Научная статья на тему 'ВИКТОРИАН АДИБА ШАРЛОТТА БРОНТЕ ИЖОДИДА ҚУШ РАМЗИНИНГ ТАСВИРЛАНИШИ'

ВИКТОРИАН АДИБА ШАРЛОТТА БРОНТЕ ИЖОДИДА ҚУШ РАМЗИНИНГ ТАСВИРЛАНИШИ Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

102
45
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
викториан адиба / рамз / қуш / асар / характер / табиат / тасвир / Victorian writer / symbol / bird / novel / character / nature / description

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Хулкар Мухаммедова

Мазкур мақоламизда Англия қироличаси Виктория (1837-1901) хукмдорлик қилган даврда ижод қилган адиба Шарлотта Бронте ижоди таҳлил этилган. Инглиз адабиѐтида Шарлотта Бронте ижоди кўплаб тадқиқотчилар томонидан ўрганилганлигига қарамай тадқиқотлар ҳануз олиб борилмоқда. Адибанинг жаҳон адабиѐтининг классик намунаси сифатида эътироф этилган асарлари бугунги кунда ҳам китобхонлар томонидан мутоола қилинмоқда. Шарлотта Бронте ижоди рамзлар тасвирига жуда бойдир. Хусусан “Жейн Эйр” асарида қуш рамзлари жуда кўп учрайди. Бир тарафдан ѐзувчи қушларни табиат манзарасида тасвирласа, иккинчи тарафдан қаҳрамон характерини очиб беришда маҳорат билан фойдаланган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE SYMBOL OF A BIRD IN THE NOVELS OF VICTORIAN WRITER CHARLOTTE BRONTE

This article focused on the works of Charlotte Bronte in Victorian period in English literature. Despite the fact that the work of Charlotte Bronte in English literature has been studied by many researchers, even today studies are still being conducted. Her works, considered as a classic example of world literature, and novels are reading today by readers. Charlotte Bronte's novels are very rich image of symbols. In particular, the bird symbols in the work "Jane Eyre" pretty much described. On the one hand, the writer skillfully used the symbols of birds to reveal the image of bird in the landscape of nature, and the character of the hero

Текст научной работы на тему «ВИКТОРИАН АДИБА ШАРЛОТТА БРОНТЕ ИЖОДИДА ҚУШ РАМЗИНИНГ ТАСВИРЛАНИШИ»

ВИКТОРИАН АДИБА ШАРЛОТТА БРОНТЕ ИЖОДИДА ЦУШ РАМЗИНИНГ ТАСВИРЛАНИШИ

Хулкар Мухаммедова

Узбекистан давлат жахон тиллари университети hulkar_m@yahoo .com

АННОТАЦИЯ

Мазкур маколамизда Англия кироличаси Виктория (1837-1901) хукмдорлик килган даврда ижод килган адиба Шарлотта Бронте ижоди тахлил этилган. Инглиз адабиётида Шарлотта Бронте ижоди куплаб тадкикотчилар томонидан урганилганлигига карамай тадкикотлар хануз олиб борилмокда. Адибанинг жахон адабиётининг классик намунаси сифатида эътироф этилган асарлари бугунги кунда хам китобхонлар томонидан мутоола килинмокда. Шарлотта Бронте ижоди рамзлар тасвирига жуда бойдир. Хусусан "Жейн Эйр" асарида куш рамзлари жуда куп учрайди. Бир тарафдан ёзувчи кушларни табиат манзарасида тасвирласа, иккинчи тарафдан кахрамон характерини очиб беришда махорат билан фойдаланган.

Калит сузлар: викториан адиба, рамз, куш, асар, характер, табиат, тасвир

THE SYMBOL OF A BIRD IN THE NOVELS OF VICTORIAN WRITER

CHARLOTTE BRONTE

ABSTRACT

This article focused on the works of Charlotte Bronte in Victorian period in English literature. Despite the fact that the work of Charlotte Bronte in English literature has been studied by many researchers, even today studies are still being conducted. Her works, considered as a classic example of world literature, and novels are reading today by readers. Charlotte Bronte's novels are very rich image of symbols. In particular, the bird symbols in the work "Jane Eyre" pretty much described. On the one hand, the writer skillfully used the symbols of birds to reveal the image of bird in the landscape of nature, and the character of the hero.

Keywords: Victorian writer, symbol, bird, novel, character, nature, description

КИРИШ

Жахон адабиётида рамзларни тасвирлаш услуби жуда куп адиб ва адибалар ижодида учрайди. Ёзувчилар рамзларни турли услублар билан тасвирлайдилар. Рамз бу имо, ишора ва имлаш маъносини англатиб, кучим турларидан биридир. У факат шартли равишда ва матн доирасида кучма маъно касб этувчи суз ёки суз бирикмаси, образлилик туридир. Хусусан инглиз адибаси Шарлотта Бронте ижоди рамзлар тасвирига жуда бой хисобланади. Шарлотта Бронте Англиянинг Йоркшир графлиги Торнтонда 1816 йилнинг 21 парелида таваллуд топган. Адибанинг "Укитувчи" (The Professor 1845), "Жейн Эйр" (Jane Eyre 1847), "Ширли" (Shirley 1848), "Виллет" (Villette 1852) каби йирик асарлари ва битта тугалланмаган "Эмма" (Emma) асари мерос булиб колди. Шарлотта Бронте уз асарларида рамзлардан унумли фойдаланибгина колмай улардан махорат билан тасвирлай олган. "Жейн Эйр" асарида кушлар рамзларидан унумли тасвирлаш услуби Томас Бэвикнинг икки томли "Британия кушлари тарихи" асари билан узвий богликдир. Адиба британия куш турларини узида мужассам этган юздан ортик орнитологияга оид адабиётлардан фойдаланган. Ёзувчининг учта "Жейн Эйр", "Ширли", "Виллета" асарларида куш рамзларини акс эттиради. Хусусан, "Жейн Эйр"да жаноб Рочестер "аслзода бургут" булса, Жейн "чумчук"ка киёсланади. "Ширли" , "Виллета" асрларида эса олтмиш бешта орнитологик рамзлар учрайди. Дастлаб кушлар табиат тасвирларида намоён булса, куш рамзлари эса асар таъсирчанлигини кучайтиришга хизмат килади.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Шарлотта Бронте ижоди юзасидан олиб борилган тадкикотларнинг салмоги жуда каттадир. Инглиззабон тадкикотчилар олиб борган тадкикотларда адиба ижоди биографик метод асосида тахлил этилган. Ёзувчининг хаётини урганишда Элизабет Гаскеллнинг 1857 йилда ёзган "Шарлотта Бронтенинг хаёти ва ижоди - The Life of Charlotte Bronte" асари шубхасиз катта ахамият касб этади. Мазкур китоб хозирги кунгача адиба хаётини урганишдаги илк фундаментал ва фактларга бой тадкикот хисобланади. Э.Гаскелл Ш.Бронтенинг якин дугоналаридан булиб, улар тез-тез хатлар ёзишиб туришган. Мана шу сабаб айнан Э.Гаскелл адибанинг хаётини том маънода чукур очиб бера олган. Э.Гаскелл асарида шахсий хатлар, кундалик, Бронтелар оиласининг дустлари хотиралари каби хакдкдй хужжатлардан жуда унумли фойдалана олган. Бу асарнинг илмий кийматини курсата оладиган далилдир.

Асарда Э.Гаскелл Бронтелар оиласини бутун тафсилотлари билан батафсил хикоя килади. Оила тарихини ирландларга бориб такалувчи катта боболаридан бошлайди. Э.Гаскелл Патрик Бронте фарзандларига табиат ато этган ноёб истеъдодни очиб беришга уринади. Муаллиф асосий эътиборни опа-сингил ва аканинг куп вактларини уйда утказганлигига батафсил тарзда каратади. Э.Гаскелл опа-сингил Бронтелар истеъдоди айнан такдир томонидан берилган ноёб тухфа уларда жуда кучли ва узига хос равишда ривожланганлигини таъкидлайди.

Опа-сингил Бронтелар биографиясини урганган ва янги тадкикотларга йул очиб беришга хизмат килувчи В.Райтнинг "The Brontes in Ireland: Or, Facts stranger than fiction - Бронтелар Ирландияда ёки фактлар, хайратли фантазия" номли монографиясидир. Уз монографиясида муаллиф оила биографиясини Бронтелар оиласига алокадор турли тарихий фактлар оркали ёритиб беришга харакат килади.

XX-XXI асрларда бундай тадкикотлар салмоги янада ортди. Жумладан К. Шортер, В. Вульф, Е. Бенсон, Т.Вайс, Р.Вилсон ва куплаб тадкикотчилар кабилар тадкикот олиб бордилар.

Монографиялар билан бирга тадкикотчилар изланишларини акс эттирган тупламлар хам яратилади. Я.Грегор ношири томонидан нашр этилган "A Collection of Critical Essays - Танкидий маколалар туплами", Ж.Онейл ноширлигида "Critics on Charlotte and Emily Вго^е - Шарлот ва Эмили Бронте хакида танкид" тупламлари бунга яккол мисол була олади. Турли йилларда яратилган катта хажмдаги тадкикотлар мана шу шаклда опа-сингил Бронтелар ижоди хакида умумий тасаввурга эга булиш имконини беради.

XX-XXI аср инглизабон тадкикотчилари Бронтелар ижодини турли ёндашувлар асосида урганишга уринишди. XIX ва XX-XXI асрларда адабиётшунослар олиб борган тадкикотлар натижаси Шарлотта Бронте ижодини асосан биографик аспектда очиб берилганлигини курсатади.

НАТИЖАЛАР

Тадкикотчи Ж.В.Штедманнинг "Ш.Бронте ва Бэвикнинг "Британия кушлари" асари адиба ижодида орнитологик рамзлар мавжудлигини курсатади. Ахамиятга молик тарафи шунда эдики, юкорида таъкидланган "Британия кушлари" асари ёзувчининг севимли китобларидан булган. "Жейн Эйр" асарининг илк сахифасида айнан мана шу асар тилга олинади. Жейн кушлар мотивини асарнинг илк сахифасида уларни таништиришдан бошлайди: " -

Бэвикдан чексиз миннатдорман, мен жуда бахтлиман, уз хаётимдан мамнунман" деб хикоя килади. Шарлотта Бронте асарларида куш рамзлари куйидаги куринишда ифода этилган:

1. Кушлар табиат тасвирларида намоён булиши;

2. Куш рамзлари инсон характерини ифодаловчи восита сифатида;

3. Кушлар бахт, мухаббат ва ишончни ифода этувчи восита сифатида акс этади.

"Жейн Эйр" асарида куш рамзи эркак ва аёл уртасидаги муносабатни ифода этади. Бундай хусусият адибанинг колган икки асарида деярли учрамайди. Адабиётшунос К.Тиллотсон адибанинг асарларида рамзларни кисман тахлил килади, аммо у куш рамзларини эътибордан четда колдирган.

Асарнинг бош кахрамони Жейн болалигида хурсанд килган икки нарса бири бу чинни тарелкага жаннат кушлари тасвирини чизиш булса, иккинчиси мана шу чиннига безак беришда ортирган тажрибаси булганлигини хикоя килади. Мана шу икки нарса Гэйтсхедда руй берган илк хурсандчилик онлари эди. Жейннинг жияни булган Жон унга хам рухан хам жисмонан азоб берарди. Жон Жейнни хакорат килар ва бунга унинг синглиси Жоржиана хам кушиларди. Иккаласининг олдида у нимжон ва кичкина эди. У Ловуд кизлар мактабига йул олар экан, узига назар ташлаб: "attraction in the spectacle of a hungry robin - спектаклда узига жалб цилувчи оч ва нимжон тогчумчуги" деб узини хис килади [1.30]. Торнфилдга гувернантка сифатида ишга таклиф килинган Жейнга жаноб Рочестер "a curious sort of bird - залати куш тури " [1.133] деб бахо беради. Торнфилдга келиб касрни айланар экан Жейн учинчи каватда жойлашган ётокхона деворига илинган расмни куйидагича: "old English hangings crusted with thick work, portraying effigies of strange flowers and stranger birds - эски инглиз услубида ишланган усти юпца расмда галати гуллар ва кушларнинг тасвири" [1.102] тасвирлайди.

Асарда жаноб Рочестер уюштирган зиёфатда хам куш рамзлари Жейн томонидан кенг талкин этилади. Жейн зиёфатга ташриф буюрган хонимларни кузатар экан: " fluttering and waving plumes seems flock of white plumy birds-хилпираб турган румол ва жига тащан хонимлар ок укпарли кушлар тудасини эслатарди"[1.163]. Жейн учун улар эркаклар олдида кузга ташланмайдиган хамрохлар эди. Бу хатто Ловуд кизлар мактабидаги жаноб Броклхурст атрофидаги туякуш укпар ва жигаларини такувчи хонимларида хам учрайди. Грек антологиясига кура туякуш ер юзадаги энг фаросатсиз жонзот сифатида ифода этилади.

Жаноб Рочестер таклифига кура зиёфатга келган аёллар Жейн назарида бу хонимлар типи эгоист, кеккайган ва буш тафаккур шахс типини намоён этади. Аёллар орасида Бланше Ингрэм хакикий аристократ намунаси эди. Мафтункор Бланше чиройли сочлари ва куриниши билан мехмонлар орасидаги кора кузгунни эслатарди. Жейн айнан Бланшени "цора цуззун - raven-black' [1.151] деб атайди. Жаноб Рочестернинг кариндоши булган жаноб Мэйсонни эса куриниши ва муомаласига караб "кучли лочин - fierce falcon" [1.181] сифатида тасвирлайди. Кутилмаганда Жейнга Гейтсхеддан мактуб келиши натижасида унинг кузатишлари бархам топади. Хатд унинг зудлик билан Гейтсхедга етиб бориши кераклиги ёзилганди. Торнфильдни тарк этар экан узини худди жаноб Рочестер айтганидек "stray and stranger bird - галати куш" сифатида хис килади. Жаноб Рочестер уни кузата туриб кайта ва кайта унга "Jane be still don 't struggle so like a wild bird - Жейн ёввойи кушга ухшаб жанжал кутарма". Жейн бунга жавобан "I am not a bird. I am a free human being with an independent will - мен куш эмасман. Мен озодлиги уз кулида булган инсонман" [1.186] деб жавоб кайтаради. Жаноб Рочестер эса босиклик билан акл билан иш куришни маслахат беради. Жейн уз туйгуларини суз билан ифодалар экан хар сафар Ловудда урганган коидаларга риоя килмасди. Хдттоки улар уртасида бошланган мухаббатни хам Жейн булбулнинг ёкимли сайрашини эшитганидан бошланганини таъкидлайди. Табиат ва кушлар Жейн тасвирларида кенг урин эгаллайди. Табиатнинг зийрак кузатувчиси булган Жейн калбидаги нозик туйгуларни табиат билан уйгунликда ифодалайди. Жаноб Рочестер билан сайр килар экан Жейн дарахтзорда маст булиб сайраётган булбул сайрашига мафтун булиб колади. Уларни тинглаётган Жейн учун кушлар мухаббат рамзлари эди. Узи эса уйсиз ва маконсиз канотлари синган кушга ухшарди ва узини айни дамда мана шундай хис киларди.

МУ^ОКАМА

Шарлотта Бронте асарларида тасвирланган рамзлар бир катор тадкикотчилар томонидан очиб беришга харакат килинган. Жумладан, Ф.Э.Рэчфорднинг "Бронте: Болалик дунёси" деб номланган илмий асарида Жейннинг болалик дунёсини акс эттирган Гейтсхед ва миссис Рид оиласи, Адел, Берта уртасидаги богликлик ва бу риштани айнан Гейтсхед билан боглайди. Гейтсхедда утказган болалиги огир булганлигини ва атрофидаги одамлар унинг уйсиз эканлигини ва хеч кандай мерос эгаси эмаслигини таъкидлашдан чарчамайдиганлар эканлигини Жейн борлигича ифода этишга

харакат килади. Атрофидагиларни характерини ёритар экан, уларни совук ва бегона колаверса мехрдан бебахра эканлигини курстади. Р.Мартин эса жаноб Рочестер Торнфилд рамзи эканлигини очиб беришга уринади. Торнфилд касри куриниши хам Жейнда катта тассурот колдиради. Табиат багрида жойлашган Торнфилд хакикий зодагон макони эди. Унинг салобати ва махобати унинг эгасида хам акс этарди. Жейн жаноб Рочестерни дастлаб ёввойи куш бургутга ухшатган булса, кейинчалик уни кора каргага хос булган сифатлар мавжуд эканлигини таъкидлайди. Айникса унинг Бланше Ингрэм билан сухбатлашишини курганида янада ишонч билан тасвирлайди. Асар якунларида эса аслзода яраланган бургутга киёс этади. Кузлари жарохат олган булсада хамон унинг бургутга ухшаб узини тутиши ва сузлашларида хам сезилиб туришини куртсатиб утади. Тадкикотчи Б.Харди Жейннинг орзуларига купрок ургу берди. Орзуни болалик, усмирлик ва балогатга етган Жейн мисолида курсатиб беришга уринади. Дастлаб орзу Гетсхеддаги миссис Рид хоним уйидан бошланган булса, унинг усмирлик даври Ловуд мактаби ва унинг кадрдон дугонаси билан уйгунликда тасвирланади. Балогатга етган Жейн орзуси Торнфилд касри билан боглик холда тахлил этилади. Инглиззабон тадкикотчиларнинг тадкикотлари шуни курсатадики адибанинг ижоди хар сафар унинг биографиясидан бошланиб, унинг хаётидаги хар бир деталь асар ёзишида туртки булганлигини таъкидлайди.

Айтиш мумкинки, бугунги кунгача опа-сингил Бронтелар ижодини жуда куплаб тадкикотчилар урганганлиги сир эмас. Бу тадкикотларнинг салмоги хам каттадир. Олиб борилган тадкикотларда мазкур адибаларнинг услублари хамда тилга оид мавзулар доирасида тахлилга тортилган. XIX-XX аср инглиззабон мамлакатларда опа-сингил Бронтелар ижоди гендер аспекти асосида урганилган. Бундай тадкикотлар П.Стоунмен, С.Борьюк, Л.Хинкли, Р.Чейз, Д.Донахьюлар томонидан олиб борилган.

Ж.Льюис "Frazer's Magazine" журналида чоп этилган маколасида Ш.Бронтега юкори бахо бериб, уни "адабиётдаги янги суз" деб атайди. Шу билан бирга Англияда пайдо булган янги романга тавсиф беради. "Жейн Эйр" хакида шундай ёзади: "we wept over Jane Eyre. This indeed is a book after own heart- биз "Жейн Эйр"ни уциб йизладик. Бу юрак уацидаги асар" [3,259]. Унинг фикрича муаллиф асосий ургуни хаёт ва унда яшовчи характерлар ва туйгуга беради. Ж. Льюис романда акс этган ижобий туйгу, хис-хаяжонга колаверса сюжетга юкори бахо беради. Роман жанрини эса танкидчи автобиографик асар деб хисоблайди. Танкидчи ижобий хусусиятлар билан бирга айрим

камчиликларни хам айтиб утади. Унинг фикрича романда жуда куплаб мелодраматик элемантлар, хакикатга тугри келмайдиган вазиятлар тасвирланган булиб, булар асар хакидаги умумий таассуротни бузади. Кюррер Беллнинг табиатни, архитектурани тасвирлаш махоратига алохида эътибор каратади: " The writer is evidently painting by words a picture that she has in her mind- адиба суратни цандай тушунган булса, суз билан шуни ифода этган [3. 461]".

Тадкикотчи Л.Хинкли 1970 йилда Бронтелар биографиясини ёритган "The Brontes - Бронтелар" номли монографияни нашр эттиради. Мазкур монографияда муаллиф дастлаб Э.Гаскелл яратган Бронтелар биографиясига асосланади. Шу билан бирга муаллиф Шарлотта Бронтенинг "Укитувчи", "Шерли", "Вильетт", "Жейн Эйр" хамда Э.Бронтенинг "Момакалдирок довони" романларини тахлилга тортган. Эътиборга молик тарафи шундаки Л.Хинкли адибалар томонидан яратилган асарларни тахлил этишда кискача асар мазмуни, ундаги персонажлар ва асар табиати хакидаги уз мулохазаларни билдириб утади.

Д.Лож Шарлота Бронте ижодида аниклаган мавзулардан бири аёл муаммосининг кенг талкин этилганлигидир. "Жейн Эйр" романи жамият учун долзарблик кас бэтди. Ундаги бош кахрамон Жейн хар томонлама кучли, мустакил, уз кучи билан ютукка эришиши ва бунинг учун курашишга тайёр эканлигини курсатади. Жейн жамиятда тенг булиш тарафдори булди. Куплаб тадкикотчилар таъкидлаб утганидек Л.Лож хам Ш.Бронтенинг пейзаж, табиат ва инсонларни тасвирлаш махоратига тухталади.

ХУЛОСА

Юкорида таъкидлаб утилган илмий изланишлар натижасига таяниб айтиш мумкинки, Шарлотта Бронте ижоди роман тахлили ва биографик тарафдан кенг урганилганлиги аникланади.Унинг ижодий меросида учта аспектни куриш имконияти мавжуд. Биринчиси унинг авлоддан-авлодга утган истеъдоди ва хаёт таъсирида шаклланган дунёкарашдир. Иккинчиси эса Бронте ижодини хикоя килиш услубини очиб беришга каратилган ёндашув булса, учинчиси адиба ижоида рамзларнинг кенг такин этилишидир. Адибага тегишли романларда турли хикоя килиш услублари ва унинг ижодий насрини тушуниш имкони мавжуддир.

Викториан даврнинг анъанасига кура ижод килган адиба уз доирасида кескин ихтилофни шакллантирарди. Э.Гаскелл бу хакда куйидагича изох

беради: "уша даврдан бошлаб Шарлота Бронте параллел тарзда иккига яъни Каррер Бэлл хаёти ва Шарлотта Бронтенинг аёл сифатидаги фаолиятига булинди. ^ар бирида алохида маъсулият юки бор эди. Каррер Бэлл бошка адиблар сингари ижод билан шугулланса, иккинчиси оила билан машгул булиши керак эди. Аёлнинг асосий иши унинг танлови асосида хал килинмайди. У табиат ато этган вазифани бажариш маъсулияти билан оилани ташлаб куёлмайди" Викториан Англиянинг адабий доирасидагилар айнан Шарлотта Бронте романларини шахсий хаётни очиб берувчи гувернантка романлари жамиятга таъсир утказишини ва бу ижодни амалга ошириш имконияти мавжудлигини кайд этишган. XIX асрда дастлаб адиба ижодига Ж.Элиот, М.Арнольд, У.Батлер, Э.Троллоплар эътибор килишган булса, Д.Г.Росетти, Ч.А.Суинерн, У.Пейтерлар романтик махорат Бронте ижодининг узига хос хусусиятига катта кизикиш билдиришди.

ХХ асрда Шарота Бронте ижоди буйича олиб борилган куплаб тадкикотларда "Бронтелэнд - Bronte - land" атамаси эътиборни тортади. Утган асрнинг урталаригача Бронтешунослик узида йирик илмий, танкидий, адабий ва монографик тадкикотларни узида мужассам этди.

REFERENCES

1. Bronte Ch. Jane Eyre. Boston: Houghton Mufflin Company, 1959.

2. Gaskell E. C. The Life of Charlotte Bronte. London, 1857. - Р. 231.

3. Lewes G. H. Jane Eyre: an Autobiography. Recent Novels: French and English» // Fraser's Magazine, V. XXXVI, №CCXVI December, London 1847. -P. 690.

4. Куронов Д. Адабиётшунослик лугати. Тошкент: Академнашр. -Б. 245.

5. Shorter C. The Brontes and their circle. London, 1917, Woolf V. Jane Eyre and Wuthering heights. The Common Reader. London, 1925. P.196 - 204; Benson E. F. Charlotte Bronte. New York, 1932; Wise T. J. and Symington J. A. The Brontes: Their lives, friendship and correspondence. London, 1932; Wilson R. All Alone: The Life and Private History of Emily Jane Bronte. Kessinger Publishing, LLC, 2003.

6. The Brontes: A Collection of Critical Essays: Critics on Charlotte and Emily. ed. by I. Gregor. - New York, 1970.

7. Wright W. The Brontes in Ireland; or, Facts stranger than fiction. London, 1894.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.