CC BY
4E-ISSN: 2667-4262
Atif/Citation: Okur, §. & Memi§, M. (2024). Yabancilara Türkge ögretiminde kullanilan Yeni Istanbul setindeki okuma metinlerini olu§turan nicel unsurlarin dil düzeyi uyumunun incelenmesi. Uluslararasi Dil, Edebiyat veKultur Ara§tirmalari Dergisi (UDEKAD), 7 (2), s. 334-354. DOI: https://doi.org/10.37999/udekad.1477488
Sevval OKUR Muhammet MEMi§"
YABANCILARA TÜRKGE ÖGRETIMINDE KULLANILAN YENi iSTANBUL SETlNDEKl OKUMA METlNLERlNl OLU§TURAN NiCEL UNSURLARIN DIL DÜZEYl UYUMUNUN iNCELENMESi_
ÖZET
Bu ara§tirmada, yabancilara Türkge ögretiminde kullanilan Yeni istanbul Uluslararasi Ögrenciler igin Türkge Ögretim setindeki okuma metinlerinin nicel unsurlarinin düzeye uygunlugu ve düzeyler arasindaki farkliliginin ortaya konulmasi amaglanmi§tir. Bu amag dogrultusunda ara§tirmanin verilerine nitel ara§tirma desenlerinden doküman analizi yöntemi kullanilarak ula§ilmi§tir. Ara§tirma kapsaminda, Yeni istanbul Türkge ögretim setinin 5 dil düzeyi igin hazirlanan ders kitaplarinda yer alan toplam 119 okuma ve serbest okuma metni incelenmi§tir. inceleme sonucunda elde edilen veriler metinlerdeki nicel unsurlara göre siniflandirilarak tablo halinde gösterilmi§ ve grafiklerle verilerin uyumu gösterilmeye gali§ilmi§tir. Yapilan incelemeye göre okuma metinlerindeki nicel unsurlarin hem düzey iginde hem de düzeyler arasinda belirli bir oranda arti§ göstermedigi tespit edilmi§tir. Ula§ilan sonuglardan hareketle, dil düzeyine uygun metinlerin segilmesi ve düzenlenmesi konusunda nicel unsurlarin da dikkate alindigi bir ölgüt olu§turulmasi ve bu setlerin bir denetim kurulu tarafindan denetlenmesi önerilerinde bulunulmuijtur.
Anahtar kelimeler: Yabancilara Türkge ögretimi, dil ögretim materyalleri, okuma metinleri, dil becerileri, dil düzeyleri.
INVESTIGATION OF THE LANGUAGE LEVEL COMPATIBILITY OF THE QUANTITATIVE ELEMENTS OF THE READING TEXTS IN "YENI iSTANBUL" USED IN TEACHING TURKISH TO FOREIGNERS_
ABSTRACT
This research aims to reveal the suitability of the quantitative elements of the reading texts in the Yeni istanbul used in teaching Turkish to foreigners, in terms of their level appropriateness and the differences between levels. To achieve this goal, data for the research were gathered using the document analysis method from qualitative research designs. The study conducted within the scope of the research comprised a total of 119 texts, including reading texts and free reading materials prepared for five language levels in the Yeni istanbul teaching set. The data obtained from the analysis were classified according to the quantitative elements in the texts, presented in tables, and their compatibility was attempted to be illustrated through graphs. According to the examination, it was determined that the quantitative elements in the reading texts did not show a consistent increase either within the same level or between different levels. Based on the findings, it is suggested that criteria considering the quantitative elements should be established for selecting and organizing texts appropriate to the language level, and these sets should be supervised by a regulatory board.
Keywords: Teaching Turkish to foreigners, language teaching materials, reading texts, language skills, language levels.
* Sorumlu yazar, Yüksek Lisans Ögrencisi, Ondokuz Mayis Üniversitesi, Lisansüstü Egitim Enstitüsü, Türkge ve Sosyal Bilimler Egitimi Ana Bilim Dali, Türkge Egitimi, Samsun/Türkiye. E-posta: okursevval144@hotmail.com / Corresponding Author, Graduate Student, Ondokuz Mayis University, Graduate Education Institute, Department of Turkish and Social Sciences Education, Department of Turkish Language Education, Samsun/Türkiye. E-mail: okursevval144@hotmail.com
** Dog. Dr., Ondokuz Mayis Üniversitesi, Egitim Fakültesi, Türkge ve Sosyal Bilimler Egitimi Bölümü, Türkge Egitimi Anabilim Dali, Samsun/Türkiye. E-posta: muhammet.memis@omu.edu.tr / Assoc. Prof. Dr., Ondokuz Mayis University, Faculty of Education, Department of Turkish and Social Sciences Education, Department of Turkish Language Education, Samsun/Türkiye. E-mail: muhammet.memis@omu.edu.tr
Makale Bilgisi (Article Info): Arajtirma makalesi / Research Article, Makale Gelij Tarihi (Received): 04.05.2024, Makale Kabul Tarihi (Accepted): 23.06.2024
Giri§
Dil ögretiminde ge§itli yakla§imlar, yöntem ve teknikler kullanilmaktadir. Bu yakla§im, yöntem ve tekniklere ek olarak ögrenimin kaliciligini artirmak ifin ge§itli materyallerin kullanimina da ba§vurulmaktadir. Bu materyallerin ba§inda ise ders kitaplari yer almaktadir. Ders kitaplari, ögretmene ders i§leni§ sürecinde rehberlik eden, ögrencilerin dil becerilerini geli§tiren ve ögrenmelerini kolayla§tiran tüm dünyada yaygin olarak kullanilan egitim ara9laridir (Güne§, 2022, s. 16). Bunun di§inda ders kitaplari, egitim ve ögretim programlarinda yer alan hedefleri, kazanimlari, degerlendirme boyutlarini kapsayan ögrenim ve ögretim sürecinin her okulda ayni i9erikte i§lenmesine imkan saglayan bir ögretim materyalleridir (Demirel & Kiroglu, 2008, s. 2).
Öte yandan ders kitaplari, ögretmenlerin programda yer alan hedefleri ve kazanimlari, hangi metinlerle ve hangi etkinliklerle ögrencilere kazandiracaklari konusunda ya§ayacaklari muhtemel sorunlarin önüne ge9ilmesine yardimci olmaktadir. Ayrica ders kitaplari ögretimde standardi saglama a9isindan olduk9a önemli bir konumdadir (Özdemir, 2013). Bu durum ders kitaplarinin ögretim sürecindeki yeri ve önemini ortaya koymaktadir. Neuner'e (1995) göre, ders kitabindaki i9erikler ögretim ve ögrenim sürecinin özelliklerine göre hazirlanmalidir. Bu özellikler, ba§ta kaynak dil olmak üzere, kültürel özellikler, dil düzey özellikleri ve temel beceriler gibi ders kitabi hazirlanirken dikkat edilmesi gereken faktörler olarak siralanmi§tir (Neuner, 1995, s. 292, akt. Ata§, 2020, s. 311). Ders kitaplari bireylerin geli§im düzeyleri dikkate alinarak tasarlandiginda kitapta yer alan metinler ve bu metinler 9er9evesinde yapilan etkinlikler ile a9iklamalar, ögrenimin ger9ekle§mesi i9in gereken becerilerin kazandirilmasinda yardimci olur (Kemiksiz, 2021). Özellikle dil ögretiminde kullanilan ders kitaplarinin temeli olarak kabul edilen metinler (Zorbaz & Köroglu, 2016) dille ilgili kurallarin ve kültürel özelliklerin ögretilmesinde ve okuma-anlama becerisinin kazandirilmasinda önemli bir rol üstlenmektedir. Krashen (2009)'e göre okuma ve anlama dil ögretiminde önemli bir yer tutmakta ve okuma diger becerilerdeki yeterliligin geli§mesinde de ciddi bir rol oynamaktadir. Ona göre dil ögrenim sürecinde zorunlu okuma ve -özellikle- zevkli (isteyerek) okuma kilit bir görev üstlenmektedir. £ünkü anla§ilabilir girdi okumayla saglanir, böylelikle ögrencilerin dil bilgisi ve kelime dagarcigi geli§ir (Krashen & Cho, 2019). Bu yüzden dil ögretiminde kullanilacak metinlerin özenle se9ilmesi gerekmektedir. £ünkü ders kitabindaki metinler genellikle yabanci dil ögrenenlerin hedef dilde kar§ila§acagi ilk metinlerdir. Bu metinlerin ögrencilerin dil bilgisini ögrenmesinde ve hedef dildeki ki§isel söz varliginin geli§mesinde önemli bir rolü oldugu söylenebilir. Sözü edilen gerek9eler sebebiyle yabanci dil ögretiminde metinlerin niteligine üst düzeyde bir önem atfedilebilir. Tüm yabanci dil ögretimlerinde oldugu gibi ögretim ve ögrenim metin üzerinden ger9ekle§mektedir. Bu sebeple yabancilara Türk9e ögretiminde kullanilan metinlerin niteligi ve ögrenim ögretim sürecinde kullanildigi yerler, metinler araciligiyla ögretilmeye 9ali§ilan kelimeler ile dil bilgisi kurallarinin istenen §ekilde ögretilebilmesi ve hedeflenen becerilerin kazandirilmasi konularinda ayrica Türk kültürünün tanitilmasi hususunda önemli bir yere sahiptir (§im§ek, 2011, s. 40).
Diller i9in Avrupa Ortak Ba§vuru Metni'nde de yabanci dil ögretiminin metin temelli oldugu kabul edilmektedir. Diller i9in Avrupa Ortak Ba§vuru Metnine göre metin, kullanicilarin/ögrenenlerin aldigi, ürettigi, kar§ilikli etkile§im i9inde oldugu sözlü ifade ya da yazilmi§ herhangi bir dil ürünü §eklinde tanimlanmaktadir. Dil etkinlikleri ve süre9leri, katilimcinin metne olan ilgisi tarafindan belirlenir ve degerlendirilir; ileti§im, metin olmaksizin ger9ekle§emez (AOBM, 2001, s. 89). £er9eve metnin sözü edilen bu tanimlara dayanarak dil ögretiminde metinleri merkeze koydugu görülmektedir. Ortak Ba§vuru Metninde metinler
kullanim alanina, amacina ve fonksiyonlarina göre siniflandirilmi§ durumdadir. Bu bilgilerden hareketle yabancilara Tûrkçe ögretiminde kullanilacak ders kitaplari hazirlanirken dikkat edilmesi gerekenlerin baçinda kitaplarda yer alacak metinlerin oldugu söylenebilir. Bu metinlerin dili ögrenenleri dil üzerine dü§ündürmeye, üretici olmaya ve araçtirmaya sevk eden birtakim ôlçûtlere sahip olmasi gerekmektedir (Kalfa, 2020, s. 115). Bu ôlçûtler diçinda kitaplara alinacak metinlerin kullanim alanlarina, niteliklerine ve dil düzeylerine uygunluguna dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu dogrultuda ögrencilerin metni anlayabilmesi için metnin biliçsel becerileri harekete geçirici nitelikte olmasi gerekmektedir. Bu durum metinlerin ögrencilerin dil düzeylerine uygun olmasini zorunlu kilmaktadir (Bölükba§, 2015, s. 926).
Yabancilara Tûrkçe ögretiminde kullanilacak metinlerin ögrenenlerin biliçsel düzeylerine ve ögrenim sûreçlerine uygun ölçütlerle hazirlanmasi gerekmektedir. Bu ö^ütlerden herhangi birinin eksik olmasi metnin bireyler tarafindan anlamlandirilmasini zorla§tirmaktadir. Dil ögretiminde anlamlandirmanin zorlaçmasi veyahut yapilamamasi o dili ögrenmenin veya edinmenin önünde bir engeldir. Bu durum bireylerin dil düzeylerine uygun metinlerin kullanilmasini zorunlu kilmaktadir. Metnin içerigiyle ögrencinin biliçsel düzeyi ve dil seviyesi örtü§mediginde anlama gerçekle§emez (Korkmaz, 2019, s. 136 akt. Aydin, 2021). Anlamanin gerçekle§memesi, ögrenilmesi hedeflenen dildeki becerilerin tam anlamiyla geliçmemesine neden olabilir. Metni oluçturan kelimelerin bilinirligi, uzunlugu, cümlelerdeki kelime sayisi, cümle sayisi, ortalamasi ve cümlelerin ortalama uzunlugu vb. söz dizim özellikleri, metnin sunuluç tarzi gibi birçok unsur metnin anlaçilabilirligini etkilemektedir. Bu durum okunabilirlikle iliçkilendirilmektedir. Okunabilirlik, metinlerin yapisal özelliklerinden kaynakli okuma kolayligi ya da zorlugu demektir (Kalyoncu & Memi§, 2024, s. 418). Bu sebeple belirtilen ö^ütler dogrultusunda metin seçimi yapilmalidir. Ayrica bu unsurlarin da ögrenmenin dogasi geregi seviye arttikça artmasi gerekmektedir ancak yabancilara TCrkçe ögretim setleri özelinde bu konuda yapilmi§ bir çaliçma yoktur.
Metinlerin dil düzeylerine uygunlugunun nasil olmasi gerektigi çerçeve metinde genel hatlariyla bahsedilmi§tir. Ancak yapilan çaliçmalar (Arslan & Durukan, 2014; Erdem vd., 2015; Göçen & Okur, 2016; Göçer, 2007; Gün vd., 2014; Kara & Çekici, 2017; Kara & I§ir, 2021; Mutlu, 2020; Ömeroglu, 2016) TCrkçe ögretim setlerinin birçok açidan sorunlu oldugunu göstermektedir. Setlerdeki sorunlara; ortak bir ögretim programinin olmayiçi, ögretim setlerinin çerçeve metinle birçok açidan uyumlu olmamasi, kitaplarin mevcut ihtiyaci karçilayamamasi, okuma metinlerinin söz varligi unsurlari açisindan nitelik ve nicelik bakimindan yetersiz olmasi, dilbilgisi ögretim teknikleri ve konularin siralaniçinda bir standardin olmayiçi ve en önemlisi, bu kitaplarin herhangi bir denetim sürecinden geçmeden egitim materyali olarak sunulmasi, örnek olarak gösterilebilir (Memi§, 2021, s. 105). Hâlihazirda kullanilan Türkçe ögretim setlerinin bu sorunlari taçimasi TCrkçe ögretim sürecini olumsuz etkilemektedir. Bu sorunlari taçiyan ders kitaplarinin etkili bir ögrenim ve ögretim araci olma potansiyeli zayiflamaktadir. Bu nedenle bu çaliçmayi hazirlamadan önce "Yabancilara TCrkçe ögretiminde ders kitaplari nasil hazirlanmalidir?" sorusu üzerine dü§ünülmü§ ve bu alanda yapilan çaliçmalar incelenmiçtir. incelenen bu çaliçmalarda etkinliklerin ve özgün metin kullaniminin yetersizligi, alanda ortak kelime ve dil bilgisi listesinin bulunmamasi, ögretilecek kelimeler konusunda belirli bir ö^üt olmamasi, metin alti sorularin eksiklikleri, metin çeçitliliginin eksikligi, metin uyarlama çaliçmalarinin yetersizligi, ders kitaplarinda kültür etkileçiminin eksikligi, ders kitaplarina seçilen metinlerin hangi ö^ütlere göre seçildiginin
bilinmemesi (Gôçen, 2016, s. 7) ve metinlerin seviyelere göre düzenlenmemesi konusundaki eksikler ders kitaplarindaki sorunlar olarak tespit edilmi§tir (Mutlu & Gûmû§, 2021, s. 846).
Alan yazin taramasi sonucunda Tûrkçe ögretim setlerinde yer alan metinlerin söz varligi unsurlarinin incelenmesi ile ilgili yapilan çali§malarin büyük kismi ögretim setlerinin ve okuma metinlerinin okunabilirlik çali§malari üzerinedir. Ancak Tûrkçe özelinde olu§turulmu§ okunabilirlik formûllerinin geçerliliginin §ûpheli olmasindan dolayi (Kalyoncu & Memi§, 2024, s. 429) bu konuda yapilan çaliçmalarin eksik kaldigi kisimlari tamamlama dûçûncesinden hareketle bu araçtirmanin yapilmasina karar verilmiçtir. Bu araçtirmada, Tûrkiye'de yabancilara Tûrkçe ögretiminde en çok kullanilan (Erdil, 2018, s. 94) ve hakkinda en çok araçtirma yapilan (Kemiksiz, 2021, s. 45) setlerden biri olan Yeni istanbul Tûrkçe egitim setindeki okuma metinlerinin dil dûzey içi ve dil düzeyi uyumunun incelenmesi amaçlanmi§tir. Bu çaliçma ile Yeni istanbul Tûrkçe egitim setinde tespit edilmesi muhtemel, uyumsuzluklarin dikkate alinarak metinlerdeki nicel unsurlarin yeni hazirlanacak olan yabancilara Tûrkçe ögretim setlerinde dikkat edilmesi gereken hususlara bir ö^t oluçturmasi hedeflenmiçtir. Bu amaçlar dogrultusunda açagidaki araçtirma sorularina cevap aranmiçtir:
1. Yeni istanbul Tûrkçe ögretim setlerinde okuma metinlerini oluçturan nicel unsurlarin durumu nedir?
1.1. Okuma metinlerindeki kelime sayilari nedir ve dil dûzeylerine göre farklilik göstermekte midir?
1.2. Okuma metinlerindeki cûmle sayilari nedir ve dil dûzeylerine göre farklilik göstermekte midir?
1.3. Okuma metinlerini oluçturan cûmlelerin ortalama uzunlugu nedir ve dil dûzeylerine göre farklilik göstermekte midir?
1.4. Serbest okuma metinlerindeki kelime ve cûmle sayilari ile ortalama cûmle uzunluklarinin dil dûzeylerine göre durumu nedir?
Yöntem
Araçtirmanin Modeli
Bu araçtirmada Yabancilara Tûrkçe ögretiminde kullanilan Yeni istanbul Tûrkçe egitim setindeki okuma metinlerinin nicel unsurlarinin tespit edilip dil dûzey içi uyumunun ve dil dûzeylerine uygunlugunun incelenmesi amaçlanmiçtir. Bu amaci gerçekleçtirmek için nitel araçtirma desenlerinden dokûman analizi yöntemi seçilmiçtir. Dokûman analizi, araçtirmanin problem durumuna çözüm ûretmek amaciyla çaliçma yapilan konu hakkinda yazili ve görsel materyallerin incelenmesidir (Yildirim & §im§ek, 2013).
Araçtirma Nesneleri
Bu çaliçmada dokûman olarak yabancilara Tûrkçe ögretiminde kullanilan "Yeni istanbul Uluslararasi Ögrenciler için Tûrkçe Egitim" setinin 5 dil dûzeyi için hazirlanan ders kitaplarindaki okuma metinleri ve serbest okuma metinleri kullanilmiçtir. Bu araçtirmanin nesnesi Yeni istanbul Tûrkçe egitim seti olup nesneleri ise bu setin ders kitaplarindaki okuma metinleri ve serbest okuma metinleri dâhil toplam 119 metindir.
Verilerin Toplanmasi ve Analizi
Bu 9ali§mada ilgili ögretim setindeki 5 dil düzeyi ifin hazirlanan ders kitaplarindaki okuma metinleri tespit edilmi§ ve metinler nicel unsurlar bakimindan incelenmi§tir. Elde edilen veriler metinlerdeki nicel unsurlara göre siniflandirilarak tablo ve grafik halinde sunulmu§tur.
Bulgular
£ali§manin bu bölümünde ara§tirma sorularina ili§kin bulgulara ve yorumlara yer verilmi§tir.
Ara§tirmanin "Okuma metinlerindeki kelime sayilari nedir ve dil düzeylerine göre farklilik göstermekte midir?" §eklindeki sorusuna yönelik bulgular a§agidaki tablo ve grafikte yer almaktadir.
Tablo 1. Metinlerdeki kelime sayilanna ait veriler
Üniteler Metinler A1 A2 B1 B2 C1
Metin 1 125 156 220 355 696
Ünite 1 Metin 2 42 70 228 336 450
Metin 3 - 72 277 311 381
Metin 1 96 247 291 334 549
Ünite 2 Metin 2 53 129 456 572 613
Metin 3 61 183 245 287 539
Metin 1 216 260 296 431 184
Ünite 3 Metin 2 148 169 347 399 328
Metin 3 141 172 366 507 449
Metin 1 90 185 491 467 538
Ünite 4 Metin 2 144 261 368 262 476
Metin 3 125 101 301 241 547
Metin 1 75 239 184 279 482
Ünite 5 Metin 2 337 177 301 289 413
Metin 3 181 194 294 261 407
Metin 1 283 234 311 301 410
Ünite 6 Metin 2 174 166 467 401 336
Metin 3 109 193 415 238 415
Tablo 1'de sunulan verilerden hareketle en fazla kelime sayisina sahip dil düzeyi Cl'dir. Ancak C1 dil düzeyinde de ü9üncü ünitenin kelime sayisi ayni seviyenin diger ünitelere nazaran daha azdir. Hatta Cl'deki "ü9üncü ünitenin" kelime sayisinin B1 ve B2'de yer alan "ü9üncü ünitenin" kelime sayisindan daha az oldugu görülmektedir. Tabloya genel kapsamli bakildiginda her dil düzeyinde ilk üniteden son üniteye dogru düzenli ve sabit bir arti§in olmasi beklenirken düzensiz ve sabit olmayan bir arti§ oldugu göze 9arpmaktadir. Düzeyler arasi ge9i§lerde beklenildigi gibi en belirgin arti§ A1 dil düzeyinden C1 dil düzeyine ge9i§te ya§anmi§tir. Bu a9idan bakildiginda kelime sayilarindaki arti§in dil düzeyine e§ bir §ekilde arttigi ancak bu arti§in belli bir standardinin olmadigi söylenebilir.
Grafik 1. Metinlerdeki kelime sayilan
Grafik 1'de görüldügü üzere A2 ve B1 hari9 diger dil düzeylerinde ilk metnindeki kelime sayilari ile son metnindeki kelime sayilari arasinda bir azalma vardir. En yüksek orandaki azalma C1 düzeyindeki "altinci metin" ile "yedinci metin" arasinda bulunmaktadir. Ardi§ik metin olup da bu denli bir diger yüksek orandaki azalma ise B2 seviyesinin "be§inci metin" ve "altinci metin" arasinda görülmektedir. Bu iki metinden ba§ka, ardi§ik metinler arasi ge9i§lerin bu denli sert dü§ü§ ya§adigi ba§ka bir metin göze 9arpmamaktadir. Kelime sayilarinda yüksek seviyede bir dalgalanmanin olmadigi dil düzeyi A2'dir. A2 düzeyinin di§indaki tüm düzeylerde dalgali bir arti§ ve azali§in oldugu dikkat 9ekmektedir. Bu anlamdaki en yüksek arti§in A1 düzeyinin "on ü9üncü metin" ile "on dördüncü metin" arasinda oldugu görülmektedir. Yukaridaki grafikte takip edilebilecegi üzere her bir düzeydeki kelime sayilari ini§li 9iki§li bir yapi olu§turmu§tur. Genel olarak bakildiginda grafigin kaotik bir yapida oldugu söylenebilir.
Tablo 2. Metinlerdeki toplam kelime sayilarina ait veriler
A1 A2 B1 B2 C1
Toplam Kelime Sayisi 2400 3208 5858 6271 8213
Toplam Kelime Sayisi Ortalamasi 133,3 178,2 325,4 348,38 456,277
Tablo 2'de sunulan verilerden hareketle toplam kelime sayisinin ve ortalamasinin en fazla oldugu seviye beklenildigi gibi Cl'dir. Ancak seviyeler arasi ge9i§te sabit bir arti§in olmadigi göze 9arpmaktadir. Temel düzeyden (A1-A2) orta düzeye (B1 ve B2) ge9i§te anlamli bir arti§ söz konusudur. Ancak orta düzeyden ileri düzeye (C1) ge9i§te anlamli bir arti§in olmadigi ortaya 9ikmaktadir. Toplam kelime sayisi temel düzeyden orta düzeye ge9i§teki arti§ 2650'dir. Orta düzeyden ileri düzeye ge9i§teki arti§ 1942'dir. Düzeyler arasi ge9i§te arti§in yükselmesi beklenirken arti§ miktari dü§mü§tür. Orta düzeyler (B1-B2) arasindaki arti§in miktari temel düzeyler (A1-A2) arasindaki arti§ kadar veya daha fazla arti§ göstermesi gerekmektedir. Temel düzeydeki (A1-A2) arti§ miktari ve orta düzeydeki (B1-B2) arti§ miktari birbirinden farklidir. A1 ve A2 seviyeleri arasindaki arti§ 808'dir. B1 ve B2 arasindaki arti§ 413'tür. Tüm bu bilgiler dikkate alindiginda arti§in düzenli ve sabit olmadigi ortaya 9ikmaktadir.
9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0
Grafik 2. Dil düzeylerine göre toplam kelime sayilan ve ortalamalan
500
400
300
200
100
0
A1 A2 B1 B2 C1 • Toplam Kelime Sayisi
A1 A2 B1 B2 C1 • Toplam Kelime Sayisi Ortalamasi
Grafik 2'de görüldügü üzere dil düzeyi yükseldik9e toplam kelime sayilari ve ortalamalari artmaktadir. Toplam kelime sayilari ve ortalamalari degerlendirildiginde A1 ve A2 seviyeleri arasindaki arti§ A2 ve B1 seviyeleri arasindaki arti§tan daha azdir. Ayni §ekilde B1 ve B2 seviyeleri arasindaki arti§ B2 ve C1 seviyeleri arasindaki arti§tan daha azdir. Bu bilgiler dikkate alindiginda bu arti§ miktarinin düzeyler arasi ge9i§te daha fazla oldugu ayni düzeyde yer alan dil seviyeleri arasinda ise daha az oldugu sonucuna varilmaktadir. Tüm bu bilgiler i§iginda arti§in düzenli ve sabit olmadigi ortaya 9ikmaktadir.
Ara§tirmanin "Okuma metinlerindeki cümle sayilari nedir ve dil düzeylerine göre farklilik göstermekte midir?" §eklindeki sorusuna yönelik bulgular a§agidaki tablo ve grafikte yer almaktadir.
Tablo 3. Metinlerdeki cümle sayilarina ait veriler
Üniteler Metinler A1 A2 B1 B2 C1
Metin 1 48 19 29 36 94
Ünite 1 Metin 2 19 18 46 40 36
Metin 3 - 15 39 30 27
Metin 1 22 42 38 33 50
Ünite 2 Metin 2 21 26 59 47 65
Metin 3 28 22 21 26 60
Metin 1 52 29 38 42 12
Ünite 3 Metin 2 30 36 33 32 29
Metin 3 41 35 37 41 32
Metin 1 22 38 59 46 50
Ünite 4 Metin 2 30 30 58 21 35
Metin 3 27 12 30 20 38
Metin 1 22 38 28 24 32
Ünite 5 Metin 2 49 24 43 27 28
Metin 3 24 26 40 28 29
Metin 1 57 53 28 22 27
Ünite 6 Metin 2 28 44 60 35 23
Metin 3 26 24 43 22 36
Metinlerdeki cümle sayisi temel seviyeden (A1-A2) ileri seviyeye (C1) ge9ene kadar her seviyede anlamli §ekilde yükselerek artmasi beklenirken Tablo 3'teki verilere bakildiginda sürekli bir arti§tan bahsetmek mümkün degildir. Seviyeler arasinda dalgali bir yapinin var oldugu tabloda
en fazla cümle sayisina sahip dil düzeyi Bl'dir. Bl'den sonra en fazla cümle sayisina sahip dil düzeyi Cl'dir. Cümle sayilari düzeyler arasi ge9i§te artarken ayni düzeyde yer alan dil seviyeleri arasindaki ge9i§te ise azaldigi görülmektedir.
Her dil düzeyindeki cümle sayilari üniteler bazinda degerlendirildiginde en fazla cümleye sahip ü9 ünite ile (dördüncü, be§inci ve altinci ünite) B1 seviyesidir. Bl'den sonra iki ünite ile (birinci ve ikinci ünite) Cl, tek ünite ile de (ü9üncü ünite) A1 seviyesi gelmektedir. Cümle sayilari üniteler bazinda degerlendirildiginde ü9üncü ünite dikkat 9ekmektedir. Bu ünitede en fazla cümle sayisi 123 ile A1 seviyesidir. Buna kar§ilik cümle sayisi en fazla olan B1 seviyesi ile Cl seviyesinin kendi i9inde degerlendirildiginde en az cümleye ü9üncü ünitede sahip oldugu görülmektedir.
Grafik 3. Dil düzeylerine göre metinlerdeki cümle sayilan
Grafik 3'te görüldügü üzere tüm dil düzeylerinin ilk metindeki cümle sayilari ile son metindeki cümle sayilari A2 ve B1 seviyeleri hari9 diger seviyelerde azalmi§tir. Tüm dil düzeyleri arasinda en yüksek orandaki azalma Cl seviyesinin "birinci metni" ile "yedinci metni" arasinda bulunmaktadir. Ardi§ik metinler arasinda en yüksek orandaki azalma ise Cl seviyesinin "birinci metni" ile "ikinci metni" arasindadir. Bu yüksek orandaki diger bir azalma ise Cl seviyesinin "altinci metni" ve "yedinci metni" arasinda görülmektedir. Bahsi ge9en metinlerin di§inda Bl seviyesinin "be§inci metni" ile "altinci metni" ve "on birinci metni" ile "on ikinci metni" arasinda da bir azalma mevcuttur. Ayni §ekilde bir azalma Al seviyesinin "on altinci metni" ile "on yedinci metni" arasinda da görülmektedir. Belirtilen metinler di§inda kalan diger metinlerde bu denli sert dü§ü§ gözlenmemektedir. Cümle sayilarinda yüksek oranda bir kirilmanin olmadigi seviye A2'dir. Grafik A2 düzeyinin di§indaki tüm düzeylerde kirilmalarin yogunlukta oldugu dalgali bir yapidadir. Grafikteki belirgin arti§ Al düzeyindeki "on be§inci metni" ile "on altinci metni" arasindadir. Ayni §ekilde bir arti§ Bl seviyesinin "on altinci metni" ile "on yedinci metni" arasinda da mevcuttur.
Tablo 4. Metinlerdeki toplam cümle sayilarina ait veriler
A1 A2 B1 B2 C1
Toplam Cümle Sayisi 546 531 729 572 703
Toplam Cümle Sayisi Ortalamasi 30,3 29,5 40,5 31,7 39,05
Tablo 4'te sunulan verilere göre, metinlerdeki toplam cümle sayisi ve ortalamasi beklenildigi gibi A1 seviyesinden C1 seviyesine ge9i§te artmasina ragmen en fazla cümle sayisina ve ortalamasina sahip dil düzeyi Bl'dir. Bu durum B1 düzeyinin arti§ egilimini bozdugunu göstermektedir. Bl'den sonra en fazla cümle sayisina ve ortalamasina sahip dil düzeyi Cl'dir. Toplam cümle sayilari düzeyler arasi ge9i§te artarken ayni düzeyde yer alan dil seviyeleri arasindaki ge9i§te ise azaldigi görülmektedir. Dil düzeyleri arasindaki ge9i§ler degerlendirildiginde hem toplam cümle sayisinda hem de toplam cümle sayisi ortalamasinda sabit ve düzenli bir arti§in olmadigi ortaya 9ikmi§tir.
800 700 600 500 400 300 200 100 0
Grafik 4. Dil düzeylerine göre toplam cümle sayilan ve ortalamalan
50 40 30 20 10 0
A1
A2
B1
B2
C1
A1
A2
B1
B2
C1
■Toplam Cümle Sayisi
■Toplam Cümle Sayisi Ortalamasi
Toplam cümle sayisi ve ortalamasi grafiklerinde görüldügü üzere A1 seviyesinden C1 seviyesine ge9i§te beklenildigi gibi anlamli bir yükseli§ göstermemektedir. Dalgali yapida olan grafikte toplam cümle sayisinin ve ortalamanin en fazla oldugu düzey Bl'dir. Cümle sayisi a9isindan en az fark A1 ve A2 seviyeleri arasinda görülmektedir. Seviyeler arasindaki cümle sayisi a9isindan en fazla arti§ ise A2 ve B1 seviyeleri arasindadir. Grafiklerdeki arti§ miktari düzey i9inde azalmakta düzeyler arasinda artmaktadir.
Ara§tirmanin "Okuma metinlerini olu§turan cümlelerin ortalama uzunlugu nedir ve dil düzeylerine göre farklilik göstermekte midir?" §eklindeki sorusuna yönelik bulgular a§agidaki tablo ve grafikte yer almaktadir.
Tablo 5. Cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasina ait veriler
Üniteler Metinler A1 A2 B1 B2 C1
Metin 1 2,60 8,210 7,58 9,861 7,40
Unite 1 Metin 2 2,21 3,8 4,95 8,4 12,5
Metin 3 - 4,8 7,10 10,36 14,1
Metin 1 4,36 5,8 7,65 10,12 10,98
Unite 2 Metin 2 2,52 4,96 7,72 12,170 9,43
Metin 3 2,17 8,31 11,6 11,038 8,983
Metin 1 4,15 8,96 7,78 10,261 15,3
Unite 3 Metin 2 4,93 4,694 10,51 12,46 11,310
Metin 3 3,43 4,91 9,891 12,36 14,03
Metin 1 4,09 4,86 8,32 10,15 10,76
Unite 4 Metin 2 4,8 8,7 6,344 12,476 13,6
Metin 3 4,629 8,41 10,03 12,05 14,39
Metin 1 3,409 6,28 6,57 11,625 15,06
Unite 5 Metin 2 6,87 7,375 7 10,703 14,75
Metin 3 7,54 7,461 7,35 9,321 14,03
Metin 1 4,96 4,41 11,10 13,68 15,185
Unite 6 Metin 2 6,21 3,77 7,78 11,45 14,60
Metin 3 4,19 8,04 9,65 10,81 11,52
Metinlerdeki cümlelerin kelime sayilarinin ortalamasi temel seviyeden (A1-A2) ileri seviyeye (C1) ge9ene kadar her seviyede anlamli §ekilde yükselerek artmasi beklenirken Tablo 5'teki verilere bakildiginda sürekli bir arti§tan bahsetmek mümkün degildir. Seviye i^i ve seviyeler arasinda dalgali bir yapinin var oldugu tabloda C1 seviyesi on dört farkli metinde en yüksek ortalamaya sahiptir. Geriye kalan dört farkli metinde ise B2 seviyesinin ü9 metinde (birinci ünite-birinci metin, ikinci ünite-ikinci metin, ü9üncü ünite-ikinci metin) B1 seviyesinin de bir metinde (ü9üncü ünite ü9üncü metin) en yüksek ortalamaya sahip oldugu görülmektedir.
Her dil düzeyinde cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasi üniteler bazinda degerlendirildiginde en fazla cümle uzunluguna sahip seviye be§ ünite (birinci ünite, ü9üncü ünite, dördüncü ünite, be§inci ünite, altinci ünite) ile Cl'dir. Ancak üniteler bazinda degerlendirildiginde sürekli arti§i engelleyen iki ünite göze 9arpmaktadir. Bunlar ikinci ve be§inci ünitelerdir. Bunlardan biri olan ikinci ünitede en fazla cümle uzunluguna sahip düzey B2'dir. Be§inci ünitede en fazla cümle uzunluguna sahip düzey C1 olmasina ragmen diger düzeylerdeki dalgali yapi üniteler bazindaki degerlendirmede sürekli arti§in önünde engel olu§turmaktadir.
Grafik 5. Cümlelerdeki kelime sayilannin ortalamasi
Grafik 5'te görüldügü üzere A2 seviyesi hari9 diger dil düzeylerinde ilk metindeki cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasi ile son metindeki cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasi arasinda bir arti§ vardir. Tüm dil düzeyleri arasinda cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasinda en yüksek orandaki arti§ C1 seviyesinin "birinci metni" ile "yedinci metni" arasinda bulunmaktadir.
Ardi§ik metinler arasinda en yüksek orandaki arti§ ise C1 seviyesinin "altinci metni" ile "yedinci metni" arasinda görülmektedir. Bahsi ge9en metinlerin di§inda B2 seviyesinin "on be§inci metni" ile "on altinci metni" arasinda; B1 seviyesinin "be§inci metni" ile "altinci metni" arasinda; A2 seviyesinin "onuncu metni" ile "on birinci metni" ve "on yedinci metni" ile "on sekizinci metni" arasinda; A1 seviyesinin "ü9üncü metni" ile "dördüncü metni" arasinda da bir arti§ mevcuttur.
B2 seviyesi on be§inci ve on altinci metinleri hari9 cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasinda yüksek seviyede bir dalgalanmanin olmadigi dil düzeyidir. Buna kar§ilik en yüksek
azalmanin A2 düzeyinin "birinci metni" ile "ikinci metni" ve "yedinci metni" ile "sekizinci metni" arasinda oldugu görülmektedir.
Tablo 6. Cümlelerdeki toplam kelime sayilannin ortalamasina ait veriler
A1 A2 B1 B2 C1
Cümle uzunlugu ortalamasi 4,395 6,04 8,03 10,963 11,68
Tablo 6'da sunulan verilere göre düzeyler arasi ge9i§te sürekli bir arti§ bulunmaktadir. Olmasi gerektigi gibi cümlelerdeki toplam kelime sayi ortalamasinin en fazla oldugu seviye Cl'dir. Ancak temel düzeyden (A1-A2) orta düzeye (B1-B2) ge9i§teki arti§ miktari ile orta düzeyden ileri düzeye (C1) ge9i§ miktari ayni degildir. Temel düzeyden orta düzeye ge9i§ miktari 1,99 iken orta düzeyden ileri düzeye ge9i§ miktari 0,717'dir. Düzey i9i arti§ miktarinin düzeyler arasi arti§ miktarina göre daha anlamli oldugu söylenebilir. A1 ve A2 arasindaki arti§ miktari 1,645 iken B1 ve B2 arasinda 2,933'tür. Bu bilgilerden hareketle veriler arasinda standarda yakin bir arti§in oldugu dikkat 9ekmektedir.
Grafik 6. Cümlelerdeki toplam kelime sayilarinin ortalamasi
14 12 10 8 6 4 2 0
A1 A2 B1 B2 C1
• Cümle Uzunlugu Ortalamasi
Grafik 6'da görüldügü üzere C1 düzeyi di§inda diger düzeylerde birikimli (kümülatif) bir arti§in oldugu görülmektedir. C1 düzeyi bu birikimli yapiyi bozmasina ragmen bu grafikte standarda yakin bir arti§in oldugu söylenebilir.
Ara§tirmanin "Serbest okuma metinlerindeki kelime ve cümle sayilari ile ortalama cümle uzunluklarinin dil düzeylerine göre durumu nedir?" §eklindeki sorusuna yönelik bulgular a§agidaki tablo ve grafikte yer almaktadir.
Tablo 7. Serbest okuma metinlerine ait veriler
Metinler Nicel Veriler A1 A2 B1 B2 C1
Kelime Sayisi 12 56 166 274 115
Metin 1 Cümle Sayisi 6 25 22 22 6
Cümle Uzunlugu 2 2,24 7,545 12,45 19,16
Kelime Sayisi 73 84 102 131 159
Metin 2 Cümle Sayisi 13 12 11 12 10
Cümle Uzunlugu 5,61 7 9,272 10,916 15,9
Kelime Sayisi 80 80 144 109 253
Metin 3 Cümle Sayisi 15 10 15 12 20
Cümle Uzunlugu 5,3 8 9,6 9,083 12,65
Kelime Sayisi 80 221 170 100 214
Metin 4 Cümle Sayisi 13 27 18 7 17
Cümle Uzunlugu 6,153 8,185 9,4 14,285 12,58
Kelime Sayisi 159 114 116 125 320
Metin 5 Cümle Sayisi 18 19 11 13 21
Cümle Uzunlugu 8,83 6 10,54 9,615 15,238
Kelime Sayisi 101 115 294 155 129
Metin 6 Cümle Sayisi 11 15 29 14 14
Cümle Uzunlugu 9,18 7,6 10,13 11,071 9,214
Tablo 7'de sunulan verilere göre serbest okuma metinlerinde en fazla kelime sayisina sahip olan düzey Cl'dir. Cl'den sonra en fazla kelime sayisina sahip düzey Bl'dir. Bu durum B1 düzeyinin arti§ egilimini bozdugunu göstermektedir. Arti§ egiliminin düzey olarak bozuldugu yer B1 olmasina ragmen diger düzeyler içinde de bu arti§i bozan metinler vardir. Bu metinler arasinda B2 seviyesinin "birinci metni", B1 seviyesinin "altinci metni" ve A2 seviyesinin "dördüncü metni" buna örnek gösterilebilir. Sunulan verilere dikkatlice bakildiginda düzeylerdeki kelime sayilari ilk metinden son metne kadar düzenli bir arti§ göstermesi beklenirken incelenen metinler arasinda artip azalan bir yapinin oldugu göze çarpmaktadir. Bu durumda serbest okuma metinlerinin kelime sayisindaki artiçin düzenli ve sabit olmadigi yorumu yapilabilir.
Serbest okuma metinlerinde en fazla cümle sayisina sahip olan düzey A2'dir. A2'den sonra en fazla cümle sayisina sahip düzey Bl'dir. Cümle sayisinin Al seviyesinden Cl seviyesine geçerken artmasi beklenirken bu tabloda bunun öyle olmadigi görülmektedir. C1 seviyesinin en fazla cümle sayisina sahip oldugu iki metin vardir. Bunlar "ûçûncû metin' ve "dördüncü metin"dir. Düzeylerdeki cümle sayilari ilk metinden son metne kadar düzenli bir arti§ göstermesi beklenirken incelenen metinler arasinda artip azalan bir yapinin oldugu göze çarpmaktadir. Bu durumda serbest okuma metinlerinin cümle sayisindaki artiçin düzenli ve sabit olmadigi yorumu yapilabilir.
Serbest okuma metinlerinin cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasi A1 düzeyinden Cl düzeyine geçiçte beklenildigi gibi artmiçtir. Cl seviyesi ^ metinde en yüksek ortalamaya sahiptir. Geriye kalan iki metinde de en yüksek ortalamaya sahip seviye B2'dir. Cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasi ^ metinde -birinci metin, ikinci metin, ^üncü metin- düzeyler arasi arti§a e§ bir yapidayken diger ^ metin bu yapiyi bozmaktadir. Her dil düzeyi kendi içinde degerlendirildiginde cümlelerdeki kelime sayisinin ortalamasinin kümülatif bir arti§ göstermedigi genellikle artip azalan bir yapida oldugu dikkat çekmektedir. Örnegin, A2 seviyesi birinci metinden beçinci metne kadar ortalama artarken beçinci metinden altinci metne geçiçte ortalama azalmiçtir. Benzer çekildeki yapi Al, Bl ve B2 seviyelerinde de vardir. Cl seviyesinde ise durum biraz daha farkli olsa da diger seviyelerle benzer yapiya sahip oldugu söylenebilir. Bu bilgilerin içiginda düzenli bir §ekilde arti§ göstermedigi görülmü§tür.
Grafik 7. Dil düzeylerine göre serbest okuma metinlerindeki kelime sayilan, cümle sayisi ve cümle uzunluguna
iliçkin grafikler
25 2O 15 10 5 O
Grafik 7'de görüldügü üzere tüm dil düzeylerinin ilk metnindeki kelime sayilari ile son metnindeki kelime sayilari B2 seviyesi hariç artmiçtir. Serbest okuma metninin kelime sayisi grafiginde iki noktada kirilma vardir. Bunlardan bir tanesi yukari dogru kirilmadir, digeri ise a§agi dogru kirilmadir. Yukari dogru kirilmanin oldugu kisim Bl seviyesinin "be§inci metni" ile "altinci metni" arasindadir. A§agi dogru kirilma ise Cl seviyesinin "beçinci metni" ile "altinci metni" arasindadir. Bu kirilmalarin diçinda artma ve azalma oldugu iki nokta daha vardir. Bunlar B2 seviyesinin "birinci metni" ile "ikinci metni" ve A2 seviyesinin "^üncü metni" ile "dördüncü metni" arasindadir. Belirtilen metinler diçinda kirilmalarin oldugu ba§ka metinler yoktur. Kelime sayisi grafigi kirilmalarin oldugu dalgali bir yapidadir.
Serbest okuma metninin cümle sayisi grafiginde görüldügü üzere tüm dil düzeylerinin ilk metnindeki cümle sayilari ile son metnindeki cümle sayilari A2 ve B2 seviyeleri hariç artmiçtir. Grafikte ^ noktada kirilma var. Bunlardan iki tanesi yukari dogru, digeri ise a§agi dogru kirilmadir. Yukari dogru kirilmanin oldugu kisimlardan biri A2 seviyesinin "^üncü metni" ile "dördüncü metni" digeri ise Bl seviyesinin "beçinci metni" ile "altinci metni" arasindadir. A§agi dogru kirilma ise A2 seviyesinin "birinci metni" ile "ikinci metni" arasinda oldugu görülmektedir. Bu kirilmalarin diçinda azalmanin oldugu iki nokta daha vardir. Bunlar Bl ve B2 seviyelerinin "birinci metni" ile "ikinci metni" arasindadir. Belirtilen metinler diçinda kirilmalarin oldugu ba§ka metinler yoktur. Cümle sayisi grafigi kirilmalarin oldugu dalgali bir yapidadir.
Serbest okuma metninin cümle uzunlugu grafiginde görüldügü üzere tüm dil düzeylerinin ilk metnindeki cümle uzunlugu ile son metnindeki cümle uzunlugu B2 ve Cl seviyeleri hariç artmiçtir.
Tablo 8. Serbest okuma metinlerindeki ortalamalara iliçkin veriler
Nicel Veriler Al A2 Bl B2 Cl
Toplam Kelime Sayisi 425 670 992 S94 1190
Toplam Cümle Sayisi 76 10S 106 S0 SS
Toplam Cümle Uzunlugu 5,59 6,203 9,35S 11,175 13,522
Tablo S'de sunulan verilerden hareketle serbest okuma metinlerindeki toplam kelime sayisinin en fazla oldugu seviye beklenildigi gibi Cl'dir. Ancak seviyeler arasi geçiçte sabit ve düzenli bir artiçin olmadigi göze çarpmaktadir. Bunun sebebi olarak da Cl seviyesinden sonra en fazla toplam kelime sayina sahip olan Bl seviyesi gösterilebilir. Düzeyler arasi arti§ incelendiginde anlamli bir artiçin oldugu dikkat çekmektedir. Yine de orta düzeyden (Bl-B2) ileri düzeye (Cl) geçiçteki arti§ miktari temel düzeyden (Al-A2) orta düzeye geçiçteki miktardan azdir. Orta düzeyler (Bl-B2) arasindaki artiçin miktari temel düzeyler (Al-A2) arasindaki arti§ kadar veya daha fazla arti§ göstermesi gerekmektedir. Ancak Bl ve B2 seviyelerinin arasinda bir arti§
olmadigi gibi aksine bir azalma oldugu görülmektedir. Tüm bu bilgiler dikkate alindiginda arti§in düzenli ve sabit olmadigi ortaya 9ikmaktadir.
Serbest okuma metinlerindeki toplam cümle sayisi temel seviyeden (A1-A2) ileri seviyeye (C1) ge9ene kadar her seviyede anlamli §ekilde yükselerek artmasi beklenirken Tablo 8'deki verilere bakildiginda sürekli bir arti§tan bahsetmek mümkün degildir. Seviyeler arasinda dalgali bir yapinin var oldugu tabloda en fazla toplam cümle sayisina sahip dil düzeyi A2'dir. A2'den sonra en fazla toplam cümle sayisina sahip dil düzeyi Bl'dir. Bu durum A2 ve B1 seviyelerinin arti§ egilimini bozdugunu ortaya 9ikarmaktadir. Düzeyler arasi ve düzeyler i^i arti§ miktarlari incelendiginde anlamli olmayan bir arti§ göze 9arpmaktadir. Bunun sebebi olarak hem düzey i9i hem de düzeyler arasi arti§ miktarinin A2 seviyesinden C1 seviyesine kadar dü§mesi gösterilebilir.
Tabloda sunulan verilere göre serbest okuma metinlerinin cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasinin en fazla oldugu seviye beklenildigi gibi Cl'dir. Düzeyler arasi ge9i§te sürekli bir arti§in oldugu söylenebilir. Ancak temel düzeyden (A1-A2) orta düzeye (B1-B2) ge9i§teki arti§ miktari ile orta düzeyden ileri düzeye (C1) ge9i§teki arti§ miktari ayni degildir. Temel düzeyden orta düzeye ge9i§ miktari 3,155 iken orta düzeyden ileri düzeye ge9i§ miktari 2,347'dir. Düzey i9i arti§ miktarinin düzeyler arasi arti§ miktarina göre daha anlamli oldugu söylenebilir. A1 ve A2 arasindaki arti§ miktari 0,613 iken B1 ve B2 arasinda 1,817'dir. Bu bilgilerden hareketle veriler arasinda standarda yakin bir arti§in oldugu göze 9arpmaktadir.
Grafik 8. Dil düzeylerine göre serbest okuma metinlerindeki ortalamalara ili§kin grafikler
1400 1200 1000 800 600 400 200 0
120 100 80 60 40 20 0
A1
A2
B1
B2
C1
A1
A2
B1
B2
C1
•Toplam Kelime Sayisi
•Toplam Cümle Sayisi
Serbest okuma metinlerindeki toplam kelime sayisina ili§kin grafikte görüldügü üzere dil düzeyi yükseldik9e toplam kelime sayilari artmasina ragmen bu durumu B1 seviyesi bozmaktadir. B1 seviyesinin C1 seviyesinden sonra en fazla toplam kelime sayisina sahip olmasi grafikteki birikimli yapiyi bozmaktadir. Bu durum arti§in düzenli ve sabit olmasini engellemektedir.
Serbest okuma metinlerindeki toplam cümle sayisi temel seviyeden (A1-A2) ileri seviyeye (C1) geçene kadar her seviyede anlamli §ekilde yükselerek artmasi beklenirken toplam cümle sayisi grafigine bakildiginda sürekli bir artisan bahsetmek mümkün degildir. Grafik A2 düzeyinden itibaren açagi dogru kirilma çizmektedir. Bu kirilma B2 seviyesinden C1 seviyesine geçerken yukari dogru kirilmasina ragmen en yüksek noktaya eri§ememi§tir. Tüm bu bilgilerden hareketle grafigin dalgali yapida oldugu görülmektedir.
Serbest okuma metinlerindeki toplam cümle uzunluguna iliçkin grafikte görüldügü üzere A1 ve A2 düzeyleri arasindaki arti§ diçinda diger düzeylerde birikimli bir artiçin oldugu görülmektedir. A2 düzeyi bu birikimli yapiyi bozmasina ragmen bu grafikte standarda yakin bir artiçin oldugu söylenebilir.
Sonuç ve Öneriler
Bu çaliçmada yabancilara Türkçe ögretiminde yaygin olarak kullanilan setlerden Yeni istanbul Türkçe setinde yer alan okuma metinlerindeki nicel unsurlarin dil düzey içi uyumuna ve düzeyler arasi uygunluguna bakilmiçtir. Çaliçma kapsaminda §u sonuçlara ula§ilmi§tir:
Her metnin kendi içinde barindirdigi kelime sayilari temel düzeyden ileri düzeye geçene kadar her seviyede ve ünitede anlamli ve sürekli bir çekilde artmamiçtir. Düzeyler arasi geçiçlerde en belirgin arti§ A1 dil düzeyinden C1 dil düzeyine geçiçte ya§anmi§tir. incelenen unsurlardan biri olan toplam kelime sayisi ve ortalamasinda ise A1 seviyesinden C1 seviyesine geçerken belirgin bir arti§ oldugu görülmektedir. Ancak düzey içi ve düzeyler arasi geçiçlerdeki arti§ miktarinin sürekli ve düzenli olmayiçinin bir sorun teçkil ettigi iddia edilebilir. Sözü edilen durum, incelenen ögretim setinin Earget'in (Tertemiz vd., 2011, s. 45) program geliçtirme modelinde, içerigin düzenlenmesine iliçkin basitten karmaçiga, kolaydan zora ve ögrencinin geliçim düzeyine uygunluk ilkelerine yeterince dikkat edilerek hazirlanmadigina içaret etmektedir. Ögrenenlerin dil becerilerinde yetkinlik saglayabilmeleri açisindan önemli bir faktör olan kar§ila§tiklari toplam ve farkli kelime sayisinin istanbul seti özelinde düzeyler ilerledikçe istikrarli bir çekilde artmamasi ve seti oluçturan seviye kitaplari arasindaki kelime sayisi artiçinda belirli bir standardin olmamasi bu setin i§e koçuldugu TCrkçe ögretim sürecini olumsuz etkileyebilir.
Bir dili ögrenenlerin o dilde iletiçim kurabilmesi için kelimelere ihtiyaci vardir. McCarthy (McCarthy, 1992, s. VIII) de ögrencilerin dil bilgisi ne kadar iyi olursa olsun hedef dilde anlamli iletiçim kurabilmenin en önemli etmeninin kelime bilgisi oldugunu belirtmektedir. Yabanci/ikinci dil ögrenenlerin, dil düzeylerinin gerektirdigi sayida ve nitelikte kelime bilmemeleri halinde bir üst dil seviyesine geçecek yeterlilige de sahip olmadiklari söylenebilir. Böyle bir durum ögrenenlerin hedef dili ögrenme isteklerinde azalmaya neden olabilmektedir. Bu yüzden setlerdeki söz varliginin ögrenenlerin hedef dilde üst seviyedeki yeterliliklere ulaçmasini saglayacak §ekilde hazirlanmasi onlarin dili daha etkili ve verimli bir biçimde ögrenebilmesine olanak saglar (Göçer & Karadag, 2021, s. 1678). Bunun için setlerdeki söz varligi özellikle temel ve orta düzeyde iyi belirlenmelidir (Barin, 2003, s. 316). Yabancilara TCrkçe ögretiminde kullanilan Gazi, Yeni Hitit ve istanbul setlerinin ders kitaplarindaki temel kelimelerin yayginligi üzerine yapilan bir araçtirmada (Göçen, 2016), ^ ögretim setinde kelimelerin %30 oraninda örtü§tügü sonucuna ula§ilmi§tir. Bu durum setlerde bulunan söz varligi unsurlari ve bu unsurlarin ögretimi konusunda bir standardin ve uzlaçinin olmadigini göstermektedir (Göçen & Okur, 2016, s. 470-473). Bu baglamda, her bir dil düzeyinde ögrenenlerin ne kadar kelime ögrenmesi gerektiginin yapilacak
çaliçmalarla tespit edilmesinin ve ders kitaplarinin bu dogrultuda düzenlenmesinin yerinde olacagi söylenebilir.
Araçtirmada elde edilen sonuçlardan biri de metinlerdeki cümle sayisinin, temel düzeyden ileri düzeye geçene kadar her seviyede ve ünitede sürekli bir çekilde artmadigi çeklindedir. Bununla birlikte cümle sayilarinin ve ortalamalarinin düzeyler arasi geçiçte arttigi ancak temel ve orta düzeyde yer alan dil seviyeleri arasindaki geçiçte ise azaldigi görülmektedir. Cümle sayilariyla ilgili dikkat çeken bir diger sonuç ise en fazla cümle sayisina sahip olan dil düzeyinin B l olmasidir. Bu durum cümle sayilari bakimindan seviyeler arasinda dalgali bir yapinin var olduguna i§aret etmektedir. Beklenenin aksine Cl seviyesinin Bl seviyesinden daha az toplam cümle sayisina ve ortalamasina sahip olmasi, Bl seviyesinin arti§ egilimini bozdugunu göstermektedir. Ulaçilan bu sonuçlar dogrultusunda istanbul Türkçe ögretim seti Bl düzeyi ders kitabinin dil düzeylerindeki ilerleme dikkate alinarak yeniden düzenlenmesi gerektigi söylenebilir. Cümle sayilarina iliçkin ulaçilan sonuçlardan ön plana çikan bir ba§ka detay ise Cl düzeyinin, kelime sayisindaki bariz üstünlügünü cümle bazinda kaybetmesidir. Bunun sebebi olarak Cl seviyesindeki metinlerde bagli birleçik cümle yapilarinin kullanilmasi gösterilebilir.
Dil düzeyi arttikça ögrenenlerin daha fazla ve farkli cümle yapisi görmesi gerekmektedir. Daha fazla ve farkli cümle yapisiyla kar§ila§mak ögrenenlerin anlama ve anlatma becerilerinin geliçmesi açisindan önemlidir. Çünkü özellikle anlatma becerilerinin kullanilabilmesi bireylerin o dili ögrendiginin en önemli göstergelerinden biridir. Ögrenenlerin anlatma becerilerinin geliçmesi ise söz varliginin yeterince geliçmesine ve dil bilgisi kurallarinin ögrenilerek kullanilabilmesine baglidir. Yabancilara TCrkçe ögretiminde farkli cümle yapilari dil bilgisi içerisinde sunulur ve dil bilgisi ögretimi de diger becerilerde oldugu gibi metinler üzerinden ögretilir. Metinler, dil bilgisi ögretiminin ana kaynaklarindan biri olmasinin yaninda dilin dogal bir baglam içerisinde belirli dil ögeleri ve yapilarinin analiz ve pratik edilmesinde de kullanilir (Gower, Phillips & Walters, 2005, s. l30). Bu sebeple metinlerde farkli cümle yapilarinin olmasi dilin analiz ve pratik edilmesinde kolaylik saglamakla birlikte anlama ve anlatma becerileri arasindaki baglantiyi g^lendirecektir. Metinlerin dil ögrenim ve ögretim sürecinde önemli bir yere sahip olmasi, metin seçiminin belirli kurallar ve ö^ütler çerçevesinde yapilmasi gerektiginin önemini ortaya koymaktadir. Bu yüzden seçilecek metinlerin temel dil becerileri ve çerçeve metindeki kazanimlara uygunlugu kadar içerdigi nicel unsular bakimindan da nitelikli olmasi gerekmektedir. Çünkü sözü edilen unsularin dil ögretiminin baçarisini etkileme potansiyeline sahip oldugu söylenebilir. Bu açidan hazirlanacak olan setlerde hangi seviyede ne kadar cümle yapisinin ögretilecegi hakkinda uzmanlar tarafindan bir ölçüt hazirlanmali ve kitaplardaki metinler buna göre düzenlenmelidir.
Araçtirmada ortaya çikan bir diger sonuçta ise metinlerdeki cümlelerin kelime sayilarinin ortalamasinda da temel düzeyden ileri düzeye geçene kadar her seviyede ve ünitede düzenli bir arti§ olmadigi ancak cümlelerdeki toplam kelime sayilarinin ortalamasina bakildiginda düzeyler arasi geçiçte sürekli bir artiçin oldugu görülmektedir. incelenen diger unsurlarda oldugu gibi cümle uzunlugunda da düzey içi ve düzeyler arasinda sabit bir arti§ yoktur. Düzey içinde ve düzeyler arasinda sabit artiçin olmamasi, ögrenme sürecinde çe§itli olumsuz durumlarin ortaya çikmasina sebep olabilir. Örnegin, daha az cümle uzunluguna ve kelime sayisina sahip bir ögretim seti ile dil ögrenen bireylerin kisa sürede bir üst düzeye geçebilmesi olumlu bir sonuç olarak görülebilir fakat daha az kelime ögrenilerek bir üst seviyeye geçilmesi, üst düzey dil kullanimi için gereken dil yeterliligine sahip olunamamasi riskini de beraberinde getirir. §u anda alan yazinda hangi dil
UDEKAD
Cilt I Volume: 7, S«» / Issue: 2, 2024
düzeyinde ne uzunlukta cümlelerin yer almasi gerektigine dair bir ö^üt bulunmamaktadir. Bu alanda yapilacak ileriki çaliçmalar sayesinde TCrkçe ögrenenlerin hangi seviyede ne kadar cümle uzunluguna sahip metinler görmesi gerektigi konusunda bir standart oluçturulmali ve bu dogrultuda güncellenecek veya yeni hazirlanacak setlerin içlevselligi ve etkisi artirilmalidir.
Bu araçtirma kapsaminda Yeni istanbul TCrkçe ögretim kitaplarindaki serbest okuma metinleri de toplam kelime ve cümle sayilari ile cümlelerdeki kelime sayilarinin ortalamasi bakimindan incelenmiçtir. Kitaplardaki diger okuma metinlerinde oldugu gibi serbest okuma metinlerinde de düzey içi ve düzeyler arasi sürekli bir artigan söz etmek mümkün degildir. Serbest okuma ve genel okuma metinlerinin kelime sayisi, cümle sayisi ve cümle uzunlugu bakimindan belirli bir ö^üte göre seçilmemesinin okuma-anlama becerilerinin geliçtirilmesi sürecini olumsuz etkileyebilecegi söylenebilir. Çünkü dil ögrenimi bireylerin yeterli düzeyde anlamli girdiye maruz kalmasiyla gerçekleçmektedir. Memi§ (20l9), farkli dil setleriyle TCrkçe ögrenen veya ögrenmekte olan ögrencilerin okudugunu anlama yeterliliklerine iliçkin yaptigi araçtirmada ögrenim sürecinde daha fazla kelime gören ögrenenlerin okudugunu anlama bakimindan daha baçarili oldugunu bulmuçtur. Sözü edilen araçtirmanin ulaçtigi sonuçlar ile okuma metinlerinin ögretim elemanlari tarafindan degerlendirildigi araçtirmanin sonuçlari da gösteriyor ki söz varligi bireylerin dili anlamalarini yani ögrenmelerini kolaylaçtirmaktadir. Bu yüzden Türkçe ögretim setlerine seçilecek okuma metinlerindeki söz varliginin ögrenci ihtiyaçlari çerçevesinde geliçtirilmesi ve okuma metinlerinin ögrenci seviyelerine göre düzenlenmesi gerekmektedir (Erdem, Gün, §engül & §im§ek, 20l5, s. 473). Bu baglamda daha fazla ve nitelikli kelime barindiran metinlerin dil ögreniminin gerçekleçmesinde önemli rol oynadigini söylemek mümkündür. Buradan hareketle dil ögretim kitaplarina metin seçimi yapilirken sözü edilen hususlara dikkat edilmesi gerektigi ifade edilebilir.
Hâlihazirda kullanilan yabancilara Türkçe ögretim setleri, Avrupa Ortak Baçvuru Metni'ndeki yeterlilikler dikkate alinarak hazirlanmaktadir. Bununla birlikte yabancilara TCrkçe ögretiminde kullanilan setler üzerine yapilan araçtirmalar setlerdeki birçok sorunun varligini ortaya koymaktadir. Türkçe ögretim setlerinin degerlendirilmesi üzerine yapilan bir çaliçmada (Toprak, 2011, s. 11-24) incelenen be§ sette, dil bilgisinde seyrek kullanilan yapilarda verilen zorlama örnekler, e§ görevli yapilarin ve kelimelerin yanli§ ve yersiz kullanimi, gereksiz yabanci sözlük kullanimi, yardimci fiillerin yanli§ kullanimi, olay siralamalarinda yanliçlik yapilmasi, zaman uyumsuzluklari, anlatim bozukluklari ve okuma metinlerinin yetersizligi gibi sorunlar tespit edilmiçtir. Bu çaliçmanin ulaçtigi sonucu destekler nitelikte olan bir diger araçtirmada (Memi§, 202l, s. l05-l06) da piyasadaki setlerin ihtiyaci karçilamadigi, bu setler arasinda bir uyumun ve standardin olmadigi, kitaplarda yer alan metinlerin yeterli kelime zenginligine sahip olmadigi, bu metinlerde dil bilgisi hatalari ve anlatim bozukluklari oldugu, ögretim setlerinin birçok baglamda Avrupa Ortak Baçvuru Metni ile bir bütünlük sergilemedigi gibi birçok sorun ortaya konulmuçtur. Ögretim setleriyle ilgili yapilan araçtirmalarin ulaçtigi sonuçlarla ayni dogrultuda, nicel unsurlar üzerine yapilan bu çaliçmada da TCrkçe ögretiminde yaygin olarak kullanilan Yeni istanbul TCrkçe ögretim setinde de kelime sayisi, cümle sayisi, cümle uzunlugu ortalamasi gibi nicel unsular bakimindan bir standardin olmadigi ortaya çikmiçtir. Tüm bu sonuçlar bir arada degerlendirildiginde, yabancilara TCrkçe ögretiminde kullanilan setlerin, ilgili araçtirmalarda ortaya çikarilan sorunlari dikkate alinarak eksiklerinin giderilmesi gerektigi söylenebilir. Ayrica yabancilara TCrkçe ögretiminde kullanilan veya kullanilacak setlerin daha
nitelikli hale gelebilmesi ve en az sorunla kullanima sunulabilmesi ifin bir denetleme mekanizmasinin kurulmasi gerektigi ifade edilebilir.
Extended Abstract
Textbooks and texts in textbooks are the most frequently used materials in the teaching and learning process. Texts in textbooks used in language teaching have an important place in the learning process since they are the first texts that students encounter in the target language. In the literature review examined within the scope of this research, it was concluded that most of the studies examining the vocabulary elements of the texts in Turkish language teaching sets were on the readability studies of teaching sets and reading texts. Since the validity of readability formulas is controversial, in this study, it was decided to examine the quantitative elements affecting the readability of the reading texts in Yeni istanbul Teaching Turkish for International Students set used in teaching Turkish to foreigners without applying readability formulas, and in this direction, it was aimed to reveal the suitability of the quantitative elements in the reading texts to the level and the differences between the levels. In line with this purpose, the data of the study were obtained by using the document analysis method, one of the qualitative research designs. Within the scope of the study, a total of 119 reading and free reading texts in the textbooks prepared for 5 language levels of Yeni istanbul Turkish teaching set were analyzed. The data obtained as a result of the analysis were classified according to the quantitative elements in the texts and shown in tables and the harmony of the data was tried to be shown with graphics. As a result of the analysis, it was determined that the number of words contained in each text did not increase significantly and continuously at each level and unit from the basic level to the advanced level. As for the total number of words, which is one of the analyzed elements, and its average, it was observed that there was a significant increase from level A1 to level C1. However, the fact that the amount of increase in the transitions within and between levels is not continuous and regular poses a problem in terms of ensuring the standard. In this case, it affects foreign/second language learners' knowledge of the number and quality of vocabulary required by their language level. One of the results obtained in the study is that the number of sentences in the texts does not increase continuously at each level and unit from the basic level to the advanced level. However, it was observed that the number of sentences and their averages increased in the transition between levels, but decreased in the transition between basic and intermediate language levels. Another result of the study is that there is no regular increase in the average number of words in the sentences in the texts at each level and unit from the basic level to the advanced level, but when the average of the total number of words in the sentences is analyzed, it is determined that there is a continuous increase in the transition between levels. In the quantitative elements of the free-reading texts analyzed within the scope of this study, it was observed that there was no continuous increase within and between levels. The results of the analyzed data revealed that the quantitative elements in the reading texts and free reading texts in the Yeni istanbul Turkish teaching set do not show sufficient harmony between language levels. In particular, it has been observed that there is no standard and balance in terms of elements such as word count, sentence count, and sentence length. The sets used in foreign language teaching must have content appropriate to language levels. In this direction, it can be said that free reading and reading texts are not selected according to a certain criterion in terms of word count, sentence count, and sentence length may negatively affect the process of developing reading comprehension skills because language learning is realized when individuals are exposed to sufficient levels of meaningful input. Based on this information,
it is concluded that the quantitative elements of Turkish language teaching sets should be prepared
by language levels and updated according to current needs.
Kaynakça
Arslan, N. & Durukan, E. (2014). Yabancilara Tûrkçe ögretimi ders kitaplarinda söz varligi unsurlarinin incelenmesi. International Journal of Language Academy, 2 (4), 247-265. https://doi .org//10.18033/ijla.168
Ata§, D. (2020). Yabanci dil ögretiminde ithal ve yerel ders kitaplarinin kullanimina ili§kin ögretmen göm§leri. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (44), 309-328. https://doi.org/10.21497/sefad.845424
Aydin, E. (2021). Yabancilar için hazirlanmi§ Tûrkçe okuma kitaplarinin okunabilirlik durumlari. Uluslararasi Yabanci Dil Olarak Tûrkçe Ögretimi Dergisi, ¥(2), 205-226.
Barin, E. (2003). Yabancilara Tûrkçenin ögretiminde temel söz varliginin önemi. Türklük Bilimi Araçtirmalari. 13(13), 311-317.
Bölükba§, F. (2015). Yabanci dil olarak Tûrkçe ögretiminde okuma metinlerinin dil düzeylerine göre sadele§tirilmesi. International Journal of Languages' Education and Teaching, UDES Özel Sayisi, 924-935.
Demirel, Ö. & Kiroglu, K. (2021). Egitim ve ders kitaplari. içinde Ö. Demirel ve K. Kiroglu (Ed.), Ders kitabi incelemesi (s. 4-13). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786050370058
D-AOBM (2021). Diller için Avrupa ortak baçvuru metni: ögrenme, ögretme ve degerlendirme: Tamamlayici cilt. MEB Yayinlari.
Erdem, M. D., Gûn, M., §engûl, M. & §im§ek, R. (2015). Yabancilara Tûrkçe ögretiminde kullanilan okuma metinlerinin ögretim elemanlarinca diller için Avrupa ortak baçvuru metni ve içlevsel metin özellikleri kapsaminda degerlendirilmesi. Journal of Turkish Studies, 10 (3), 455-476. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8020
Erdil, M. (2018). Türkiye Cumhuriyeti Yüksekögretim Kuruluna bagli 209 üniversitede yabancilara Tûrkçe ögretimi. Uluslararasi Sosyal Araçtirmalar Dergisi, 11 (60), 93-112. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2764
Gower, R., Philips, D. & Walters, S. (2005). Teaching practice: A hand book for teachers in training. Macmillan.
Göçen, G. (2016). Yabancilar için hazirlanan Tûrkçe ders kitaplarindaki söz varligi ile Tûrkçeyi yabanci dil olarak ögrenenlerin yazili anlatimlarindaki söz varligi (Yayimlanmami§ doktora tezi). Sakarya Üniversitesi.
Göçen, G. & Okur, A. (2016). Yabancilar için Tûrkçe ders kitaplarindaki sözcüklerin kullanim sikligi ve yayginligi. Milli Egitim Dergisi, 45(210), 447-476.
Göçer, A. (2007). Tûrkçenin yabanci dil olarak ögretiminde kullanilan ders kitaplarinin ö^me ve degerlendirme açisindan incelenmesi. Dil Dergisi, 0(137), 30-46.
Gö9er, A. & Karadag, B. F. (2021). Türk9enin ikinci dil olarak ögretiminde söz varliginin sözlük okuma yoluyla geli§tirilmesi üzerine ögrenci görü§lerinin degerlendirilmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 10 (4), 1672-1695. http://dx.doi.org/10.30703/cije.897062
Gün, M., Akkaya, A. & Kara, Ö. (2014). Yabancilara Türk9e ögretimi ders kitaplarinin Türk9e ögretim merkezlerinde görev yapan ögretim elemanlari a9isindan degerlendirilmesi. Journal of Turkish Studies, 9(6), 1-16. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7134
Güne§, F. (2022). Ders kitaplarinin özellikleri ve incelenmesi. Sinirsiz Egitim ve Ara§tirma Dernegi Yayinlari.
Kalfa, M. (2020). Türk9enin yabanci dil olarak ögretiminde kültürel unsurlarin önemi. H. Karatay (Ed.), Türkgeninyabanci dil olarak ögretimi el kitabi (s. 111-121). Pegem Akademi.
Kalyoncu, M. R. & Memi§, M. (2024). Türk9e i9in olu§turulmu§ okunabilirlik formüllerinin kar§ila§tirilmasi ve tutarlilik sorgusu. Ana Dili Egitimi Dergisi, 12(2), 417-436.
Kara, M. & £ekici, Y. E. (2017). Türk9enin yabanci dil olarak ögretiminde kullanilan ders kitaplarinda metinler arasi a§amalilik: Yedi iklim Türk9e ve izmir üzerine kar§ila§tirmali bir inceleme. Bartin Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 411-426. https://doi.org/10.14686/buefad.287776
Kara, M. & I§ir, E. (2021). Yabancilara Türk9e ögretiminin temel sorunlari ve bunlara 9özüm önerileri. Uluslararasi Türkoloji Ara§tirmalari ve incelemeleri Dergisi, 6 (1), 1-18. https://doi .org/10.29228/uluturkad.51901
Kemiksiz, Ö. (2021). Yabanci dil olarak Türk9e ögretimi ders kitaplari üzerine yapilan ara§tirmalarin egilimleri. Bayburt Egitim Fakültesi Dergisi, 16 (Özel Sayi), 34-56. https://doi.org/10.35675/befdergi.832492
Krashen, S. (2009). Principles and practice in second language acquisition. The Internet Edition.
Krashen, S. & Cho, K. S. (2019). Why don't we take advantage of the power and pleasure of reading? Language and Language Teaching, 8 (15), 38-42.
McCarthy, M. (1992). Vocabulary. Oxford University Press.
Memi§, M. (2019). Türk9eyi ikinci dil olarak ögrenenlerin okudugunu anlama yeterliklerinin e§ degerligi. Ondokuz Mayis Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 38 (1), 253-265. https://doi .org/10.7822/omuefd.521301
Memi§, M. (2021). Yabancilara Türkge ögretiminin güncel sorunlari. Pegem Akademi.
Mutlu, H. H. (2020). Yabancilara Türk9e ögretiminde kullanilan ders kitaplarinda (istanbul yabancilar i9in Türk9e ögretim seti, yedi iklim ögretim seti) yer alan metinlerin okunabilirlik düzeylerinin incelenmesi. Avrasya Uluslararasi Ara§tirmalar Dergisi, 8 (22), 371-386. https://doi .org/10.33692/avrasyad.728455
Mutlu, H. H. & Gümü§, E. (2021). Akademik 9ali§malara göre yabanci dil olarak Türk9e ögretiminde kar§ila§ilan güncel sorunlar. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (25), 829-853. https://doi.org/10.38155/ksbd.884902
Neuner, G. (1995). Lehrwerke. Handbuch fremdsprachenunterricht. K. L. Bausch, H. Christ und H. J. Krumm (Ed.). 292-295. Francke Verlag.
Ömeroglu, E. (2016). Yabancilara Tûrkçe ögretimi için hazirlanmiç ders kitaplarinin incelenmesi (Yayimlanmamiç doktora tezi). Sakarya Üniversitesi.
Özdemir, C. (2013). Yabancilara Tûrkçe ögretiminde ders malzemelerinin önemi ve içlevsel ders malzemelerinin nitelikleri. Journal of Turkish Studies, 8 (1), 2049-2056. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4495
§im§ek, P. (2011). Yabancilara Tûrkçe ögretiminde okuma metinleri ve yardimci okuma kitaplari ûzerine bir araçtirma (Yayimlanmamiç yûksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
Tertemiz, N., Ercan, L. & Kayabaçi, Y. (2011). Ders kitabi ve egitimdeki önemi. L. Kûçûkahmet (Ed.), Konu alani ders kitabi inceleme kilavuzu. (s. 34-66). Nobel Yayin Dagitim.
Yildirim, A. & §im§ek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitelaraçtirmayöntemleri. Seçkin Yayincilik.
Zorbaz, K. Z. & Köroglu, M. (2016). Gazi TÖMER yabancilar için Tûrkçe ögretim setindeki metinlerin kelime-cûmle uzunluklari ve okunabilirlik dûzeyleri. Journal of Turkish Studies, 11 (3), 2509-2524. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9290
Etik Beyan/Ethical Statement: Bu çaliçmanin hazirlanma sûrecinde bilimsel ve etik ilkelere uyuldugu ve yararlanilan tûm çaliçmalann kaynakçada belirtildigi beyan olunur. / It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.
Çatiçma Beyani/Declaration of Conflict: Çaliçmada kiçi ya da kurumlar arasi çikar çatiçmasinin olmadigi beyan olunur. / It is declared that there is no conflict of interest between individuals or institutions in the study.
Araçtirmacilarin Katki Orani Beyani/Contribution Rate Declaration of Researchers: Yazarlarin çaliçmadaki katki oranlari eçittir. / The contribution rates of the authors to the study are equal.
Telif Hakki&Lisans/Copyright&License: Yazarlar dergide yayinlanan çahçmalannin telif hakkina sahiptirler ve çaliçmalan CC BY-NC 4.0 lisansi altinda yayimlanmaktadir. / Authors publishing with the journal retain the copyright to their work licensed under the CC BY-NC 4.0
