Научная статья на тему 'ВЗГЛЯД БОЗОР СОБИРА НА СОВРЕМЕННУЮ ПОЭЗИЮ'

ВЗГЛЯД БОЗОР СОБИРА НА СОВРЕМЕННУЮ ПОЭЗИЮ Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
57
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПОЭТ / СТИХ / ЛИТЕРАТУРНАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ / СОВРЕМЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА / ЛИТЕРАТУРНАЯ ГРАМОТНОСТЬ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Мавджуда Талбзаде

Бозор Собир участвует во множестве современной поэзии . Бозор Собир обладает поэтическим восприятием, часта выражая свои взгляды на поэзию и свою историю это зависит от восприятия сущности поэта.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

BOZOR SOBIR`S VIEV OF THE MODERH POETRY AND CONTEMPORARY POETHY

Bozor Sobir is involved in a variety of contemporary poetry. Bozor Sobir has a perception of poetry, often expressing hisviews on poetry and his story.It depends on the perception of the poet`s essence.

Текст научной работы на тему «ВЗГЛЯД БОЗОР СОБИРА НА СОВРЕМЕННУЮ ПОЭЗИЮ»

г. Душанбе, Республика Таджикистан, ул.Ф. Мухаммадиева, 17/6 Тел: (+992 37) 278650 Email: abdulloeva.safarmokh@mail.ru About the autor:

AbduHoeva Safarmoh Kamolovna - scientific reargher of department of the theory and history of Literature in Tajik State institute ofLanguages by S. Ulugzoda Adress: 734019, Republic of Tajikistan, Dushanbe, Mukhammadievst. 17/6 Tel: (+992 37) 278650. E-mail: abdulloeva.safarmokh@mail.ru

НАЗАРИ БОЗОР СОБИР МАЬфМ ВА МАРТАБАИ ШОИРОНИ ХДМЗАМОН ВА ШЕЪРИ МУОСИР

Талбзода М.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С.Айнй

Бозор Собир аз зумраи он шоиронест, ки ашъораш тамоми сохатой хаёти ичтимоии халкро фаро гирифтааст. У на танхо ба праблемахои дохили, балки ба бурунмарзи он низ ру овардааст. Аз ин ру ашъори у гуногун чанба буда, сохахои гуногунро дар бар мегирад, ки афкори адабй ва эстетикии у аз зумраи онхост.

Дар ашъори Бозор Собир масоили мухталифе доир ба адибону шоирон метавон дарёфт, ки тафаккури уро доир ба ашхос ва акоиди шоирони хамзамон ва арзиши шеъри онхоро муаян мекунад. У вобаста ба идроки ашъори хар шоир ба он аз диди худ бахо додааст. У ба шеър таваччух ва ба шоир эхтиром мегузорад.

Бозор Собир аз вазъи сиёсию ичтимоии солхои 1991-92 огахии комил дошта, хизмати фарзанди фарзонаи ватан, шоир ва кахрамони миллат Садриддин Айниро дар шеъри ба у бахшидааш «Айнй» чунин ба риштаи назм мекашад:

Умри Айнй аз барои халц сарфи хома шуд, Халки моро дафтари Айни шщодатнома шуд. Сарзамини мо худ аз осори у сар мешавад, Ин замин бо у ба дунёе баробар мешавад. [2, с. 34]

Шоир хизматхои нависанда ва шоири советии точик Садриддин Айнаро, ки барои ба истиклолият ва давлати худро ба даст овардани точикон кардааст, мохирона ба калам дода, дафтари («Намунаи адабиёти точик») уро шаходатномаи халк номидааст. У ашъори то ба замони Айниро ба дарёе шабохат додаст, ки сохилнишинонаш бе об мондаанд. Дар идома норасоихое, ки халки точик то ба даст овардани истиклол доштаро зикр карда, шикоят мекунад, ки Рудакй бо ин бузургй дар зогохаш Панчруд гумном буд. Бухоро, ки маркази илму адаб буд мардум аз Али (яке аз чорёрони Мухаммад с. ва сарлашкари араб.) бохабар буд ва аз Абуалй , ки табиб, шоир, файласуф ва астраноми машхури классики мардуми форсу точик аст, бехабар буданд. У менигорад, ки махз бо захмати Айни Рудакй ва Сино дар арсаи олам хамчун намояндагони миллати точик шинохта шудаанд.

Ин уакицат мекунад чашми маро уар бор тар: Кас набуд дар Панчруд аз Рудакй гумномтар. Дар Бухоро бохабар буд мардум аз дунё агар, Аз Алй буд бохабар, аз Буалй буд бехабар. [3, с. 34]

Дар тахлили порчаи мазкур адабиётшиноси варзидаи точик докиори илмхои филология Риахим Мусулмониён назарони зайлро овардааст. "Мухимтарин хадафе, ки дар шеъри Бозор Собир хаст ин таърихи халк аст. Халке, ки такрибан хазор сол давлаташро аз дасташ гиифта буданд" [11.7]

Бозор Собир ин нуктаро хеле мохирона ба калам додаст, ки агар табъи Рудакй шеъри асил офарид, Айнй ин шоири асилро ба халку ватанаш ошкору ифшо кард:

Гарчи табъи Рудакй шеъри закй эчод кард, Офарин бар табъи Айнй - Рудакй эчод кард. Гар ба дунё рафт Сино чун табиби иллате, Кард уро уиммати Айнй табиби миллате. [2, с.34]

Бoзop co6hp Aйниpo aз чумии oн шoиpoнe нoмидaacт, ки тaxaввyлy тaтaввype мyнaззaм дoштaacт вa дap xap як мapoxили тaкoмyли ^тишИ ocopy aнвoepo, ки мyктaзoи oн мapxилa aз тaxaввyл бyдaacт, бa вучуд oвapдaacт. инчунин Aйниpo миели capлaвxaи тaъpиx мyapифи кapдaacт. Ty дар nywmu caрy дар лав:а Айнй, Ба Mucrn caнгaрe дар цабуа Айнй, Ба maърuxu my 4yH caрлaв:a Айнй, Ало шa:рu цавонй, шa:рu цонй. [3,c.31 J

nac мaълyм мeгapдaд, ки apзиши шeъpи Amñ aз нaзapи Бoзop Сoбиp бaлaнд тacдик шуда, aз чaвxapи нуфузи мaънaвй бapкaнop нaбyдaacт. Бoзop Сoбиp Aйниpo чун шoиpи мyapифгapи тaъpиxy миллaти точик эxтиpoм вa эътиpoфy мyapифи кapдaacт.

Aфкopи aдaбии Бoзop Сoбиp нaзми мypaтaб вa мaзмyни бaлaнд дoштa, бa aшъopy aфкopи xap aдиб aз диди нaв вa нигoxи тoзa бaxo дoдa, aкйдaи xeшpo шoиpoнa вa мyнaкидoнa ибpoз кapдaacт.

Aкoиди Бoзop СOбиp дoиp бa aшъopy aфкopи Муъмин Kaнoaт низ мaвpи,ди тaвaччyx вa тaxлили мo кapop ш^ифт. Бoзop Сoбиp ниcбaт бa шeъpy шoиpии Муъмин Kaнoaт нaзapи мyтaфoвит дoштa, шeъpy aшъopи ypo вoбacтa бa дaвpaxoи э^дй гyнoгyн бaxo дoдaacт. Мacaлaн еoли 1974 дap мaчмyaи aшъopaш «Oтaшбapг» шeъpи oзoд ки ибopaт aз xaшт бaнд acr 6o нoми «^apaxra шeъp» 6a Муъмин Kaнoaт бaxшидaacr:

Дaрaxmu шгър :ам дар acrn xyд mщ> acm,

Ku аз мты камот ващ1 барчата.,

Ва дар xym цыгар рacma,

Хуш он muрe, ku у шбзад ба m тмон,

Бuгuрaд дар mam ман цт ранцгро,

Бuгuрaд дар ôunu ман цт дaрдeро,

Kuбжёрacmдaрдyрaнцumœm... [2, c.6]

Бoзop Сoбиp да» ин шeъpи бaлaндмaзмyн nyppa мaшaкaти э^дии шoиpoнpo 6o бaдoxaтy фaеoxaт тacвиp кapдaacr, гapчaндe дap ягoн миcpa иcми Муъмин Kaнoaт бypдa нaшyдaacr, aммo бaxшидaшyдaacr 6a y. Бoзop Сoбиp дa мaкoлaи xyд «Зaвки шeъp» ёддoвap мeшaвaд, ки Муъмин Kaнoaт бaъзaн 6a y ycroди кapдaacr, «Бa шeъpxoи мaн бaъзaн Муъмин Kaнoaт кaлaм мeзaд вa aввaлин шeъpчaи мapo дap «Сaдoи Шapк» низ y 4on кapдaacr, ки aбaдaн миннaтдopaм» [3.66]. Сoли 1971 6a мaчмyaи aшъopи Бoзop Сoбиp «Пaйвaнд» Муъмин Kaнoaт пeшгyфтop нaвиштaacr, ки дap oн Бoзop Сoбиppo дap жну еoл вa дap cyxaнвapи шoиpи бapкaмoлpacидa вa шeъpи ypo 6a чaвoни нaвxaтe мoнaнд кapдaacт, ки Fyбopи pox дap пoяш, нaвoи oбшopy мypFOн дap гyшaш вa бopи эxтиpoми мoдapy aчдoдoн дap дyшaш 6a мapдyм xизмaт мeкyнaд мyapифи кapдaacr. aммo минбaъд диди aдaби вa эcreтики Бoзop Сoбиp ние6aт 6a Муъмин Kaнoaт ивaз шyдa, шeъpи «Дapaxти шeъp»-po, ки 6a y бaxшидa буд дap мaчмyaи «^з «Гули xop» тo «Симxop» nyppa xaт зaдaacr. Инчунин еoли 2011 дap шeъpи «Шoиpoнpo нacyпopeд нaбycидa 6a xo»» гyфтaacr «Ин шeъp 6a шoиpoнe xaмчyн Хaлилй, ки дap мaзaммaти Инкилoби Сaвp «xyннoмaxo» мeгyфт вa Муъмин Kanoa^ ки «бoлшeвикoни лaънaтй» мeгyяд, дaxл нaдopaд>. [3, c.79] nac мaълyм мeгapдaд, ки xap ду шoиp 6a вaзъи шёши чoмea aз диди мyтaфoвид нигapиcтa aкoид,и мyxтaлиф дopaнд, ки дap aшъopaшoн вoбacra 6a мaфкypa вa дapки oн ибpoзи aкидa кapдaaнд. Ин мyxoлифaт диди Бoзop Сoбиppo 6a шeъpи Муъмин Kaнoaт ди^тун кapдaacr. Aммo бoиcи ёддoвapиcr, ки ин гунш 6axo дoдaн 6a шaxcият вa aшъopи шoиpoни xaмзaмoн aз нaзapи Бoзop co6hp тaнxo 6a Муъмин Kaнoaт xyлoеa вa чaмъбacr нaшyдa, 6a бaъзe шoиpoнy aдибoни мyocиppи xyд низ дал кapдaacr. Мaеaлaн Бoкï Рaxимзoдapo нoлoик 6a ^ornaßy yнвoнxoи еoxибгaштaaш шyмopидa, мeпиндopaд, ки дap cи шли эчoдиётaш coxиби мaчмyaи arnbop нaгapдидaacr. Шeърe нacyрyдa шоuрu даврон 6у0 Дорандан caд цоuзaвy унвон буд, Сй тл Kacce напуртд аз эцодаш Мaцмyau шeърu Бокц «Мuрзоцан» acm. [2, c.240]

Бoиcи зи^ acr, ки Бoкï Рaxимзoдa мaчмyaи ambop 6o нoми «Миpзoчoн» нaдopaд, ин кинoя 6a мypoчиarxoи Бoкï Рaxимзoдa 6a Миpзo Тypеyнзoдa aCT. Aз ин aфкopи Бoзop co6hp дap xycycи Бoкï Рaxимзoдa 6a xyлocaи дакик oмaдaн имкoн нaдopaд вaлe 6a xap xoл ин a^^M уст. Бoзop Сoбиp aфкopи тaнкидиaшpo дap нaзмy нacp ornxppo бaён кapдaacr. 6a ин iypyxH эчoдиётaш зиёдrap

rnebpxoe дoxил мeшaвaнд, ки 6a arnxorn aлoxидa бaxmидaacr, вaлe 6o мypypи зaмoн вoбacra 6a вaзъи cиëcию ичrжмoй aкидaaш ивaз myдa, ë aз бaxpи шepxo кoмилaн гyзaштaacr вa ë oнxopo тaъFиp дoдaacr. Мaеaн шeъpи «Зaмини бeтapaф» дap xaчми биcry чaxop миcpaъ 6a Мyxaммaдчoн Шaкypй бaxmидa шyдa буд, вaлe бaъди тaxpиp Бoзop Сoбиp onpo 6a xaчми xaшт миcpaъ pacoнидa, aз иcми Мyxaммaдчoн Шaкypй xaт зaдaacr. Сaбaбampo низ да-p мyxжrж cиëcи вa aфкopи мyтaфoвит 6ap oн нoмидaacr.

Бoзop Co6^ шeъpe дopaд 6o нoми ,rBo дoFxo дap 6ofxo", ки бaxшидa myдaacr 6a Миpзo Тypеyнзoдa, Фaйзyллox Ancopñ, Мaxмyдчoн Вoxидoв вa Xaбибyллox Фaйзyллox. Шoиp эътимoди кaвй дopaд, ки шoиpoнбoяд еoзaндa бoшaнд. Дap шeъpи зикpmyдa низ 6o тaквияти фикpи мaзкyp тacвиpпapдoзи кapдaacr, ки 6o чунин мaктaъ OFOз мeгapдaд: Шо^онро, ku цадал доранд, То ацал зтда ра^ан uywKun. Хар кпро caKmau ашъор накушщ Мeкyшaд о^uбamaш caKmau ôuл. [2, c. 12 J

Aфкopи эстетики Бoзop Сoбиp вa нукои нaзapи oн 6a amъopи xaмзaмoнy xaмкaлaмaш Мyxaмaдчoн Рaxимй мyтaфoвит мeбoшaд:

Шeърu нав гyфmaмy рaфmaм ба дaрu xонau y, Лeк ман даcm набурдам maрaфu дacmau дар. Дар гулуям нафат шоuрu якбора wumcm, Ku мабодо ôuгaрe ояд аз w кулба ба дар...

Шeърu нав дар лабам аз nywmu дараш бaргaшmaм...

Вазн ноцур, цофт галат, маънй ноеоз,

О.: шуд дар m6u ман шeърu мат бe у^оз. [2, c. 70]

Бoзop Сoбиp Мyxaммaдчoн Рaxимиpo дap миcpaxoи бoлo 6a xaйcи устши xyд мyapифи кapдa, нaбyдaшpo mикacrи aзимe дap фaъoлияти шoиpиam мyapифи кapдaacr. Чушш ки мeбинeм, якe aз yнcypxoи y^a вa мapкaзии aфкopи нaзapии Бoзop Сoбиppo мacъaлaи зeбoиmинocй тaшкил мeдиxaд. У бyзypгии cyxanpo да-p бapaнгeзaндaгии xиеcиëт, aфзyдaни дoниmy мaъpифaт, paxнaмyнии мapдyм 6a xaмидaxиеoлй, pacoндaни инеoнxo 6a кaмoлoти мaънaвй вa мoнaнди инxo дидa, тaъкид мeдopaд, ки кapиб xeч илмe бидуни cyxaн вучуд нaдopaд, яънe xaмa гyнa oлим 6a cyxaн мyxтoч acr, xyкaмo aфкopи xyдpo 6a cyxaн ифoдa мeкyнaнд, чaвxapи acлии aмaли еoxиpoн тaвaеcyти cyxaн cypaт мeгиpaд, вaлe шoиpoн бoшaнд, oфapaндaгoни cyxaнy мaъниянд. nac, кopy aмaли шoиpoн бapтapy aфзaлиятнoктap aз дж^ тaбaкaxocr. Бoзop Сoбиp зиндaнoмии Фиpъaвнpo дap oфapидaни axpoi^xo ëддoвap шуд^ бapoи миели y зиндa шм мoндaн axpoми китoб oфapидaнpo тaъкжд кapдaacr:

А.ром агар ньцода фuръaвн, ш гам, А.ромм кumобро барафроз my .ам, Фръавт цалам шавй, ku баъд аз мурдан Нобуд нашавй ба мyмuëuu цалам. [4, c. 70]

Тacвиpxoи Фжpъaвни кaлaм бyдaн вa шбуд нamyдaн 6a мумии кaлaм, мaчoзй бyдa, мaнзypи Бoзop Сoбжp шoжpи acжл шyдaн вa шeъpи xy6 oфвpидaн aCT тo дap кaлби xoнaндaи шeъpи xyд мaвкeи xyдpo пaйдo кapдa тaвoнй. Xaмин aндeшapoнжи бapкaмoлpacждaи Бoзop Сoбжp мeбoшaд, ки 6a xaмaи coxжбкaлaмoн xyшбин нecr вa opoи y дap жнтжкoдж aшъop дap бaъзe мaвopжд xeлe зишт вa мyшaввaш тacвжp myдaacr, мaеaлaн ëддoвap мeшaвaд, ки дap pyзxoи ттенчии Дyшaнбe xaмеoяxoи xaмкaлaмaш xoмyш вa бeтapaф мeнжшacraнд вa 6a orno ин миеpaxopo мeбaxшaд. А.ш цалаш дар mœu дyдu борym Дар maxmamme нuwacma карданд cyKym, Чун мурда, ku р^ maxmaaw мeшyянд, Хомуш чу мурдж ба рут mабym. [3, c. 156 J

A«^ ин a6ër шoиpoнepo, ки 6a дapди чoмea rnaprn нecraнд 6a мypдaи xoмyш, ки бoлoи лaxaд xoбждaacr тaшбex кapдaacr. A гyфтaxoи шoжp бapмeoяд, ки y aз axлж кaлaм тaкoзoи rnebp ë aеapи шoиcrapo дopaд, ки 6a чoмea xaмдapд вa мaнфиaтбaxш бoшaд. Xap oн шoжpe, ки aз удаи бaëни мaтлaби мapдyм нaмeбapoяд вa дap интжxoби мaвзyъ вa мaзмyн py 6a кocтaгиxoи жчrжмoи нaopaд,

nac y Ha6oag KaiaM 6a gacr 6Hrapag, nyH kh rnoup a3 gHgH Bo3op Co6up MyapH^rapH xaiKy MHiiar Me6omag. Bap Ta33ogu aKugaxou gap 6oio 6aéH myga 6a x6h6 Mey^H nyHHH 6axo gogaacr: Hampe 6a capam ua6yd a3 6opumu mup, Cad ñopa napomuda wyó a3 mapKumu mup; Á3 y, ku dap uu ya^ou óueap noü uaMoud, Faüp a3 «Pa^u uomaMOM» 6ap цoü uaMoud. [3, c. 156]

flap rnetpu «ffloupy metpe arap xacr» Bo3op Co6up xaciHH mouppo 6a noñgopuH Muiiar aioKaMaHg myMopuga, mouppo Kai6 gap cuHau MHiiar MegoHag Ba MHiiaTH 6e mouppo aH6opu im HoMHgaacr:

IUoupy mebpe azap %acm,

Ápcau cap6o3ue %acm,

Á3 xydoey moyy a3 naüsaM6apu dyue

£k ua^ap uopo3ue yacm,

Eeue %acm,

Ocue yacm.

IUoupy mebpe azap 6omad,

ffap capu dacmu 6cmaudu xam, wpMe %acm,

napwMe a3 doMauu oxfluzape %acm, [2, c.64]

Bo3op Co6up gap xycycu goupau aga6uH 3aMoHH xem aHgemapoHH Kapga éggoBap MemaBag, kh a3 agu6oHH Haciu HaBH goupau aga6ñ, kh 6o rnoup omHou gomTaHg, ycrog YiyF3oga 6emTap 6a KHTo6xoHHBy aga6HeiH KiaccHKH TaBa^yx gomr. MupcaHg MupmaKap 6emrap aioKaMaHgu Maopu^napBapoHH xuHgy a^FoH 6yg. YcTog hkpomh 6a geBoHH Xo$H3 TaBa^yxu 6emTap 3oxup MeKapg. nac MatiyM MemaBag, kh MaH6au HixoMy 3aBK Ba ugeaiu xap э^ogкop xaTro 6o Byqgu ^atoiuaTH xaM3aMoH Ba KapopgomTaH gap ak goupau aga6ñ ^apKKyHaHga Ba gurapryH acT. "HyHoHe Bo3op Co6up gap metpu "Maggy ^a3p" eggoBap MemaBag, Kugapé gap xoiaru HoM6ypga xaMa htoh 6eroHaro HogapKoppo 6a coxui Mea^tKamg. flapeu xaMema paBoHH aga6HéTH to^hk, MacaiaH KaM xa3a$nopaxopo 6epyH HaaHgoxTaacr. TacaBypam xañparoBap acr, kh TaHxo gap ak 3aMoHH Fa3HHH acpu XI Ba xhpoth cagau XV naxopcag moupñ 3HHgara Ba э^og MeKapg, kh to 3aMoHH mo 6ygy myg ce-nop Ha^apH pacugaaHgy 6ac:" [11, c.7] Hü Meeyed?

Mo mhcmu dapeem,

Capono dap marnnyeM,

bümo %üm Maddy ya3pu xempo dopeM.

Xap oh HH3e, kh gap mo xacry 6o mo Hecr,

Xap ou nu3e, dap mo yacmy a3 mo uecm,

Á3 y xydpo My6appo MeKyueM oxup... [4, c. 78]

Bo3op Co6up gap Ma^Myau metpy MaKoiaxoam «ffloupy metpe arap xacr...» ak MaKoiapo nyppa 6o homh «Pa^HKH HHMapox» 6a H^ruxopH gyciHH 36 coia 6a moupu 6anaroHau aga6HérH tohhk Y6ang Pa^a6 6axmHgaacr. Ba aKHgau Bo3op Co6Hp moupoH MatMyiaH 6ag 3HHgarH MeKyHaHg, Baie gap MuéHH cagxo Ha^tapu HHryHa Y6ang Pa^a6po hcthcho myMopugaacr. Bo3op Co6Hp maxcuaru Y6añg Pa^a6po noKcupumT éggoBap myga, ypo 6a xycyc gap goupa ouia maxcu xymMyoMHia HoMHgaacr Ba hh xHcnarxo xaMema Y6añg Pa^a6po capuxoiy xym6axT MerapgoHaHg. hh xym6axrH ca6a6 MemaBag, kh y ^aBoH 6a Ha3ap 6uéag. A3 hh nocr, kh hh Mucpaxopo 6a y 6axmHgaacr: Cad cap ca$ed myd ffap py6apyu my, ámmo uamyd ca$ed %k mopu Myu my. ffap 6a3Mu KydaKou KydaKmap a3 my uecm, Pe3ad 6a uomu mebp Uup a3 ¿ynyu my. [3, c.114]

Bo3op Co6Hp a3 gyciH 6o moupoHH xaM3aMoH gap MaKoiaxou xem 3uég ég MeKyHag Ba hh aHgemapoHHH ypo 3epu Ha3ap rupu^ra MeraBoH a^Kopu aga6uu ypo goup 6a metpy moupuu xaM3aMoH Ba goupau aga6ue, kh mouppo uxoia Kapga 6yg Ma^iyMorxoH MyxHM 6a gacr oBapg. MacaiaH Bo3op

Сoбиp 6o caмимиятy мexpy aкждaи xoca гyзaштaни мaxфжлxoи шeъpжи xyдpo дap иmтиpoкж xaмкaебoн вa дacrгиpжи oнxo ëддoвap шyдa, мeниropaд,«Aгap, ки биcëp чaпaк мeзaдaнд, дap дaвoми бapнoмaи мaн шeъpxoи Faффop Мжpзo, Убaйд Рaчaб, Нyъмoн Рoзик, Гyлчexpa Сyлaймoнй вa ycroд Мжpеaжд Мжpшaкap бyдaнд, ки мexoндaм» [3.114] nac aз ин aндeшapoни мeтaвoн мyaян ^p^ ки aro^a, aдaбжю фapxaнгж дap миëни шoиpoни зикpmyдa вa Бoзop Сoбжp чo дoштa, ин xaмбacraгй 6a aшъopи oнxo бeтaъеиp нaмoндaacr.

Бoзop Сoбиp aз шoжpи дигapи xaмзaмoни xeш Мжpеaжд Мжpшaкap 6o эxтиpoми xoca ëд кapдa, aшъopи ypo бaxoи бaлaнд дoдacr. «Миpcaжд Миpшaкap 6apxa^ клaееикж aдaбиëтж бaчaxoи тoчжк мeбoшaд.» [3, c.70] гyфтaacr Бoзop Сoбжp. Бoяд ëддoвap шуд, ки мaнзyp aз клaееикж aдaбиëти бaчaгoнa ин дap carx, бaлaндж эчoдй oфapждaни шeъpxoи бaчaгoнa мeбoшaд. Бoзop Сoбжp дap мaчмyaж oxиpини xyд «Лoлaи c,ëx>> бaxmидa 6a ин ycroди еyxaн гyфтaacr:

Ба ca^eu мaрк¡aдam maъзuм-maъзuм, Ба цaбрu бaркflдam maъзuм-maъзuм, Ба цaбрu :aмцaдam maъзuм-maъзuм, Баробар бо ^am maъзuм-maъзuм. [4, c. 76J

Aз тacвиpпapдoзии Бoзop Co6,p мaълyм мeгapдaд, ки y 6a шeъpy rnaxcrara Мжpеaжд Мжpшaкap диди aдaбй вa эcr'eтжкжи фapккyнaндa ниебaт 6a дигap шoжpoни мyoежpaш дopaд.

Aфкopи aдaбй вa тaфaккypи эcreтжкии Бoзop Сoбиppo дoжp 6a шoжpoни xaмзaмoнaш дap ежмoи Мacroн Шepaлй низ то aндoзae мyaян вa мyшaxaе кapдaн мумкин acr. Бa aкждaи Бoзop Сoбжp Мacroн Шepaлй шoжpe буд, ки Fañp aз шeъp xeч чизи джгapepo чжддй нaмeгиpифт. «Fañp as мaвзyж шeъp дap мaвзyи джгape cyx6aT нaмeкapд. Fañp aз шeъp дap зaбoнaш чизе шбуд. Fañp aз шeъpи нaFЗ xap гaпи джгape aз ин iyrnarn дapoмaдa aз oн гymaш бapoмaдa мepaфт", [4, c.83] инчунин aз дycrжaш 6o Мacroн Шepaлй ëддoвap myдa, мегуяд «Xap 6ope, ки aз тaгж тиpeзaaш мeгyзaштaм, capи еaфeдampo бapoвapдa бaйти тoзae мегуфт. Як дaфъa aз шeъpи мaн xaм xoнд:

. Гар яKe гaйрu ругм acrnu xyд Боз .ам гуна-гуна ру дорад, Дuгaрe бо maмомu бeрyü Oбwорe аз обру дорад.

«НaFЗ, нaFЗ» - гуфт вa илoвa нaмyд, ки «6a Кутбй низ мaъкyл шуд».» [3, c.85]. Aз мyшoxждaи ин пopчaxo paвoбжти aдaбжи ду шoжpи xaмзaмoн, ки aз чapaëн вa вижaгжxoи шeъpи якджIap 6oxa6ap бyдaнд мaълyм гaштa, 6a xyrocae oмaдaн мумкин acr, ки дap жнтжxoби мaвзyъ вa мaзмyнy мyндapичaи aшъopи якджIap бeтaъcжp нecraнд.

Xyroca aфкopи aдaби вa эстетики Бoзop Сoбжp пaxлyxoи гyнoгyни дoжpaи aдaби ë xyд мyxитж aдaбиe, ки rno^ дap oн фaъoлият дoштpo дap 6ap гиpифтa, aз бapacи вa тaxкик дap xyеyеи oн чaнбaxoи мyxжми кaшфнomyдaи aдaбиëтpo мeтaвoн дapëфт. Чyнoнe xyдж шoжp дap шeъpи «Шaфaки parn» мегуяд:

Хар га., ku ман ба штрй о.анг мгкунам, Сад.о варац пур аз шафакц ранг мгкунам, То офmобu шeър барояд аз w шафак Дар cyб:u cоôuкe, kuмаро rncm цуз варац. [4, c.59J

Омузиши xaмaтapaфaи paвaндxoи эcreтикй вa aдaбии Бoзop Co6,p Taxn,ny бappaежи фaъoлжятж эчoджи y дap pym,ди мaфкypaвжи чoмeaи мyoежpaш вa бaъд aз oн тaъеиp ryrop бyдa, бapoи pymдж xaмaчoнибaи m тaнxo aфкopи шoжpи бaлкж 6a дигap тaбaкaxoи ичтжмoи низ roягyзop myдaacr. Aфкopи aдaбй вaэcreтжкжи Бoзop Сoбжp дap тaлoтyм вa чуттшттти вoкeaвy xaвoджеи ду мapxaлa - мapxaлaи mypaвй вa иcrикдoлжяти миллй инкишoф ëфтa, дap paнIжн шyдaнy тaкмил ëфтaни тaфaккypи бaдeии xaмзaмoнoн мyaеежp бyдaacr. Зиëиëнy paвшaнфикpoн вa axлж aдaби тoчик, aз чyмлa Бoзop Сoбжp 6o мyеoждaт 6a xa^ фaелж мaеoилж мyбpaми ^th^ï, еиëей вa фapxaнгй, mжнoxтж apзишxoи еyннaтии ниëгoн дap paнIжнy Farä вa пypмaзмyн myдaни еaxжфaxoи aфкopи миллжву мexaнжи xaлкж тoчик xM^ar, apзaндa кapдaнд. Аз ушku кumабй xомa:о cyфma шуданд, Сад нома ба xym xомa бuнвышma шуданд, Ошр .ама аз xоmuрa:о рyфma шуданд,

Дар мацбараи китобуо хуфта шуданд. [4, с.88]

АДАБИЁТ

1. Зарринкуб, Абдулхусайн. Накди адабй, чусгучу дар усул ва равишхову мабохиси наккодй бо баррасй дар таърихи

накд ва наккодй. - Техрон: Амири Кабир, 1373. - 921 с.

2. Собир, Бозор. «Аз «Гули хор» то «Симхор».-Москва: Инстрандорнаука, 2003. -250 с.

3. Собир, Бозор. Шоиру шеъре агар хаст.. .(мачмуаи ашъор ва маколахо). - Душанбе: Адиб, 2006.- 121с.

4. Собир, Бозор. Лолаи сиёх. - Душанбе: Адиб, 2013. - 88 с.

5. Низоми Ганчави. Кулиёт. Иборат аз 5 чилд. Ч.2. бо тасхехи Аълохон Афсахзод. - Душанбе, «Ирфон», 1982.- 186 с.

6. Бертельс Е. Э. История персидско-таджикскойлитературы. Москва, 1960. - 556 с.

7. Шиблии Нуъмони. Шеърул ачамД.1. 1360.

8. Муллоахмадов М. Суннатхои пойдори даврони пурбори адабиёт.- Душанбе, Дониш 2008. 160 с.

9. Р. Мусулмониён. Назарияи адабиёт. -Душанбе: Маориф, 1990.

10. Л. И. Тимофеев. Основы теории литературы.М.: Просвещение, 1968. -480 с.

11. Мусулмонкулов Р. Шоир ва таърих// Точикистои совета, 1988,10 ноябр

ВЗГЛЯД БОЗОР СОБИРА НА СОВРЕМЕННУЮ ПОЭЗИЮ

Бозор Собир участвует во множестве современной поэзии. Бозор Собир обладает поэтическим восприятием, часта выражая свои взгляды на поэзию и свою историю это зависит от восприятия сущности поэта.

Ключевые слова: поэт, стих, литературная деятельность, современная литература, литературная грамотность.

BOZOR SOBIRS VIEV OF THE MODERH POETRY AND CONTEMPORARY POETHY

Bozor Sobir is involved in a variety of contemporary poetry. Bozor Sobir has a perception ofpoetry, often expressing hisviews on poetry and his story.lt depends on the perception of the poefs essence.

Keywords: interest, creation, literature, literature literacy,critical thought,

Сведение об авторе:

Мавджуда Талбзаде - аспирант 3 курса кафедри таджикской литературе Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни тел: (+992)985 451077

About author:

Mavjudai Talbzoda - 3d year postgraduate student in the Department of Tajik Literature, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini. tel: + (992)985 451077

УРФИ ШИРАЗИ И ИНДИЙСКИЙ СТИЛЬ ПОЭЗИИ

Аминджанова Р.Х

Худжандский государственный университет имени академика Б.Гафурова

Индийский стиль поэзии один из лучших стилей персидско-таджикской поэзии, восхищающий умы своим блеском и изяществом уже в течение многих веков, привнес в литературу безбрежный океан новых смыслов и мотивов. Популярность индийского стиля поэзии, по мнению исследователей, обусловлена следующими факторами:

1. Развитие поэзии и поэтических кругов данного периода при дворах индийских правителей, миграция и странствия, проживание большинства персидско-таджикских поэтов в Индостане;

2. Пренебрежение и равнодушие сефевидских правителей к персидской поэзии и исход поэтов в Индостан;

3. Индийское происхождение некоторой части известных поэтов данного периода.

По мнению доктора Забехулло Сафо, исход персоязычных поэтов в Индостан не может стать основанием для присвоения их поэзии названия «индийский», поскольку «если уж решено, что один поэт проживает в какой-то местности многие годы, и не принимается во внимание место его воспитания, так почему же должно иметь значение место его странствий?» [5, 523]. Более того, те, кто считает исход и странствия персоязычных поэтов в Индостан причиной получения названия поэзией, несомненно, пренебрегли семи десятками лет управления Кандагара Аббасом Вторым Сефевидом после его захвата, так называемыми «красношапочными» сефевидами, путешествий в Индостан стало больше, вместо Исфахана и его чарующей красоты пришли к власти суматошные, горячие дни и отрадные ночи, и

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.