. - Т.: Узбекистон Республикаси ИИВ Академияси, 2014. . -Б.378.

9. Узбекистон - Ватаним маним: Метод.-библиогр. кулл. /Алишер Навоий ном. Узбекистон Миллий к-наси; Тузувчи М.Матмурадова; Мухаррир Шукур Курбон; Масъул мухаррир Х,.Маматраимова. - Тошкент: Алишер Навоий ном. Узбекистон Миллий к-наси нашриёти, 2009. - Б. 9

10. Узбек халк маколлари // URL - https://ziyouz.uz/hikmatlar/ozbek-xalq-maqollari/vaqt-va-fursat-qadri-haqida-maqollar/

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.