CC BY
0PPSUTLSC-2024
PRACTICAL PROBLEMS AND SOLUTIONS TO THE USE OF THEORETICAL LAWS IN THE SCIENCES OF THE 2IST CENTURY
tashkent, o-8 MAv 2004 www.in~academy.uz
XORIJIY TILLARNI O'QITISHNING INNOVATSION YONDASHUVLAR
Fotima Toshpulatova
University of Tashkent for applied science E-mail: toshpulatova.fotima@gmail.com https://orcid.org/0000-0002-7278-003X https://doi.org/10.5281/zenodo.13194308 Annotatsiya: Ushbu maqolada chet tillarini o'qitishda ilg'or texnologiyalardan foydalanish o'quv jarayoni sifatini oshirishi to'g'risida asoslar bayon etiladi. Shuningdek, chet tili talabalarining yangi mazmunni o'rgatishda maxsus texnikadan foydalanish harakatlarni rag'batlantirish, mustaqil harakat qilish qobiliyatini rivojlantirish va shu bilan birga ijodiy fikrlashni faollashtirish, ijodiy qobiliyatni namoyish etishni yaxshilashga yordam beradigan usullar keltirib o'tilgan.
Kalit so'zlar: innovatsion usul, texnologiya, kompetensiya, oliy ta'lim, axborot texnologiyalari, chet tillari..
KIRISH
Ayni paytda mamlakatimiz oliy o'quv yurtlarida o'quv jarayonida innovatsion texnologiyalardan maksimal darajada foydalanilmoqda. Vaqti-vaqti bilan innovatsion texnologiyalarni joriy etish bo'yicha seminarlar, treninglar va konferentsiyalar o'tkaziladi. Oliy kasb-hunar ta'limi mutaxassislari, maktab o'qituvchilari, xorijiy mamlakatlardagi universitet o'qituvchilari qatnashishlari joriy qilingan. Zamonaviy axborot jamiyatida oliy ta'limning maqsadi - barkamol rivojlangan shaxsni shakllantirish ijtimoiy va professional sohalarda harakatchan ijodiy shaxslarni qobiliyatlarini yuzaga chiqarish, bu borada oliy ta'lim muassasalarida ta'lim-tarbiya jarayonida tub o'zgarishlarni zudlik bilan amalga oshirish zarurati tug'iladi. Bugungi kunda shakllarning katta tanlovi mavjud va o'qitish usullari juda samarali. Zamonaviy jamiyat yanada ilg'or usullar va texnologiyalarni izlash va ulardan foydalanishni talab qiladi. O'qitishning innovatsion usullari o'quv jarayonini yuqori bosqichga olib chiqadi [1, 15-b].
Zamonaviy ingliz tili darsini ta'lim texnologiyalarisiz tasavvur qilib bo'lmaydi va texnologiyadan foydalanish samarasi ancha yuqoriligi tasdiqlangan. Har qanday texnologiya o'qituvchilar va talabalar tomonidan turli ta'lim sharoitlarida foydalanishda tushunarli bo'lishi kerak.
Shiddat bilan rivojlanayotgan davrda, o'quvchilarning qobiliyatlarini yuzaga chiqarish uchun eng samarali texnologiyalar quyidagilar deb belgilangan:
> axborot texnologiyalari;
> loyiha texnologiyasi;
> tanqidiy fikrlash texnologiyasi;
> muammoli ta'lim texnologiyasi;
> keys texnologiyasi [4, 336-b].
Quyidagi bir nechta usullar, xorijiy tillarni o'qitishda innovatsion yondashuvlar hisoblanadi:
1. Interaktiv o'qitish metodi:
Bu usulda, talaba o'zlashtirilgan xalqaro bo'limlarda interaktiv darslar olib boradi. Virtual platformalardan foydalanib, online o'qituvchilar bilan bog'lanib, onlayn savollar va vazifalar orqali talabalarga xorijiy tillarni o'qishda interaktivlik yaratiladi.
2. Yakuniy loyihalar va amaliy mashg'ulotlar:
Talabalarni o'qitishda, xorijiy tillarga qiziqish
uyg'onib, ularning maqolalari, yangiliklari, sheriklik qilishlari va boshqa amaliy faoliyatlarini qo'llab-quvvatlash uchun loyihalar va amaliy mashg'ulotlar tashkil etish foydali bo'ladi [5, 28-b].
3. Xalqaro hamkorlik:
O'qituvchilar va talabalar o'rtasida xalqaro hamkorlikni o'rnatish yordamida, boshqa mamlakatlardagi maktablar, o'qituvchilar, yoshlar va oliy ta'lim muassasalari bilan aloqalar o'rnatish orqali, xorijiy tillarni o'qitishda ilg'or o'qitish metodlarini izlash va amalga oshirish mumkin.
4. O'z-o'zini baholash tizimi:
Talabalarni motivatsiyalash va o'zlashtirish maqsadida o'z-o'zini baholash tizimlari tashkil etiladi. Bu tizimlarda, talabalar o'z o'qish natijalarini, o'rganish jarayonlarini o'zlarini baholab, yangi maqbul o'qitish usullari va materiallarini tanishlari va qo'llab-quvvatlashlari mumkin.
5. Texnologiyalarni foydalanish:
Texnologiyalarni foydalanish, online lug'atlar,
maqolalar, onlayn darslar, taqdimotlar va interaktiv o'qitish vositalari orqali talabalarga xorijiy tillarni o'qitishda o'rganishni oshirish uchun bir necha foydali usullardan biridir.
Bu usullar bir qator xilma-xillikda foydalaniladigan innovatsion usullardir. O'qituvchilar va o'quvchilar o'zlariga eng mos keladigan va natijalarni olishda yordam bera olishadi [2, 40-b].
"¿J PPSUTLSC-2024
. -.(¡.¿if.I PRACTICAL PROBLEMS AND SOLUTIONS TO THE USE OF THEORETICAL LAWS IN THE SCIENCES Of THE 21ST CENTURY
TASHKENT. 0-8 MAY 2024
Shuningdek, Ingliz tilida texnologiyadan foydalanishni rivojlantirish uchun ba'zi metodologik usullar mavjud va ular quyidagilardir:
1. STEM va STEAM ta'lim:
STEM (Science, Technology, Engineering, va Mathematics) yoki STEAM (STEM + Arts) ta'lim usullari talabalar uchun nazariy bilimlarni amaliyotga o'tkazishni qo'llab-quvvatlashda foydalaniladi. Bu usulda, talabalar texnologiyalarni iste'mol qilish, tasavvurlash, loyihalash va boshqa amaliy mashg'ulotlarga qatnashish orqali bu sohalar ustida malakalarini oshirishlari uchun imkoniyatlar yaratiladi.
2. Adaptive Learning Platformalari:
Texnologiyadan foydalangan ta'lim platformalari,
har bir talabaning o'zlashtirilgan ta'lim yo'nalishiga mos keluvchi darslar tuzishda va o'rganish jarayonlarini adaptatsiyalashda yordam bera olishadi. Bu platformalar o'quvchilarning ma'lumotlari asosida shaxsiy dasturlangan ta'lim rejalarini tuzishga imkoniyat tanlash orqali ta'lim sifatini oshirishda foydalana olishadi.
3. Blended Learning:
Blended learning, yoki qo'shma o'qitish, traditsioniy o'qitish usullari bilan onlayn ta'limning bir qilib qo'shilishi hisoblanadi. Bu usul, talabalar uchun interaktiv darslar, onlayn resurslar, virtual laboratoriyalar va traditsioniy darslarni jamlash orqali o'rganishni ta'minlaydi.
4. Flipped Classroom Model:
Flipped classroom modeli, traditsioniy o'qitishni o'zgartiradi, dars vaqtida talabalar o'zlarining o'quv materiallarini o'rganish orqali mashg'ulotlar va amaliyotlar ustida ishlaydilar. Ular online videolar orqali o'zlarini tayyorlashadi va dars vaqtida o'qituvchilariga muhim savollar yuzasidan bahs qilishadi.
5. Collaborative Learning:
Texnologiyadan foydalangan ta'lim,
talabalarning hamkorlik qilishini yaxshi o'rganish va muhokama qilishlarini oshirishda yordam beradi. Online platformalarda forumlar, chatlar, jamoatlar orqali talabalar o'zaro fikr-mulohazalarini almashishadi va bir-birlari bilan ishlaydilar.
6. Assessment Technologies:
Yangi tekshirish texnologiyalari, masalan, online testlar, avtomatik baholashlar va o'zlashtirilgan baholash vositalari foydalanish, talabalarining o'zlarining bilimlarini baho olishda va o'zlashtirilgan ta'lim yo'nalishlarini aniqlashda yordam bera olishadi.
Bu metodologik usullar texnologiyadan foydalangan ta'limning sifatini oshirish, o'rganish jarayonlarini yanada samarali qilish, va talabalarga innovatsion
www.in-academy.uz
g'oyalar o'rganish uchun imkoniyatlar yaratishda yordam beradi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Bogomolova N.N., Petrovskaya L.A. Guruh muhokamasi. // Jamoaning ijtimoiy-psixologik iqlimi. / Ed. Yu.M. Jukova, - M., 1981 yil. - 14-41-betlar.
2. Barxayev B.P. Pedagogik texnologiyalardagi yangi dalillar // Maktab texnologiyalari. - 1997 yil. - № 4. - Bilan. 14-47.
3. Bogomolova N.N., Petrovskaya L.A. Guruh muhokamasi. // Jamoaning ijtimoiy-psixologik iqlimi. / Ed. Yu.M. Jukova, - M., 1981 yil.
4. Galskova N.D., Gez N.I. Ta'lim nazariyasi xorijiy tillar. Lingvodidaktika va metodologiya: darslik. M.: Akademiya, 2007. - 336 b.
5. Zimnyaya I.A. Pedagogik psixologiya: universitetlar uchun darslik. M.: Logos, 2003.-28
