CC BY
4
Wojciech Klapsa3'*, Daniel Matozi^c3', Damian Bgka)
a) Scientific and Research Centre for Fire Protection - National Research Institute / Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej im. Jozefa Tuliszkowskiego - Panstwowy Instytut Badawczy * Corresponding author / Autor korespondencyjny: [email protected]
Waste in the Context of Combustibility - Classification Possibilities in Legal Terms Odpady w kontekscie palnosci - mozliwosci klasyfikacji w uj^ciu prawnym
ABSTRACT
Purpose: The aim of the article is to review the possibility of classifying waste as non-combustible and combustible on the basis of the applicable Polish legal acts and to discuss the problems related to this area.
Introduction: In the last decade, there has been a marked increase in the number of fires in landfills in Poland. Therefore, a legislative initiative has been undertaken to tighten and complete the provisions of the law on fire protection of facilities and places where waste is collected and stored. Methodology: The basic act regulating the issues of waste storage in Poland is the Act of 14 December 2012 on waste materials. The Act divides waste into two categories: non-combustible and combustible. In reference to the act, a Regulation of the Minister of the Interior and Administration of 19 February 2020 on fire protection requirements which need to be met by construction structures or their parts and other places for collecting, storing or processing waste, in which stringent fire safety requirements were defined for fire safety of facilities where combustible waste is stored.
Results: During the review and analysis of the legal acts, it was discovered that after the division into combustible and non-combustible waste, the classification rules for these two categories were not strictly defined. As a consequence, there was a problem of interpretation and, thus, discretion in classifying waste. Therefore, there was a need to review the knowledge on the possibility of classifying waste.
Conclusions: The review of regulations and the state of knowledge on the principles of considering materials and products as non-combustible or combustible presented in the article allows to systematize the knowledge and indicates selected paths of conduct. As waste is not homogeneous materials, the Act leaves the freedom to carry out opinions on whether or not waste is considered combustible. Such an assessment is not simple, hence the need to indicate what are the possible correct ways of proceeding in this action.
Keywords: combustible waste, non-combustible waste, waste classification, fire protection, landfills Type of article: review article
Received: 29.06.2021; Reviewed: 13.07.2021; Accepted: 20.07.2021;
Authors' ORCID IDs: W. Klapsa - 0000-0002-6481-587X; D. Matoziçc - 0000-0003-4929-8656; D. Bqk - 0000-0002-4438-358X.
Percentage contributon: W. Klapsa - 70%; D. Matoziçc - 20%; D. Bqk - 10%
Please cite as: SFT Vol. 57 Issue 1, 2021, pp. 42-48, https://doi.Org/10.12845/sft.57.1.2021.3;
This is an open access article under the CC BY-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
ABSTRAKT
Cel: Celem artykulu jest przeglqd mozliwosci klasyfikowania odpadow na niepalne i palne w oparciu o obowiqzujqce polskie akty prawne oraz omowienie problemow zwiqzanych z tym obszarem.
Wprowadzenie: W ostatniej dekadzie w Polsce nastqpil wyrazny wzrost liczby pozarow skladowisk odpadow i wysypisk smieci. W zwiqzku z tym zo-stala podjQta inicjatywa legislacyjna, aby zaostrzyc oraz uzupelnic przepisy prawa dotyczqce ochrony przeciwpozarowej obiektow i miejsc, gdzie sq gromadzone i przechowywane odpady.
Metodologia: Podstawowym aktem regulujqcym kwestie skladowania odpadow w Polsce jest ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. W ustawie dokonano podzialu odpadow na niepalne i palne. Co jest istotne dla problemu, nie okreslono scislych wymagan dla potrzeb klasyfikacji odpadow do tych dwoch kategorii. W nawiqzaniu do ustawy opracowano rozporzqdzenie Ministra Spraw WewnQtrznych i Administracji z dnia 19 lutego 2020 r. w sprawie wymagan w zakresie ochrony przeciwpozarowej, jakie majq spelniac obiekty budowlane lub ich cz^sci oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadow, w ktorym okreslone zostaly rygorystyczne wymagania w zakresie bezpieczenstwa pozarowego obiektow, w ktorych skladowane sq odpady palne.
Wyniki: Podczas przeglqdu i analizy aktow prawnych stwierdzono, ze po dokonaniu podzialu na odpady palne i niepalne nie okreslono scisle zasad klasy -fikacji do tych dwoch kategorii. W konsekwencji pojawil si§ problem interpretacji i - co za tym idzie - uznaniowosci klasyfikowania odpadow. W zwiqzku z tym zaistniala potrzeba przeglqdu wiedzy na temat mozliwosci klasyfikowania odpadow.
Wnioski: Przedstawiony w artykule przeglgd przepisöw i stanu wiedzy na temat zasad uznawania materialöw i wyroböw za niepalne lub palne pozwala usystematyzowac wiedzç oraz wskazuje wybrane sciezki postçpowania. Poniewaz odpady nie sg materialami jednorodnymi, ustawa pozostawia dobro-wolnosc w zakresie wykonywania opinii dotyczgcych uznania odpadöw za palne lub nie. Taka ocena nie jest prosta, stgd pojawila siç potrzeba wskazania, jakie sg mozliwe prawidlowe drogi postçpowania w tym dzialaniu.
Stowa kluczowe: odpad palny, odpad niepalny, klasyfikacja odpadöw, ochrona przeciwpozarowa, skladowiska odpadöw Typ artykutu: artykul przeglgdowy
Przyjçty: 29.06.2021; Zrecenzowany: 13.07.2021; Zaakceptowany: 20.07.2021;
Identyfikatory ORCID autoröw: W. Klapsa - 0000-0002-6481-587X; D. Maloziçc - 0000-0003-4929-8656; D. Bgk - 0000-0002-4438-358X.
Procentowy wklad merytoryczny: W. Klapsa - 70%; D. Maloziçc - 20%; D. Bgk - 10%
Proszç cytowac: SFT Vol. 57 Issue 1, 2021, pp. 42-48, https://doi.org/10.12845/sft.571.2021.3;
Artykul udostçpniany na licencji CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
Introduction
Starting from 2011, the State Fire Service recorded a significant increase in the number of fires in landfills and waste dumps. In the years 2014-2016, over a thousand inspections were carried out, in which irregularities in the field of fire protection were found in approximately 45% of facilities where waste was stored [1]. Due to changes in legislation and the policy of waste management in Europe, more and more waste from abroad was sent to Poland. A large amount of imported waste from other countries and the permissible three-year time limit for their storage have resulted in self-ignition or setting on fire [2]. The analysis of the problem showed an urgent need for legislative changes.
As a result of the amendment to the Act on waste in 2018 [3], the obligation to prepare fire protection reports for waste storage sites was created. Pursuant to Art. 42 sec. 4b of this Act, such a report is required as an attachment to the application for a permit to collect or process waste. The fire-fighting operation should include the conditions for fire protection of the installation, facility or part thereof or other waste storage place. This document should be agreed with the poviat or city commander of the State Fire Service.
In a situation where the application for a permit is directed to the voivodeship marshal or the regional environmental protection director, the survey should be prepared by a fire protection expert. However, when the application is to be considered by the starost, the persons who are authorized to prepare the survey should have a professional title of fire engineer or the professional title of engineer and a diploma of graduation from the Main School of Fire Service (in the field of safety engineering, specializing in fire safety engineering, issued by 30 September 2019) or studies in the field of safety engineering (in the field of fire safety issued after 30 September 2019).
Non-combustible and combustible waste
In the course of further analysis of waste regulations, an important aspect of determining the flammability or non-flammability of
Wprowadzenie
Poczqwszy od 2011 roku Panstwowa Straz Pozarna odnoto-wata znaczqcy wzrost liczby pozaröw na sktadowiskach odpadöw i wysypiskach smieci. W latach 2014-2016 wykonano ponad tysiqc kontroli, w ktörych stwierdzono nieprawidtowosci w zakresie ochrony przeciwpozarowej w ok. 45% obiektöw, gdzie sktadowano odpady [1]. Zmiany prawa oraz polityka gospodarowania odpadami w Europie sprawita, ze do Polski trafiato coraz wi^cej odpadöw z zagranicy. Duza ilosc sprowadzonych odpadöw z innych krajöw oraz dopuszczalny trzyletni termin na ich sktadowanie spowodo-wat, ze optacalnym sposobem na likwidaj takich odpadöw jest ich samozapton lub podpalanie [2]. Analiza problemu wykazata pilnq potrzeb? wprowadzenia zmian legislacyjnych.
W wyniku zmiany z 2018 r. do ustawy o odpadach [3] powstat obowiqzek opracowywania operatöw przeciwpozarowych dla miejsc sktadowania odpadöw. Zgodnie z art. 42 ust. 4b tej ustawy taki operat jest wymagany jako zatqcznik do wniosku o zezwole-nie na zbieranie odpadöw lub ich przetwarzanie. Operat przeciw-pozarowy powinien zawierac warunki ochrony przeciwpozarowej instalacji, obiektu lub jego cz^sci lub innego miejsca magazyno-wania odpadöw. Dokument ten nalezy uzgodnic z komendantem powiatowym lub miejskim Panstwowej Strazy Pozarnej.
W sytuacji, gdy wniosek o zezwolenie jest kierowany do mar-szatka wojewödztwa albo regionalnego dyrektora ochrony srodowi-ska, operat powinien byc opracowany przez rzeczoznawc? do spraw zabezpieczen przeciwpozarowych. Natomiast gdy wniosek przezna-czony jest do rozpatrzenia przez starost?, do przygotowania ope-ratu uprawnione sq osoby posiadajqce tytut zawodowy inzyniera pozarnictwa lub tytut zawodowy inzyniera oraz dyplom ukonczenia studiöw w Szkole Gtöwnej Stuzby Pozarniczej (w zakresie inzynierii bezpieczenstwa, w specjalnosci inzynierii bezpieczenstwa pozaro-wego, wydany do dnia 30 wrzesnia 2019 r.) lub studiöw na kierunku inzynierii bezpieczenstwa (w zakresie bezpieczenstwa pozarowego wydany po dniu 30 wrzesnia 2019 r.).
Odpady niepalne i palne
W trakcie dalszej analizy przepisöw dotyczqcych odpadöw poja-wia si? istotny aspekt okreslenia palnosci lub niepalnosci odpadu.
waste appears. The fire survey is not required for permits relating only to non-flammable waste and plants with an increased risk of a serious industrial accident or plants with a high risk of a serious industrial accident. On the basis of the delegation contained in art. 43 sec. 8 of the Act on waste, the Minister of the Interior and Administration issued the Regulation of 19 February 2020 on fire protection requirements to be met by construction structures or their parts and other places for collecting, storing or processing waste [4]. The document defines detailed fire protection requirements for places with combustible waste.
Therefore, it seems that determining whether a given waste is non-combustible or combustible has become a key aspect for the application of certain statutory requirements. If we are dealing with combustible waste, we must take into account the necessity to meet more stringent requirements with regard to the places of their storage (which results from the provisions of the regulation [4]).
In order to classify waste into the appropriate group, i.e. non-combustible or combustible, first Annex 2a to the Act on waste should be applied. This Annex contains a non-exhaustive list of the categories of non-combustible waste. There are 15 categories of waste considered non-combustible. In addition to the categories mentioned above, non-combustible waste can be considered as non-combustible when it does not participate in the combustion process and does not affect the fire development and its power due to e.g. storage method, chemical composition or form, regardless of the waste code adopted for it. Assessment in this respect should be made individually, on a voluntary basis. At the same time, the provision of § 4 point 1 of the regulation [4] indicates that all other waste that has not been classified as non-combustible in accordance with the Act [3] should be considered combustible waste. Due to the used definition, we cannot limit ourselves to substances defined as combustible on the basis of the classification of dangerous substances pursuant to Regulation (EC) No 1272/2008 of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on the classification, labeling and packaging of substances and mixtures, amending and repealing Directives 67/548/EEC and 1999/45/EC, and amending Regulation (EC) No 1907/2006 (CLP) [5]. The cited classification applies only to hazardous substances, but in principle the waste resulting from the processing of these substances is generally also considered hazardous.
Inverted definition of combustible waste and no indication of unambiguous criteria for classifying the waste into the appropriate group mean that a waste producer, which is not included in Annex 2 to the Act [3], must make an individual assessment. The classification issue can be approached intuitively on the basis of the physico-chemical properties of the materials or substances that make up the waste. In this way, it can be assumed that organic and other materials whose chemical composition allows combustion (oxidation) to generate energy, are considered flammable. Recognition of waste as a combustible material requires the application of many fire safety regulations regarding landfills resulting, among others, from the regulation [4].
When assessing waste in terms of flammability, it is possible to use other regulations that also define materials as
Operat przeciwpozarowy nie jest bowiem wymagany w stosunku do zezwolen dotyczqcych wytqcznie odpadow niepalnych oraz zakta-dow o zwiçkszonym lub duzym ryzyku wystqpienia powaznej awa-rii przemystowej. Na podstawie delegacji zawartej w art. 43 ust. 8 ustawy o odpadach Minister Spraw Wewnçtrznych i Administracji wydat rozporzqdzenie z dnia 19 lutego 2020 r. w sprawie wymagan w zakresie ochrony przeciwpozarowej, jakie majq spetniac obiekty budowlane lub ich czçsci oraz inne miejsca przeznaczone do zbie-rania, magazynowania lub przetwarzania odpadow [4]. Dokument okresla szczegotowe wymagania z zakresu ochrony przeciwpozarowej dla miejsc, w ktorych znajdujq siç palne odpady.
Wobec powyzszego wydaje siç, ze kluczowym aspektem dla stosowania okreslonych wymagan ustawowych stato siç ustale-nie, czy dany odpad jest niepalny czy palny. Jesli mamy do czy-nienia z odpadami palnymi, nalezy liczyc siç z koniecznosciq spetnienia surowszych wymagan w odniesieniu do miejsc ich sktadowania (co wynika z zapisow rozporzqdzenia [4]).
W celu dokonania klasyfikacji odpadu do odpowiedniej grupy, tj. niepalny lub palny, w pierwszej kolejnosci nalezy positkowac siç zatqcznikiem nr 2a do ustawy o odpadach. Zatqcznik ten zawiera niewyczerpujqcy wykaz kategorii odpadow niepalnych. Znalazto siç tam 1 5 kategorii odpadow uznawanych za niepalne. Poza wymienionymi kategoriami za niepalne mozna uznawac odpady, ktore nie biorq udziatu w procesie spalania i nie wpty-wajq na rozwoj pozaru oraz jego moc ze wzglçdu na np. sposob magazynowania (sktadowania), sktad chemiczny lub postac, nie-zaleznie od przyjçtego dla nich kodu odpadu. Oceny w tym zakresie nalezy dokonac indywidualnie, na zasadzie dobrowolnosci. Jednoczesnie zapis § 4 pkt. 1 rozporzqdzenia [4] wskazuje, ze wszystkie inne odpady, ktore nie zostaty zgodnie z ustawq [3] sklasyfikowane jako niepalne, nalezy uznac za palne. Z uwagi na zastosowanq definicjç nie mozna ograniczyc siç jedynie do substancji okreslanych jako palne na podstawie klasyfikacji substancji niebezpiecznych wynikajqcej z rozporzqdzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowa-nia substancji i mieszanin, zmieniajqce i uchylajqce dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniajqce rozporzqdzenie (WE) nr 1907/2006 (CLP) [5]. Przywotana klasyfikacja doty-czy jedynie substancji niebezpiecznych, ale w zasadzie odpady powstate w wyniku przetwarzania tych substancji z reguty row-niez sq uznawane za niebezpieczne.
Odwrocona definicja odpadow palnych oraz brak wskazania jednoznacznych kryteriow klasyfikujqcych odpad do odpowiedniej grupy powoduje, ze wytworca odpadu, ktorego nie ujçto w zatqcz-niku nr 2 do ustawy [3], musi dokonac indywidualnej oceny. Intu-icyjnie mozna podejsc do kwestii klasyfikacyjnej na podstawie wta-sciwosci fizyko-chemicznych materiatow lub substancji, z jakich sktada siç odpad. W ten sposob mozna zatozyc, ze materiaty orga-niczne i inne, ktorych sktad chemiczny pozwala na spalanie (utle-nianie siç) z wytworzeniem energii, uznamy za palne. Uznanie odpadu za materiat palny wiqze siç z koniecznosciq zastosowania wielu przepisow bezpieczenstwa pozarowego dotyczqcego sktado-wisk odpadow wynikajqcych m. in. z rozporzqdzenia [4].
Przy dokonywaniu oceny odpadu pod wzglçdem palnosci istnieje mozliwosc positkowania siç innymi przepisami, ktore
non-combustible. From the point of view of a fire threat and its assessment, the Polish Standard PN-B-02852 [6] comes first. The standard specifies the method of calculating the fire load density resulting from the combustion of combustible materials in the fire zone. Based on its records, the following can be considered as non-combustible materials:
- contained in fireproof containers, trays and packages,
- immersed in water and aqueous solutions,
- with a water content of more than 60%.
In the process of the classification in question, one can also rely on the regulation of the Minister of Infrastructure on the technical conditions to be met by buildings and their location [7]. Annex 3 to this document defines the relationship between the hitherto descriptive classification and the Eroklas system. In accordance with the provisions in the table, as non-combustible are materials belonging to one of the following classes: A1; A2-s1, d0; A2-s2, d0; A2-s3, d0; A1 fl; A2f-s1; A2fl-s2 [8]. Standardized test methods have been assigned to the individual requirements. The basis for the classification is the PN-EN 13501-1 standard [9], which indicates the methods and criteria for classifying construction products into appropriate classes [10]. In each case, there are two methods, one of which concerns the heat of combustion test according to PN-EN ISO 1716 [11], and the other one is selected depending on the class and type of the tested material. However, these are expensive tests and - in case of waste - they are often problematic to be performed (there is a significant problem with the preparation of an appropriate sample for testing). For this reason, we often encounter a situation where people who carry out fire operations consider waste as non-combustible where the heat of combustion is below 3 MJ/kg (value for the entire product). It is a value defined in the classification standard [9] as the limit for class A2. However, such an assumption without proper analysis of the impact of the material on the fire hazard of the landfill is not entirely appropriate in accordance with the Act [3]. Also, formally, the product does not meet the definition of a non-combustible material according to the regulation [7], because the full classification according to the standard [9] has not been performed. It is also possible to classify products into appropriate classes of reaction to fire on the basis of the decisions of the European Commission concerning fire classification, which are published in the Official Journal of the European Union. An example is the decision of 26 September 2000 (2000/605/EC), which lists materials in classes A1 and A1 f [12].
The greatest challenge is the classification of mixed waste. The most common example of such waste is construction and demolition waste, from which it is impossible to separate wood and plastic waste. In this case, Art. 3b of the Act [3] should be used and an individual assessment of the impact of the collected waste and the method of storage on the fire hazard should be made. At the same time, it should be noted that the inert waste catalog [13] also allows for a certain low content of wood and plastic in construction and demolition waste. In this case, the evaluator is obviously unable to conclude that these materials are non-combustible. As a result, the opinion should show that the content of these materials does not contribute to the spreading and development of the fire and does not substantially affect the power of the fire.
röwniez definiujq materiaty jako niepalne. Z punktu widzenia zagrozenia pozarowego i jego oceny, jako pierwsza nasuwa siç Polska Norma PN-B-02852 [6]. W normie okreslono sposöb obliczania gçstosci obciqzenia ogniowego w wyniku spalania siç materialöw palnych znajdujqcych siç w strefie pozarowej. W oparciu o jej zapisy mozna uznac za niepalne materiaty:
- znajdujqce siç w ognioodpornych pojemnikach, zasobni-kach i opakowaniach,
- zanurzone w wodzie i roztworach wodnych,
- o zawartosci wody ponad 60%.
W procesie omawianej klasyfikacji mozna röwniez oprzec siç na rozporzqdzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunköw technicznych, jakim powinny odpowiadac budynki i ich usytu-owanie [7]. W zatqczniku nr 3 do tego dokumentu okreslono rela-cje pomiçdzy dotychczasowq klasyfikacji opisowq i systemem Eroklas. Zgodnie z zapisami zawartymi w tabeli za niepalne uznaje siç materiaty zaliczane do jednej z wymienionych klas: A1; A2-s1, d0; A2-s2, d0; A2-s3, d0; A1fl ; A2fl-s1; A2fl-s2 [8]. Do poszczegölnych wymagan zostaly przypisane znormalizowane metody badan. Podstawç do klasyfikacji stanowi norma PN-EN 13501-1 [9], w ktörej wskazano metody i kryteria do klasyfikacji wyroböw budowlanych do odpowiednich klas [10]. W kaz-dym przypadku sq to dwie metody, z czego jedna dotyczy bada-nia ciepta spalania wg PN-EN ISO 1716 [11], a druga dobierana jest w zaleznosci od klasy i rodzaju badanego materialu. Sq to jednak badania kosztowne oraz - w przypadku odpadöw - nie-rzadko problematyczne do wykonania (wystçpuje istotny problem z przygotowaniem odpowiedniej pröbki do badan). Z tego powodu spotykamy siç czçsto z sytuacjq, ze osoby wykonujqce operaty pozarowe uznajq za niepalne odpady, ktörych ciepto spalania jest ponizej 3 MJ/kg (wartosc dla catego wyrobu). Jest to wartosc okreslona w normie klasyfikacyjnej [9] jako graniczna dla klasy A2. Jednak takie zatozenie bez wykonania odpowiedniej analizy wptywu materiatu na zagrozenie pozarowe sktadowi-ska nie jest do konca wtasciwe i zgodne z ustawq [3]. Takze for-malnie wyröb nie spetnia definicji materiatu niepalnego w mysl rozporzqdzenia [7], poniewaz nie zostata wykonana petna kla-syfikacja zgodnie z normq [9]. Istnieje röwniez mozliwosc kla-syfikowania wyroböw do odpowiednich klas reakcji na ogien na podstawie decyzji Komisji Europejskiej dotyczqcych klasyfikacji ogniowej, ktöre publikowane sq w Dzienniku Urzçdowym Unii Europejskiej. Jako przyktad moze stuzyc decyzja z dnia 26 wrzesnia 2000 r. (2000/605/WE), gdzie wymieniono materiaty w kla-sie A1 i A1fl [12].
Najwiçksze wyzwanie stanowi klasyfikacja odpadöw zmie-szanych. Najczçsciej spotykanym przyktadem takiego odpadu sq odpady budowlano-rozbiörkowe, z ktörych nie mozna wyodrçbnic (oddzielic) odpadöw z drewna i tworzyw sztucznych. W tym przypadku nalezy skorzystac z art. 3b ustawy [3] i dokonac indywi-dualnej oceny wptywu zgromadzonych odpadöw i sposobu skta-dowania na zagrozenie pozarowe. Jednoczesnie nalezy zwröcic uwagç, ze katalog odpadöw obojçtnych [13] röwniez dopuszcza pewnq niskq zawartosc drewna i tworzyw sztucznych w odpa-dach budowlanych i rozbiörkowych. W tym przypadku osoba dokonujqca oceny oczywiscie nie jest w stanie stwierdzic, ze te materiaty sq niepalne. W rezultacie opinia powinna wykazac, ze
An extremely useful solution in the process of determining the combustibility or non-combustibility of waste is the possibility of approving the opinion of research institutes or scientific centers [3] specializing in testing the fire properties of products and materials. These units have significant knowledge and experience in the field of flammability of various materials and their potential fire behavior. An additional advantage of this solution is the possibility of performing other necessary tests that will give a broader view on the flammability of the tested waste.
In addition to the basic test - the previously mentioned determination of the heat of combustion - it is possible to assess the susceptibility of a substance (sample) to ignition by determining the ignition or ignition temperature and to assess the possibility of the spread of combustion. An example of this type of activity can be the study of the flammability of waste from rainwater sewage, collected, among others in sedimentation tanks and sand traps, which were carried out at CNBOP-PIB Laboratory of Combustion Processes and Explosions. This waste is normally present in a hydrated form, but the water content - due to the open storage of the material - changes depending on the current weather conditions, which in turn may lead to the evaporation of water and the appearance of sludge in a dried form. Thus, there may be different states of hydration as a function of the waste storage time. Dried waste will pose the greatest threat. The carried out study of the heat of combustion for the dried material gave an average result of 1.01 MJ/kg with the determined moisture content of 4.31% [14]. Additional flash point tests gave a result of more than 200°C. When assessing the flammability, it was found that the ignition of the sample is not long-lasting. Careful evaluation of material residues after the combustion heat test showed that a large part of the unburned residues were non-combustible materials such as sand or small stones. Taking into account the collected information from the entire research process, it was found that waste with such composition and storage methods can be considered non-combustible and does not significantly contribute to the fire growth.
Due to no clearly defined classification criteria allowing for unambiguous determination of combustibility or non-combustibility of waste, after analyzing numerous test methods in the field of material flammability assessment, CNBOP-PIB staff paid attention to the methodology described in PN-EN 16733-2016-06 standard Reaction to fire tests of construction products - Determination of the susceptibility of a construction product to the process of continuous smoldering [16]. This standard specifies a test method for determining the tendency (ability) of a construction product to continually smolder when exposed to an open flame under the influence of natural, convective air flow. It is a method used to further evaluate building materials classified in accordance with PN-EN 13501-1. It allows to assess the tendency of the tested sample to the long-term duration of internal combustion in the form of oxygen. The sample is subjected to a burner, and then it is checked whether there is a temperature increase inside the sample. Based on the above method, after introducing a few modifications taking into account the specificity of waste, the authors of this article developed a flammability
zawartosc tych materiatow nie przyczynia siç do rozprzestrzenia-nia i rozwoju pozaru oraz nie wptywa zasadniczo na moc pozaru.
Niezwykle przydatnym rozwiqzaniem w procesie okreslania palnosci lub niepalnosci odpadow jest mozliwosc dopuszcze-nia w tym zakresie opinii instytutow badawczych lub osrodkow naukowych [3] specjalizujqcych siç w badaniach wtasciwosci ogniowych wyrobow i materiatow. Jednostki te dysponujq zna-czqcq wiedzq i doswiadczeniem w obszarze palnosci roznych materiatow i ich potencjalnego zachowania podczas pozaru. Dodatkowym atutem tego rozwiqzania jest mozliwosc wykona-nia innych niezbçdnych testow, ktore dadzq szerszy poglqd na temat palnosci badanego odpadu.
Oprocz podstawowego badania - juz wczesniej wspomnia-nego okreslenia ciepta spalania - mozna dokonac oceny podat-nosci substancji (probki) na zapalenie poprzez wyznaczenie temperatury zapalenia lub zaptonu oraz przeprowadzic ocenç mozliwosci rozprzestrzeniania siç spalania. Za przyktad tego typu dziatan moze postuzyc badanie palnosci odpadu z kana-lizacji deszczowej, gromadzonego m. in. w osadnikach i pia-skownikach, ktore wykonano w Zespole Laboratoriow Procesow Spalania i Wybuchowosci CNBOP-PIB. Odpad ten w normalnych warunkach wystçpuje w postaci uwodnionej, jednak zawartosc wody - za sprawq otwartego sktadowania materiatu - zmienia siç w zaleznosci od aktualnie panujqcych warunkow atmosfe-rycznych, co w konsekwencji moze doprowadzic do odparowa-nia wody i pojawienia siç osadu w formie wysuszonej. Mogq wiçc wystçpowac rozne stany uwodnienia w funkcji czasu sktadowania odpadu. Najwiçksze zagrozenie bçdzie stanowit odpad w postaci wysuszonej. Przeprowadzone badanie ciepta spalania dla materiatu wysuszonego dato wynik sredni na poziomie 1,01 MJ/kg przy oznaczonej wilgotnosci 4,31% [14]. Dodatkowe badania temperatury zaptonu daty wynik o wartosci powyzej 200°C. Oceniajqc zapalnosc stwierdzono, ze zapton probki nie jest dtugotrwaty. Wnikliwa ocena pozostatosci materiatu po bada-niu ciepta spalania wykazata, ze duzq czçsc niespalonych resztek stanowity materiaty niepalne, takie jak piasek czy drobne kamie-nie. Majqc na uwadze zgromadzone informacje z catego procesu prowadzonych badan uznano, ze odpad o takim sktadzie i sposo-bie przechowywania mozna uznac za niepalny oraz nieprzyczy-niajqcy siç istotnie do wzrostu pozaru.
W zwiqzku z brakiem jednoznacznie okreslonych kryteriow klasyfikacyjnych, pozwalajqcych na jednoznaczne okreslanie palnosci lub niepalnosci odpadow, po analizie licznych metod badawczych w zakresie oceny palnosci materiatow personel CNBOP-PIB zwrocit uwagç na metodykç opisanq w normie PN-EN 16733-2016-06 Badania reakcji na ogien wyrobow budowlanych - Oznaczanie podatnosci wyrobu budowlanego na przechodzenie w proces ciqgtego tlenia [16]. W niniejszej normie podano metodç badania do oznaczenia sktonnosci (zdolnosci) wyrobu budowlanego do ciqgtego tlenia po wystawieniu na dziatanie otwartego ptomienia pod wptywem naturalnego, konwekcyjnego przeptywu powietrza. Jest to metoda stosowana do dalszej oceny materiatow budowlanych klasyfikowanych zgodnie z PN-EN 13501-1. Pozwala ona na ocenç tendencji badanej probki do dtugotrwatego utrzymy-wania siç palenia wewnçtrznego w postaci tlenia. Prôbkç poddaje siç oddziatywaniu palnika, po czym sprawdza siç, czy nastçpuje
assessment methodology adapted to various types of solid waste. After full verification, it will be implemented in everyday research and service activities.
wzrost temperatury wewnqtrz próbki. W oparciu o powyzszq metodç, po wprowadzeniu kilku modyfikacji uwzglçdniajqcych spe-cyfikç odpadów, autorzy niniejszego artykutu opracowali metodykç oceny palnosci dostosowanq do róznego rodzaju odpadów sta-tych. Po petnej weryfikacji zostanie ona wdrozona w codziennej dziatalnosci badawczej i ustugowej.
Summary
As a result of the increase in the number of actual fires in landfills, the legislator tightened the provisions on fire protection conditions for waste collection sites. Most of them relate directly to the places where combustible waste is deposited. From the chemical point of view, the materials and substances that surround us are mainly combustible materials. The specificity of collecting waste does not allow for an unambiguous separation of individual materials, which means that most of the waste is mixed waste. The second important issue is the possibility of reducing the investment costs related to the processing and storage of waste, which often requires a practical approach to the issue of fire risk assessment. Therefore, on the one hand, a reliable and thorough assessment of the flamma-bility of a given waste can reduce the costs of waste collection, and, allows to maintain an appropriate level of fire safety, which was the main goal of the change in regulations. In the absence of clearly defined classification criteria, there is some voluntariness in this regard, which, however, should be supported by knowledge and experience.
Podsumowanie
W wyniku wzrostu liczby rzeczywistych pozaröw na skta-dowiskach odpadöw ustawodawca dokonat zaostrzenia przepi-söw odnosnie warunköw ochrony przeciwpozarowej dla miejsc gromadzenia odpadöw. Wiçkszosc z nich dotyczy bezposrednio miejsc sktadowania odpadöw palnych. Otaczajqce nas materiaty i substancje, z punktu widzenia chemicznego, to gtöwnie materiaty palne. Specyfika gromadzenia odpadöw nie pozwala na jednoznaczne oddzielenie poszczegölnych materiatöw, co sprawia, ze wiçkszosc odpadöw to odpady zmieszane. Drugq istotnq kwestiq jest mozliwosc ograniczenia kosztöw inwestycji zwiqzanej z przetwarzaniem i sktadowaniem odpadöw, co czç-sto wymaga praktycznego podejscia do kwestii oceny zagrozenia pozarowego. Dlatego rzetelna i wnikliwa ocena palnosci danego odpadu z jednej strony moze pozwolic na ograniczenie kosztöw gromadzenia odpadöw, a z drugiej - na zachowanie odpowiedniego poziomu bezpieczenstwa pozarowego, co byto gtöwnym celem zmiany przepisöw. Przy braku jednoznacznie okreslonych kryteriöw klasyfikacyjnych pozostaje w tym wzglç-dzie pewna dobrowolnosc, ktöra jednak powinna byc poparta wie-dzq i doswiadczeniem.
Literature / Literatura
[1] Janik P., Palqcy problem, „Przeglqd Pozarniczy" 2018, 7, 13-15.
[2] Cyganczuk K., Janik P., Bezpieczenstwo srodowiskowe a uregulowania prawne w gospodarce odpadami, „Prze-myst Chemiczny" 2020, 99 (7), 970-976, https://doi.org/ 10.15199/62.2020.7.1.
[3] Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jedno-lity Dz. U. z 2021 r. poz. 779, 784).
[4] Rozporzqdzenie MSWiA z dnia 19 lutego 2020 r. w spra-wie wymagan w zakresie ochrony przeciwpozarowej, jakie majq spetniac obiekty budowlane lub ich czçsci (Dz. U. poz. 296).
[5] Rozporzqdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmie-niajqce i uchylajqce dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniajqce rozporzqdzenie (WE) nr 1907/2006 (CLP).
[6] PN-B-02852:2001 Ochrona przeciwpozarowa budynköw. Obliczanie gçstosci obciqzenia ogniowego oraz wyznacza-nie wzglçdnego czasu trwania pozaru.
[7] Rozporzqdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunköw technicznych, jakim powinny odpowiadac budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1065 z pözn. zm.).
[8] Matoziçc D., Koniuch A., Reakcja na ogien metody badan ikryteria klasyfikacji, BiTP Vol. 17 Issue 1, 2010, pp. 63-74,
[9] PN-EN 13501-1:2019-02 Klasyfikacja ogniowa wyroböw budowlanych i elementöw budynköw - Czçsc 1: Klasyfikacja na podstawie badan reakcji na ogien.
[10] Porowski R., Matoziçc D., Naukowe metody wspomaga-jqce proces ustalania przyczyn powstawania pozarôw w: Czerwona ksiçga pozarôw, Guzewski P., Wröblewski D., Matoziçc D. (red.), tom 2, Wydawnictwo CNBOP-PIB, Jözeföw 2014, 151-209.
[11 ] PN-EN ISO 1716:2018-08 Badania reakcji na ogien wyrobow - Okreslanie ciepta spalania brutto (wartosci kalorycznej).
[12] Decyzja z dnia 04.10.1996 (96/603/WE) zmieniona decyzjq z dnia 26.09.2000 (2000/605/WE).
[13] Rozporzqdzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie dopuszczania odpadow do sktadowania na sktadowiskach (Dz. U. z 2015 r. poz. 1277).
[14] Opinia Zespotu Laboratoriow Procesow Spalania i Wybuchowosci CNBOP-PIB dot.: Okreslenia cechy palnosci odpadu z kanalizacji deszczowej nr 270/BW/20, Jozefow 2020.
[15] PN-EN 16733-2016-06 Badania reakcji na ogien wyrobow budowlanych - Oznaczanie podatnosci wyrobu budowla-nego na przechodzenie w proces ciqgtego tlenia.
BRIG. WOJCIECH KLAPSA, M.SC. ENG. - a graduate of the Main School of Fire Service in Warsaw and the Military University of Technology in Warsaw, Faculty of Chemistry. Currently, he serves at Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowy Instytut Badawczy in the Laboratory of Combustion Processes and Explosions as a manager. Author or co-author of articles on fire safety and flammable properties of building materials. At CNBOP-PIB, he deals with the subject of technical expertise of buildings, court opinions in the field of determining the causes of fires and research in the field of reaction to fire of construction products, as well as determining the explosive parameters of flammable substances. A speaker at national and international conferences, as well as a lecturer during exercises, workshops and training during training courses and other courses.
SENIOR BRIG. DANIEL MALOZIÇC, M.SC. ENG. - a graduate of the Main School of Fire Service in Warsaw. A long-time manager in the Laboratory of Combustion Processes and Explosions at Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowy Instytut Badawczy. Currently, he is the Deputy Director for Research and Development at CNBOP-PIB. Author of numerous articles on fire safety, flammable properties of construction materials and many expert opinions related to determining the causes of fires.
DAMIAN ВДК, ENG. - a graduate of the Faculty of Production Engineering at the Warsaw University of Technology, majoring in Mechanics and Machine Construction, currently completing his master's studies in the field of Management and Globalized Production Engineering at the same university. He works as a specialist in the Laboratory of Combustion Processes and Explosions at Centrum Nau-kowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowy Instytut Badawczy in Jözeföw.
ML. BRYG. MGR INZ. WOJCIECH KLAPSA - absolwent Szkoty Gtow-nej Stuzby Pozarniczej w Warszawie i Wojskowej Akademii Technicz-nej w Warszawie Wydziatu Chemii. Obecnie petni stuzbç w Centrum Naukowo-Badawczym Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowym Instytucie Badawczym w Zespole Laboratoriow Procesow Spalania i Wybuchowosci na stanowisku Kierownika. Autor lub wspotautor artykutow o tematyce bezpieczenstwa pozarowego oraz wtasci-wosci palnych materiatow budowlanych. W CNBOP-PIB zajmuje siç tematykq ekspertyz technicznych budynkow, opinii sqdowych w zakresie ustalania przyczyn pozarow oraz badaniami w zakresie reakcji na ogien wyrobow budowlanych, a takze wyznaczaniem parametrow wybuchowych substancji palnych. Prelegent na kon-ferencjach krajowych i zagranicznych, a takze wyktadowca pod-czas cwiczen oraz warsztatow i treningow na szkoleniach i kursach.
ST. BRYG. MGR INZ. DANIEL MALOZIÇC - absolwent Szkoty Gtow-nej Stuzby Pozarniczej w Warszawie. Wieloletni kierownik w Zespole Laboratoriow Procesow Spalania i Wybuchowosci w Centrum Naukowo-Badawczym Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowym Instytucie Badawczym. Obecnie petni funkcjç Zastçpcy Dyrektora ds. Badan i Rozwoju w CNBOP-PIB. Autor licznych artykutow o tematyce bezpieczenstwa pozarowego, wtasciwosci palnych materia-tow budowlanych oraz wielu ekspertyz zwiqzanych z ustalaniem przyczyn pozarow.
INZ. DAMIAN B^K - absolwent Wydziatu Inzynierii Produkcji na Politechnice Warszawskiej, kierunek Mechanika i Budowa Maszyn, obecnie konczy studia magisterskie na kierunku Zarzqdzanie i Inzy-nieria Produkcji Zglobalizowanej na tej samej uczelni. Pracuje na stanowisku specjalisty w Zespole Laboratoriow Procesow Spalania i Wybuchowosci w Centrum Naukowo-Badawczym Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowym Instytucie Badawczym w Jozefowie.
