Научная статья на тему 'ЯНГИ ТУЗИЛИШЛИ БЎЙЛАМА НАҚШЛИ ТРИКОТАЖ ТЎҚИМАЛАРИНИ ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ'

ЯНГИ ТУЗИЛИШЛИ БЎЙЛАМА НАҚШЛИ ТРИКОТАЖ ТЎҚИМАЛАРИНИ ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

CC BY
36
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТРИКОТАЖ / ПАХТА / ЙИГИРИЛГАН ИПАК / АССОРТИМЕНТ / МАТО

Аннотация научной статьи по строительству и архитектуре, автор научной работы — Мусаев Н.М.

Мақолада маҳаллий хом ашёлардан самарали фойдаланиб пахта ва йигирилган ипак ипларидан бўйлама нақшли трикотаж тўқималарини янги тузилишлари ва олиш усуллари ёритилган. Яратилган бўйлама нақшли пахта-ипакли трикотаж тўқима намуналари Хитойнинг LongXing фирмасида ишлаб чиқарилган 14-класс икки игнадонли трикотаж тўқув машинасида тўқиб олинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

TECHNOLOGY FOR OBTAINING NEW STRUCTURES OF LONGITUDINAL PATTERNED KNITTING FABRIC

The article presents ways to effectively use the new cotton-silk longitudinally patterned knitting fabric using local raw materials. The cotton-silk longitudinally patterned knitting fabric produced was made by a 14-gauage knitting machine made by China's LongXing.

Текст научной работы на тему «ЯНГИ ТУЗИЛИШЛИ БЎЙЛАМА НАҚШЛИ ТРИКОТАЖ ТЎҚИМАЛАРИНИ ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ»

Мусаев Н.М., т.ф.н.

Тошкент туцимачилик ва енгил саноат институти

ЯНГИ ТУЗИЛИШЛИ БУЙЛАМА НАЦШЛИ ТРИКОТАЖ ТУЦИМАЛАРИНИ ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ

Аннотация: Мацолада мауаллий хом ашёлардан самарали фойдаланиб пахта ва йигирилган ипак ипларидан буйлама нацшли трикотаж туцималарини янги тузилишлари ва олиш усуллари ёритилган. Яратилган буйлама нацшли пахта-ипакли трикотаж туцима намуналари Хитойнинг LongXing фирмасида ишлаб чицарилган 14-класс икки игнадонли трикотаж туцув машинасида туциб олинган.

Калит сузлар: трикотаж, пахта, йигирилган ипак, ассортимент,

мато.

Musayev N.M., PhD.

Tashkent Institut Textile and Light Industry

TECHNOLOGY FOR OBTAINING NEW STRUCTURES OF LONGITUDINAL PATTERNED KNITTING FABRIC

Annotation: The article presents ways to effectively use the new cotton-silk longitudinally patterned knitting fabric using local raw materials. The cotton-silk longitudinally patterned knitting fabric produced was made by a 14-gauage knitting machine made by China's LongXing.

Keywords: knitting, cotton, silk yarn, assortment, fabric, quality.

Янги ишлаб чикариш технологияларининг жорий килиниши, юкори самарали, замонавий ускуналардан фойдаланиш ва самарали бошкарув тизими соха корхоналарида мехнатнинг юкори самарадорлигини, саноат ишлаб чикариши хажми усишини таъминлайди [1]. Тукимачилик саноатида тайёр махсулотлар ишлаб чикариш хажмини ошириш, трикотаж махсулотларининг янги ассортиментларини олиш технологияларини ишлаб чикиш ва уни амалиётга жорий этиш мухим ахамиятга эга.

Х,озирда трикотаж саноатида хом ашё сарфини камайтириш максадида бош, накшли ва аралаш тукималар асосида турли тузилишдаги трикотаж тукималаридан фойдаланиш тенденцияси кенг кулланилмокда. Пахта-ипакли трикотаж махсулотларини ишлаб чикариш ва ассортимент турларини кенгайтириш йуналишида куплаб олимлар илмий тадкикот ишларини бажармокдалар [2-5].

Ушбу тадкикот ишида янги тузилишли буйлама накшли пахта-ипакли трикотаж тукималарини янги тузилишлари ва олиш усуллари

ишлаб чикилган. Янги тузилишли буйлама накшли пахта-ипакли трикотаж тукималарининг 4 та варианти 14-класс LongXing LXA 252 SC ясси икки игнадонли трикотаж тукув машинасида тукиб олинди. Трикотаж намуналарини ишлаб чикаришда чизикли зичлиги 20 текс х 3 пахта ипидан, 14,3 текс х 4 йигирилган ипак ипидан ва 8 тексли лайкра ипларидан фойдаланилди. Трикотаж тукималари бир-биридан раппортларини узгариши билан фарк килади [6-9].

Янги тузилишли буйлама накшли пахта-ипакли трикотаж тукимасининг I варианти I каторини тукиб олишда трикотаж машинаси кареткаси чапдан унг томонга харакатланишида олд игнадоннинг 1, 13 -23 тукув игналари хамда орка игнадоннинг 2-12, 24 тукув игналари халка хосил килиш учун биринчи ип берувчи мослама ёрдамида йигирилган ипак ипидан глад халка каторини шакллантиради. Бу холатда олд игнадоннинг 3-11, 25 тукув игналари хамда орка игнадоннинг 14-22, 26 тукув игналари халка хосил килиш жараёнида иштирок этмайди. Натижада, олд ва орка игнадоннинг халка хосил килиш жараёнида иштирок этган игналарида йигирилган ипак ипидан глад халкалари шаклланади. Трикотаж тукимасининг II каторини тукиб олишда трикотаж машинаси кареткаси унгдан чапга томон харакатланишида олд игнадоннинг 25, 13-3 тукув игналари хамда орка игнадоннинг 24-14, 2 тукув игналари халка хосил килиш жараёнига кутарилиб иккинчи ип берувчи мослама ёрдамида пахта ипидан глад халка каторини шакллантиради. Бу холатда олд игнадоннинг 23-15, 1 тукув игналари хамда орка игнадоннинг 26, 12-2 тукув игналари халка хосил килиш жараёнида иштирок этмайди. Натижада, олд ва орка игнадоннинг халка хосил килиш жараёнида иштирок этган игналарида пахта ипидан глад халкалари шаклланади (1-расм, тукима раппортининг II-катори).

1-расм. Янги тузилишли буйлама йул-йул накшли пахта-ипакли трикотаж тукимасининг графикли ёзуви ^-вариант).

Трикотаж тукималари ассортиментини кенгайтириш ва шакл саклаш хусусиятини ошириш максадида янги тузилишли буйлама накшли пахта -ипакли трикотаж тукимасини ишлаб чикаришда юкори чузилувчан лайкра ипидан фойдаланилди.

Тадкикотлар давомида янги тузилишли буйлама накшли пахта-ипакли II вариант трикотаж тукимасининг графикли ёзуви 2-расмда келтирилган булиб, трикотаж тукимасининг I ва II каторларини тукиб олиш жараёни худди I вариант трикотаж тукимасининг I ва II каторларини

тукиб олиш жараёни билан бир хил кетма-кетликда бажарилади. Трикотажни олишда эса тукима вариантлари бир-биридан тукима раппортининг узгариши билан фаркланади.

Янги тузилишли буйлама накшли пахта-ипакли трикотаж тукимасининг чузилувчанлигини камайтириш ва шакл саклаш хусусиятини ошириш максадида трикотаж тукимасининг III каторини тукиб олишда юкори чузилувчан лайкра ипидан фойдаланилди. Трикотаж тукимасини III каторини хосил килишда трикотаж машинаси кареткаси чапдан унгга томон харакатланишида олд ва орка игнадоннинг барча тукув игналарида халка хосил килиш учун учинчи ип берувчи мослама ёрдамида лайкра ипидан ластик халкалар каторини шакллантиради. Х,алка хосил килишнинг кейинги жараёнларида эски халкалар ластик халкалари устига ташланади (2-раем, тукима раппортининг Ш-катори).

2-расм. Янги тузилишли буйлама йул-йул накшли пахта-ипакли трикотаж тукимасининг графикли ёзуви (II-вариант).

Олинган трикотаж тукимасида трикотаж машинасининг олд ва орка игнадонларида жойлашган тукув игналарида навбатма-навбат халка устунларини йигирилган ипак ва пахта ипларидан алмаштириб глад халка каторларини хамда лайкра ипи ёрдамида ластик каторини хосил килиш хисобига янги тузилишли буйлама накшли пахта-ипакли трикотаж тукима тури ишлаб чикилди. Буйлама накшли пахта-ипакли трикотаж тукима намуналарининг учинчи ва туртинчи вариантларини ишлаб чикаришда тукима раппорти ортиб боради. Ишлаб чикариш технологияси узгармайди.

Такдим этилаётган трикотаж тукимасини махаллий устки кийим ишлаб чикариш корхоналарида кенг куламда кулланиладиган бир ва икки тизимли ясси игнадонли трикотаж машиналарида ишлаб чикариш мумкин.

Адабиётлар:

1.https://uzts.uz/pahtachilik-va-toqimachilik-rivoji-uchun-yangi-imkoniyatlar-belgilandi/.

2. Мусаев Н.М., Мукимов М.М. Янги таркибли накшли трикотажни олиш усули. // Халкаро илмий-амалий конференция. «Мода индустриясида инновация ва замонавий технологиялар». Тошкент. 23 ноябрь. 2019. - 244247 б.

3. Л.А.Кудрявин, И.И. Шалов. Основы технологии трикотажного производства. М.: Легпромбытиздат. 1990. -С. 48-50.

4. Мусаев Н.М., Маликов Б., Мукимов M.M. Разработка новых видов рисунчатого трикотажа. // XXIII международная научно-практическая конференция. «Advances in science and technology» Москва, 15-сентябр. -2019. -С.59-60.

5. Мукимов М. М., Мусаев Н. М. Технологические параметры нового вида рисунчатого хлопко-шелкового трикотажа //Материалы докладов 54-й Международной научно-технической конференции преподавателей и студентов. - 2021. - С. 233-235.

6. Мусаев Н. М., Гуляева Г. Х., Мукимов М. М. Исследование свойств новых структур трикотажа //Известия высших учебных заведений. Технология легкой промышленности. - 2020. - Т. 47. - №. 1. - С. 55-58.

7. Мусаев М.Н., Гуляева Г.Х., Мукимов М.М. Янги ассортиментдаги пахта -ипакли трикотаж тукималари. // "Интернаука". Научний журнал. №15 (1/44), Апрель, 2020, Част-2. -С. 93-94.

8. Мусаев Н.М. и др. О свойствах новых хлопко-шелковых трикотажных полотен. - 2020. //Материалы докладов 53-й Международной научно-технической конференции преподавателей и студентов. - 2020. - С. 289-292.

9. Мусаев Н. М., Мукимов М. М. Анализ технологических параметров рисунчатого хлопко-шелкового трикотажа //Проблемы текстильной отрасли и пути их решения. - 2021. - С. 151-153.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.