CC BY
6Cilt: 5,Sayv 2, 2022
Vol: 5, Issue: 2, 2022
Sayfa -Page: 119-140
E-ISSN: 2667-4262
J iThenticate*
3L Professional Plagiarism Prevention
COCUKLARA ARAPCA OGRETiMi A^ISINDAN UfflBBU'L-ARABiYYE ADLI DtL OGRETiM SETiNtN iNCELENMESi
INVESTIGATION OF THE TEACHING SET NAMED AS 'UHIBBU'L-AMBIYYA' IN TERMS OF
TEACHING ARABIC TO CHILDREN
Halil Ibrahim §ANVERDt*
MAKALE BÍLGÍSÍ ÖZET
£§>] веЩ: 17.10.2022 s/ Kabul: 05.12.2022 Dünya §artlarinm tilkeler arasi ileti§imi artiracak §ekilde degi§imi ve geli§en siyasi, sosyal, ticari ve kültürel iligkiler günümüzde yabanci dil ögreniminin önemini ortaya fikarmaktadir. Yabanci dil ögreniminin erken ya§larda ba§ladiginda daha etkili oldugu dü§ünülmektedir. Günümüzde focuklara yabanci dil ögretimine yönelik onlarm geli§imi dikkate almarak ge§itli kitaplar hazirlanmaktadir. Qaligmanm amaci yurtdi§inda hazirlanmig olan anadili Arapga olmayan (jocuklara yönelik Arapsanin ögretiminde kullanilan materyallerin incelenmesidir. Uhibbu 'l-Arabiyye adli ögretim seti, Qocuklann yabanci dil olarak Arappayi ögrenmesini hedefleyerek ve gelijimlerini dikkate alarak hazirlanmi§tir. Bu setin incelemesindeki amag yurtdi§inda Qocuklara Arap?a ögretimine yönelik hazirlanan setin iferiginin ortaya konulmasidir. Ara§tirmada nitel ara§tirma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanilmi§tir. Incelenen Arapf a ögretim seti, görsellerle zenginlegtirilmig, her kitap ders kitabi, etkinlik kitabi ve ögretmen kitabmdan olujturulmujtur. Qocuklara temel dil becerilerini kazandirmayi hedefleyen ögretim seti detayli bir program geklinde her seviyede toplam ders saati planlanarak hazirlanmigtir. Kitaplann birbirini tamamlanmasi hedeflenerek okul öncesi dönemden 12. sinifa kadarki sürefte Arap dilinin etkin bir jekilde kazandinlmasi amailanmijtir. Görsei olarak zengin olan bu kitaplarda özellikle ilkokul fagi ifin her konu resimlerle desteklenmij genelde dort temel becerinin, özellikle de konu§ma-dinleme becerisinin kazandirilmasina agirlik veren bir i^erik olu§turulmu§tur. Arapfa ögretim setinin, focuklara yabanci dil olarak Arap dilinin ögretiminde hazirlanacak ögretim setleri igin bir örnek olabilecegi dü§ünülmü§tür.
Anahtar Kelimeler: А гарда ögretimi, Qocuklara yabanci dil ogretimi, Uhibbu 'l-Arabiyye ögretim seti.
Ara§ttrma Makalesi
ARTICLE INFO ABSTRACT
^ Received: 17.10.2022 s/Accepted: 05.12.2022 Keywords: Teaching Arabic, Teaching children a foreign language, Uhibbu'l-Arabiyya teaching set. Research Article The change of world conditions to increase communication between countries and the developing political, social, commercial and cultural relations reveal the importance of foreign language learning today. It is thought that language learning can be more effective when it starts at an early age. Today, various books are prepared for foreign language teaching to children, taking into account their development. The aim of the study is to examine the materials used in the teaching of Arabic to children whose mother tongue is not Arabic. The teaching set which is called as Uhibbu'l-Arabiyya has been prepared to target children to learn Arabic as a foreign language and take into account their development. The purpose of examining this set is to reveal the content of the set prepared for teaching Arabic to children abroad. In the research, document analysis method, one of the qualitative research methods, was used. The examined Arabic teaching set was enriched with visuals, and each book was composed of a textbook, activity book, and teacher's book. The teaching set is aimed to teach the Arabic language effectively in the period from the pre-school period to the 12th grade by aiming to complement each other. In these visually rich books, especially for primary school age, each subject is supported with pictures and content that focuses on the acquisition of four basic skills, especially speaking-listening skills, has been created. It is thought that the Arabic teaching set can be an example for the teaching sets to be prepared in teaching the Arabic language to children as a foreign language.
* Dr. Ogr. Uyesi, Suleyman Demirel Universitesi, Egitim Fakilltesi, Yabanci Diller Egitimi BSliimu, Arap Dili Egitimi Anabilim Dall, Isparta / Turkiye, E-mail: [email protected] ORCID '© https://orcid.org/0000-0002-7093-7099.
Bu makaleyi §u jekilde kaynak gosterebilirsiniz / To cite this article (APA):
§anverdi, H. t. (2022). Qocuklara Arapfa Ogretimi Afisindan 'Uhibbu'l-^abi^e' Adli Ogretim Setinin incelemnesi. Uluslararasi Dil, Edebiyat ve Kultur Ara^tirmalari Dergisi (UDEKAD), 5 (2), s. 119-140. DOI: http://dx.doi.org/10.37999/udekad.1190417.
QOCUKLARAARAPQA OGRETIMt AQISINDAN 'UHlBBU'L-ARABIYYE' ADLIOGRETIM SETiNIN INCELENMESI
Extended Abstract
The existence of various languages in the world provides foreign language teaching and learning to have an important position. People learn foreign languages in order to communicate with various societies socially, culturally and economically. One of the most important sources of foreign language teaching is textbooks. Textbooks are course materials that are prepared according to the curriculum during the planning of any lesson, and that enable the instructor and students to follow the lesson in a systematic way.
In this study, the content of the language teaching set called Uhibbul'l-Arabiyya, which was prepared for foreigners, was examined. The Uhibbu'l-Arabiyya set was published by 'Arab Bureau of Education for the Gulf States' for the purpose of teaching Arabic to foreigners. This language teaching set is a course material prepared for the purpose of teaching Arabic to foreigners from kindergarten age to 12th grade. The sample of the study consists of preschool books and books prepared for 1 st, 2nd and 3rd grades.
Document analysis, one of the qualitative research methods, was used in this study. Document analysis includes the analysis of written materials containing information about the case or cases that are aimed to be investigated. Document analysis allows the interpretation and interpretation of the data reached. The examined books of the set in the study are as follows:
1. -LijjH 4-5 liljiui (Kindergarten Age 4-5 years old)
2. 5-6 Citjiui (Beginner 5-6 years old)
3. uUS ji-fiJI 1 (Student Book 1)
4. ^Si jfJS» 2 (Student Book 2)
5. uUS ii-fiJI 3 (Student Book 3)
The aim of the study is to reveal the general content and physical characteristics of the Arabic language teaching set prepared for non-Arab children. In addition, it is aimed that the study will enable comparison with Arabic books prepared for children in Ttirkiye and give an idea for the books to be prepared.
In the examples in the examined book set, it is understood that the formal and content features of the book are given importance. It is noteworthy that the books are generally of high-quality printing and at the same time, they are rich in visual design. The books in the Uhibbu'l-Arabiyya teaching set are generally similar in form. The outer cover is colored, and the inner cover contains information about the name of the book, the names of the authors, the number of editions, the year and the place of publication of the book. The first stage of this language teaching set has been prepared for young children. It can be stated that the examined language teaching set is visually rich. In addition to the picture dictionary at the end of the student book at each level, the words are given with the pictures in the book.
When the books were examined in terms of content, it was seen that a purpose was aimed firstly to gain the students speaking and listening skills, and then it was aimed to gain reading and writing skills. It is seen that in the books examined, the dialogues that are likely to be experienced by the students are included. In this way, it is aimed that the student will use the language he has learned communicatively. Care was taken to ensure that the activities were fun activities for the children. In the books, in which the communicative approach and the auditory-linguistic method are combined, it is aimed to provide students four basic skills. Visual materials were used intensively in the teaching set. It has been observed that there are similar children's stories in the books in the students' own cultures. It can be stated that the books have been prepared to teach four basic language skills.
Since teaching a foreign language to children is important, textbooks prepared for this field are also important. In the books prepared for foreign language teaching of children, opinions should be obtained from education and developmental psychology experts as well as field experts. The suitability of the prepared textbooks for the development of children should be considered, and the topics and activities in the book should be determined accordingly. Public and private institutions that attach importance to foreign language teaching should prepare a curriculum and textbooks, taking into account modern language teaching methods. In addition, textbooks should be prepared as a result of detailed studies on preschool and primary school level Arabic teaching.
Cilt / 5 I Issue: 2, 2022
Giri§
Yabanci dil ögremminin erken ya§larda ba§ladiginda daha etkili olduguna dair dü§ünceler ve bilimsel 9ali§malar, ülkeleri egitim politikalarinda yabanci dil ögrenmeye yönelik ögretim programlari hazirlamaya yönlendirmi§tir. Qocuklara yabanci dil ögretimi, yabanci dil ögretimi alaninda ayri bir öneme sahiptir. Qünkü 90cuklann yeti§kinlere göre farkli ögretim metotlariyla yabanci dil ögrenmesi gerekmektedir. Genel olarak ilk a§amada ?ociiklar resimler fizerek ya da yabanci olduklan dile dair Qe§itli etkinliklerle boyama yaparak basit düzeyde bir ögrenim edinmektedir. Aynca ?ocuklarin seviyelerine uygun olarak basit düzeyde §arkilarla dil ögretiminin etkinligi artirilmaktadir. Bu düzeyde hazirlanan ders kitaplarinda da genellikle focuklarin geli§imi göz önünde bulundurulmaktadir.
Egitim-ögretim süresince derslere göre hedeflenen kazanimlara ula§mak ifin ?e§itli egitim materyallerinden yararlamlmaktadir. Ders kitaplari, ögretim programlarinda yer alan konulara ait bilgileri planli ve düzenli bir bi9imde inceleyip a?iklayan, bilgi kaynagi olarak ögrenciyi dersin hedefleri dogrultusunda yönlendiren ve egiten temel kaynaklardan biridir (Ünsal & Güne§, 2002, s. 110). Ders kitaplan, toplumda resmen kabul görmü§ bilgilerin gelecegin ku§aklari olan «jocuklara aktarilmasim saglayan bir kaynak niteligini ta§imaktadir (Tutsak & Batur, 2011, s. 356). Planli ve programli olmayan hi?bir ögrenme etkinligi egitim programimn kapsamina giremez. Planli, programli egitim Qali§malarinda en belirleyici ve yol gösterici araglardan birisi de ders kitaplaridir (Demirel & Kiroglu, 2021, s. 4). K1I19 ve Seven (2011, s. 34), dünyanin 9e§itli ülkelerindeki ara§tirmalarda ders kitaplannin dünya genelinde hälä okullarda kullanilan ba§lica materyallerden biri olarak görüldügü sonucunun ortaya 9iktigini ifade eder. Kü9ükahmet (2008, s. 144) de ders kitaplannin ögrenciye ögretmenin anlattiklarini istedigi zaman istedigi yerde ve tempoda tekrar etme imkäni veren tamamlayici bir ögretim materyali olmasindan dolayi önemli oldugunu vurgular. Egitim-ögretim alaninda bu denli önemli olan ders kitaplan, yabanci dil ögreniminde de hälä en önemli kaynaklardan biri olarak kabul edilmektedir.
Ge9mi§te oldugu gibi günümüzde de yabanci dil ögretiminin temel kaynagi ders kitaplaridir (§en Yaman, 2021, s. 774). Richards (2001, ss.1-2; akt. Kara, 2021, s.28), ders kitaplannin dil ögretiminde kullanilmasimn yararlan arasinda, kitaplann sistematik bir müfredat alt yapisi sagladigini, ögretim sürecinin kalitesini korudugunu, ögretmen ve ögrencilere görsei zenginlik sunarak dikkat 9ektigini vurgular. Ders kitaplari ögrencinin ögrendigi bilgileri tekrar etmesini ve 9e§itli etkinliklerle peki§tirmesini saglamaktadir. Aynca dersin i9erigine ve kazanimlanna göre hazirlanmi§ olan ders kitaplan, bilgilerin sistematik bir §ekilde ögrenciye sunulmasim saglayan önemli bir ara9tir. Yurt ve Arslan (2014, s. 318), ders kitaplannin dil ögretiminde en yaygin, en sik ve en kolay ula§ilabilir ara9lardan oldugunu ifade eder. Ders kitaplannin bu özelliginden dolayi amacina uygun olarak hazirlanmasi gerekmektedir. Qünkü ders sonunda edinilmesi gereken kazanimlara göre organize edilmi§ bir ders kitabi hem ögretici hem de ögrenci a9isindan önemli bir kaynak konumundadir. Özdemir ve Durmu§ (2022, s. 127), dil ö^etiminde simfta ^^^^^^^ bilgilerin peki§tirilmesinin, kajmak kitabin niteligi ile yakmdan ilgili oldugunu ve bunun ögrenmeyi etkileyen unsurlardan biri oldugunun altim 9izer. Söz konusu 90cuklara yabanci dil ögretimi oldugunda bu durum daha da önem arz etmektedir. Qocuklann yabanci dil ögretimine yönelik hazirlanan kitaplarda alan
Cilt / 5 I Issue: 2, 2022
QOCUKLARAARAPQA OGRETIMt AQISINDAN 'UHlBBU'L-ARABIYYE' ADLIOGRETIM SETiNIN INCELENMESI
uzmanlanmn yam sira egitim ve geli§im psikolojisi uzmanlarmdan da goru§ alinmasi gerekmektedir. Hazirlanan ders kitaplanmn 90cuklann geli§imine uygunlugu goz onunde bulundurulmali, kitapta yer alan konular ve etkinlikler buna gore belirlenmelidir. Kitaplann ogretim programinin iferigine uygun olmasimn yarn sira hitap edecegi kesimin ya§ina yonelik olarak bazi 5l?utler de dikkate alinmalidir. Giiniimuzde okul oncesi ve ilkokul Qagindaki ogrenciler ifin hazirlanan bir ders kitabi gorsellerle zenginle§tirilmekte, daha ileri seviyedeki ogrenciler i?in hazirlanan kitaplarda ise yazili bilgiler daha 90k yer almaktadir.
Turkiye'de ilkokul 2. sinifitan itibaren tngilizce dersi ogretim programinda zorunlu ders olarak yer almaktadir. Aynca Arapfa da ilkokul 2. sinifitan itibaren se^meli yabanci diller arasinda yerini almi§tir. MEB Din Ogretimi Genel Mudurliigu tarafindan 2. ile 8. similar arasi i?in hazirlanmi§ olan Ilkogretim Arap?a dersi ogretim programinda Arapganin, ileti§imsel yakla§imla ve sarmal metot temel alinarak ogretilecegi belirtilmektedir (Arapga Ogretim Programi, 2016, s. 2). Ders kitabi olarak hazirlanan kitaplann kalip ifade ogretimi ve 9e§itli diyalog ogretimi ile 4. sinifa kadar okuma becerisinin gorsel okuma ve gorselle e§le§tirme §eklinde olacagi, yazma becerisinin ise yaziyi boyama ve harflerin uzerinden ?izme §eklinde olacagi ifade edilmi§tir (Arapga Ogretim Programi, 2016, s. 12). £ali§mada incelenen ogretim setinde de benzer yontemler uygulanarak okul oncesi donemden itibaren harf boyama ve kelime boyama §eklinde etkinliklerin kitaplarda yer aldigi goriilmektedir (Salih vd., 2013, 2016b). Qali§mada yabanci dil ogretiminin bir hayli onemli oldugu giiniimuzde yabancilara yonelik olarak hazirlanmi§ olan Uhibbu 'l-Arabiyye adli Arap9a ogretim setinin bi9im ve iferik olarak incelenmesi hedeflenmi§tir. Son yillarda Turkiye'de yabanci dil ogretimine yonelik ge§itli metotlar ve yabanci men§eli kaynaklar kullamlmaktadir. Qali§mada incelenmi§ olan Arap?a ogretim setinin ozellikle Korfez tilkelerindeki uluslararasi okullarda ve Bati iilkelerindeki bazi okul ve dil merkezlerinde kullanilmakta oldugu belirtilmektedir. Ogretim setinin incelenmesindeki ama?, okul oncesi ?agdan 12. simfa kadar hazirlanmi§ olan setin bi9im ve i?erik olarak neleri dikkate alarak hazirlandigim ortaya koymaktir. Qali§mada erken ?ocukluk donemi olan okul oncesi, 1, 2 ve 3. similar i<?in hazirlanan ders kitaplari incelenmi§tir. Qali§mamn Turkiye'de Qocuklara Arap?a ogretimine dair hazirlanan kitaplarla kar§ila§tirma imkam sunacagi du§unulmektedir.
Cocuklara Yabanci Dil Ogretimi
Yabanci dil ogretiminde 90cuklar ve yeti§kinler ayri kategorilerde degerlendirilmektedir. £ocugun dil edinimi ile yeti§kinin yabanci dil edinimi birbirinden farklidir. Qocuklar ileti§imsel bir ogrenim anlayi§iyla hareket ederken yeti§kinler uzun yillardir yabanci dildeki kurallar uzerine odaklanarak dil ogrenmeye 9ali§maktadir. Ancak ileti§imsel yakla§im gibi yabanci dil ogretim yontemlerinin kabul gormesiyle yabanci dil ogreniminde degi§iklikler ya§andigi bir ger9ektir. MEB tarafindan hazirlanan Arap9a ogretim programinda (2016, s. 5), 90cuklarin gorsel ara9-gere9lerle, jest-mimiklerle ve gosterme yoluyla bir konujoi daha iyi kavradiklarinin goz onunde bulundurulmasi gerektigi ifade edilmektedir. Ayrica MEB, yabanci dil ogretiminde ileti§imsel metodun kullanilmasimn gerekliligini ogretim programlarinda vurgulamaktadir.
Qocuklann erken donemde yabanci dil ogrenmelerinin 9e§itli yararlan bulunmaktadir. An§in (2006, ss. 9-10), 9ocuklara yabanci dil ogretiminin 90cukta du§iinmeye yonelik kivraklik
ve esnekligi, dinleme yetisini ve hassasiyetini geli§tirdigini ayni zamanda anadilinde anlama kabiliyetini ileri boyuta ta§idigini ifade eder. Qocuklann dogru ogretim metodu tercih edildigi takdirde yabanci bir dili daha hizli ve sorunsuz ogrendigine dair birtakim degerlendirmeler yapilmaktadir. An§in (2006, s. 13), Hagege ve Duverger gibi ara§tirmacilarin focuklarin 3-13 ya§lan arasi dil ogrenimi ifin en uygun ya§lar oldugunu iddia ettiklerini belirtir. Ozellikle focuklara yonelik yabanci dil egitiminde ogretilecek konular basitten karma§iga, somuttan soyuta dogru bir anlayi§la ogretilmelidir. Gorsel ve i§itsel araflar ogretimin daha etkili olmasini saglamaktadir (Baran & Halici, 2006, s. 48). Buna bagli olarak ozellikle focuklara yonelik hazirlanan yabanci dil ogretimi kitaplannda gorsellige dikkat edilmesi gerekmektedir. Qocuklara yonelik hazirlanan dil kitaplannda ogretimi daha etkin hale getirebilmek i?in ?e§itli resim ve karikatürlerden yararlanmak onem arz etmektedir. Qocuk kitaplannin gorsel a9idan ?ekici olmasi gerektigini vurgulayan Qer (2020, s. 170), iferik ve anlatim tekniklerinin uyumu nasil gerekliyse iferigin anla§ilmasi igin resimlerle anlatimin desteklenmesinin ve kitabin kapagindan ba§layarak 9ekiciligin kitabin bütününe sindirilmesinin gerekli oldugunu belirtir. Baran ve Halici (2006, s. 49) da focuklara yabanci dil ogretiminde ^ocuklarin begenisine uygun dti§en, renkli, iginde fizgi film kahramanlarinin oldugu kitaplann kullamlmasinin uygun olacagim, salt yazili metinlerden kaQinilmasini gerektigini aynca ilk a§ama olan dinleme a§amasimn dil ogretiminde kullanilmasimn onemli oldugunu belirtir. £ocuklarm dile maruz kalmasini saglayan dinleme becerisinin agirlikta oldugu bir program, focugun yabanci dile kar§i ilgisini ve merakini artirabilir. Yabanci dil ogretim siirecinde bireylerin gorsel, i§itsel ve kinestetik becerilerinin tamamina uygun bir egitim ortami olu§turmak yararli olabilir. Ógrenme stillerine gore olu§turulmu§ ogretim malzemeleri hedef dil geli§imine katki saglayacaktir (Kalayci & Durukan, 2019, s. 2163). Gonen vd. (2011, s. 264), 9ocuklara yonelik olarak hazirlanan kitaplarda bilimsel komisyonlar olu§turularak ?ocuk geli§imi, psikolog gibi egitim uzmanlanmn ve górselleri kalitesi a5isindan inceleyecek olan grafikerlerin komisyonda yer almasi gerekliligine vurgu yapmaktadir. Buna bagli olarak 90cuklann geli§iminin dikkate alarak yabanci dil ogretiminde onemli bir konuma sahip olan ders kitaplannin titizlikle hazirlanmasi onem arz etmektedir. Qocuklara yonelik kitaplar, focuklarm yeti§kinlerden farkli bir zihinsel yapilan ve geli§imleri oldugu gerQegi dikkate alinarak hazirlanmalidir (Gonen vd., 2013, s. 2). Qocuklann, yeti§kinler i?in hazirlanan ve salt yazidan olu§an kitaplardan sikilacagi a§ikardir. Qocuklara yonelik hazirlanan kitaplarda ozellikle gorsel tasanm asía goz ardi edilmemelidir.
Yontem
£ali§mada nitel ara§tirma yontemlerinden doküman analizi kullanilmi§tir. Doküman incelenmesi, ara§tirilmasi hedeflenen olgu veya olgular hakkinda bilgi iferen yazili materyallerin analizini kapsar (Yildirim & §im§ek, 2018, s. 189). Dokiiman analizi, ula§ilan verilerin anlamlandinlmasina ve yorumlanmasina olanak tanir. Qali§mada okul oncesi ve ilkokul seviyesine yonelik olarak hazirlanmi§ olan kitaplann bir kismi incelenmi§tir. Ogretim setinin ilk a§amasindaki kitaplann yabanci dil olarak Qocuklara Arapfa ogretimine dair nelere dikkat ettigi ortaya konulmu§tur. Ders kitaplan genel olarak fiziksel ozellikler, gorsel tasanm ve egitsel Í9erik olarak incelenebilir. Bu 9er9evede orneklemde ele alinan kitaplar, bu a9ilardan ele alinarak ele§tirel bir yakla§im ortaya konulmu§tur.
Cilt / 5 I Issue: 2, 2022
QOCUKLARAARAPQA 0GRETÍMÍAQISINDAN 'UHlBBU'L-ARABÍYYE'ADLI ÖGRETIM SETÍNÍN ÍNCELENMESÍ
Ara§tirmanin Amaci
£ali§manin amaci, yurtdi§inda Arap olmayan 90cuklara yönelik olarak hazirlanmi§ Агарфа ögretim setinin genel olarak iferigini ve fiziki özelliklerini ortaya koymaktir. Arap9a dersi, Tiirkiye'de 2.siniftan itibaren se9meli ders olarak ögretim programinda yer almaktadir. Buna yönelik olarak hazirlanan ders ve 9ali§ma kitaplari MEB tarafindan yayimlanmi§tir. Qali§mada anaokulu 9agindan ba§layarak 9ocuklara Arap9a ögretimi üzerine hazirlanmi§ olan Uhibbu 'l-Arabiyye adli setin dil ögretimi a9isindan neleri dikkate alarak hazirlandigi ortaya konulmu§tur. Qali§mamn Tiirkiye'de 90cuklara yönelik olarak hazirlanan Arap9a kitaplariyla kiyaslama yapilmasina imkán tammasi ve hazirlanacak olan kitaplara fikir vermesi hedeflenmektedir. Qocuklara yönelik olarak hazirlanacak kitaplarda yurtdi§inda hazirlanmi§ kitaplarin da incelenmesinin yararli olacagi dü§ünülmektedir. Qali§mada alt ama9lara yönelik olarak §u sorulann cevabi aranmi§tir:
1. Kitaplar bÍ9Ímsel olarak 90cuklann ilgisini 9ekecek §ekilde hazirlanmi§ midir?
2. Kitaplarin baskisi kaliteli midir?
3. Kitaplarin i^erigi okul öncesi ve ilkokul seviyesindeki ögrenciler Í9in uygun mudur?
4. Kitaplar hangi becerileri dikkate alarak hazirlanmi§tir?
5. Kitaplarin görsei olarak genel yapisi nasildir?
6. Kitaplarda yer alan ali§tirmalar 9ocuklara uygun mu hazirlanmi§tir?
7. Hangi dil becerisinin kazanimma agirlik verilmi§tir?
8. Hangi tür ali§tirmalar siklikla kullanilmi§tir?
Sinirliliklar
Setin tamami 14 kitaptan olu§maktadir. Qali§mada ögretim setinin tiimü ele alinmami§ okul öncesi ve ilkokul 9aginin ilk Ü9 kitabi incelenmi§tir. Qali§mada <т>^ setinin incelenen kitaplari §u §ekildedir:
1. oíjiu 5-4 Á-Jajjll (Anaokulu £agi 4-5 ya§)
2. cjlji^ 6-5 (/¿fc^ Я!».^ (Ba§langi9 Seviyesi 5-6 ya§)
3. l^M OS (Ögrenci Kitabi 1)
4. (Ögrenci Kitabi 2)
5. (Ögrenci Kitabi 3)
Verilerin Toplanmasi ve Analizi
£ali§mada yer alan verilerin toplanmasi amaciyla doküman analizi yöntemi uygulanmi§tir. Doküman incelemesi, ara§tirilmak istenen yazili materyallerin detayli incelemesini kapsar. Ders kitaplari bÍ9Ím ve Í9erik a9isindan incelenebilir. Ömeroglu (2016, ss. 5-6), bÍ9Ímsel olarak kitaplann baski, kägit, eilt özellikleri, görsei tasanmi ve konu ile uyumu, metin se9imi gibi özellikleri bakimindan degerlendirilebilecegini; i9erik özelliginde ise kitaplarin egitim-ö^etim, dil anlatim, noktalama gibi özelliklerin incelenebilecegini ifade eder. £ali§mada örneklemde yer alan kitaplann bi9imsel özellikleri, egitsel ve görsei tasanmi incelenerek Arap9a ögretimine dair yakla§imi ele alinmi§tir.
Bulgular ve Yorum
Ders kitabi olarak kullanilmak Í9in hazirlanmi§ olan Uhibbu 'l-Arabiyye adli set, Arap olmayanlara Arap9a ögretmek amaciyla anaokulu 9agindan 12. sinifa kadar hazirlanmi§ bir yabanci dil ögretim setidir. incelenen kitap setindeki örneklerde kitabin bi9imsel ve Í9erik
Cilt / 5 ч9«ЧР I Issue: 2, 2022
özelliklerine önem verildigi anlaçilmaktadir. Kitaplarin genel olarak kaliteli basim olmasina ayni zamanda görsei tasarim bakimindan da zengin olmasina dikkat edildigi göze çarpmaktadir. Uhibbu 'l-Arabiyye ögretim setindeki kitaplar biçimsel olarak genellikle birbirine benzemektedir. Di§ kapak renkli, iç kapakta kitap adi, yazar isimleri, baski sayisi, yili ve kitabin basim yerine dair bilgiler yer almaktadir. Ardindan jenerik sayfasi, bir tarn sayfada Besmele ve ön söz ile devam etmektedir. Kitabin içindekiler sayfasi öncesinde sadece okul öncesi kitaplarda kitabi tanitan ve kitabin içleniçine dair özet bilgi sayfasi yer almaktadir. 1, 2 ve 3. simf kitaplarinda yer alan ve genelde ögretim setinin hazirlamçi, içerigi gibi bilgileri içeren ön söz kitaplann tümünde mevcuttur.
Çaliçmada öncelikle setin hazirlaruçina yönelik olarak bilgi verilmiç ve örneklem olarak seçilen setin kitaplan tarama yöntemiyle incelenmiçtir. Incelenen kitaplarda ögrencilerin çevresinde yaçamasi muhtemel olan diyaloglara yer verildigi görülmektedir. Böylelikle ögrencinin iletiçimsel olarak ôgrenmiç oldugu dili kullanmasi hedeflenmiçtir. Kitaplarda verilmek istenen dilsel yapilann diyalog, metin ya da çeçitli etkinlikler içerisinde verilmeye çaliçildigi dikkat çekmektedir. Etkinliklerin çocuklann eglenerek yapabilecegi etkinlikler olmasina özen gösterilmi§tir. îletiçimsel yaklaçimla birlikte içitsel-dilsel metodun bir arada oldugu kitaplarda dort temel becerinin ögrencilere kazandinlmasi hedeflenmiçtir.
Uhibbu'l-Arabiyye Ögretim Seti
Uhibbu'l-Arabiyye seti, Körfez Ülkeleri Arap Egitim Ajansi tarafindan yabancilara Arapça ögretimi amaciyla yayimlanmiçtir. Kitabin tanitim kilavuzunda setin amaci, Arap olmayanlara fasih Arapçanin ögretilmesi olarak belirtilmektedir. Bunun yaninda kitabin amacimn sözlü ve yazili iletiçim araci olarak fasih Arapçayi kullanabilme yetisini yabanci ögrencilere kazandirmak oldugu vurgulanmiçtir. Bu kitap seti, anaokulu çagindan 12.simfa kadar Arapça ögretimini hedefleyen bir set olarak hazirlanmiçtir. Ögretim seti dort temel dil becerisini kazandirmayi hedeflemiçtir. Kitabin ba§ta Arap ülkeleri olmak üzere Arapça ögretiminin yer aldigi tüm ülkelerde kullanilmasi amaçlanmiçtir. Ögretim setinin ilk basimdan itibaren özellikle Suudi Arabistan ve Birleçik Arap Emirlikleri'nde bulunan uluslararasi okullar tarafindan kabul gördügü, Amerika ve Avrupa'daki Arapça ögretiminin yer aldigi okullarda da kullanildigi ifade edilmektedir (Silsileto Uhibbu'l-Arabiyye, 2016, s. 7).
Ögretim setinde yogun bir çekilde görsei materyal kullamlarak ögrencinin ara dile gerek duymadan konuyu anlayabilmesi amaçlanmiç, kitaplann sonunda resimli sözlük kismi oluçturularak kelimelerin ögrencilerin zihninde kaliciligi hedeflenmiçtir. Kitaplarda çocuklara yönelik eglenceli etkinliklerin yer aldigi ve çocuklann ilgilerini çekecek konulann yer almasina özen gösterildigi vurgulanmiçtir (БИяИеШ Uhibbu'l-Arabiyye, 2016, s. 10). Bu kitap serisinin ögrencilerin Arapçayi iletiçimsel olarak verimli kullanmalanni saglamak amaciyla hazirlandigi ifade edilmiçtir. Diyaloglarda ve dilsel yapilann ögretiminde bu hedefe yönelik etkinliklerin çok sayida yer almasi bu amaca dair hareket edildigini göstermektedir.
Ögretim seti, her açama için 3'er kitaptan oluçmaktadir. Bunlar ögrenci kitabi, aliçtirma kitabi ve ögretmen kitabi çeklindedir. Kitaplara yönelik ses kayitlarinin da mevcut oldugu bildirilmiçtir. Kitaplann konulan arasinda hobiler ve oyunlar, okul ve ev hayati, meçhur masal ve hikâyeler yer almiçtir. Çocuklann ilgisini çekmek adina kitaplarda görsei bir zenginlik oluçturulmaya çaliçilmiç, boyama, çarki, hikâye ve dil oyunlanndan yararlamlmiçtir. Dagbaçi ve Özcan (2021, s. 13), yabanci dil ögretiminde egitsel oyunlann kullammimn artmakta
ÇOCUKLARA ARAPÇA OGRETlMÍAÇISINDAN 'UHIBBU'L-ARABÎYYE' ADLI0GRETÍM SETÍNÍN ÍNCELENMESÍ
oldugunu ve bu oyunlarin sinifin ortamini ve dersleri eglenceli hâle getirerek ögrencilere kendilerini daha rahat ifade etme çansi verdigini ifade eder. Kitabin okul öncesi açamadan baçlayarak çeçitli etkinliklerle ögrencilerin ilgisini çekecek çekilde hazirlanmiç olmasi dikkat çekmektedir.
Kitap setinde yer alan kitaplann her açamasimn ne kadar ders saati içerisinde içlenecegi setin kilavuz kitabinda ifade edilmiçtir. Ilkokul seviyesi için yani 1 ile 4. similar arasi kitaplar 45'er dakikalik 100 ders saatinde içlenecek çekilde planlanmiçtir. 1. ve 2. simflarda bunun 75 saatinin ögrenci kitabi ve 25 ders saatinin aliçtirmakitabi için; 3. ve 4. simflarda60 ders saatinin ögrenci kitabi, 40 saatinin aliçtirma kitabi için planlandigi belirtilmiçtir. {Silsileto Uhibbu 'l-Arabiyye, 2016, s. 17). Türkiye'de MEB tarafindan hazirlanan ögretim programinda ise 2-8. similar arasi için ders saatlerinin her srnif düzeyi için 72 saat olarak hazirlandigi görülmektedir {Arapça Ögretim Programi, 2016, s. 15).
Ögretim Setinin Îçerigi
1. tTil^^lua 5_4 Д-bSaj^l 11*.ja (Anaokulu Çagi 4-5)
2. ^Ijlui 6-5 i^Jj^t (Baçlangiç Seviyesi 5-6)
Anaokulu çagi için hazirlanan ilk iki kitabin görsei olarak zengin bir kitap olmasi ve çocugun ilgisini çekecek etkinliklerin kitapta yer almasi hedeflenmiçtir. Okul öncesi olarak adlandirabilecegimiz bu iki kitap için kilavuzda yakla§ik 35'er dakikalik ders saati üzerinden ögrenci kitabi için 64 ders saati ve ali§tirma kitabi için 32 ders saati olmak üzere toplam 96 ders saati süresinin sonunda bu iki ders kitabinin içlenebilmesi öngörülmektedir {Silsileto Uhibbu 'l-Arabiyye, 2016, s. 15; Sâlih vd., 2013, s. £"*»).
1. ol^lu 5-4 idûaj^l îl^jA (Anaokulu Çagi 4-5)
Kitap biçimsel olarak çocuklann dikkatini çekecek çekilde renkli ve görsei açidan zengin bir kitap olarak hazirlanmiçtir. Kitap, l.hamur ku§e kâgida bastinlmiçtir. îç kapakta yazar bilgileri, baski bilgisi, basim yeri ve yilina dair bilgiler yer almaktadir. Ardindan bir tam sayfamn ortasinda hat yazisiyla Besmele bulunmaktadir. Kitaplarda ön söz, kitabin tanitimi, kitabin içleniçine dair özet bilgi ve içindekiler sayfalan mevcuttur (Sâlih vd., 2016b, s. j-i). Renklerin görsei olarak çocuklann dikkatini çekmesine ve uyumlu olmasina özen gôsterilmiçtir. Kitap 99 sayfadan oluçmaktadir. Ancak kitabin l.hamur ku§e parlak kâgittan olmasi kaliteli görünmesini saglasa da kurçun kalemle etkinlik yapacak ögrencilerin herhangi bir hatada hatayi silmesini zorlaçtiracaktir. Bu yüzden kâgidin mat olamnin tercih edilmesi bu yaçtaki ögrenciler için daha dogru bir seçim olabilirdi.
Bu kitabin baçlangicmda kitapta 96 etkinligin yer aldigi, her bir derste iki etkinligin yapilabilecegi ve böylelikle 35'er dakikalik 48 ders saatinde kitabin tamamlanabilecegi belirtilmiçtir. Aynca ögrenci kitabindan sonra etkinlik kitabimn da yapilmasi gerekliligi vurgulanmi§tir (Sâlih vd., 2016b, s.
Kitabin etkinlikleri incelediginde baçlangiç seviyesine uygun olarak bazi kalip ifadelerin ögretimine dair aliçtirmalarin oldugu dikkat çekmektedir. Aynca ögrencinin ders kitabi diçinda etkinlik kitabindan da benzer aliçtirmalan yapmasini saglamak için sayfalann alt kisminda etkinlik kitabindaki geçtigi sayfa numarasi da verilmiçtir. iCitapta yer alan ve görsei olarak zenginle§tirilmi§, ögrencilere bolea tekrar ettirilmesi gereken kalip ifadelerin ve soru kaliplannin bazilan §u çekildedir:
Tablo 1 : Okulöncesi kitabi-1 etkinliklerde yer alan bazi kalip ifade ve sorn kaliplan.
¿ye, / ¿ye.
? JJJÄJ QA / (JA
? jjKtj 1 jU / ? JMj I JU / < y
1 ÛLÛ / ícjjjújj 1 ÛLÛ
î jjjjjj IJU / IÛU Le / Le
Bu ifadelerin yer aldigi sayfalardan kûçûltûlmûç olarak bazi sayfa örnekleri §u çekildedir (Sâlih vd., 2016b, ss. 10-13):
ф9 * щ ф ф
w ** ^ Éj tb 0m
Л n ж 1 Г- LÀmà9M " «жЧ"" Л I m «•
I Гг.__- 1 ?..
Setin bu kitabinda harflerin ögretime dair hedeflenen her harf için boyama etkinligi yer aldigi göze çarpmaktadir. Harfler kelime içerisinde verilerek kelimeyi tekrar ettirip ögrenciden harflerin içini boyanmasi istenmektedir. Örnegin; "û" harfinin ögretiminde kelimesi
verilerek horoz resminin altinda çeçitli harfler verilerek kelimenin baçlangicindaki benzer harfi boyamasi ögrenciden istenmektedir (Sâlih vd.? 2016b, s. 27).
Sayilann ögretimine dair bu kitap 1-6 arasi sayilann ögretimini hedeflemiçtir. Önceki sayfalarda 1 -4 arasi sayilar verilmiç ve daha sonraki sayfalarda 1-6 arasi sayilari ögretme yoluna gidilmiçtir. Sarmal bir ögretim yaklaçiminm uygulandigi görülmektedir. Burada sayilari görüp tanimasi ve sayiyi söylenmesi istenmiçtir. Aynca resme göre ögrenciden dogru rakami boyamasi istenmiçtir (Sâlih vd., 2016b, s. 50).
QOCUKLARA ARAPQA OGRETIMt AQISINDAN 'UHIBBU'L-ARABIYYE' ADLIOGRETIM SETiNIN INCELENMESI
Gorsel olarak zengin bir §ekilde hazirlanmi§ olan bu kitapta ogretilmesi amaflanan harf, kelimeler i9inde verilmi§tir. Ayrica harfler kelimenin resmi ile birlikte ayn ayri yazilmi§tir. Kelimede yer alan ogretilmesi hedeflenen harfi ogrenciden boyamasi istenerek harfin §eklinin zihinde yerle§mesi amaglanmi^tir. Ornegin yandaki ornekte kelimenin farkli yerlerinde "j" harfinin ogretiminde takip edilen etkinlik yer almaktadir (Salih vd., 2016b, s. 62).
ArapQada harflerin biti§ik yazilmasi sebebiyle kitapta buna yonelik bazi ali§tirmalar yer almaktadir. Arapfa kelimelerin biti§ik yazildigina dikkatleri gekmek ifin yandaki gorsele benzer bazi ali§tirmalar mevcuttur. Kelimeler ve kelimelerin harflerinin ayri yazili§iyla e§le§tirme ali§tirmalari ogrencinin yapabilecegi dtizeyde hazirlanmi§tir (Salih vd., 2016b, s. 78).
Kitapta harflerin ogretimine dair ?e§itli etkinliklerle siirekli ali§tirmalar yapilarak ogrencinin harfleri peki§tirmesi ve gorsel algisi a9ik olan bu ya§taki ?ocuklarin ilgisini 9ekecek gorsellerin yer almasina ozen gosterilmi§tir. Kitapta Arap?a harfin hangi kelimede gegtigine dair etkinliklerin yer almasi buna bir ornektir (Salih vd., 2016b, s. 86).
Genel olarak harflerin tekrari, tamnmasi ve Arap?a sesleri ogretmek tizere olu§turulmu§ bu kitap, focugun ilgisini fekebilecek §ekilde ve fevresinde a§ina oldugu kelimeleri ogretmeye yonelik olarak hazirlanmi§tir. Kelimeler iizerinde harfleri §ekil ve ses olarak ogretmeyi ama?layan bu kitapta tekrar eden benzer ali§tirmalarla harf ogretiminin hedeflendigi a?ik olarak anla§ilmaktadir. Ozellikle Arap olmayanlara yonelik olarak hazirlanmi§ ve kiiftik ya§ta ArapQa ogretimini hedefleyen bu kitap gocuklara resim fizdirerek ve boyama yaptirarak Arap?ayi sevdirmeyi amaglami^tir. Bu ya§taki Qocuklarin el becerisinin geli§imi a?ismdan onemli olan boyama etkinliklerinin kitapta bolca yer almasi Qocuklarin bu ozelliginin goz ardi edilmedigini gostermektedir. Ayrica kitabin sonunda bu kitapta ge?en kelimelerin tngilizce kar§iligi kelime listesi §eklinde verilmi§tir. Bunun da sebebi kitabin yabancilara yonelik olarak hazirlandigi ve kitabin tanitim kilavuzunda belirtildigi uzere ?e§itli uluslararasi okullarda, Bati tilkelerindeki dil merkezlerinde ve kre§lerde kitaplarm kullaniminin hedeflenmi§ olmasindan kaynaklanmaktadir. Okul oncesi i?in hazirlanmi§ olan bu ilk kitapta bazi harflerin §ekilsel ve
Cilt / 5 I Issue: 2, 2022
sessel olarak ogretilmesi ama?lanmi§ ve buna yonelik Qe§itli etkinlikler yer almi§tir. Bu kitapta ogretilmesi hedeflenen harfler §u §ekildedir: "ifi 'u '<j 'j 'M O ' j £ii".
Turkiye'de MEB tarafindan 2.sinifa yonelik olarak hazirlanmi§ Arap?a kitabimn, bu ogretim setinin okul oncesi kitabiyla benzer du§iinceyle hazirlandigi ve birbirine yakin etkinliklerin yer aldigi dikkat fekmektedir. Se9meli Arap?a dersi i?in hazirlanan kitapta ogrencilere basit diizey kalip ifade ve kelimelerin ogretimi hedeflenmekte ve kitapta yer alan etkinliklerin 90gunlugunda boyama etkinligi yer almaktadir. Aynca duydugunu tekrar etme, e§le§tirme gibi etkinliklerin aktif olarak derste yapilmasinin hedeflendigi dikkat fekmektedir (Demirci, I§ik, vd., 2019).
2. dilji« 6-5 ^j* (Ba§langi£ Seviyesi 5-6)
Okul oncesi i9in hazirianmi§ olan 2.kitap, 4-5 ya§ araligi i9in hazirlanmi§ olan kitabin devami niteliginde olup harf ogretimini tamamlamayi hedeflemi§tir. Bu kitapta yer alan harfler §unlardir: V '<-5'' it 'C 'C 'o3". Ogretim setinin ilk iki kitabinda Arap9a
harflerin ali§ilmi§in di§inda sirayla ogretildigi goze 9arpmaktadir. Bu 2.kitapta ogretilen harflerin ogretimine dair ilk kitapta yer alan metot ve tekniklerin benzeri kullanilmi§tir. Harfin yer aldigi bir kelime gorseliyle verilmi§ ve ardindan harfler arasinda ogretilmesi hedeflenen harfi ogrenciden bulup boyamasi istenmi§tir. Bu kitapta da belirli ba§li kalip ifade ve soru kaliplarinin ogretilmesi amaflanmi^tir. Buna bagli olarak ogretilmesi hedeflenen ifadeler 9e§itli diyalogl^la desteklenerek verilmi§tir.
Tablo 2: Okul oncesi kitabi-2 etkinliklerinde yer alan bazi kalip ifade ve soru kaliplari
(Salihvd., 2013, ss. 2-27).
ioii ¿¿A / iy>
Jj£ 1 iL. / ffVl Jlib. La / La
? jj-ijji liU / ?JjJi 1 iu
*S jj* L«4!J3 n j j- AlJj (> ^(¿lix i_iUll <Ja jjL» t_iUSl Ja
1 iL. / itliki liL. p, - 4 , /pf 4 , ■an*-1 / "s-^ (j-
f JJL^JJI ¿yi <&jAli ¿¿1 Qji J\ / t^i ¿J JJ
Bu kitapta bazi kalip ifadelerin ogretiminde ilk kitapta yer alan ifadelerin tekran yapilmi§tir. Boylelikle sarmal ogretim yakla§imi uygulanarak ifadelerin peki§mesinin saglandigi goriilmektedir. ^ VVl cJjSj sorusuna " / M^1 Mj"!"
§eklinde cevaplar yazilmi§ olmasi 90cuklarin ileti§imsel olarak bu ifadeleri kullanarak emir fiilleri ogrenmesine on hazirlik olarak dikkat 9ekmektedir (Salih vd., 2013, ss. 14-15).
Cilt / 5 £nyt I Issue: 2, 2022
ÇOCUKLARA ARAPÇA OGRETlMÍAÇISINDAN 'UHiBBU'L-AMBWE'ADLI0GRETÍM 130
SETÍNÍN ÍNCELENMESÍ
Ikinci kitapta sayilann 4'ten baçlayarak 10'a kadar ögretilmesi ilk kitabin devami olarak sarmal yaklaçimin tercih edildiginin bir göstergesidir (Sâlih vd., 2013, s. 36,54).
Bazi etkinliklerde oluçturulmuç olan çeçitli hayvan ya da oyuncak resimlerinin noktalarla oluçturulmasi ve ögrenciden noktalar üzerinden kalemle giderek resmi boyamasi istenmiçtir. Bu etkinlikte ögrencilerin harfleri yazmaya hazir hâle gelmeleri amaçlanmiç olabilir (Sâlih vd., 2013, s. 62).
Harf ögretiminin yer aldigi sayfalarda her kelime görsei olarak desteklenerek genellikle ûç kelime verilmiç ve harflerin kelimeler üzerinde baçta-ortada-sonra yaziliçlanmn görülmesi hedeflenmiçtir. Aynca bu kelimelerde harfler ayri ve bitiçik olarak dikkat çekecek çekilde yer almiç harflerin hemen altinda boçluk birakilarak ögrenciden harfleri aym çekilde yazmalari istenmiçtir (Sâlih vd., 2013, ss. 70-71).
Bu iki ders kitabinda yer alan etkinliklerin ders ôgretmeni tarafindan aktif olarak sinif ortaminda yapilmasi ve tum ôgrencilere tekrar ettirilerek kavratilmasi gerekmektedir. Bu yiizden ôgretim sirasinda ôgretmene buyuk gôrev dtiçmektedir. Ayrica ôgrencilerin aliçtirma kitaplarim da aktif olarak yapmalan hedeflenen kazanimlann edinilmesi açisindan ônemlidir. Bunun yaninda kitaplarda yer alan etkinliklerin çocuklarin yaçi itibariyle daha eglenceli hâle getirilerek yapilmasinin ôgrenim ortamini daha aktif hâle getirecegi açiktir. Kitaplar genel olarak çocuklarin yaçi duçunulerek gôrsel olarak zengin ve çok sayida etkinliklerle hazirlanmiçtir. Okul ôncesi dônemde yabanci dil ôgrenimine ônem veren resmi ve ozel kuruluçlarda bu ve buna benzer kitaplann yer almasi ôgrencinin yabanci dile karçi ônyargisi mevcut ise bunu kirmayi saglayabilir.
3. S^OS ^ (Ôgrenci Kitabi 1)
Birinci sirnflar için hazirlanmiç olan kitapta ôgrencilerin ya§ina uygun olarak gôrsel bir zenginlik oldugu dikkat çekmektedir. Bu kitabin on sôzunde ôgretim setinin amacmin ana dili Arapça olmayanlara Arapçayi dort temel beceriyle ôgretimin yaninda ôzellikle sôzlti iletiçim ve yazabilme becerisini kazandirmak oldugu belirtilmiçtir (Sâlih vd., 2016a, s. î). Kitap, 5 ana uniteden oluçup her unitenin içerisinde yaklaçik 5 sayfadan oluçan 5 baçlikta dersler yer almaktadir. Yaklaçik olarak her iinite 25 sayfadan oluçmaktadir. Birinci sinifa yônelik olarak hazirlanmiç bu ders kitabi, kitap sonunda yer alan resimli sôzltik, konuçma becerisine yônelik etkinlikler ve dinleme becerisine dair çocuk çarkilariyla 200 sayfadan oluçmaktadir. Kitapta yer alan iinite ve bôliim isimleri §u çekildedir:
Tablo3: Ôgrenci kitabi l'de yer alan konu bajliklan (Sâlih vd., 2016a).
Ûnitelerde Yer Alan Dersler Ùniteler ve Baçliklari
/ SjJàaJl I^i / l_l*Ill ¡ji / ¡»¿iijll ÂijË. ^ / (Jj-osll J^i
¡JiiJjiÂijÉ. / Âjjjiall Hiia. ¡^i / l_lxlill ^ / .Llun]! ÂijË. ^ / j£L«Vl Jal&It ¡Î^tSSI ¡^jll
/ jjjijlaJl / ^IxJalt ÎijC. / jjU= S juif / ÛJJ »jJi\j CuA\ S^jJt
ÂjjÎll / ÎÎlJaJl l_mlj La / ¿IjJàJI / jaaîl ^LliS / ¿(1 jJaJl Âiia. ÙiUjJlj ÙljbJJI :Âju\J]|
(jjlîïUll jlSj /(^ jSjJl jjjulll /jjjUIj dlUIjJaJl jl£j /^«flill Jjc. / ÂjjS-JI jje.
Kitabin iinite baçliklan "okul, okul faaliyeti, ev ve aile, ziyaretler ve geziler, çarçi" çeklindedir. Her iinitenin içerisinde belirlenmiç baçliklarda bôliimler yer almaktadir. Bu konular da genel olarak ôgrencinin sosyal hayatinda ve çevresinde karçilaçabilecegi konulardan seçilmiçtir. Kitapta yer alan sinif etkinliklerinin yaninda etkinlik kitabinda da ôgrencilerin ôgrendiklerini pekiçtirmesi amaciyla çeçitli etkinlikler yer almaktadir. Ders kitabinin sonunda konuçma ve dinleme becerisini geliçtirmek uzere çeçitli çocuk çarkilari ve gôrsellerle zenginle§tirilmi§ konuçma konulan yer almaktadir.
Birinci sinif kitabinin genel olarak dinleme ve konuçma becerisine agirlik verilerek hazirlandigi dikkat çekmektedir. Kitap içerisinde resimlerle kelimeleri duyma ve tekrar etme etkinliklerinin çok sayida yer almasi bunu desteklemektedir. (Dinle ve sôyle) etkinligi
hemen hemen her bôliimde yer almaktadir. Ayrica kitapta yazma becerisini kazandirmaya yônelik basit aliçtirmalar da 3.iiniteye kadar yer almaktadir. Arapça harflere benzetilen bazi içi bo§ kalin çizgilerden ôgrencinin nokta ile belirtilen yônden diger yône çizgi çizmesi
Cilt / Ç^njji / Issue: 2, 2022
ÇOCUKLARA ARAPÇA ÛGRETÎMÎAÇISINDAN 'UHlBBU'L-ARABÍYYE ' ADLIÛGRETÏM SETÍNÍN ÍNCELENMESÍ
istenmektedir. Bu da ógrencinin yazi yazma becerisinde hazirbulunu§lugunu destekleyecek oían bir etkinlik türüdür. ílerleyen ünite ve bólümlerde de Arapfa harfler, kalin punto ile yazilmi§ ve Í9Í bo§ bir §ekilde birakilmi§tir. Ógrenciden bunlari belirtilen noktadan ba§layarak fizmesi istenmi§tir. Bu da ógrencinin Arap9a harfleri yazma ali§kanligi kazanmasina yonelik bir etkinlik órnegidir. Órnegin Türk ogrencilere Arap9a ógretildigi varsayildiginda daha once hÍ9bir §ekilde sagdan sola bir 9Ízgi bile 9Ízmemi§ bir ógrencinin dogrudan harf yazmaya 9ali§masi zorlanmasina sebep olmaktadir. Ancak buna benzer etkinlikleri bolea yapan ógrencilerin harf yazimina daha kolay ali§acagi dü§ünülmektedir. Ógrencilerden 9Ízgi 9Ízmesine yonelik olarak istenilen bir etkinlik górseli §u §ekildedir (Salih vd., 2016a, s. 11):
Kitapta ü9üncü üniteden itibaren yazma becerisine yonelik etkinliklerin mevcut oldugu góze 9arpmaktadir. Ógrencilerden górdükleri kelimeyi hemen altina yazmalan istenmiçtir. 4.üniteden itibaren yazma becerisine yonelik etkinlik sayisi daha fazladir. Bóylelikle okul ôncesi egitiminde de Arap9a dersi almiç bir ógrencinin 1. siniñan itibaren bir yabanci dile yonelik olarak dórt temel dil becerisini kazandirmaya yonelik bir ders plañí hazirlandigi góze 9arpmaktadir. Kitapta her ünitenin sonunda ünite boyunca ógrencinin ógrendiklerini degerlendirmesi bakimindan degerlendirme sinavi olarak adlandinlabilecek bir sinav vardir. Burada ógrencinin ünite boyunca ógrendiklerini órnekler üzerinde uygulanmasi istenmektedir. Aynca kitabin sonunda alfabetik sirayla resimli bir sózlügün bulunmasi ógrencilerin derslerde ôgrenmiç olduklari kelimeleri pekiçtirmesi a9isindan ónemlidir. Kitabin sonunda yer alan sózlükten órnek bir sayfa §u çekildedir (Sâlih vd., 2016a, ss. 202-203):
Kitap genel olarak dort temel dil becerisini kazandirmaya yönelik olarak hazirlanmi§tir. Ancak konu§ma ve dinleme becerilerine agirlik verildigi gözden ka?mamaktadir. Kitap tek ba§ina incelendiginde yazma becerisinin 1. sinif ögrencisi i?in zor bir beceri olarak yer aldigi dü§ünülse de ögretim setinin birbirini tamamlayici olarak hazirlandigi dü§ünüldügünde ve okul öneesi ögretim setinden ba§landigi varsayildiginda sarmal bir ögretim yakla§imiyla uygulanabilir oldugu sonucuna vanlabilir.
4.(Ögrenci Kitabi 2)
Ileti§imsel yakla§im ve i§itsel-dilsel yöntemlerle hazirlanmi§ olan 2.siniflara yönelik kitapta yeni dilsel yapilar yer almaktadir. Konu§ma ve dinleme becerisine yönelik etkinliklerin yogun oldugu kitapta yazma becerisine dair ali§tirmalann da var oldugu dikkat Qekmektedir. Emir fiil, tarn saatler, olumlu cümle yapilan gibi yapilarin ögretimine yönelik olu§turulan ali§tirmalarin tekrarli ve bol örneklerle yer almasi bu yapilarin peki§tirilmesini saglamak amaciyla yapilmi§tir. Ayrica dünyanin bir^ok bölgesinde bilinen' Alaaddin ve Sihirli Lambasi' (Sälih vd., 2017a, s. 139) gibi masallann kitapta yer almasi Arap?amn ögretimi sirasinda ögrencilerin dikkatini fekmek amaciyla kitabin hazirlandigi dü§üncesini desteklemektedir. Kitap aym §ekilde l.simf kitabinda oldugu gibi 5 bölümden olu§an 5 ana ünite §eklinde hazirlanmi§tir. Her ünitede yer alan be§ bölümün her biri yakla§ik 6-7 sayfadan olu§maktadir. Ders olarak adlandirilan bölümlerin her birinde belli ba§li dilsel yapilann ögretilmesi ve bunlari ögrencilerin dinleyip tekrar etmesi istenmektedir. Bu kitabin sonunda da resimli sözlük yer almaktadir. Ayrica kitabin igerisinde ge?en kelimelerin yer aldigi bir kelime listesi harf sirasina göre kitabin sonunda verilmi§tir. Her derste ögrencinin eglenmesini saglamak i?in fe§itli etkinlikler yer almaktadir. A§agidaki görsellerde yer alan etkinliklerde ögrenciler ifin derse hazirlik niteliginde basit cümleler, yeni ögrenilecek kelimeler ve görselleri, basit dilsel yapilar, duyduklari kelimede gefen sesleri ayirt etme, resim ve cümle e§le§tirmesi gibi etkinlikler bulunmaktadir (Sälih vd., 2017a, ss. 14-15;22-23).
Tablo 4: Ögrenci kitabi 2'de yer alan konu ba§liklari (Sälih vd., 2017a).
Ünitelerde Yer Alan Bölttmler Üniteler
j-wi\l ^Llu ^glc. / (_mJjj IjSUj / (Jmi\l ^ / i ¿„^-il-all ^ / i"ni\l ^ ^ijSfi s^jii
/ (¿jluml 1 jIIjÜ / <Jiij 1 jll»j / ki\il\ / Xjjiji-ll ÄjJÜSI »Ja.jll
juJa^ll /(^Lml 1 jll«J / SiaJl ¡In} ^k / jjSlI Sjjja. ^ / iiAlail ÜJÜJI »Ja.jll
¿ujll J^a / gJiJl Jj^ / (^W fjjil / MjU^I ^Vl / jU¡11 iulJ\ SlkjJI
juuu Ii Jtiil / jJj^'j jVlj ipluiSl / (-jjillj ^Ijll / jajllJ ÜJ^Sl »51c. 3 ■ ■■ -1 * »J&jll
Cilt / ¿ftyi / Issue: 2, 2022
ÇOCUKLARAARAPÇA ÛGRETÎMlAÇISINDAN 'UHIBBU'L-ARABIYYE'ADLI ÖGRETlM SETÎNÎN iNCELENMESl
Ünitelere baçliklar verilmeyerek sadece 1. ünite, 2. ünite çeklinde isimlendirmeye gidilmiçtir. Ünitelerin içerisinde ögrencinin günlük hayatinda karçi karçiya kalacagi konular tercih edilmiç ve bazi bilinen hikâye, masal gibi edebi türlerden yararlanarak okuma becerisine yönelik metinler kitapta yer almiçtir. Her derste ögrencinin günlük hayatta yaçayabilecegi yerler ya da durumlarla ilgili bir baçlik belirlenerek çeçitli etkinlikler organize edilmiçtir. Örnegin kitapta bazi kültürlerde ortak olarak yer alan "Yalanci Çoban" adiyla bilinen bir hikâyeye yer verilmiçtir (Sâlih vd., 2017a, s. 146).
Kitapta örnek olarak verilen hikâye eger ögrencinin de kültüründe yer aliyorsa hem ögrencinin dikkatini çekecek hem de buradan çikarilacak dersi almalanni saglayacaktir. Çûnkû buradan yalan söyleyen bir çobanin baçina gelen kötü bir son anlatilmaktadir. Bu yaçtaki ögrencilere bazi toplumsal ve ahlaki degerlerin masal ve hikâye gibi türler araciligiyla verilmesi ögrencinin bu degerleri kazanmasini saglayacaktir. Öztürk ve Özkan (2018, s. 173), ulusal ve evrensel degerlerin egitim yoluyla yeni kuçaklara aktarilmasinda ders kitaplannin etkisinin oldukça büyük oldugunu ifade eder. Buna bagli olarak özellikle degerlerin kiçilik özelliklerine dönü§tügü erken yaçlarda çocuga kazandinlmasi açisindan ders kitaplari bir araç olarak görülmektedir.
5. Л* (Ögrenci Kitabi 3)
Ûçûncû siniflara yönelik olarak hazirlanmiç bu kitap, 1 ve 2. sinif kitaplanndan farkli olarak 4 ünite ve her ünitede 5 dersin yer aldigi bölümlerden oluçmaktadir. Ünitelerde yer alan her bölüm yaklaçik 8 sayfadan oluçmaktadir. Bu kitapta her ne kadar dinleme ve konuçma becerilerine yönelik çeçitli etkinlikler olsa da okuma ve yazmaya yönelik etkinliklerin digerierine göre agirhkta oldugu dikkat çekmektedir. Okuma parçalan genel olarak o yaçtaki ögrencilerin dikkatini çekecegi varsayilan çeçitli hayvan hikâyelerinden ve masal kahramanlanndan olu§turulmu§tur. Kitaptaki ünitelerde yer alan dersler §u çekildedir.
Tablo 5: Ögrenci kitabi 3'de yer alan konu ba§liklari (Sâlih vd., 2017b).
Ünitelerde Yer Alan Bölümler Üniteler
jUaàV Ij jll / jUc-Vl / Alaillj Я-eUaJl / ? jjaL^t-ll щи Ja / ЯЬлЛ jtij AjjSII jti
jU^ / öjUüJI / / A^liS / jlillj
C_JxJ £Jj! / jl jjiall / (jaj^Jl j iajül / SjjjuiIaII AjjA j]| / jaJij Alai]) tilttl jll
jLuÜ^lj JjL-astSl / CJIJI j^S! / ^ja^l ^b^jjoll / Alullj jLulj^fl / ^c. jll
Bu kitabin dórt üniteden olu§turulmasinin sebebi kitapta mevcut oían okuma metinlerinin biraz dalia yogun olmasi ve bundan dolayi ünitelerde yer alan bólümlerin daha fazla zaman alabilecegi dü§üncesidir. £ünkü kilavuz kitapta bu kitap ve fali§ma kitabi i?in 100 ders saatinin gerekli oldugu belirtilmi§tir. Aynca 3. siniftan itibaren 9. sinifa kadar basilmi§ oían kitaplar, dórt üniteden ve her ünitede be§ ders §eklinde olu§turulmu§tur.
Okuma becerisine yónelik 1. ünitenin 1. dersinde bir okuma metniyle ba§layan bu kitapta, okumaya ba§lamadan once derse hazirliga yónelik olarak ve ógrencilerin basit cümlelerle konu§masini saglayacak oían ba§langi£ sorulari yer almaktadir. Okuma metninden sonra metinde ge?en kelimelere yónelik olarak yeni kelimeler ba§ligi altinda resimli kelime sózlügü ve kalip ifadelerin verildigi dikkat fekmektedir. Ardindan okudugunu anlamaya yónelik olarak sorular ve yazma becerisine yónelik etkinlikler mevcuttur. Aynca ógrencinin konu§ma becerisini kazanmasina yónelik olarak diyalog kurma, resimde górdüklerini anlatmaya yónelik etkinlikler de vardir. 1. dersin sonunda ógrencinin eglenceli etkinliklerle hem yazma hem de belirli ifadeleri tekrar etmesine yónelik ali§tirmalar yer almaktadir (Sálih vd.? 2017b? ss. 2-9).
Sarmal yakla§imla hazirlanmi§ ógretim setinin incelenmi§ oían ilk dórt kitabinda metinlerin yazi boyutunun 3. simf ders kitabina góre daha büyük oldugu dikkat fekmektedir. Her ne kadar 3. siniftaki ógrencinin yabanci dil olarak ógretilen Arap?ada okuma becerisini kazandigi varsayilsa da bu seviyede de yazi boyutunun bir punto daha büyük olmasinin yararli olacagi dü§ünülmektedir. Bunun yaninda kitapta yer alan hikáye ve masal türü metinlerin daha ózet §ekliyle yer almasi, ógrencinin okuma metnini daha istekli okumasina sebep olabilecegi tahmin edilmektedir.
Yazma becerisine yónelik 9e§itli ali§tirmalann yer aldigi bu kitapta ógrencilerin eglenerek yapacagi dü§ünülen bazi etkinlikler yer almaktadir (Salih vd.? 2017b, s. 129). Óncelikle ógrenciden verilen resme bakip 25 kelimelik bir paragraf olu§turarak resmi anlatmasi istenmi§tir. Sonrasinda hem yazma hem konu§ma becerisine yónelik yararli olacagi dü§ünülen bazi sorulara ógrenciden cevap vermesi istenmi§tir. Son olarak da ógrencinin eglenmesini saglayacak oían 'ters kelime5 ba§ligi altinda ters olarak verilen kelimeleri ógrenciden düz háliyle yazmasi istenmektedir.
Cilt / Volume: 5 I Issue: 2, 2022
ÇOCUKLARA ARAPÇA ÛGRETÎMÎAÇISINDAN 'UHlBBU'L-ARABÍYYE ' ADLIÖGRETIM SETÍNÍN ÍNCELENMESÍ
Görsel araçlarin egitim-ögretim sirasinda önemli etkilerinin oldugu kabul gören bir gerçektir. Ögretim sirasinda ögrencinin ne kadar çok duyu organina hitap edilirse ögrenmenin daha etkili olacagi dü§ünülmektedir. Yapilan araçtirmalarda bireyler sabit zaman tutulmak üzere okuduklanmn %10'unu, içittiklerinin %20'sini, gördüklerinin %30'unu, hem görüp hem içittiklerinin %50'sini, söylediklerinin %70'ini, yapip söylediklerinin %90'ini, hatirlamaktadirlar (Yanpar, 2004, s. 110). Bu açidan degerlendirildiginde incelenmiç olan ders kitaplarinin ilkokul çagindaki ögrencilerin dikkatini çekecek çekilde çok sayida görsel materyallerle oluçturuldugu dikkat çekmektedir. Özellikle kelime ögretiminde kitap içerisinde ve sonunda kelime anlamlarinm resimlerle anlatilmasi buna örnek teçkil edebilir. Ayrica içitsel olarak ögrencilerin kitap içerisindeki etkinlikleri hem ders ögretmeninden hem de ses kayitlarindan dinleme imkâm olmasi ve bunlari tekrar etmesini saglayip konuçma becerisini geliçtirmesine yönelik etkinliklerin bir hayli fazla olmasi gözden kaçmamaktadir. Son olarak incelenen son kitap olan 3. sinif kitabinin diger becerilerin yaninda yazma becerisine dair etkinlikleri artirmasi, kitabin ilkokul seviyesinde ögrencilere dort temel dil becerisinin kazandinlmasinin hedeflendigini ortaya koymaktadir.
MEB tarafindan 3. simflara yönelik hazirlanan Arapça kitabi incelendiginde 2.sinif Arapça kitabim devami niteliginde olup belirli ba§li dilsel yapilarin ögretiminin hedeflendigi görülmektedir. Ayrica 3. simftan itibaren harflerin yaziliçina dair etkinliklerin yer aldigi da görülmektedir. Kitap sekiz üniteden oluçmakta ve kitabin sonunda çocuk çarkilarinin yani sira kes-yapi§tir etkinlikleri yer almaktadir (Demirci, Rizvanoglu, vd., 2019). Bu açidan degerlendirildiginde MEB tarafindan yayimlanan Arapça kitabinda, incelenmiç olan Arapça ögretim setinde yer alan benzer etkinliklerin ve dilsel yapilarin daha az sayida var oldugu söylenebilir. Ancak incelenen Arapça ögretim setinin görsel olarak daha zengin ve daha çeçitli etkinliHerle oldugu dikkat çekmektedir.
Sonuç
Arapça dil ögretim setinin ilk be§ kitabimn görsel olarak zengin bir içerige sahip oldugu görülmü§tür. Her seviyede ögrenci kitabinin sonunda resimli sözlük bulunmasmin yaninda kitap içerisinde de kelimeler resimlerle birlikte verilmi§tir. Kitaplarda birebir dilbilgisi ögretimi asla tercih edilmemiçtir. Bunun aksine ögretilmesi dûçûniilen yapilarla ilgili ögrencilerin bolea cümleler görmesi saglanmiçtir. Örnegin, muzari ve emir fiil gibi yapilara yönelik olarak ögrencinin iletiçimde kullanacagi yapilar göz önüne alinarak cümle içerisinde bu yapilari duymasi, söylemesi, okumasi ve yazmasi saglanmiçtir. Içitsel-dilsel ve iletiçimsel yöntemin
agirlikta oldugu bu ogretim setinde yer alan etkinlikler de ogrencilerin ileti§imlerini geli§tirmeleri baglaminda hazirlanmi§tir. I§itsel-dilsel yontem, dilin ogreniminin dinleme ile ba§ladigini ardindan konu§ma, okuma ve yazma becerilerinin geli§tigini savunmaktadir. Ileti§imsel yakla§imda da ogretmen, ogrencilerin ogrendikleri kalip ifadelerle kendisiyle ve arkada§lanyla ileti§ime girmelerinde yonlendirici olmaktadir. Bu iki yakla§imin agirlikta oldugu ogretim setinde dil ogreticisinin kitabin iferigine uygun olarak etkinlikleri simf ortaminda aktif ve eglenceli bir §ekilde yaptirmasi gerekliligi ortaya Qikmaktadir.
Ogretim setinin etkinlik kitaplarinin da ders kitabinin hazirlani§i ve baskisiyla aym derecede kaliteli oldugu dikkat fekmektedir. Ozellikle okul oncesi donem igin hazirlanan etkinlik kitaplannda ogrencileri yazma becerisine hazirlamak 19m 90k sayida §ekilleri noktalarla birle§tirme ali§tirmasi yer almaktadir. Ogretmen kitabinda da her ders ve etkinlik i9in aynntili bir a9iklama yapildigi gorulmu§tur.
Kitaplarin dort temel dil becerisini kazandirmaya yonelik olarak hazirlanmi§ oldugu ifade edilebilir. Okul oncesi donemde o ya§taki ogrenciye uygun olarak dinleme ve konu§ma becerilerine agirlik verilerek kelime ogretimi ve basit kalip ifadeleri onceleyen bir tutum i9erisinde olundugu a9iktir. 1. smif kitabindan itibaren 9e§itli etkinliklerle ogrencilere temel becerilerin kazandinlmasi hedeflenmi§tir. 3. simf kitabindan itibaren okuma ve yazma becerilerinin diger becerilerin yaninda kazandirilmasina agirlik verildigi dikkat 9ekmektedir. 3. simf kitaplannda yer alan okuma metinleri ilk baki§ta yabancilara agir gelebilecek §eklinde degerlendirilse de okul oncesi egitimden itibaren buna benzer kitaplarla ogretmen destegiyle egitime devam eden ogrencilerin geli§imlerine bagli olarak uygun olabilecegi dii§unulmektedir. Ozenle hazirlanmi§ olan ogretim setinin aktif olarak kullamlmasmin ozellikle bir yabanci dil ogrenmenin yaranna dair bilgi sahibi olan ogrenciler i9in faydali olacagi du§iinulmektedir. Setin incelemesi sonucunda bazi genel ve ozel onerilerde bulunulabilir.
Ogretim setinin aktif bir §ekilde ogretim materyali olarak kullamlmasmin en onemli adimlanndan biri ders ogretmeninin kitaplann etkin i§leni§ine dair bir 9aba i9erisinde olmasi gerekliligidir. Bu yuzden 9ocuklara yabanci dil ogretimine yonelik ?ali§an ogretmenlerin bunun bilincinde olarak hareket etmeleri gerekmektedir. Uzun yillar sadece yeti§kinlere dil ogreten ogretmenlerin, 9ocuklara yabanci dil ogretimi alaninda ?ali§acak olurlarsa, alan uzmanlanndan buna yonelik egitim almasi gerekmektedir. Aksi takdirde dil ogretirken ogrencilere yeti§kinmi§ gibi davranmak dil ogretiminde istenilen hedefe ula§masina engel olabilir.
Ozellikle Arap harflerine yabanci olan ogrencilerin bu dile kar§i olan on yargilanm kirmanin 9e§itli eglenceli etkinlikler gerektirdigi unutulmamasi gereken bir durumdur. Buna yonelik olarak 9ocuklara yabanci dil ogretimine onem veren resmi ve ozel egitim kurulu§lannin ders materyali olarak kullamlacak olan ders kitaplan se9iminde dikkatli davranmasi
gerekmektedir.
tncelenen kitaplarda unite sonlannda yer alan (1, 2 ve 3. simf ders kitaplan) degerlendirme etkinlikleri ogrencinin ogrendiklerini ne denli ogrendigini gormesi a9isindan onemlidir. Degerlendirme etkinliklerinin yaninda 'yapamadi isen §u sayfaya don' ifadesine benzer bir ifadenin yer almasi, ogrencinin sorunu kendi kendine 96zme becerisi kazanmasina yol a9acagi dii§unulmektedir.
QOCUKLARA ARAPQA ÖGRETiMt AQISINDAN 'UHIBBU'L-A^BmE' ADLIÖGRETIM 13 8
SETiNIN INCELENMESi
Ögrencilerin ya§ina uygun olarak kesme ve yapi§tirma etkinliklerinin Qocuklara yabanci dil ögretim kitaplarinda yer almasi yararli olabilir. Aynca incelenen kitaplarin sonunda resimli olarak verilen kelime anlamlanmn kitap i9erisinde kenarlarda küfük resimli sözlük yöntemiyle verilmesi de mümkündür.
Qocuklara yabanci dil ögretiminin önemine binaen bu seviyelerde derse giren ögretmenlerin ?ocuklara yönelik etkinliklerle ögretimi zenginle§tirmesi gerekmektedir. Ayrica ilkokul seviyelerine yönelik hazirlanan ders kitaplanmn ögrencinin ögrendigi yabanci dili anlamlandirmasi aQisindan görsei olarak zengin olmasi gerekmektedir.
Yabanci dil ögretiminin yeti§kinlere ögretir gibi dilbilgisi kurallari ile Qocuklara ögretilmesi, yabanci dil ögretiminin kurallarla sinirli kalmasma sebep olacagi unutulmamalidir.
Qocuklann yabanci dil derslerine girecek ögretmenlere yönelik olarak modern ögretim metotlarinin dil ögretiminde kullanimina dair egitimler düzenlenmelidir. Qocuklann yabanci dil ögrenimine agirlik veren okul öncesi egitim kurumlarina yönelik kapsamli 9ali§malar yapilabilir. Bunu ger9ek anlamda ögretmek isteyen kurumlarin alan uzmanlanndan destek alarak ögretim programim planlamasi gerekmektedir. Aynca buna bagli olarak okul öncesi ve ilkokul düzeyi Arapga ögretimine dair detayli fali^malar sonucu kitaplar hazirlanmalidir. Bunuri yaninda (¿ocuklarm dikkatini 9ekmesi i9in Arap9anin ögretimine dair görsei materyaller hazirlanarak bu materyallerin simflarda yer almasi saglanmalidir. ^ocuklara yabanci dil ögretimine dair yurtdi§indan ve yurti9inden alan uzmanlarinin katilacagi kapsamli 9ali§taylar düzenlenerek sonu9 raporu uygulanabilecek §ekilde MEB'e sunulmalidir. Incelenmi§ olan yabancilara Arap9a ögretim setinin tüm kitaplanmn daha kapsamli bir 9ali§mada incelenmesinin yeniden hazirlanacak kitaplara yönelik farkli fikirler verecegi dü§ünülmektedir.
Kaynak^a
An§in, S. (2006). £ocuklarda yabanci dil ögretimi. Diele Üniversitesi Ziya Gökalp Egitim Fakültesi Dergisi, 6, 9-20.
Baran, G., & Halici, P. (2006). Qocukleirda yabanci dil egitimi. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 44-52.
Qer, E. (2020). Türk9e ögretmeni adaylannin 9ocuk kitaplanmn tasanm, i9erik ve egitsel özelliklerine yönelik yeterliklerinin incelenmesi. Dil Egitimi ve Ara§tirmalari Dergisi, 6(1), 168-186. https://doi.org/10.31464/jlere.611644
Dagba§i, G., & Özcan, M. (2021). Oyunlarla Kelime Ögretimi (A. Irgatoglu, Ed.; 1. bs).
Akdem.
Demirci, S., I§ik, I., Altunta§, S., Rizvanoglu, A. H., Tan, H. N., & Kurt, M. (2019). Arapga 2 (Ders ve Ögrenci Qali§ma Kitabi) (1. bs). Milli Egitim Bakanligi Yayinlan.
Demirci, S., Rizvanoglu, A. H., Yerli, L., Altunta§, S., Kurt, M., & Daghan, Ö. (2019). Arapga 3 (Ders ve Ögrenci Qali§ma Kitabi) (1. bs). Milli Egitim Bakanligi Yayinlan.
Demirel, Ö., & Kiroglu, K. (2021). Egitim ve ders kitaplan. Ifinde Ö. Demirel & K. Kiroglu (Ed.), Ders kitabi incelemesi (5. bs). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786050370058
Gönen, M., Aydos, E. H., §entürk, Karacan, G., Kahraman, C., & Tuna, P. (2013). Resimli Qocuk kitaplanmn iferik ve fiziki özelliklerinin incelenmesi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 1-14.
Gönen, M., Katranci, M., Uygun, M., & U?u§, §. (2011). Ilkögretim birinci kademe ögrencilerine yönelik Qocuk kitaplarinin, i?erik, resimleme ve fiziksel özellikleri aQisindan
incelenmesi. Egitim ve Bilim, 36(160), 249-265.
Ilkögretim Arapga dersi (2,3,4,5,6,7 ve 8.simflar) ögretimprogrami. (2016). MEB.
Kalayci, D., & Durukan, E. (2019). Yabanci dil olarak Türkge ve Ingilizce ögretimi ders kitaplanmn ögrenme alanlan bakimindan kar§ila§tinlmasi. Uluslararasi Türkge Edebiyat Kültür Egitim Der gisi, 8(4), 2162-2177.
Kara, F. (2021). Italya'da okutulan "corso di lingua Turca" adli yabanci dil olarak Türkqe ögretimi ders kitabinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Ara§tirmalan Enstitüsü.
K1I15, A., & Seven, S. (2011). Konu alani ders kitabi incelemesi (8. bs). Pegem Akademi.
Küfükahmet, L. (2008). Ögretimde Planlama ve Degerlendirme (22. bs). Nobel.
Ömeroglu, E. (2016). Yabancilara Türkge ögretimi igin hazirlanmi§ ders kitaplarinin incelenmesi [Doktora Tezi]. Sakarya Üniversitesi Egitim Bilimleri Enstitüsü.
Özdemir, S., & Durmu§, D. (2022). Anadolu imam-hatip lisesi lO.sinif Arap?a ders kitabmin degerlendirilmesi. Nüsha §arkiyat Ara§tirmalari Dergisi, 22(54), 123-166. https://doi.org/10.32330/nusha.1075699
Öztürk, T., & Özkan, Z. S. (2018). Hayat bilgisi ders kitaplanndaki metin ve görsellerin degerler afisindan incelenmesi. Egitimde Nitel Aragtirmalar Dergisi, 6(1), 172-204. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.L6c1s8m
Sälih, M. I., Abdulaziz, N. M., & Hüseyin, M. T. (2013). Uhibbu'l-Arabiwe (Merhalatu't-Temhtdi 5-6) (2. bs). Mektebu't-Terbiyyeti'l-^abi li-Duvel'il-Halic.
Sälih, M. I., Abdulaziz, N. M., & Hüseyin, M. T. (2016a). Uhibbu'l-Arabiwe (Kitäbu't-Tilmiz
1) (5. bs). Mektebu't-Terbiyyeti'l-^abi li-Duveli'l-Halic.
Sälih, M. I., Abdulaziz, N. M., & Hüseyin, M. T. (2016b). Uhibbu'l-Arabiwe (Merhalatu'r-Ravda 4-5) (2. bs). Mektebu't-Terbiyyeti'l-^abi li-Duveli'1-1 Halle.
Sälih, M. I., Abdulaziz, N. M., & Hüseyin, M. T. (2017a). Uhibbu'l-Arabiwe (Kitäbu't-Tilmiz
2) (5. bs). Mektebu't-Terbiyyeti'l-^abi li-Duveli'l-Halic.
Sälih, M. 1., Abdulaziz, N. M., & Hüseyin, M. T. (2017b). Uhibbu'l-Arabiwe (Kitäbu't-Tilmiz
3) (5. bs). Mektebu't-Terbiyyeti'l-^abi li-Duveli'1-Halic.
Silsiletu Uhibbu'l-Arabiyye. (2016). Mektebu't-Terbiyyeti'l-^abi li-Duvel Halle.
Cilt / 5 / Issue: 2, 2022
QOCUKLARAARAPQA ÖGRETiMt AQISINDAN 'UHlBBU'L-ARABIYYE' ADLIÖGRETIM SETiNIN INCELENMESi
§en Yaman, G. (2021). Tiirkiye'de yabanci dil olarak Arapfa ögretimi kitaplarinda kültür aktanmi: Miftähu'l-^abi^e Arap9a ögretim seti örnegi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Ara§tirmalari Dergisi, 25, 772-785. https://doi.org/10.29000/rumelide.1032531
Tutsak, S., & Batur, Z. (2011). Cumhuriyetten günümüze Türk egitim sisteminde ders kitabi: Iki örnegin kar§ila§tinlmasi. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(3), 355-389.
Ünsal, Y., & Güne§, B. (2002). Bir kitap inceleme 9ali§masi örnegi olarak MEB ilkögretim 4.sinif fen bilgisi ders kitabina fizik konulari yönünden ele§tirel bir baki§. Gazi Üniversitesi Gazi Egitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 109-120.
Yanpar, T. (2004). Ögretim Teknolojileri ve Materyal Tasarimi. Am Yayincilik.
Yildinm, A., & §im§ek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Ara§tirma Yöntemleri (11. bs). Se9kin.
Yurt, G., & Arslan, M. (2014). 7. Simf Türk9e ders kitaplannin §ekil-i9erik-metin yönünden incelenmesi: Zambak ve pasifik yayinlari örnegi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal
Bilimler Dergisi, 31, 317-327.
Cati^ma beyani: Makalenin yazan, bu 9ali§ma ile ilgili taraf olabilecek herhangi bir ki§i ya da finansal ili§kileri bulunmadigim, dolayisiyla herhangi bir 9ikar 9ati§masinin olmadigim beyan
eder.
Cilt / Volume: 5 / Issue: 2, 2022
