Научная статья на тему 'ВИРУС ЭТИОЛОГИЯЛИ ЖИГАР ЦИРРОЗИ БЕМОРЛАРИДА СПОНТАН БАКТЕРИАЛ ПЕРИТОНИТ БИЛАН АСОРАТЛАНИШНИНГ ПРОФИЛАКТИКАСИ ВА ДАВОСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

ВИРУС ЭТИОЛОГИЯЛИ ЖИГАР ЦИРРОЗИ БЕМОРЛАРИДА СПОНТАН БАКТЕРИАЛ ПЕРИТОНИТ БИЛАН АСОРАТЛАНИШНИНГ ПРОФИЛАКТИКАСИ ВА ДАВОСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
152
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Спонтан бактериал перитонит / жигар циррози / лапароцентез / асцитик суюқлик. / Spontaneous bacterial peritonitis (SBP) / cirrhosis / laparocentesis / ascetic fluid.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Мухаммадиева, Мушарраф Иброхимовна

Вирус этиологияли жигар циррози беморларида спонтан бактериал перитонит билан асоратланишнинг профилактикаси ва давосини такомиллаштириш ўрганилди. Барча беморлар қабул қилинганда асцитик суюқликдаги нейтрофиллар сонини ҳисоблаш билан бирга диагностик лапароцентез ўтказилди ва озуқа муҳитларда экилди. Диспетик белгилар-60.3%, тана ҳарорати кўтарилиши-37.9%, етилмаган шакллар пайдо бўлиши билан кузатиладиган лейкоцитоз-48.2% каби белгилар СБП нинг кўп учрайдиган белгилари сифатида рўйхатга олинди. Клиник белгилари маълум СБП (n=37) 17 (45.9%) беморларнинг асцитик суюқликда нейтрофиллар (ПЯЛ≥250кл/мм³), бошқаларида (n=20) (54.1%) беморда (≤250кл/мм³) аниқланди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — Мухаммадиева, Мушарраф Иброхимовна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

IMPROVING THE PREVENTION AND TREATMENT OF COMPLICATIONS OF SPONTANEOUS BACTERIAL PERITONITIS IN PATIENTS WITH LIVER CIRRHOSIS OF VIRAL ETIOLOGY

The clinical and laboratorical characteristics of spontaneous bacterial peritonitis with cirrhosis of the liver of viral etiology were studied. A total of 58 (32 (55.2%) men and 26 (40.6%) women) patients with cirrhosis of the liver of viral etiology aged 30 to 69 years were examined. Upon admission, all patients underwent diagnostic laparocentesis, followed by counting the number of neutrophils in the AF and plating on culture media. It was established in the examined patients that cirrhosis with HCV markers was most frequently encountered. An analysis of the infection factors in the examined patients with liver cirrhosis with complicated SBP showed that problems associated with parenteral interventions were noted by 67.3% and the source of infection was not established in 24.1% of patients. The most common signs of SBP were dyspeptic symptoms-60.3%, fever-37.9%, leukocytosis with the appearance of immature forms of leukocytes-48.2%.

Текст научной работы на тему «ВИРУС ЭТИОЛОГИЯЛИ ЖИГАР ЦИРРОЗИ БЕМОРЛАРИДА СПОНТАН БАКТЕРИАЛ ПЕРИТОНИТ БИЛАН АСОРАТЛАНИШНИНГ ПРОФИЛАКТИКАСИ ВА ДАВОСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

УДК 616.98-036-07-08:578.834.11

ВИРУС ЭТИОЛОГИЯЛИ ЖИГАР ЦИРРОЗИ БЕМОРЛАРИДА СПОНТАН БАКТЕРИАЛ ПЕРИТОНИТ БИЛАН АСОРАТЛАНИШНИНГ

ПРОФИЛАКТИКАСИ ВА ДАВОСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Мухаммадиева Мушарраф Иброхимовна

Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти muxammadiyevamusharraf@gmail. com

АННОТАЦИЯ

Вирус этиологияли жигар циррози беморларида спонтан бактериал перитонит билан асоратланишнинг профилактикаси ва давосини такомиллаштириш урганилди.

Барча беморлар цабул цилинганда асцитик суюцликдаги нейтрофиллар сонини уисоблаш билан бирга диагностик лапароцентез утказилди ва озуца мууитларда экилди. Диспетик белгилар-60.3%, тана уарорати кутарилиши-37.9%, етилмаган шакллар пайдо булиши билан кузатиладиган лейкоцитоз-48.2% каби белгилар СБП нинг куп учрайдиган белгилари сифатида руйхатга олинди. Клиник белгилари маълум СБП (n=37) 17 (45.9%) беморларнинг асцитик суюцликда нейтрофиллар (ПЯЛ>250кл/мм3), бошцаларида (n=20) (54.1%) беморда (<250кл/мм3) аницланди.

Калит сузлар: Спонтан бактериал перитонит, жигар циррози, лапароцентез,асцитик суюцлик.

IMPROVING THE PREVENTION AND TREATMENT OF COMPLICATIONS OF SPONTANEOUS BACTERIAL PERITONITIS IN PATIENTS WITH LIVER CIRRHOSIS OF VIRAL ETIOLOGY

Mukhammadieva Musharraf Ibrokhimovna

Bukhara State Medical Institute named after Abu Ali ibn Sino. muxammadiyevamusharraf@gmail.com

ABSTRACT

The clinical and laboratorical characteristics of spontaneous bacterial peritonitis with cirrhosis of the liver of viral etiology were studied. A total of 58 (32 (55.2%) men and 26 (40.6%) women) patients with cirrhosis of the liver of viral etiology aged 30 to 69 years were examined. Upon admission, all patients underwent diagnostic laparocentesis, followed by counting the number of neutrophils in the AF and plating on culture media. It was established in the examined patients that cirrhosis with HCV markers was most frequently encountered. An analysis of the

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

infection factors in the examined patients with liver cirrhosis with complicated SBP showed that problems associated with parenteral interventions were noted by 67.3% and the source of infection was not established in 24.1% of patients. The most common signs of SBP were dyspeptic symptoms-60.3%, fever-37.9%, leukocytosis with the appearance of immature forms of leukocytes-48.2%.

Key words: Spontaneous bacterial peritonitis (SBP), cirrhosis, laparocentesis, ascetic fluid.

СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ПРОФИЛАКТИКИ И ЛЕЧЕНИЯ ОСЛОЖНЕНИЙ СПОНТАННОГО БАКТЕРИАЛЬНОГО ПЕРИТОНИТА

У БОЛЬНЫХ ЦИРРОЗОМ ПЕЧЕНИ ВИРУСНОЙ ЭТИОЛОГИИ

Мухаммадиева Мушарраф Иброхимовна

Бухарский Государственный Медицинский институт имени

Абу Али ибн Сино. muxammadiyevamusharraf@gmail .com

АННОТАЦИЯ

Изучено клинико-лабораторная характеристика спонтанного бактериального перитонита при циррозе печени вирусной этиологии. Обследовано 58 ( 32(55,2%) мужчин и 26 (40,6%)женщин) пациентов с циррозами и печени вирусной этиологии в возрасте от 30 до 69 лет.

Всем больным при поступлении проводился диагностический лапароцентез с последующим подсчетом числа нейтрофилов в АЖ и посевом на культуральные среды. Установлено у обследованных больных наиболее часто встречались цирроз печени с маркерами HCV. Анализ факторов инфицирования у обследуемых больных циррозом печени с осложненным СБП показали, что проблемы, связанные с парентеральным вмещательством отметили 67,3% а у 24,1% пациентов источник инфекции не установлен.

Наиболее часто регистировались такие признаки СБП, как диспептические явления-60,3%, лихорадка-37,9%, лейкоцитоз с появлением незрелых форм лейкоцитов-48,2%.

Ключевые слова: Спонтанный бактериальный перитонит (СБП), цирроз печени, лапароцентез, асцитический жидкость.

КИРИШ

Спонтан бактериал перитонит- декомпенсация боскичидаги жигар циррозининг огир полиэтиологик асорати хдсобланиб, ичак микрофлорасининг транслокацияси ва бактерияларнинг куп микдорда усиши асосида ривожланади. Бунинг натижасида корин парданинг яллигланиши, асцитик суюкликнинг

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(2), Feb., 2023

контаминацияси, системали яллигланиш реакцияси синдроми келиб чикади, бу эса уз навбатида сепсиснинг ривожланиши ва полиорган етишмовчилигига олиб келади.

СБП юкори даражадаги улим холати, кеч ташхис куйиш билан тавсифланади. Хрзирги кунга кадар етарли даражада «тез- тез учраб турадиган лекин камдан кам ташхисланадиган» жигар циррозининг асорати булиб хисобланади [1].

Утган асрнинг 60-йилларида биринчи марта СБП ни Гаролд Конн кайд килган. Уша даврда бу асорат билан улим х,олати тахминан 90% га етган. Тугри ташхислай олмаслик, уз вактида ва мос даво чораларининг курилмаганлиги улим даражасининг ошишига сабаб булган. Сунгги йилларда турли муаллифларнинг маьлумотларига кура, СБП нинг стационар шароитда даволаниши хисобига улим даражаси 20% дан 11% гача етган [2, 3,4].

СБПнинг асосий патогенетик омили булиб ичак бушлигидаги бактерияларнинг махаллий лимфа тугунларга, лимфага ва конга транслокацияси хисобланади. Шунингдек, СБПнинг ривожланишида портал ва корин бушлигидаги босимнинг ортиши, ингичка ичак бушлигидаги бактерияларнинг купайиб кетиши, ичак девори утказувчанлигининг ошиб кетиши, ичак транзитининг секинлашуви, махаллий иммун жавобнинг секинлашуви, жигар ретикулоэндотелиал тизимининг фагоцитар активлигининг бузилиши ва асцитик суюкликнинг химоя килиш хусусиятининг пасайиши кабилар мухим рол уйнайди [5,6,7].

СБП нинг кузгатувчилари комменсал тарзда яшашга мослашган микроорганизмлар хисобланиб, организм иммун тизими сусайганда узининг патогенетик хусусиятини намоён килади. Натижада системали яллигланиш реакцияси синдроми ва сепсис патогенезида хал килувчи ахамиятга эга иммун тизимнинг депрессив йуналишдаги дисфункциясини кучайтиради [8]. СБП ёмон натижалар билан боглик. Биринчи эпизоддан кейинги 40% беморлар бир йил яшайди. Даволаниш муолажаларига карамай буйракнинг уткир зарарланиши 54% беморларда, уткир жигар етишмовчилиги 35-60% беморларда учрайди [9, 10, 11].

Тадкикот максади. Вирус этиологияли жигар циррозида спонтан бактериал перитонитнинг замонавий клиник-лаборатор тавсифни урганиш.

Материал методлар

30 ёшдан 69 ёшгача булган вирус этиологияли жигар циррозида юзага келган спонтан бактериал перитонити булган 58 нафар бемор (32 (55.2%) эркак ва 26 (40.6%) аёл) текширувдан утказилди. Барча беморлар жигар циррози

Oriental Renaissance: Innovative, (E)ISSN:2181-1784

educational, natural and social sciences www.oriens.uz

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7 3(2), Feb., 2023

ташхиси куйилган. ИФА усули ёрдамида ВГВ вируси маркерлари (HBsAg, HBc-IgM IgG, HBeAg), BrD (HDV-IgG), ВГС (anti-HCV) аникданган беморлар текширув гурухига киритилган. Вирусларнинг сифатий, микдорий ва генотипик курсаткичлари Амплификатор DT LITE аппаратида, ПЗР усули ёрдамида аникланди.

Кузатув остидаги беморлар этиологик таксимоти 1-расмда келтирилган. Уларнинг орасида HBV-инфекцияси 20 нафар беморда, HCV- 27 нафар, HBV +HCV инфекция 6 нафар, HBV+HDV инфекция 5 нафарда аникланди.

50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

Жигар циррозини келтириб чикарувчи вирус маркерлари

HBV

HCV

HBV+HCV HBV+HDV

1-расм. Кузатув остидаги беморлар этиологик таксимоти (%).

НСУ генотипининг клиник хусусияти жигар циррози билан богликлиги урганилди. ПЗР тахлилида РНК-НСУ аникданган беморлар гурухи урганилди (33 нафар). Генотиплар урганилгандан сунг кейинги натижалар олинди: 1а тип 15 касалда, 1Ь тип 9 касалда, 3-генотип 6 касалда. Икки генотипнинг биргаликда 1Ь +3а тип 3 касалда аникланди.

Жигар циррози ташхисини тасдиклаш учун унинг этиологияси, компенсация ва асорат боскичи, клиник куриниши ва анамнези, кондаги биокимёвий тахлиллардан аспартатаминотрансфераза (АсАТ), аланинаминотрансфераза (АлАТ), ишкорий фосфатаза (ИФ), гамма-глютамилтранспептидаза (ГГТП), билирубин, холестерин, умумий оксил, оксил фракцияси, креатинин, мочевина, глюкоза, СРО MINDRAY ВА - 88А (Хитой) биокимёвий анализаторида аникланди.

Курсатилган барча тахлиллар асцитик суюкликдан урганилди хамда инструментал диагностика (УТТ, эластография) усули билан тасдикланди.

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

Жигар циррози боскичи билан фиброзланиш индексини МЕТАУЖ буйича классификацияланиб шкала хисобланди.

Барча беморлардан диагностик лапароцентез килиниб, олинган асцитик суюкликдан нейтрофиллар сони ва културал экма учун текширилди.

НАТИЖА ВА ТАХДИЛ

Асцит билан асоратланган жигар циррози ташхиси куйилган 58 нафар беморнинг клиник, биокимёвий комплекс текширувлар натижаси тахлил килинди. Эркак ва аёлларда ёш буйича фарклар деярли аникланмади.

Жигар циррози этиологияли СБП билан асоратланган беморларнинг инфицирланиш омили тахлили шуни курсатадики, хирургик даво ва кон хамда кон препаратларини куйишдан 22,4% беморлар, 20,7% беморлар анамнезида хирургик операциялар утказган, диагностик инструментам курикдан 19,0% беморлар, химояланмаган жинсий алока оркали 8,6% , 5,2% беморлар мунтазам стоматологик манипуляцияларни олган, 24,1% да инфекция манбаи аникланмади.

Кузатувдаги беморларда касалликнинг клиник куриниши умумий холсизлик (37) (63,8%), иштаханинг пасайиши (35) (60,3%), кунгил айниши ва кусиш (27) (46,6%), терида кичишиш (5) (8,6%), коринда огрик (35) (60,3%) кузатилган. Беморларнинг 22 нафарида (37,9% ) субфебрил температура, 3 (5,2%) нафарда яккол сариклик, 21 (36,2%) сезиларсиз сариклик. Спленомегалия 35 (60,3%), шиш 30 (51,7%) беморларда аникланди.

Кузатувдагиларнинг «кон томирли юлдузчалар» 37 (63,8%), палмар эритема 21 (36,2%), кизилунгач вена кон томирларнингварикоз кенгайиши 35

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(2), Feb., 2023

(60,3%) учради. Беморларнинг 23 (39,7%) нафарида бурнидан кон кетиши кузатилди. Вирус этиологияли жигар циррозида 31 (53,4%) да портал блок аникланди. 26 (44,8%) беморда хаво етишмаслик хисси, нафас олиш сони дакикага 30-40 та. 18 (31.0%) да тахикардия, пульс секин ритмик эшитилди. 5 (8.6%) беморларда карахтлик булиб шифокор саволларига кийинлик билан жавоб берди. Лаборатор курсаткичлар тахлил килинганда камконликнинг турли огир даражаси 37 беморда, ЭЧТ нинг ошиши 1/3 кисмида, АлАТ-22 та ва АсАТ-20 нафар беморда ошиши кузатилган. Умумий билирубиннинг секин кутарилиши 21 касалда, яккол кутарилиши 5 касалда кузатилди. Тимол пробасининг юкори курсаткичи 22 касалда, ишкорий фосфатаза фаоллигининг ошиши 5 касалда, протромбин индекси 37 касалда пасайди. Жигар циррози булганларнинг 30 таси сурункали холецистит, 17 тасида сурункали панкреатит аникланган. 12 касалда сурункали пиелонефрит, 5 нафарида ошкозон-ичак касалликлари аникланди.

СБП нинг одатда учрайдиган белгиларидан температура кутарилиши-37.9% (n=22), лейкоцитоз-48.2% (n=28), диспептик белгилар-60.3% (n=35).

Жигар циррози этиологияли СБП клиник белгилари буйича 2 гурухга булинди: симптомли n=37 (63.7%) ва симптомсиз n=21 (36.3%), Клиник белгилари маълум СБП (n=37) 17 (45.9%) беморларнинг асцитик суюкликда нейтрофиллар (ПЯЛ>250кл/мм3), бошкаларида (n=20) (54.1%) беморда (<250кл/мм3) аникланди.

ХУЛОСА

Кузатувдаги натижалар шуни курсатадики, одатда жигар циррози HCV-инфекция маркери билан учрайди. СБП белгилари каби диспептик белгилар-60.3%, температура-37.9%, етилмаган шаклли лейкоцитоз -48.2% кузатилди.

REFERENCES

1. Conn H.O. Spontaneous peritonitis and bacteremia in Laennec's cirrhosis caused by enteric organisms. A relatively common but rarely recognized syndrome \\ Ann. Intern. Med.-1964.-60:568-5802.

2. Винницкая Е.В., Осипов Г.А., Дроздов В.Н. и др. Диагностика спонтанного бактериального перитонита при циррозе печени// Экспериментальная и клиническая гастроэнтерология. 2008. №3.С. 18-24.,

3. Jepsen P. et al. Prognosis of patients with liver cirrhosis and spontaneous bacterial peritonitis \\ Hepatogastroenterology.-2003.-Vol.50.-P.2133-2136.

4. Merino Rodriguez B. et al. Prognostic value of a spontaneous bacterial peritonitis episode in cirrhotic patients in clinical practice\\ Gastroenterol. Hepatol.-2008.-Vol. 31(9).-P.560-565.

SJIF 2023 = 6.131 / ASI Factor = 1.7

3(2), Feb., 2023

5. Oblokulov, A. R., & Mukhammadieva, M. I. (2022). CLINICAL AND BIOCHEMICAL CHARACTERISTICS OF LIVER CIRRHOSIS PATIENTS OF VIRAL ETIOLOGY WITH SPONTANEOUS BACTERIAL PERITONITIS. Academicia Globe: Inderscience Research, 3(10), 210-216.

6. Ghassemi S., Garsia-Tsao G. Prevention and treatment of infections in patients with cirrhosis\\ Best Pract. Res. Clin. Gastroenterol.-2007.-Vol.21(1).-P.77-93.,

7. Облокулов, А. Р., Нарзиев, И. И., Абдуллаев, Т. У., & Облокулов, А. А. (2018). ВГВ лямблиоз билан кечган микс инфекцияда аллергик курсаткичларнинг ахдмияти. Тиббиетда янги кун, (2), 22.

8. Белобордова Н.В., Осипов Г.А. Гомеостаз малых молекул микробного происхождения и его роль взаимоотношениях микроорганизмов с хозяином// Вестник РАМН. 1999. № 16 (7). С. 25-31.

9. Мухаммадиева.М.И., Облокулов. А.А.(2022). Клинико-лабораторная характеристика пациентов циррозе печени вирусной этиологии со спонтанным бактериальным перитонитом//NEW DAY IN MEDICINE.-2022.P. 3-9.

10. Ong HS, Kang CI, Lee JA et al. Clinical significance and outcome of nosocomial acquisition of spontaneous bacterial peritonitis in patients with liver cirrhosis. Clin Infest Dis. 2009; 48(9):1230-1236.

11. Mukhtarova.SH.A. (2022). AGE-RELATED FEATURES OF CLINICAL MANIFESTATIONS OF GIARDIASIS // INTERNATIONAL JOURNAL OF MEDICAL SCIENCES AND CLINICAL RESEARCH.-2022.-P.17-21.

12. D'Amico G., Garsia-Tsao G., Pagliaro L. Natural history and prognostic indicators of survival in cirrhosis: a systematic review of 118 studies. J Hepatol. 2006; 44(1):217-231.

13. ASLONOVA, M. (2022). DETERMINATION OF SUICIDALITY AGAINST THE BACKGROUND OF PARASITIC DISEASES IN CHILDREN. International Journal of Philosophical Studies and Social Sciences, 2(2), 9-12.

14. Mukhammadieva M.I. (2022). Modern Clinical and Biochemical Characteristics of Liver Cirrhosis Patients of Viral Etiology with Spontaneous Bacterial Peritonitis //Texas Journal of Medical Science. - 2022.- P. 86-90.

15. Keldiyorova Z. D. Analysis of the results of immunological examination in infectious мononucleosis in Children // Middle european scientific bulletin. Europea, - 2022. - Vol. 23. - Р.255-258.

16. Элмурадова А.А., Санакулова С.А., Жалилова А.С. Оптимизатция терапии болных хроническим лямблиозом с применением "Клинтаб". Журнал гепато-гастроэнтерологичуских исследований. № 1 2021-С-83-89

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.