CC BY
11обращения в больших социальных группах. Отмечается, что согласно этикету, предложение перейти на «ты» должно исходить от старшего по возрасту или положению.
Ключевые слова: обращение, средства, форма, этикет, старший, возраст, ситуация. LEXICAL UNITS DENOTING REFERENCES IN TAJIK AND ENGLISH LANGUAGES
Abstract. The article is dedicated to means of circulation as a friend or a stranger in the English and Tajik languages. There are also different forms of treatment in two compared languages in this article as well. It is noted that according to etiquette, the proposal should move to "you" must come from the elder in age or position.
Key words: tirculation, funds, forms, etiquette, elder, age, situation.
Сведения об авторе: Мирова Шахло Мирзоватановна - соискатель Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, е-mail: [email protected]
Information about the author: Mirova Shahlo Mirzovatanovna - researcher, Tajik State Pedagogical University named after S. Aini
МУРУРЕ БА ЗИНДАГЙ ВА Э^ОДИЁТИ МУ^АММАДЗАМОНИ СОЛЕ^
Абдуцалили Амон
Институти забон, адабиёт, шарцшиносй ва мероси хаттии Академияи илмуои Цум^урии Тоцикистон
Бешак, зухури ахли хунар мухаббати илохй будаанду хастанд. Ва нобигахои адабй низ барои намоёндани кудрати андеша ва авотифи инсоният хаст шудаанд, то паёми лозимро ба ахли башар бирасонанд. Аз ин ру, бархурдор аз мухдббати саршор онхо барои чустучуи пайваста дар руху ачзои одамй калам мекашанд, то дар рохи пурпечутоби зиндагй фонусеро барои ояндагон равшан созанд. Ба гуфтаи Хоча Х,офиз: «Вазъат он гох кунад суд, ки кобил бошй». Ва хадафи ахли адаб низ пеш аз хама «кобил» гардонидани ахли башар будааст.
Бетардид, Мухаммадзамони Солех яке аз хамин гуна фарзандони кобил аст, ки кушидааст бо калами хеш тархи тозае дар адабу хунар гузошта бошад. Вай дар пахнои зехну равони инсон ба чустучу пардохт. Аз ин ру, ин нависандаи навназарро метавон дар шумори адибони чуянда ва яке аз пайравони шевахои навини насру романнависй дар адабиёти имрузи точик ба шумор овард. Агар як назари ичмолй ба ахволу осори у андозем, ба ин бовар хохем кард.
Мухаммадзамони Солех дар таърихи 5-уми январи соли 1951 дар дехаи Падроги нохияи Масчох дар оилаи ходими чамъиятй ба дунё омадааст. Хонаводааш аз фархехтагони дех буданд. Падараш Бобо Солех маорифчй ва коркуни кумитаи хизбии нохияи Мастчохи кухй, шахсияти маълуму машхур буд ва модараш низ зани начиб ва бовикоре буд, ки одобу фарзонагиро ба бехтарини, шакл ба фарзандонаш омухт.
Табиати чаззобу дилнишини дех дар ниходи М. Солех таъсири амике гузошта буд, ки ба гуфти худи у: «Мехри куху дараи кишвар маро мафтуни худ карда буд. Геолог шуданй будам, аммо модарам розй нашуданд» [6, с. 4].
Форигуттахсили факултаи филологияи Донишгохи миллии Точикистон (соли 1974) буда, фаъолияти кориашро ба хайси ходими адабии шуъбаи адабию драммавии телевизиони точик огоз намудааст (1974-1978). Баъдан ба сифати мудири бахши адабии Театри давлатии академй, драммавии ба номи Лохутй (1978-1981), ходими адабии хафтаномаи «Адабиёт ва санъат» (1981-1989), мудири шуъбаи танзими тарчума ва нашри китоби Кумитаи матбуоти Точикистон (1989-1992), ходими адабй ва мудири
кисми адабии театpи тачpибавии «Aхоpyн» (1992-1994), ходими адабии Бунгохи таpчyма ва нашpи «СимypF»-и назди Кумитаи давлатии матбуоти Ч,yмхypии Точикистон (1994-1995), саpдабиpи нашpиёти «Деваштич» (2000-2009) адои вазифа намудааст.
Фаъолияти эчодии Мухаммадзамони Солех аз таълифи хикояхо OFOЗ ёфт ва хикояи нахустинаш «Рузи Fалаба» соли 1982 даp хафтавоpи «Адабиёт ва санъат» ба табъ pасидааст. Аввалин мачмуаи хикояхояш бо номи «Саpви Кишмаp» соли 1984 бо фотехаи академик Мухаммадчон Шакypй ба дасти хонандагон pасид. Баъдан мачмуа ва китобхои y «Ишки актёpи пиp» (1987), «Оханги шахpи ишк» (1989), pомани «Девоpи Хypосон» (1999- 2005) даp Точикистон чоп шуданд. Китоби «Apдовиpафнома ё сояхои шикаста»-аш, ки бо пешсухани Фаpидyни Ч,унайдй бояд даp Эpон мyнташиp мешуд бо сабабхои номаълум ба чуз ду нусха баpои намуна нашp шуду тамом. Ва кисме аз pомани «Малкушон» даp pyзномаи «Кайхон хавой»-и Эpон ва як мусохибае бо Думо Кyлхаp даp шyмоpаи 1050, 29. 09. 1993 нашp шудааст [4, с. 7]. Мухаммадзамони Солех соли 1989 ба узвияти Иттифоки нависандагони ИЧ,ШС пазиpyфта шуда буд.
Мухаммадзамони Солех ба майдони адабиёт бо сабку услуби хосса воpид гаpдида, назаpи таъpихиpо даp тахкики вокеияти зиндагй амиктаp намуд. Романи таъpихии y «Девоpи Хypосон», ки кахpамони асосиаш Aмиp Исмоили Сомонй мебошад, бо такя баp осоpи таъpихнигоpонy олимон ва адибони давpаи Сомониён нигошта шуда, асаpи пypмyхтавои доpои сужаи чолиб ва хонданй мебошад. Вай бо таълифи ин асаp тавонист даp таpбияи худшиносию худогохии маpдyми точик, даpки ифтихоpи миллй сахм гиpифта бошад. Мухаммадзамони Солех даp ин pоман ва дигаp осоpи хypдy бyзypги худ аз усули тасвиpи шаpтй ва истиоpавию pамзй истифода бypда, бештаp ба асотиpи миллй такя намуд, то хонандаpо ба сафаpи фаpотабий, жаpфои гузашта ва истикболи оянда бибаpад.
Аммо хаp pyхдоди мухимми сиёсй ва таъpихй даp хаёти чомеа омиле баpои пешpафт, шинохт ва даpёфтy кашфи маънавию фаpхангй мегаpдад. Истиклоли миллй ва чашни хазоpyсадсолагии давлатдоpии Сомониён даp хаёти чомеаи мо ба масобаи як ангезанда накш бозида, чун ойинае моpо даp баpобаpи таъpихy фаpханги хеш каpоp дод ва ба суйи чустучуву бозёфт pахнамyн сохт. Яъне даp pостои ин чашн дигаpгyнихои чашмгиpе чи даp мусикиву санъати тасвиpй ва меъмоpй, чи даp адабиёту театp ба вучуд омаданд, ки бешубха шоистаи тавсиф мебошанд. Дамин тавp, даp тамоми чанбахои хаёти маънавии чомеаи мо чyстоpy ибтикоpот OFOЗ гаpдид. Ва даp pаванди хамин чуяндагй Мухаммадзамони Солех pомани «Девоpи Хypосон»-pо таълиф намуд, ки даp адабиёти точик афкоpи адабй ва таpзy усули pоманнависиpо такмил каpд [3]. Даp ибтикоpи нависандаи шинохта тибки максаду маpоми муайян сypат мегиpад. Бино ба кавли худаш максади аслии y (Исмоили Сосонй даp назаp аст. - A.A.) ёфтани монандй, такpоp даp таъpих мебошад, яъне даpкy тасвиpи таъpих аз диди замон [6, с. 5]. Нависанда ин хамсониpо меёбад. Ин ду давpаи мухими таъpихй аз назаpи Мухаммадзамони Солех баpои миллати точик маpхалаи мухими гyзаpиш буданд. Даp замони амиp Исмоил як насли ба чабpи таъpих худбохта даp садади ёфтани аpзишхои бунёдии хеш аст: кишваp истиклоли иктисодиву ичтимой ба даст оваpдааст, ки вале хануз аз назаpи сиёсй дастнигаpy пойбанди идеологияи импеpатоpии аpаб мебошад. Исмоил даp чиходаш, даp талошаш бад-он тахаккук бахшида, ки ин идея, яъне як миллати мавлоpо ба миллати озода, ба асли худаш, миллати худчушу худзо ва офаpинанда баpгаpдонад. Ч,омеаи мо низ имpyз даp хамон холат ё маpхалаи бозгашт каpоp доpад ва бояд мо ба он асли созандагиву худсозии хеш баpгаpдем, вагаpна даp сохтани як чомеаи озоду пешpафта ва маpдyмаш мyфаppах ба мушкил мувочех хохем шуд. Ин имконият баpои амиp Исмоил баъди дусад соли мyбоpиза бо аpаб даст медихад, вале баpои мо пас аз хазоp сол. Ин шонсpо таъpих баъди хазоp сол ба мо додаст, то ба саpнавишти сиёсии хеш вокеият бахшем. Бесабаб нест, ки адиб хонандаи pоманpо ба кахpамони номаpъии асаp табдил медихад ва ypо шохид, балки
иштирокчии xодисаxо мегардонад. Фосилаи каxрамони асар ва хонанда, фосилаи аз «ман то ба ту» имтидод меёбад.
Дигар аз масъалаxои муxиме, ки нависанда ба он арч мениxад, масъалаи бозгашт ба хештан аст. Дар миллати истеъморзада эxтиёч ба бозгашт дорад. Бозгашт ба хештан. Он чунон ки Исмоили Сомонй то ба БаFдод меравад ва шукyxу чалоли таърихии худро дар Бобул ва Тахти Чдмшед мекобад. Ин бозгашти y ба маънавият, ахлок, ба фарxанг, куллан xуввияти хеш аст. Баргаштани y ба он гузаштае, ки фарзандони асилу ватанхоxаш барои зиндаву пойдор сохтанаш сарxо ба бод додаанд. Амир Исмоил, ба гузаштаи худ бармегардад. Ва замон дар як макон бо се буъдаш намоён мешавад: замони гузашта - сафари ормонии Исмоил ба гузашта; замони xол - корномаxои худи амир Исмоил ва xодисоти таърихии мавриди тасвир ва нщоят замони оянда: идеяи мавчуд - Баxроми Варчованд ва ояндаи армонй.
Дигар аз хусусиятxои барчастаи асар истифода аз тасвирxои зинда ва намоишй мебошад, ки романро ба ромащои модернистии имруз, яъне романи нав монанд кардааст. Ин чо лозим ба тазаккур аст, дар асари таърихй бе таклиди услуб ба вучуд овардани рyxи замон мушкил аст. Ва он бузургии забониро такозо менамояд, ки М. Солеx сарбаландона ин масъаларо xал менамояд. Мо аз каломи рехтаву xикматбори каxрамонxо киву чй будани онxоро мефаxмем, аз вазъияти рyxии онxо огоx мегардем.
Агар, аз як тараф усул, тарзи баён ва тарxи асар аз маxорати баланди нависандагии Mуxаммадзамони Солеx дарак диxад, аз тарафи дигар, мазмуни таърихию чомеашиносии роман ва андешаxои фалсафй матни асарро рyxи тоза бахшидаанд, ки хонанда баъди мутолеаи он каноатманд мегардад.
Mуxаммадзамони Солеx бо таълифи осори гаронбаxои худ мекушид дарунитарин XOлати равонй ва вокеиятxои вучудии инсонро дар колаби як асари адабй сурати айнй бахшад. Дарчанд «дар даxсолаxои охир, мутаассифона, ба бунбаст афтода, аз роxи армощои эчодй худро берун кашид», ба раFми ин xама мушкилоти иктисодй бо кyмаки иродаи устувораш то андозаи назаррасе ба чунин xадафе, яъне баъди чорсоли дурй аз адабиёт тавонист «Кобуси кобус ё бозори пашшаxо»-ро баxри хонандагон пешкаш созад.
Mуxаммадзамони Солеx аз нахустин мачмyаи асарxояш «Сарви Кишмар» [1] ба тарзу усули хос худаш вориди адабиёт гардид ва аввалин бор бо чуръати тамом аз асолати инсони муосир сухан гуфт, дар осори минбаъдааш ин xадафро бештар такмил дод. Яъне y аз аввалин икдомаш xамчун як нависандаи навовару навпардоз ва колабшикан рух намуд ва дар пайравй бо арзишxои адабиёти модерни муосир асар эчод кард ва пойбанду таклиди кур-куронаи ощо намонд. Баръакс фарxангу чаxоншиносии миллии хешро дар заминаи осори гузашта дар «Ардавирафнома ё сояxои шикаста», «К^иссаи шеърxои хунин (дар xошияи «Таърихи Табарй»)», «Сафари xаштуми Синдбод» бо диди тозаи xунарй барои чомеа такдим сохт.
Романи «Девори Хуросон» соли 2000 ба дарёфт Ч,оизаи давлатии ба номи Рyдакй пешниxод шуд буд, ки ин худ нишонаи эътирофи асар ва муаллифи Уст. Mуxаммадзамони Солеx xамчунон повести «Ишки аввали Хоча Насриддин»-и адиби маъруф Темур Зулфтикоровро ба забони точикй тарчума намуда, «Готxо»-и Зардуштро ба хатти имруза баргардон ва чоп намудааст.
Якуми феврали соли 2009 ин нависандаи худогоxу хештаншиносу xассос олами фониро барои xамеша тарк гуфта, ба олами абадият пайваст.
Mуxаммадзамони Солеx аз зумраи адибонест, ки вокеиятро дар чомаи тахайюл манзури хонанда менамояд. Яке аз муxимтарин ва умдатарин масоиле, ки дар пойгоxи андешаи М. Солеx чои вижа ва аxаммияти босазо дорад, ин робитаи адабиёт ва зиндагй аст. Зеро адабиёт ин худ бозтоби зиндагии и^о^ост ва ногузир аз неку бади он сухан меронад. Зиндагй аз дидгоxи М. Солеx сарчашмаи зоянда ва поённопазири офариниш ва халлокияти xунарй аст. Ва нависанда барои як лаxза xам наметавонад корашро бидуни тамос ва иртиботи мудовим бо мардум, мардуме, ки баъдxо дар осораш тачаллй мекунанд, тасаввур кунад. Дамин чо бояд ишора кунем, ки адиб ин корро бе xеч ичбор
ва табий анчом медихад. Ин иpтибот яъне pобитаи зиндагй ва маpдyм, баpои М. Солех як ниёзи даpyнй аст ва на амpе тахмилй.
Ва ин аз вижагихое аст, ки ба осоpи Мухаммадзамони Соллех лахни хосе мебахшад ва осоpашpо аз дигаpон мутамоиз мекунад. Дунёи тахайюлй ва печидаи достонхои Мухаммадзамони Солех тафсиpхои гyногyнеpо ба хамpох Доpад, ки бисёpе аз онхо даp танокуз бо якдигаpанд. Ба хамин хотиp наметавон баpои осоpи y хаммонанди соиpи достону киссахои y таъбиpy шаpхи нихоиеpо иpоа дод. Бахс даp боpаи осоpи М. Солех аз он чо дyшвоp аст, ки онхоpо метавон аз чанба ва дидгоххи гуногун баppасй каpд. Аз ин py даp ин чо саъй мешавад танхо ба шаpхе басанда кунем, ки акоиди нухуфтаи худи мyаллифpо даp баp дошта бошанд.
Истеъдоди М. Солех ба унвони як нависандаи ичтимоъ на танхо ин буд, ки маpдyмpо аз лихози pавобите, ки бо якдигаp доpанд, тасвиp кунад, тамоми pоманнависихо ба истиснои касоне, ки достонхои пypмочаpои махзу сода менависанд, хамин коppо мекунанд, балки маpдyм аз назаpи pавобити махсусе, ки ба дунё доpанд, тасвиp намояд. Гумон мекунам, ки М. Солех даp мавpиди тасвиpи кахpамонони худ сахт ба худ захмат медод, зеpо муътакид буд, ки бояд инсон бо хусусияти pyхй, фикpй ва ахлокй намyдоp гаpдад.
Нависандаи достони мyдеpн дигаp алокаи чандоне ба вазъи зохиpии кахpамонони худ надоpад. Он чи баpои y ахаммият доpад, ин аст, ки даp даpyн, даp зехни кахpамононаш чй мегyзаpад. Дангоми мутолиаи осоpи баъди солхои 90-уми М. Солех мо ин падидаpо баpмало мушохида мекунем: ...Мерацсиданд шуъла^о. Меларзид сояи Маздак ба девор [5, с. 398].
Мухаммадзамони Солех даp тамсили достони «Афсонаи дехи матpyк» бо истиоpа ба тасвиpи ин мавзуъ паpдохта ва одамиpо ба офат масал задааст. Натичаи ин коp эчоди асаpи муваффак ва ба тамоми маъно адабй шудааст. Аммо оё даp вокеъ касоне набуданд, ки ин истиоpаpо ба тавpи комил ичpо каpданд ва инсонpо на танхо офат номиданд, балки бо он хамчун офат низ баpхypд каpданд? Оё онхо инсонpо аввал ба хайвон, хайвонpо ба хаюло ва хаюлоpо, ки хеч аpзише надошт, дyp наяндохта ва аз байн набypданд? Мухаммадзамони Солех даp ин достон ба диккат ба вокеияти асpи худ паpдохта ва имpyз даp холе, ки осоpи вай тавассути хаммаслакон ифpоти адабй ва тахайюлот номида мешавад, бо хайpат ба вокеъбинии осоpи вай пай мебаpем.
«Муйсафед ва саг ё даp интихои шаб» хикоятест pехташyда даp колаби сyppеалистй. М. Солех бо ин асаpи тахайюлй-фалсафй дидгохи хyдpо даp мавpиди саpнавишти инсон ва баppасии мазомини калидие монанди ишку мухаббат, маpг, исёну озодй паpдохта, вокеиятpо бо зехнгаpойии хосе меомезад ва хонандаpо ба дунёи ботинии кахpамон pахсипоp мекунад, то y тавонад чахони вокеиеpо, ки инсонхо мачбypанд даp он зиндагй кунанд, ба дунёе, ки инсон аз асолати худ дyp мондааст, даpк бикунад.
Достони «Кобуси кобус ё бозоpи пашшахо» яке аз достонхои мyнташиpшyдае мебошад, ки боpи нахуст даp хафтаномаи «Неpyи сухан» даp шyмоpаи № 17-18 соли 2003 даp ду шyмоpа мyнташиp шудааст.
Максади нихоии достон нишон додани ичтимои заиф ва ботили давpони нобасомонии солхои чанги шахpвандй даp кишваp аст. Тафовути зиндагии солхои пешинpо даp хофизаи худ баpкаpоp намуда, ба фа^и фаpхангй мувочех шудани чомеаи вактpо тасвиp мекунад.
Мухаммадзамони Солех даp хикояи «Кобуси кобус ё бозоpи пашшахо» мекушад, ки нотавонии инсонpо даp киболи чахоне, ки фокиди аpзишхои инсонист ва ичтимои он паpваpишдихандаи одамони оpй аз инсоният даp чомеаи имpyза аст, нишон дихад. Ч,омеае, ки М. Солех хyдpо даp он пинхон каpда ва худ яке аз кypбонихои он аст.
Пас аз гузашти солхо баъд аз халки «Кобуси кобус ё бозоpи пашшахо», даp замони авчи созандагй, инсони имpyза хаp pyз шохиди тахаввули бадеътаp аст, аммо оё ин
пешрафтxои шигарф дар фановарй xамеша самарае барои инсони имруза ба xамроx доштааст? Оё як бахш аз чомеаи имруз дар зиндони афкори худ xабс намондааст?
Достони «Кобуси кобус ё бозори пашшаxо» xикоятест аз танxоии инсон, инсоне, ки фиреби зоxир хурда ва тавони xеч гуна икдомеро надорад. Дар чомеа гоxо арзишxои маънавй сарфи назар мешавад ва инсощо пеш аз ин ки бо номашон шинохта шаванд, ба кору вазифаашон шинохта мешаванд.
Достони «Кобуси кобус ё бозори пашшаxо» намоёнгари инсони сархурдаи имруз аст, инсоне, ки дар чаxони холй xадафи маънавй сайр мекунад ва дар поён ба пучй мерасад. Имтиёзи достони «Кобуси кобус ё бозори пашшаxо» бар соири дигар досто^о дар он аст, ки он охирин ва намунаи комил аз достощои сурреалистии Mуxаммадзамони Солеx аст. Нависанда дар таълифи ин достон кушидааст эxсосоти нщонии инсониро ошкоро созад, то аз мутолеаи достон хонанда саргузашти Аxмад Ниё, ки мавзуи мубрами чомеаро тасвир кардан мехоxад, бифаxмад.
Сурреализм дар солxои 20-и асри ХХ дар саросари Аврупо, минчумла Фаронсаву Амрико, чун мактаби адабию xунарй буруз карда, вориди адабиёт гардид ва дар муддати ^tox ба мамолики зиёд доман паxн намуд. Ин мактаб ба Точикистон солxои 80 ба воситаи чанд тан аз адибони равшанфикр, ки Mуxаммадзамон Солеx аз чумлаи онxост, вуруд омад ва ба адабиёти мо рyxи тоза бахшид. Таxаввулоти шигифти равоншиносй, ки намояндагони фаъолаш Зигмунд Фрейд ва Корл Густов Юнг буданд, боис шуданд ба реализми одй, ки адиб дунболи симои каxрамон мегашт, хотима бахшанд. Ва шогирдони ин макотиб аз чумла Андрей Бертун кушиш карданд реализм xамчун як мактаби xунарй матруд шавад ва ба чои он мактаби чадиде бо номи сурриализм фаъол гардонида шавад.
Афзун бар ин сурреалисщо ба навъи ирфон гароиш доштанд ва бар ин бовар буданд, ки «инсон дар кайду банди акл, исботгарой ва ин xама гоxу бегоx дар аъмоки дарунаш ишороте аз асрори чаxони xастиро эxсос мекунад, аммо чун ин нидоxоро беxуда мешуморад, вокей ба ощо намениxад». Ё ба кавли Луйи Оргун менависад: «Дар варои дунёи вокеъ равобити дигаре xаст, ки зеxн метавонад дарёфт кунад ва xамон аxамияти дарачаи аввалро доранд, монанди тасодуф, пиндор ва xам руъё» [6, с. 10-11].
Нуктаи дакик ва кобили мулоxиза дар xикояи М. Солеx ин аст, ки аз OFOЗи достон нависанда моро ба оламе мебарад, ки инсон дар xоли маxв шудан аст:
«Хyдоё, ин чй ко6ус а^?! Магар ко6ус а^! Агар ко6ус непас ин чй eoK,ernm а Оё eoKemm асm?! Магар мумкин а^?! Магар ин на кобус а^у на eoKemm, пас чи^, эй мардум? Пас башораmам диуед, ки ман не^ам.
Ва ин зиндаги не^!
Ва ман дар фаросуйи eoKemm, дар фаросуйи зиндагиву кобусуои да%шаmангeзаш Карор дорам.
Ва ин дузах а^!
Башoраmам ди^ед эй мардум! Орому карорам бахшед, эй мардум! Бигуед, факаm бигуед: Ту не^й! Вассалом! Гуш ба кимори посухи шумо мондаам» [6, с. 8-9].
Баъди мутолиаи ин сутур ба дарёфте мерасем, ки вожаxо чандон xам ба осонй интихоб нашудаанд ва чунон осон низ канори xам карор нагирифтаанд ва худ ба худ ба нависанда зоxир нашудаанд.
Mуxаммадзамони Солеx як достоннависи одие нест, ки хонандаро саргарм кунад, уро хандонад ва ё дунболи як мавзуи думболадор бичархад. Дикояxои адиб аз ин намуд достощо фарсахxо дуранд, достощоеанд фалсафй, ки нависанда дарки дакики худро аз зиндагиву марг, аз ичтимову русуми он ва аxдофе, ки ба хотири он мешавад зиндагонй кард, ба тасвир мегирад.
Адабиёт:
1. Mуxаммадзамони С. Сарви Кишмар. - Душанбе: Ирфон, 1985.
2. Mуxаммадзамони С. Оxанги шаxри ишк. - Душанбе: Адиб, 1989.
3. Mуxаммадзамони С. Девори Хуросон. - Душанбе: Адиб, 2005.
4. Кулуар Д. Сояхои шикаста // Кайхони хавой. - 1993. - № 1050. - 29 сентябр.
5. Мухаммадзамони С. Кобуси кобус ё бозори пашшахо // Неруи сухан, 2003. - № 1718. - 5 июн.
6. Шарифов Д. Ман ба ояндаи нек боварй дорам // Машъал. - 2002. - № 1. - 11 январ.
ВЗГЛЯД НА ЖИЗНЬ И ТВОРЧЕСТВО МУХАММАДЗАМОНА СОЛЕХ
Аннотация. В данной статье речь идет о взгляде на жизни и творичество Махаммадзамона Солех. Автор пытается анализировать литературную ценность нескольких рассказов писателя. Проанализированные рассказы свидетельствуют об особенности стиля и мировоззрении писателя, который воспользовался художественной школой, в том числе сюрреализмом в риторической форме. Новаторство Мухаммадзамона Солеха также свидетельствует о его осведомленности о новых литературных школах. Автору статьи удалось показать писательский талант литератора в современных школах и определить его основную цель.
Ключевые слова: сюреализм, жизн, культуре, история, стил.
A GLANCE AT LIFE AND WORKS OF MUHAMMADZAMON SOLEH
Abstract. This article refers to a life and works of Mahammadzamon Soleh, where the author tries to analyze the literary value of the writer's several stories. The analyzed stories give evidence of particular style and outlook of the writer, who availed of artistic school, including surrealism in rhetorical form. Innovation of Muhammadzamon Soleh also demonstrates his awareness of new literary schools. The author was able to show the writer's talent for writing in modern schools and determine its basic purpose.
Key words: syurealizm, life, culture, history, style.
Сведения об авторе: Абдуджалили Амон - аспирант Института языка, литературы, востоковедения и письменного наследия Академии наук Республики Таджикистан, е-mail: [email protected]
Information about the author: Abdujalili Amon - post-graduate student of the Institute of Language, Literature, Oriental studies and Written heritage of the Academy of Sciences of the Republic Tajikistan
КАЛИМАДОИ ИКГИБОСИИ АРАБИИ МУШТАРАКИ ТО^ИКИЮ
ТУРКИИ МАРБУТ БА ДИН
Муса Атеш
Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни
Тавре ки маълум аст, баъди аз тарафи арабхо забт гардидани Мовароуннахр забони арабй давлатй эълон шуда буд. Инак, вай беш аз хазор сол аст, ки забони мактабу маориф ва дину мазхаби халкхои ин сарзамин гаштааст ва имруз хам дар услубхои гуногуни забонамон худудан 40-50% калимахоро ташкил медиханд [10, с. 101]. Рочеъ ба вожахои иктибосоти арабй дар забони точикй, форсй, туркй ва шевахои ин забонхо корхои зиёде анчом гирифта, масъалахо ва чанбаъхои гуногуни онро омухтаанд [2, 3, 7, 8, 10, 11, 20, 21, 22, 19, 27, 23, 25, 28]. Барои мисол фикри М. Бахорро рочеъ ба иктибосот овардан мумкин аст, ки мегуяд, калимахои дахил «ба буния ва танумандии лугот зиён намерасонад, чунонки дар чанд карни ихтилоти арабй ба форсй зиёне ба забони мо ворид наомад, балки бар вусъати забон афзуд ва адабиёте пайдо шуд, ки ба услубу лугати махдуди пахлавй ва дарии вижа ва холиси кадим назири он мумкин набуд. ... Забони дарй аз имтизоч ба тозй нуксон наёфта ва шеъри форсй низ, ки аз услуби хичой ба услуби тактей ва зарбй тараккй карда, комилтару олитар ва
