Научная статья на тему 'YASSI TASMALI UZATMALARDA BUROVCHI MOMENTNI VA QAMROV BURCHAGINI ISHQALANISH KOEFFITSIYENTIGA BOG’LIQLIGI'

YASSI TASMALI UZATMALARDA BUROVCHI MOMENTNI VA QAMROV BURCHAGINI ISHQALANISH KOEFFITSIYENTIGA BOG’LIQLIGI Текст научной статьи по специальности «Техника и технологии»

CC BY
105
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Tasmali uzatmalar / qamrov burchagi / ishqalanish koeffitsiyenti / burovchi moment / yetaklovchi shkiv / Ременные передачи / угол зацепления / коэффициент трения / нагрузка на вал / крутящий момент

Аннотация научной статьи по технике и технологии, автор научной работы — Yunusov Saloxiddin Zunnunovich, Kenjayev Sirojiddin Nematullayevich

Maqolada yassi tasmali uzatmaning hisob sxemasi asosida qamrov burchagini o‘zgarishini burovchi moment va ishqalanish koeffitsiyentiga ta’siri hisobiy natijalar asosida tahlil qilingan. Ushbu tizimning tashkil qiluvchilarni kombinatsiyasi tasmali uzatmalarining ratsional parametrlarini hisoblash va tanlash mumkin bo‘ladi, tayanchlardagi yuklanishlar hisobga olgan holda ishqalanish koeffitsiyentining maksimal burovchi momentni kichikroq burchak bilan uzatish imkoniyatini anglatadi.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Influence of changes in torque and grip angle on the coefficient of friction in flat belt

В статье предложена расчётная схема усилия плоского ремня, произведён расчёт и анализ влияния изменений угла зацепления и крутящего момента на коэффициент трения, Комбинирование эти составляющих можно будет рассчитовать и выбирать рациональные параметры ремённых передач. Рассмотрены силовые соотношения в ремённых передачах, высокая сила трения обеспечивается при углах охвата на малом шкиве плоских ремней.

Текст научной работы на тему «YASSI TASMALI UZATMALARDA BUROVCHI MOMENTNI VA QAMROV BURCHAGINI ISHQALANISH KOEFFITSIYENTIGA BOG’LIQLIGI»

MEXANIKA

УДК 621.852

YASSI TASMALI UZATMALARDA BUROVCHI MOMENTNI VA QAMROV BURCHAGINI ISHQALANISH KOEFFITSIYENTIGA BOG'LIQLIGI

Yunusov Saloxiddin Zunnunovich Toshkent davlat transport universiteti "Materialshunoslik va mashinasozlik" kafedrasi texnika fanlari doktori,

professor, е-mail: [email protected]

Kenjayev Sirojiddin Nematullayevich Toshkent davlat transport universiteti, "Materialshunoslik va mashinasozlik" kafedrasi assistent,

е-mail: [email protected], +998977810287

Annotatsiya. Maqolada yassi tasmali uzatmaning hisob sxemasi asosida qamrov burchagini o'zgarishini burovchi moment va ishqalanish koeffi tsiyentiga ta'siri hisobiy natijalar asosida tahlil qilingan. Ushbu tizimning tashkil qiluvchilarni kombinatsiyasi tasmali uzatmalarining ratsional parametrlarini hisoblash va tanlash mumkin bo'ladi, tayanchlardagi yuklanishlar hisobga olgan holda ishqalanish koeffitsiyentining maksimal burovchi momentni kichikroq burchak bilan uzatish imkoniyatini anglatadi.

Abstract. The article proposes a calculation scheme for the efforts of a flat belt, calculates and analyzes the effect of changes in the engagement angle and torque on the friction coefficient, by combining these components it will be possible to calculate and select rational parameters of belt drives, power relations in belt drives are considered, a high friction force is provided at angles coverage on the small pulley of flat belts.

Аннотация. В статье предложена расчётная схема усилия плоского ремня, произведён расчёт и анализ влияния изменений угла зацепления и крутящего момента на коэффициент трения, Комбинирование эти составляющих можно будет рассчитовать и выбирать рациональные параметры ремённых передач. Рассмотрены силовые соотношения в ремённых передачах, высокая сила трения обеспечивается при углах охвата на малом шкиве плоских ремней.

Kalit so'zlar. Tasmali uzatmalar, qamrov burchagi, ishqalanish koeffitsiyenti, burovchi moment, yetaklovchi shkiv.

Keywords. Flat belt, engaging angle, coefficient of friction, transmit power, shaft load,

torque.

Ключевые слова. Ременные передачи, угол зацепления, коэффициент трения, нагрузка на вал, крутящий момент.

Kirish. Texnik taraqqiyot mashina yuritmalarini doimiy ravishda takomillashtirishni talab qiladi va bunda muhim ahamiyatni oddiy mexanik uzatmalarni yangi konstruksiyalarini ishlab chiqishga qaratiladi. Uzatmalarni harakatlanish tezliklarini, tebranishlarga chidamliligini, ishonchliligini, shovqinsiz ishlash talablarini ortib borishi mexanik uzatmalarga va qayishqoq element tarkibli uzatmalarga (QETU) bo'lgan extiyojlarni oshishiga olib keldi. Ishlab chiqarish korxonalarida asosiy texnologik mashinalarining yuritmalarida QETUda foydalaniladi.

Bunday turdagi uzatmalardan eng ko'p ichki yonuv dvigatelli mobil transport vositalarining QETUlari bo'lib, ular ko'p hollarda keng ko'lamli va ommaviy ishlab chiqariladi. QETUlarda ishchi elementlarini takomillashtirish, o'lchamlarini muqobillas h orqali kamaytirish, yuklanish qobiliyatini oshirish, samaradorlik va resursni oshirish imkoniyatlari bilan bog'liq har qanday kichik yutuqlar sezilarli iqtisodiy natijaga olib keladi.

Tasmali uzatmalar QETU tarkibiga kiradi hamda yuklanishni nisbatan uzoqroq masofaga yetkazishda, yani yetaklovchi va yetaklanuvchi vallar orasidagi masofa tishli uzatmalarga nisbatan katta bo'ladi. Yuklanish ishqalanish va taranglik hisobiga uzatilishi natijasida QETU

Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali 5-jild, 1-son, 2024

MEXANIKA

uzatishlar sonini doimiyligini ta'minlash dolzarb masalalardan hisoblanadi. Ushbu kamchiliklarga qaramay, sanoat va xalq xo'jaligida QETU tishli uzatmalardan keyin ikkinchi o'rinda qo'llaniladigan mexanik uzatma hisoblanadi [1].

QETUlardagi tasmalar o'zgaruvchan yuklanishlar ta'sirida yetarlicha yuqori mustahkamlikka ega bo'lishi, shkiv bo'ylab harakatlanayotganda yuqori ishqalanish koeffitsiyentiga va yuqori yiyilishga chidamli bo'lishi kerak. Tasmali uzatmalar asosan kichik va o'rta quvvatli elektr yuritkichlardan hamda kichik quvvatli ichki yonuv dvigatellardan agregatlarni harakatlantirish uchun foydalaniladi. Yassi tasmali uzatmalardan foydalanish cheklangan, chunki ularning ishlash xususiyatlari boshqa turdagi tasmali uzatmalarga nisbatan pastroq. Har hil turdagi kompozit materiallardan tayyorlangan tasmallardan foydalaniladigan uzatmalar bundan mustasno [2, 3].

Tasmali uzatmalarni asosiy kamchiliklarga quyidagilar kiradi:

uzatmaning uzatishlar sonini tasmaning sirpanish koeffisientiga bog'liqligi;

tasmalarni asta-sekin cho'zilishi hisobiga ishlash muddatini kamligi;

uzatmaning nisbatan katta o'lchamlari;

tasmaning tarangligi tufayli vallar va tayanchlarga yuqori yuklanishlar tushushi;

tasmaga moy tushish xavfi;

yuqori burchak tezlikda ishlash muddatini pastligi doimiy nazorat qilish zarurati (tasmalarni o'rnatish va tortish orqali tarangligini ta'minlash, almashtirish) [4,5].

Tasmali uzatmaning ishlashi tasma va shkiv o'rtasidagi ishqalanish shartiga asoslanadi. Aks holda, tasma va shkiv o'rtasida sirpanish yuzaga keladi, bu uzatishlar nisbatining o'zgarishiga olib keladi. Tasma va shkiv o'rtasidagi ishqalanishni oshirish maqsadida tasmani taranglini ta'minlash uchun maxsus taranglovchi roliklardan foydalaniladi. QETUlarda tasma va shkiv orasidagi ishqalanishni oshirish uchcun tasma maxsus suyuqlik bilan qayta ishlanadi, bu esa uning ishqalanish koeffisentini va ishlash muddatini oshishiga hizmat qiladi [5].

Yassi tasmali uzatmalarda kuchlarini hisoblash nazariyasi.

Tasmali uzatmalardagi kuch nisbatlarini ko'rib chiqish jarayonida, tasmaning ishqalanish koeffitsiyentini o'zgarishi uzatmaning kuch parametrlariga ta'siri bizni qiziqtiradi. Tasmali uzatmaning nazariyasidan ma'lumki, yetaklovchi tarmoqda kuchlanish bilan aylanma kuchi qiymati oshadi va aksincha yetaklanuvchi tarmoqda esa kamayadi. Tasmali uzatmalar uchun kuchlarning muvozanat sharti F1 — F2 = Ft shuningdek Fi va F2 nisbatidan qat'i nazar, tasmaning yetaklovchi va yetaklanuvchi tarmoqlardagi umumiy kuchlanishlar doim teng bo'lib qoladi, ya'ni fi + F2 = 2F0. Ushbu nisbatlar, Fi va F2 larni dastlabki taranglik Fo va yuklanish Ft ga bog'liqligini ko'rsatadi, shuni ta'kidlaymizki, bu yerda shkiv va tasma orasidagi ruxsat etilgan maksimal yuklanish va ishqalanish kuchlari o'rtasidagi bog'liqlik inobatga olinmaydi.

Ushbu masalani birinchi bo'lib Eyler ko'rib chiqdi, u absolyut qayishqoq cho'zilmaydigan ipni aylanadigan silindr bilan o'zaro ta'sirini hisob sxemasini taklif etgan. Tasmali uzatmada tasma egiluvchanlik va cho'ziluvchanlikka mos keladi, shuning uchun Eylerning bu yechimini taxminiy deb hisoblash mumkin. Amaliy hisob-kitoblarda Eyler formulalaridan foydalanganda tasma turiga qarab tuzatish omillarini hisobga olish kerak [6-9].

1-rasmda yassi tasmali uzatmaning xisob sxemasi keltirilmoqda. Bu yerdan da burchakli ikkita radial qismni ajratib olamiz. Unga F va F + dF tortish kuchlari, shkivda hosil bo'luvchi normal bosim kuchi dFn va ishqalanish kuchi dFlf. = fdFn, ta'sir qiladi, bu erda /- ishqalanish koeffitsiyenti. Tasmaning og'irligini hisobga olmaymiz, nazariyadan shuni ta'kidlash mumkinki, bu harakatlantiruvchi kuchlarning ishiga ta'sir qilmaydi [10]. Doimiy yuklanishda bo'lgan tasmali uzatmalarda shkivlarning aylanish chastotasi o'zgarmas, tasmaning harakati barqaror hamda tasma elastik cho'ziilgan holatida deb qabul qilamiz. Tasmaning bir qismini yetaklovchi shkivini doimiy qamrab olgan deb qaraymiz (1-rasm).

Hisob sxemasida ichki va tashqi yuzalar silindrsimon, shkivlar aylanish o'qiga

Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali 5-jild, 1-son, 2024

MEXANIKA

perpendikulyar bo'lgan ikkita yon yuzadan va tasmaning kirib borishi va chiqib ketishining ikkita tekis radial kesimidan iborat boshqaruv yuzasi bilan cheklangan. Doimiy qarshilik bilan tasmaning doimiy muhit sifatida harakati barqaror. Yetaklanuvchi tarmoq, tasmaning zichligi va maydoni kuchlanishsiz holatda bir oz farq qiladi [11]. Silindrsimon ichki va tashqi yuzalardan, shkivning ikki yon sirti va aylanish o'qiga perpendikulyar hamda tasmaning shkivga kirish va chiqish yo'li ikkita tekis radial kesma ko'rinishida keltirilgan.

Muvozanat shartidan foydalanib urinma va normalga nisbatan tenglamalar sistemasini tuzamiz [12].

f da da Fcos--1- dF-Yf (F + dF}cos— = 0;

dFn = 0.

da da

(F + dF)sin--1- Fsin —

^ 2 2

Agar dFTp = fdFn, h sin ^ cossy l bo'lsa, unda ba'zi soddalashtirishlardan so'ng, quyidagi tenglik hosil bo'ladi

Ushbu tenglamalarni F o'zgarishi va elastik sirpanish yoyi burchagi a bo'yicha integrallab,

(1)

(1) pt = efcI deb qarasak, u holda Fo ni quyidagicha yozishimiz mumkin

1-rasm. Yassi tasma harakatining hisob sxemasi

(2)

Berilgan foydali yuklanish Ft uzatish uchun mumkin bo'lgan F^ ning minimal ruxsat

Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali 5-jild, 1-son, 2024

MEXANIKA

etilgan qiymatini aniqlash uchun, unda qayishqoq burchagi) a = a1 deb qabul qilamiz, unda

sirpanish yoyining burchagi (qamrov

(3) dan ko'rinib turibdiki, yetaklovchi shkivning yuklanish qobiliyati ct^ burchak va ishqalanish koeffitsiyent bilan to'g'ridan-to'g'ri proportsionaldir. O'qlararo masofa a ning kamayishi va uzatish nisbatining U ning ortishi tasmaning qamrav burchagi a^ kamayishiga sabab bo'ladi.

Tasmali uzatmalarda yuklanish hisobiga hosil bo'ladigan ishqalanish koeffitsiyentining jptimal qiymati uzatilayotgan quvvat va dastlabki taranglikga bog'liq emas, balki faqat tasma va shkivning tayyorlangan materiallaming friksion parametrlariga hamda uzatmaning konstruktiv parametrlariga bo'g'liq bo'ladi. Tasmali uzatmaning yuklanish qobiliyatini oshirish uchun dastlabki taranglik kuchi F0 qiymatini oshirish kerak, ammo inobatga olish kerakki, bu vallar va tayanchlardagi yuklanishlarning ortishiga olib keladi.

Uzatmadagi yuklanishlarni ortishi bilan ft/ ishqalanish burchagining qiymati qamrov burchagi a yaqinlashib boradi va tasma yetaklovchi shkiv bilan to'liq qamrov burchagi ostidagi yoy yuzasi bo'ylab ishqalanib siljiydi - erkin sirpanadi, ya'ni salt aylanish jarayoni sodir bo'ladi. Erkin sirpanish vaqtida yetaklovchi shkiv to'xtaydi, uzatmaning f.i.k. nolga tushadi. Tasmali uzatmalarining ishlashining asosiy mezonlari quyidagilardir: tasmali va shkiv orasidagi ishqalanish kuchlarining qiymatiga bog'liq bo'lgan tortish qobiliyati va shu yuklanishlarga tasmaning chidamliligi [13,15].

Uzatmani loyihalashda shuni inobatga olish kerakki, yuk ko'tarish qobiliyatini oshirish uchun F0 oldindan kuchlanish kuchining oshishi vallar va tayanchlarga yuklanishlarning ortishiga olib keladi [14,16].

Burovchi moment va qamrov burchagining o'zgarishlarini ishqalanish koeffitsiyentga bo'gliqligini hisobiy natijalarini tahlili.

Tasmali uzatmalar nazariyasidan ma'lumki, Fo dastlabki kuchlanish /- ishqalanish koeffitsiyentiga va elastik sirpanish yoyining burchagiga (qamrov burchagi) ta'sir qiladi. Taqdim etilgan tenglamalar yordamida ushbu bog'liqliklarni hisoblash mumkin bo'ladi, yetaklovchi shkivdagi moment 45 dan 150 Nm oraliqda ko'rib chiqamiz.

Fi va F2 tasmali uzatmaning yetaklovchi shkividagi yetaklovchi va yetaklanuvchi tarmoqning taranglik kuchlari, yoki F1 — F2 = Ft ni o'zgarishini qamrov burchagi a va ishqalanish koeffisiyentiga / bog'liqligini ko'rib chiqamiz. Bizni teng sharoitlarda « qamrov burchak o'zgarishining ta'siri haqidagi savol ham qiziqtiradi. (1) formuladan a burchakning ishqalanish koeffitsiyenti f ga bog'liqligini hisobiy aniqlash mumkin, natijalar 1-jadvalda keltirilgan.

1- jadval

Burovchi moment va qamrov burchagining o'zgarishlarini ishqalanish koeffitsiyentiga

F2 F0 Ft a - ISO" a. - 160" a - 170" a - ISO"

Burovchi moment T=45 Nm

53 386,5 667 0,997 0,9348 0,8799 0,8309

58 389 662 0,963 0,9025 0,8495 0,8022

63 391,5 657 0,931 0,8728 0,8216 0,7758

68 394 652 0,902 0,8455 0,7959 0,7515

73 396,5 647 0,875 0,8201 0,7719 0,7289

78 399 642 0,85 0,7963 0,7496 0,7078

83 401,5 637 0,826 0,7741 0,7286 0,688

88 404 632 0,803 0,7531 0,7089 0,6694

Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali

5-jild, 1-son, 2024

MEXANIKA

93 406,5 627 0,782 0,7333 0,6903 0,6518

98 409 622 0,762 0,7145 0,6726 0,6351

103 411,5 617 0,743 0,6967 0,6558 0,6193

108 414 612 0,725 0,6797 0,6398 0,6042

113 416,5 607 0,708 0,6635 0,6246 0,5898

118 419 602 0,691 0,648 0,61 0,576

123 421,5 597 0,675 0,6331 0,596 0,5628

Burovchi moment T=90 Nm

106 773 1334 0,997 0,9348 0,8799 0,8309

111 775 1329 0,98 0,9183 0,8644 0,8162

116 778 1324 0,963 0,9025 0,8495 0,8022

121 780,5 1319 0,947 0,8874 0,8353 0,7887

126 783 1314 0,931 0,8728 0,8216 0,7758

131 785,5 1309 0,916 0,8589 0,8085 0,7634

136 788 1304 0,902 0,8455 0,7959 0,7515

141 790,5 1299 0,888 0,8325 0,7837 0,74

146 793 1294 0,875 0,8201 0,7719 0,7289

151 795,5 1289 0,862 0,808 0,7606 0,7182

156 798 1284 0,85 0,7963 0,7496 0,7078

161 800,5 1279 0,838 0,785 0,739 0,6978

166 803 1274 0,826 0,7741 0,7286 0,688

171 805,5 1269 0,815 0,7634 0,7186 0,6786

176 808 1264 0,803 0,7531 0,7089 0,6694

Burovchi moment T=135 Nm

159 1159,5 2001 0,997 0,9348 0,8799 0,8309

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

164 1162 1996 0,985 0,9237 0,8695 0,821

169 1164,5 1991 0,974 0,9129 0,8593 0,8115

174 1167 1986 0,963 0,9025 0,8495 0,8022

179 1169,5 1981 0,952 0,8923 0,84 0,7931

184 1172 1976 0,941 0,8825 0,8307 0,7844

189 1174,5 1971 0,931 0,8728 0,8216 0,7758

194 1177 1966 0,921 0,8635 0,8128 0,7675

199 1179,5 1961 0,912 0,8544 0,8042 0,7594

204 1182 1956 0,902 0,8455 0,7959 0,7515

209 1184,5 1951 0,893 0,8368 0,7877 0,7438

214 1187 1946 0,884 0,8283 0,7797 0,7363

219 1189,5 1941 0,875 0,8201 0,7719 0,7289

224 1192 1936 0,866 0,812 0,7643 0,7217

229 1194,5 1931 0,858 0,8041 0,7569 0,7147

Olingan grafik bog'liqliklarning tahlili shuni ko'rsatadiki, har bir egri chiziq ma'lum bir qonuniyatni aks ettiradi va R2 aproksimatsiyadagi bog'liqlik boyicha o'zgaradi. Agar qamrov burchagi a = 150° bo'lganda Ft zaruriy yuklanishlar qiymatini 577 Nm dan 667 Nm oralig'ida qabul qilsak, u holda / ishqalanish koeffitsiyenti qiymati mos ravishda 0,675 dan 0,997 gacha o'zgaradi, shuningdek, a qamrov burchagini 150c — ISO0 gacha o'zgarishi / ishqalanish koeffitsiyentiga teskari proportsional ta'sir qiladi, ya'ni agar Ft = 597 Nm bo'lganda / ishqalanish koeffitsiyentining qiymati 0,691 dan 0,562 gacha, Ft — 667 Aim bo'lganda uning qiymati 0,997 dan 0,830 gacha o'zgaradi.

Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali

5-jild, 1-son, 2024

MEXANIKA

2-rasm. Burovchi momentni T=45 Nm bo'lganda qamrov burchagining o'zgarishini ishqalanish koeffitsiyentiga bog'liqligi, yetaklovchi shkiv d=125 mm.

Agar F1/F2 = eJ ekanligini hisobga olsak, a qamrov burchakning teng qiymatlarida f ishqalanish koeffitsiyentining qiymati Ft. ga bog'liq bo'ladi.

1-jadvalda, burovchi moment qiymati 90 Nm dan 135 Nm ga o'zgarganda, shkiv diametri d=125 mm bo'lganda qamrov burchagini a = 150e' dan a = 180c' gacha o'zgarishini

ishqalanish koeffitsiyentiga ta'sirini hisoblash natijalari keltirilgan.

kuchlar

3-rasm. Burovchi momentni T=90 Nm bo'lganda qamrov burchagining o'zgarishini ishqalanish koeffitsiyentiga bog'liqligi, yetaklovchi shkiv d=125 mm.

Hisob-kitob natijalari bo'yicha grafiklar qurildi (3-rasm.), ularning tahlili shuni ko'rsatadiki, qamrov burchagi a ning ortib borishi / ishqalanish koeffitsiyentiga kutilganidek teskari ta'sir qiladi. Barcha egri chiziqlar R2 aproksimatsiyasidagi o'z qiymatlari va kattaliklariga ega. Agar qamrov burchagini ISO11... 1S0C oralig'ida o'zgartirsak va bunda yuklanish Ft = 1264 Nm bo'lganda, mos ravishda, /ishqalanish koeffitsiyenti 0,803 dan 0,669 gacha va yuklanish Ft = 1334 Nm bo'lganda /-ishqalanish koeffitsiyenti 0,99 dan 0,83gacha bo'ladi.

Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali

5-jild, 1-son, 2024

MEXANIKA

4-rasm. Burovchi momentni T=135 Nm bo'lganda qamrov burchagining o'zgarishini ishqalanish koeffitsiyentiga bog'liqligi, yetaklovchi shkiv d=125 mm.

4-rasmda tasmaning qamrov burchagining o'zgarishini burovchi moment T = 135 Nm bo'lganda f-ishqalanish koeffitsiyentining qiymatiga ta'siri grafik bog'liqliklar ko'rinishida keltirilgan. Grafiklar EXCEL kompyuter dasturi yordamida qurilgan, grafiklardani egri chiziqlar aniqlilik darajasi R2 aproksimatsiyadagi bog'liqlik boyicha o'zgaradi. Qamrov burchagining o'zgarishlari kombinatsiyasini ko'rib chiqamiz, agar qamrov burchagi a 150° dan ISO0 gacha va foydali yuklanish Ft 1931 Nm dan 2001 Nm gacha o'zgarganda/-ishqalanish koeffitsiyenti ularning minimal qiymatlarida / = 0,858 va maksimal qiymatlarda f = 0,83 tashkil qiladi.

Hisob-kitob natijalarining tahlili nazariy asoslarga mos keladi, ya'ni tasmali uzatmalardagi qamrov burchagi, yuklanish va ishqalanish koeffitsiyenti mutanosibdir. Tizimning ushbu komponentlarini kombinatsiyasi tasmali uzatmalarining ratsional parametrlarini hisoblash va tanlash imkonini beradi. Bizni tasma va shkiv o'rtasidagi ishqalanish koeffitsiyentini o'zgartirish orqali yuklanishlarni oshirish masalasi qiziqtiradi. Ishqalanish koeffisienti yuqori bo'lgan tasmali uzatmaning yangi konstruksiyasini ishlab chiqish bo'yicha tadqiqotlar olib borilmoqda.

Hulosa. Hisobiy natijalaridan ko'rinib turibdiki, a qamrov burchagi o'zgarishsi / ishqalanish koeffitsiyentini, Ft foydali yuklanishni o'zgarishini hisobga olgan holda tavsiyalar ishlab chiqish mumkin. Amalda, buning uchun tasmani taranglash vositalaridan foydalaniladi. Bizni ishqalanish koeffitsiyentini maksimal darajada oshirish masalasi qiziqtiradi, bu esa o'z navbatida burovchi momentni yetaklovchi shkivdan yetaklanuvchi shkivga nisbatan kichikroq a qamrov burchagi bilan o'tkazish imkoniyatini beradi. Shu bilan birga, yassi tasmali uzatmalar yetaklovchi shkivdagi qamrov burchak a > 150': bo'lgan hollarda yuqori ishqalanish koeffitsiyenti bilan ishlashi mumkin. Tasmali uzatma konstruksiyasida o'zaro ishqalanish koeffitsiyenti yuqori bo'lgan materiallardan foydalanish ishqalanish hisobiga qizish va yeyilish tufayli uning xizmat muddatini pasayishiga olib keladi.

ADABIYOTLAR

1. Krawiec, P., Wargula, L., Walus, K.J., Gawronska, E., Sâgovâ, Z., Matijosius, J. Efficiency and Slippage in Draw Gears with Flat Belts (2022) Energies, 15 (23), статья № 9184, DOI: 10.3390/en15239184

Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali

5-jild, 1-son, 2024

MEXANIKA

2. Stehlikova B., Molnar V., Fedorko G., Michalik P., Paulikova A. / Research about influence of the tension forces, asymmetrical tensioning and filling rate of pipe conveyor belt filled with the material on the contact forces of idler rolls in hexagonal idler housing // (2020) Journal of the International Measurement Confederation, DOI: 10.1016/j.measurement.2020.107598.

3. Hamasaki Y. / Energy saving technology of flat belts: Meandering control of belts. // (2018) Toraibarojisuto/Journal of Japanese Society of Tribologists, 63 (8), pp. 532 - 538.

4. Choudhury P., Kumar R., Singh S. / Power Loss Optimization in a Flat Belt Drive. // (2022) Advances in Manufacturing Technology: Computational Materials Processing and Characterization, pp. 121 - 133, DOI: 10.1201/9781003203681-17

5. Zhang W., Wang C., Zhang F. / The performance analysis and research about a type of new tubular belt // (2013) Key Engineering Materials, 561, pp. 255 - 259. DOI: 10.4028/www.scientific.net/KEM.561.255

6. Биргер И.А., Мавлютов Р.Р. Сопротивление материалов.- М.: Наука, 1986.- 560

с.

7. Феодосьев В.Н. Сопротивление материалов. - М.: Наука, 1979. - 560 с.

8. Pozhbelko V.I. / Limiting traction of flat-, round-, and V-belt transmissions // (2015) Russian Engineering Research, 35 (6), pp. 403 - 406. DOI: 10.3103/S1068798X15060155.

9. Prasad D., Cassenti B.N. / Development and validation of a model for flat belt tracking in pulley drive systems. // (2012) Journal of Dynamic Systems, Measurement and Control, Transactions of the ASME, 134 (1). DOI: 10.1115/1.4005280.

10. Wasfy T.M., Yildiz C., Wasfy H.M., Peters J.M. / Effect of Flat Belt Thickness on Steady-State Belt Stresses and Slip. // (2016) Journal of Computational and Nonlinear Dynamics, 11 (5), DOI: 10.1115/1.4032383.

11. Седов Л.И. Механика сплошной среды. том II. Учебник. - М.: Наука, 1976. 574

с.

12. Дмитриев В.А. Детали машин. - Ленинград: Судостроение, 1970. 241 с.

13. Белов М.И. / К расчёту ремённой передачи // Universum: технические науки: электрон. научн. журн. 2017. № 5 (38). URL: https://7universum.com/ru/tech/archive/item/4815

14. Krawiec P. / Analysis of selected dynamic features of a two-wheeled transmission system. // (2017) Journal of Theoretical and Applied Mechanics (Poland), 55 (2), pp. 461 - 467. DOI: 10.15632/jtam-pl.55.2.461.

15. Юнусов Салохиддин Зуннунович, Кенжаев Сирожиддин Нематуллаевич, & Махмудова Шахноза Абдувалиевна (2024). РЕЗУЛЬТАТЫ ИССЛЕДОВАНИЙ ГЕОМЕТРО-КИНЕМАТИЧЕСКИХ ПАРАМЕТРОВ ПЛОСКОРЕМЕННОЙ ПЕРЕДАЧИ С СОСТАВНЫМ ШКИВОМ. Universum: технические науки, 1 (1 (118)), 56-63.

16. Kenjayev, S., Yunusov, S., Abdurakhimov, M., & Ahmedova, D. (2023). Influencing engagement angle on power parameters in flat-belt gears. In E3S Web of Conferences (Vol. 401, p. 05005). EDP Sciences

UDK 621.83.06

Mexanika va Texnologiya ilmiy jurnali

5-jild, 1-son, 2024

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.