Научная статья на тему 'ВОПРОСЫ ЗАЩИТЫ ПРАВ ЖЕНЩИН В ГОД ПОДДЕРЖКИ МОЛОДЕЖИ И УКРЕПЛЕНИЯ ЗДОРОВЬЯ НАСЕЛЕНИЯ'

ВОПРОСЫ ЗАЩИТЫ ПРАВ ЖЕНЩИН В ГОД ПОДДЕРЖКИ МОЛОДЕЖИ И УКРЕПЛЕНИЯ ЗДОРОВЬЯ НАСЕЛЕНИЯ Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
76
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Review of law sciences
Область наук
Ключевые слова
права женщин / гендер / равноправие / Послание Президента / равные права и возможности для женщин и мужчин. / Women rights / gender / equality / equal rights and opportunities for women and men / Address of the President to the Oliy Majlis.

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Гаффарова Шахноза

В статье описаны вопросы социальной защиты женщин в обновляемом Узбекистане, обеспечения гендерного равенства, расширения участия женщин в управлении государством, оказания материальной, психологической и медицинской помощи обездоленным женщинам, обеспечения их жильем и работой, гендерных реформ и их перспектив, а также освещаются принятые нормативные и правовые документы и их значение, анализируются проблемы, которые ожидают своего решения. Высказаны предложения по решению задач по совершенствованию правовой базы в таких сферах, как сокращение бедности, поддержка предпринимательства, обеспечение занятости среди молодежи, создание достойных условий труда, охват высшего образования молодыми людьми, особенно женщинами, и обеспечение гендерного равенства, на которые обратил свое внимание Президент Ш. Мирзиёев в своем Послании Олий Мажлису.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ISSUES OF WOMEN’S RIGHTS PROTECTION IN THE YEAR OF YOUTH SUPPORT AND PUBLIC HEALTH PROMOTION

This article describes the social protection of women in renewed Uzbekistan, ensuring gender equality, increasing women’s participation in government, providing material, psychological and medical assistance to disadvantaged women, providing them with housing and work, as well as gender reforms and their prospects, highlights the adopted regulatory and legal documents and their meaning, analyzes the problems that await for their solution. The aspects and future tasks of the issues addressed by Sh. Mirziyoyev to the Oliy Majlis are discussed, and proposals are made to address the challenges of improving the legal framework in such areas as poverty reduction, support for entrepreneurship, employment among young people, the creation of decent working conditions, coverage of higher education by young people, especially women, and ensuring gender equality.

Текст научной работы на тему «ВОПРОСЫ ЗАЩИТЫ ПРАВ ЖЕНЩИН В ГОД ПОДДЕРЖКИ МОЛОДЕЖИ И УКРЕПЛЕНИЯ ЗДОРОВЬЯ НАСЕЛЕНИЯ»

UDC: 342.7 (042)(575.1)

Гаффарова Шахноза

Тошкент давлат юридик университети докторанти E-mail: gaffarovashahnozanuritdinovna@gmail.com

"ЁШЛАРНИ ЦУЛЛАБ-ЦУВВАТЛАШ ВА А^ОЛИ САЛОМАТЛИГИНИ МУСТА^КАМЛАШ ЙИЛИ"ДА ХОТИН-ЦИЗЛАР ^УЦУЦЛАРИ ^ИМОЯСИ МАСАЛАЛАРИ

Аннотация. Мазкур мацолада янгиланаётган Узбекистонда хотин-цизларни ижтимоий уимоя цилиш, уларнинг гендер тенглигини таъминлаш, аёлларнинг давлат бошцарувидаги иштирокини оши-риш, огир ауволга тушиб цолган хотин-цизларга моддий, психологик, тиббий ёрдам курсатиш, улар-ни уй-жой ва иш билан таъминлаш, гендер борасида амалга оширилаётган ислоуотлар ва уларнинг истицболлари, цабул цилинган норматив-ууцуций уужжатлар ва уларнинг ауамияти ёритиб берил-ган, ечимини кутаётган муаммолар тащил цилинган. Президент Ш. Мирзиёевнинг Олий Мажлисга мурожаатномасидаги ушбу масалалар юзасидан ауамият царатилган жщатлар ва келажакдаги вазифалар уацида маълумот берилиб, камбагалликни камайтириш, тадбиркорлик ташаббусларини цуллаб-цувватлаш, ёшлар бандлигини таъминлаш, уларга муносиб иш шароитларини яратиш, олий таълим билан ёшларни, хусусан, хотин-цизларни цамраб олиш ва гендер тенгликни таъминлашнинг ууцуций асосларини такомиллаштириш каби вазифалар ва уларни уал этиш буйича таклифлар билди-рилган.

Калит сузлар: хотин-цизлар ууцуцлари, гендер, тенг ууцуцлилик, Президент мурожаатномаси, хо-тин-цизлар ва эркаклар учун тенг ууцуц ва имкониятлар.

Гаффарова Шахноза

докторант Ташкентского государственного юридического университета

ВОПРОСЫ ЗАЩИТЫ ПРАВ ЖЕНЩИН Б ГОД ПОДДЕРЖКИ МОЛОДЕЖИ И УКРЕПЛЕНИЯ ЗДОРОВЬЯ НАСЕЛЕНИЯ

Аннотация. В статье описаны вопросы социальной защиты женщин в обновляемом Узбекистане, обеспечения гендерного равенства, расширения участия женщин в управлении государством, оказания материальной, психологической и медицинской помощи обездоленным женщинам, обеспечения их жильем и работой, гендерныхреформ и их перспектив, а также освещаются принятые нормативные и правовые документы и их значение, анализируются проблемы, которые ожидают своего решения. Высказаны предложения по решению задач по совершенствованию правовой базы в таких сферах, как сокращение бедности, поддержка предпринимательства, обеспечение занятости среди молодежи, создание достойных условий труда, охват высшего образования молодыми людьми, особенно женщинами, и обеспечение гендерного равенства, на которые обратил свое внимание Президент Ш. Мирзиёев в своем Послании Олий Мажлису.

Ключевые слова: права женщин, гендер, равноправие, Послание Президента, равные права и возможности для женщин и мужчин.

Gaffarova Shakhnoza

Doctoral Student, Tashkent State University of Law

ISSUES OF WOMEN'S RIGHTS PROTECTION IN THE YEAR OF YOUTH SUPPORT

AND PUBLIC HEALTH PROMOTION

Abstract. This article describes the social protection of women in renewed Uzbekistan, ensuring gender equality, increasing women's participation in government, providing material, psychological and medical assistance to disadvantaged women, providing them with housing and work, as well as gender reforms and their prospects, highlights the adopted regulatory and legal documents and their meaning, analyzes the problems that await for their solution. The aspects and future tasks of the issues addressed by Sh. Mirziyoyev to the Oliy Majlis are discussed, and proposals are made to address the challenges of improving the legal framework in such areas as poverty reduction, support for entrepreneurship, employment among young people, the creation of decent working conditions, coverage of higher education by young people, especially women, and ensuring gender equality.

Keywords: Women rights, gender, equality, equal rights and opportunities for women and men, Address of the President to the Oliy Majlis.

Узбекистан Республикаси Президенти Ш. Мирзиёев мазкур йилдаги Олий Мажлисга мурожаатномада давлат сиёсатининг келгуси та-раккиётини, ижтимоий-иктисодий ривожланиш-нинг устувор йуналишларини, халкимизнинг хаёт тарзи ва фаровонлигини янада оширишнинг хамда мустахкам халкаро хамкорликнинг долзарб масалаларини мухокама килар экан, эришилган ютукларни эътироф этди, йул куйилган камчи-ликларни тахлил килиб, келгуси вазифаларни белгилади. Энг асосийси, келаётган янги йилни "Ёшларни куллаб-кувватлаш ва ахоли саломатли-гини мустахкамлаш йили" деб номлашни таклиф этди ва бу бежизга эмас, назаримизда.

Бир карашда, биргина ёшлар хукук ва ман-фаатларини химоя килиш, уларни куллаб-кувват-лаш ва согликни саклаш сохасини тубдан ислох килиш масалалари кун тартибига олиб чикилди дейиш мумкин. Аммо кузатувларимиз мана шу йиллар давомида йил номланиши Узбекистон Рес-публикасини янада ривожлантириш буйича Хд-ракатлар стратегиясида белгиланган 5 та асосий устувор йуналишдаги сохаларни ривожлантириш ва ушбу йуналишларда туб ислохотлар амалга оширилаётганлигини курсатади.

Бу йил хам мурожаатномада мана шу икки сохани ривожлантириш билан узвий боглик бош-ка бир катор сохалар - давлат бошкаруви, суд-хукук, иктисодиёт, халкаро хамкорлик, инвестиция хамда ижтимоий сохаларни, жумладан, банд-

лик, уй-жой, банк-кредит, солщ, таълим, туризм, ^урилиш, фармацевтика ва бош^а куплаб соха-ларнинг хам ривожига тухталиб утилган ва истщ-болли масалаларга эътибор ^аратилган.

Узбекистон Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегиясининг "Ахо-лини ижтимоий химоя ^илиш ва согликни саклаш тизимини такомиллаштириш, хотин-^изларнинг ижтимоий-сиёсий фаоллигини ошириш" деб ном-ланган 4.2-бандида белгилаб берилган устувор ва-зифалар, хусусан, хотин-^изларни ижтимоий химоя ^илиш, уларнинг гендер тенглигини таъмин-лаш, давлат бош^арувидаги иштирокини ошириш, огир ахволга тушиб долган хотин-^изларга моддий, психологик, тиббий ёрдам курсатиш, уларни уй-жой ва иш билан таъминлаш, оилавий ^адриятларни мустахкамлаш, оилада маънавий мухит бар^арорлигини таъминлаш [1] борасида-ги амалга оширилаётган ишлар натижасида хо-тин-^изларни ижтимоий химоя ^илиш масаласи янги бос^ичга кутарилди.

Мухими шуки, бу йил ижтимоий ху^у^лари-миз химоясига, ахоли саломатлиги мустахкам-ланишига ва соханинг тубдан такомиллаштири-лишига ^аратилган. "2020 йил ахолини ижтимоий химоя ^илиш борасида туб бурилиш йили булди десак муболага булмайди [2]", - деб таъ-кидлади давлат рахбари мурожаатномада. Жо-рий йил хам аввалги йилнинг мантилий давоми булмовда.

Сунгги турт йилда хотин-цизлар манфаатла-ригадоир халцаро стандартлар асосида 24 тамеъё-рий-хуцуций жужжат цабул цилинди. Шу ца-торда 2030 йилгача гендер тенглигига эришиш стратегияси хам ишлаб чицилди.

Жумладан, 2015 йилда БМТ Бош Ассамблея-сининг 70-сон резолюциясига асосан 2030 йил-га цадар 17 йуналишдаги Барцарор ривожланиш мацсадлари ишлаб чицилди. Узбекистонда БРМ ижросини таъминлаш юзасидан Узбекистон Рес-публикаси Вазирлар Махкамасининг "2030 йилгача булган даврда барцарор ривожланиш сохасида миллий мацсад ва вазифаларни амалга ошириш чора-тадбирлари тугрисида'ги царори цабул ци-линди ва унга асосан миллий мацсад ва вазифа-ларни амалга ошириш буйича Бош вазир уринбо-сари рахбарлигида Мувофицлаштирувчи кенгаш фаолият олиб бормоцда.

Хозирда камбагалликни камайтириш, даромад тенгсизлигини бартараф этиш, самарали банд-ликни ошириш хамда эркак ва хотин-цизларни му-носиб иш билан таъминлаш учун цонуний асос-ларни яратиш ва мавжудларини такомиллашти-риш долзарб вазифаларимиздан булиб турибди. Бунинг учун, назаримизда, "Яшаш минимуми тугрисида'ги, "Минимал ижтимоий стандартлар тугрисида'ги цонунларни цабул цилишимиз ло-зим. Сабаби БРМ мацсадлари бизнинг миллий манфаатларимиз ва мамлакатимизнинг стратегик вазифаларига тулиц хамохангдир.

Бугунги янгиланаётган Узбекистонда амалга оширилаётган ислохотлар демократик хуцуций давлат цуришнинг тамал тошини цуй-ган, кучли фуцаролик жамияти такомиллашти-ришни мацсад цилган. Асл демократиянинг мохияти хам шундаки, у барча инсонларга, шу билан бирга хар бир шахсга унинг жинси, ирци, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чициши, эътицоди, шахси ва ижтимоий мавцеидан цатъи назар, давлат томонидан тенг хуцуцлар ва эр-кинликлар билан бирга тенг имкониятларни тацдим этади, хуцуцлар тенглиги химояси ка-фолатланади.

Бу йилдаги мурожаатномада хотин-цизлари-миз хуцуцларини химоя цилиш, камбагаллик-ни камайтириш, ёшлар бандлигини таъминлаш, уларга муносиб иш шароитларини яратиш, тад-биркорликни цуллаб-цувватлаш масалаларига хам алохида эътибор царатилди.

Аввало, ахолининг муайян цатлами уртаси-да камбагаллик мавжудлиги биринчи марта тан олиниб, уни цисцартириш буйича кенг цамровли ишлар бошланди. Барча туман ва шахарларда, хар бир махаллада эхтиёжманд оилалар, аёллар ва ёшлар билан манзилли ишлаш буйича мут-лацо янги тизим - "темир дафтар" тизими жорий этилиб, камбагалликни цисцартириш борасида комплекс ёндашув ва ностандарт усуллар жорий этилди ва бу борада келгусида тулиц ишга туша-диган "Ижтимоий реестр"да "темир дафтар"даги барча маълумотлар цамраб олиниб, эхтиёжманд оилаларга 30 дан зиёд ижтимоий хизматлар электрон шаклда курсатилиши цайд этилди.

Дархацицат, камбагаллик масаласи илгари Узбекистонда расмий тан олинмаган огрицли муаммолардан бири булиб келган булса, бугунги кунга келиб уни батамом йуцотиш масалалари кун тартибига куйилди. Зеро Алфред Маршал таъки-длаганидек, ицтисодий тадцицотларнинг асосий ва олий мацсади камбагалларга ёрдам беришдан иборатдир [3].

Ижтимоий химояга мухтож хотин-цизларни цуллаб-цувватлаш мацсадида утган йили тижо-рат банклари хамда Хотин-цизларни ва оилани цуллаб-цувватлаш жамоат фонди маблаглари хи-собидан 172 мингдан ортиц аёлларга уз тадбиркор-лик фаолиятини бошлаш учун 4,9 трлн сум кре-дитлар ажратилди. Бундан ташцари, хотин-цизлар бандлигини таъминлаш ва тадбиркорликка кенг жалб этиш мацсадида аёллар учун жами 170 минг-га яцин иш урни яратилди [4].

Хозирда ижтимоий ахволи ва турмуш ша-роити огир, ишсиз ва ижтимоий фаол булмаган хотин-цизларни хар томонлама ижтимоий цул-лаб-цувватлаш ва химоя цилиш, уларга давлат томонидан манзилли тарзда кумаклашиш тизи-ми жорий этилди [5]. Бу борада Узбекистон Рес-публикаси Вазирлар Махкамасининг 2021 йил 8 январдаги "Хотин-цизларни ижтимоий цул-лаб-цувватлаш буйича цушимча чора-тадбирлар тугрисида"ги царори цабул цилинди.

Кам таъминланган оилаларни уй-жой билан таъминлаш буйича ишлар кулами кенгайтирила-ди. 2,4 трлн сум ипотека кредити буйича дастлаб-ки туловни тулаш ва ипотека фоиз ставкаларини субсидиялаш учун 27 минг оилага (жорий йилга нисбатан 2,5 баравар куп) йуналтирилади. Бу кам таъминланган оилаларни цуллаб-цувватлаш ва кам-

багалликни камайтиришга каратилган комплекс чора-тадбирларнинг мантикий давоми булади [6].

Албатта, Узбекистон фукаролари каерда булмасин, уларнинг конституциявий хукуклари ишончли химоя килинмокда. Узбекистон Рес-публикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг бе-восита назорати остида "Мехр" операциясининг навбатдаги боскичи амалга оширилди. Суриянинг жанговар харакатлар олиб борилаётган худудла-ридан 98 нафар юртдошларимиз, яъни 25 нафар аёл ва 73 нафар бола ватанимизга кайтарилди [7].

Эслатиб утишимиз уринлики, биринчи операция давомида 156 нафар, иккинчи операция давомида 64 нафар бола Якин Шаркдаги харбий тукнашувли худудлардан Ватанга кайтганди [8]. Бу хам дунёда иктисодий огир вазият вужудга келган холат - пандемия шароитига карамасдан хотин-кизларга, шунингдек, болаларга курсати-лаётган эътиборнинг ёркин намунасидир.

Ривожланишнинг асосини илм-фан ташкил этишини кундалик хаётимиз курсатиб турибди. Бугунги ракамлаштириш ва инновацияларни ри-вожлантириш шароитида таълим масалаларига тухталмасдан иложимиз йук. Сабаби шундаки, "учинчи ренессанс" пойдеворини яратиш, ахоли турмуш фаровонлигини ошириш, камбагалликни камайтиришда, жамиятимиз ривожи, Узбекистон-нинг халкаро имиди ва жахон хамжамиятида тут-ган урнини оширишда таълимнинг, айникса, олий таълим билан ёшларни, хусусан, хотин-кизлари-мизни камраб олишни янада ошириш алохида эъти-борга молик.

Дархакикат, олий таълим билан камраб олиш аёлларнинг эркаклар билан мехнат бозорида рако-батга кириша олишига имкон беради, оила бюдже-ти даромади купайишига, жамият ривожи, турмуш фаровонлиги ошишига, пировардида ахолининг кам таъминланганлик даражасини пасайтириш хамда кашшокликни йукотишга хизмат килади.

Мурожаатномада олий таълим муассасалари, хусусан, хорижий ва хусусий олий таълим муас-сасаларининг сони салмокли равишда ошганли-ги, олий таълимга кабул параметрлари 2016 йилга нисбатан 2,5 баробарга усганлиги, ёшларимизни олий таълим билан камраб олиш даражаси 9 фоиз-дан 25 фоизга етганлиги, эхтиёжманд оилалар-нинг мингга якин кизлари илк бор олий укув юрт-ларига алохида давлат грантлари асосида кабул килинганлиги кайд этилди.

Шунингдек, "Олий укув юртларига кабул ки-лишда эхтиёжманд оилалар кизлари учун грант-лар сонини 2 баробарга купайтириб, 2 мингтага етказамиз. Аъло бахоларга укиётган, ижтимоий химояга мухтож кизлар учун махсус стипендия-лар жорий этилади [9]", - деб таъкидлади Прези-дентимиз.

2019-2020 укув йили бошидаги ОТМнинг талабалар тугрисидаги маълумотларига эъ-тибор каратадиган булсак, бу сохада ижобий курсаткичлар кайд этилганини кузатишимиз мумкин. Республика буйича олий таълимдаги талабаларнинг умумий сони 440991 нафарни ташкил этган булиб, шундан 202537 нафарини (46 фоиз) хотин-кизлар ташкил этди. Вахолан-ки, 2014-2015 укув йилида эса бу курсаткич 38 фоизни ташкил этган эди. Вилоятлар кесимида кузатадиган булсак, хотин-кизлар улуши Навоий вилоятида - 60 фоиздан, Сирдарё вилоятида -56 фоиздан, Сурхондарё вилоятида - 55 фоиз-дан купрокни, Хоразм ва Фаргона вилоятларида эса 54 фоизни ташкил этмокда [10]. Бу курсат-кичлар, албатта, кувонарли хол, лекин хеч кимга сир эмаски, хотин-кизлар эркакларга нисбатан кам хак туланадиган касб ва хизмат курсатиш сохаларида фаолият юритади. Уларнинг моддий ва маънавий карамлиги, даромаддаги тенгсиз-лик тегишли равишда кам таъминланганлик билан боглик муаммоларнинг келиб чикиши-га сабаб булади. Хотин-кизлар томонидан тан-ланган касбларни барча уринларда хам ихтиё-рий деб булмайди. Олий таълимда хотин-кизлар улушининг ошгани кузатилса-да, мехнат бозори-да хозирги кунгача сакланиб колаётган "аёлларга хос" ва "эркакларга хос" касб мутахассисликлари-да аник гендер асимметрияси сакланиб колмокда, яъни аёлларнинг таълим, согликни саклаш, ижтимоий хизматлар, санъат ва маданиятда, эркак-ларнинг эса курилиш, молия, транспорт, алока, хукукшунослик, саноатда баланд хак туланади-ган секторларда купчиликни ташкил этаётганли-гини кузатамиз.

Назаримизда, кушимча тадбирларни амалга оширишни айнан:

ушбу йуналишлардаги ОТМда, яъни баланд хак туланадиган секторларда хотин-кизлар улу-шини ошириш;

сиртки, кечки ва масофавий таълим олишга кенг йул очиш;

ногирон, ижтимоий кумакка мухтож, боцувчи-сини йуцотган ва кам таъминланган оила цизлари-га алохида турдаги цушимча квота ажратиш;

ногирон, ижтимоий кумакка мухтож, боцув-чисини йуцотган ва кам таъминланган оилаларга алохида квота ажратиш;

хотин-цизлар кам таълим олаётган ОМТ-га жалб этишда ОАВдан фойдаланиб таргибот ишларини амалга ошириш;

истеъдодли цизларни давлат гранти асосида уцитиш ишларини амалга оширишда цушимча квоталар ажратишни ташкиллаштириш;

уцишни имтиёзли тамомлаган хотин-цизларни иш билан бандлигини ОТМ томонидан таъмин-лаш;

урта махсус, касб-хунар хамда янги касб ва мутахассисликни эгаллашда, хунар ургатишда давлат гранти улушини купайтириш, хусусий сек-торда текин ёки арзон хамда сифатли (хац эвазига касбга ургатиш хозирги кунда асосан МЧЖлар хиссасига тугри келмокда) касб эгаллашга кумак-лашиш;

ушбу амалиётни цуллаган МЧЖга солицни камайтириш ёки бошца турдаги имтиёзларни тац-дим этиш;

имкониятларини хисобга олиб, масофавий, таълимдан ёки асосий ишдан ажралмаган холда мехнат цилиш билан бир цаторда касб урганиш, янги сохаларни узлаштиришга имконият яратиш лозим.

Эътиборли жихатлардан яна бири шундаки, келгусида илм-фан сохасида олийгохлар ва илмий ташкилотлардаги докторантлар сони 4,5 мингта-га етказилиб, бюджетдан цушимча 240 млрд сум ажратилиши таъкидланди. Бу, албатта, илмий из-ланишлар олиб бораётган ёшларимиз учун кат-та имконият эшигини очади. Нуфузли хорижий университетлар, илмий ва инновацион марказлар билан алоцаларни кучайтириш, улар билан кадр-лар тайёрлаш буйича хамкорликни янада кенгай-тириш илмий фаолиятнинг нуфузини ошириши билан бирга унинг мамлакат ицтисодий ва ижтимоий ривожи учун нацадар ахамиятли эканлигини хам амалий тасдицлайди.

Мурожаатномада: "Она ва бола соглиги-га эътибор - жамиятга, келажакка эътибордир. Шу мацсадда кейинги йилдан бошлаб 15 ёшгача булган болалар ва хомиладор аёлларга 7 турда-ги витаминлар, болалар учун паразитар касал-

ликларга царши дори воситалари бепул тарцати-лади. Бу жараён билан 2021 йилда - 11 млн нафар, 2022 йилда - 17 млн нафар ахоли цамраб олинади ва бу ишларга 100 млрд сум маблаг йуналтирила-ди. Аёллар ва болаларни йод, темир, фолий кисло-таси, витаминлар ва паразитларга царши дорилар билан бепул таъминлаш орцали ахоли уртасида камцонлик 25 фоизга камайтирилади", - деб таъ-кидлади давлат рахбари.

Хотин-цизлар ва эркаклар тенг хуцуцлилиги -хуцуцларнинг тенглиги ва амалда хуцуцларни руёбга оширишда жамият ва давлатнинг барча сохаларида уларга тенг имкониятлар яратилиши билан изохланади. Хотин-цизлар ва эркакларнинг тенг хуцуцли эканлиги инсон хуцуцлари ва асосий эркинликларининг тенглиги тамойилларига асос-ланиши лозим.

Кейинги йилларда хотин-цизларнинг цонуний манфаатларини таъминлаш, цобилият ва сало-хиятини руёбга чицариш, оналик ва болалик-ни химоя цилиш, уларнинг жамият хаёти хамда ижтимоий-сиёсий хаётдаги фаоллигини кучайти-риш, царорлар цабул цилиш даражасидаги мавце-ни эгаллашига царатилган куплаб масалаларда се-зиларли амалий ва илмий тадцицот ишлари олиб борилмоцда.

Гендер муносабатларнинг самарали хал эти-лиши мамлакат тарацциётини таъминлашда ва халцаро муносабатларда мамлакат обрусининг янада юцори булишига хизмат цилади. Хотин-циз-ларнинг ижтимоий-ицтисодий ва хуцуций царам-лиги ижтимоий тенгсизлик ва зуравонликларнинг цурбонига айланишига сабаб булади. Хотин-циз-лар ва эркаклар уртасидаги ижтимоий муноса-батларни демократлаштириш, давлат ва жамият бошцарувида аёлларга муносиб урин ажратиш жараёнлари янгича ёндашувларни талаб цилади.

Хотин-цизларни цийнаётган куплаб ижти-моий-ицтисодий муаммоларга амалий ечим то-пиш мацсадида Касаба уюшмалари федерацияси бошчилигида мутасадди идоралар, банклар ва хо-кимликлар томонидан жойларда уйма-уй юриб, 6 миллиондан ортиц хотин-цизларнинг муаммолари пухта урганилди ва шу асосда "Аёллар дафтари" шакллантирилмоцда.

Мурожаатномада Ш. Мирзиёев: "Давлат ва жамият бошцарувида аёлларнинг урни ва мав-цеини янада мустахкамлаш -ислохотларимизнинг энг устувор йуналишларидан биридир", - деб таъ-

кидлади хамда хотин-кизларнинг жамият хаё-тидаги урни ва нуфузини ошириш, уларга янги имкониятлар яратиш буйича навбатдаги кадам сифатида хаётни ва аёллар муаммоларини яхши биладиган, фаол ва ташаббускор опа-сингиллари-миздан иборат Республика Хотин-кизлар жамоат-чилик кенгашини ташкил этишни таклиф килди.

Шунингдек, аёлларнинг бизнес сохасидаги лойихаларини куллаб-кувватлаш хамда жойларда аникланган хотин-кизлар муаммоларини хал этиш учун бюджетдан кушимча равишда 1 триллион сумдан зиёд маблаг йуналтирилиши, бунинг учун Халк банки томонидан жойларда хотин-кизларни тадбиркорликка укитиш, бизнесга оид намунавий режалар ишлаб чикиш ва кредит олишда уларга амалий ёрдам курсатишнинг янги тизими жорий этилиши белгилаб олинди.

Давлат ва жамият бошкарувининг барча соха-ларида гендер сиёсатни таъминлаш ва унинг аф-залликларини кенг таргиб килиш гендер тенглик-ни таъминлашга, гендер мувозанатни таъминлаш оркали эса фаровонликка эришиш мумкин. Жа-моатчиликнинг аник максадга йуналтирилган ха-ракатлари, давлатнинг куллаб-кувватлаши гендер тенгликни таъминлашда мухим ахамиятга эга.

Давлат бошкаруви сохасида олиб борилаётган демократик ислохотлар жараёнида хотин-кизлар ва эркаклар уртасида тенгликни таъминлашга каратилган меъёр ва нормаларга эътибор кара-тиш, хотин-кизлар макомини ошириш, улар-нинг хукукларини кенгайтириш ислохотларнинг ажралмас кисми булиши лозим.

Шуни таъкидлаш жоизки, гендер муносабат-лардаги муаммоларни хал этиш давлат ва жамият-нинг демократик талаблар асосида ривожланиши-га хизмат килади. Жамиятда гендер муносабатлар-ни шакллантириш жараёнларида мамлакатнинг ижтимоий, тарихий тажрибасига таяниш хамда давлат бошкарувининг демократик талабларига асосланиш керак.

Хулоса урнида айтиш мумкинки, давлати-миз рахбари таъбири билан айтганда, барчамиз "Янги Узбекистонда эркин ва фаровон яшай-лик!" деган ягона максад атрофида бирлашиб, мурожаатномада жамият ва давлатимизни янада ривожлантиришга каратилган устувор йунали-шлар буйича белгиланган вазифаларни алохида масъулият ва жавобгарликни чукур хис этган холда ижро этилишини таъминламогимиз ло-зим.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати

1. Узбекистон Республикаси Президентининг "Узбекистан Республикасини янада ривожлантириш буйича Харакатлар стратегияси тугрисида'ги фармони. - Т.: Адолат, 2018. - Б. 22-23.

2. // «Халк сузи» газетасининг 2020 йил 30 декабрь 276-сони.

3. https://review.uz/oz/post/uzbekistan-izbral-model-gosudarstvennoy-politiki-sootvetstvuyushey-koncep-cii-chestnoy-spravedlivosti-ceir

4. https://archive.sendpulse.com/u/NzQxMDYyMg==/315fy/

5. // Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 09/21/2/0003-сон 09.01.2021.

6. https://review.uz/oz/post/prezident-otmetil-aktualnost-usileniya-socialnoy-zashit-naseleniya-vsleduyu-shem-godu

7. https://xs.uz/uzkr/46025

8. https://uzreport.news/society/operatsiya-mehr-3-25-jenshin-i-73-rebenka-vozvrasheni-iz-sirii-v-uzbe-kistan

9. // «Куч адолатда» газетасининг 2020 йил 30 декабрь 51-сони. - https://t.me/gazetalar_sharhi 10/ file:///C:/Users/user/Downloads/3.3%20info_0TM_uzb.pdf

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.