Научная статья на тему 'ՎԵՆՉՈՒՐԱՅԻՆ ԿԱՊԻՏԱԼԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ'

ՎԵՆՉՈՒՐԱՅԻՆ ԿԱՊԻՏԱԼԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
9
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Амберд
Область наук
Ключевые слова
վենչուրային կապիտալ / վենչուրային ֆոնդ / համաթիվ / ստարտափ / ներդրում / venture capital / venture fund / index / start-up / investment / венчурный капитал / венчурный фонд / индекс / стартап / инвестиции

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Ռուզաննա Թադեվոսյան

Հոդվածում ուսումնասիրվել են ՀՀ-ում հասանելի վենչուրային ֆոնդերի ցուցանիշները, ՀՀ գրավչությունը վենչուրային կապիտալ ներգրավելու առումով՝ ըստ «Վենչուրային կապիտալի և բաժնեմաս նակցության» համաթվի, կատարվել են համեմատություններ տարածաշրջանի երկրների հետ, վելուծվել է դինամիկան, կատարվել են փորձագիտական հարցումներ ֆոնդերի հիմնադիրների հետ։ Հետազոտության արդյունքները վկայում են, որ Հայաստա-նում միջավայրն ընդհանուր առմամբ բարենպաստ է օրենսդրության և հարկային արտոնությունների տեսանկյունից, մինչդեռ օրենքների կիրարկման, կապիտալի շուկայի խորության և մարդկային կապիտալի զարգացման ուղղությամբ անելիքները դեռևս շատ են։ Ուստի, առաջարկում ենք քաղաքականություն մշակողներին ոչ թե վենչուրային ֆոնդին ուղղակի մասնակցություն ունենալ համահավասար ներդրման միջոցով, այլ կենտրոնանալ այս ցուցանիշների լավարկման, ընդհանուր ենթակառուցվածքների ստեղծման և ոլորտի համար մրցակցային միջավայրի բարելավման վրա, քանի որ նման պայմաններում շուկայական մեխանիզմներն ինքնին կհանգեցնեն անհրաժեշտ ծավալով և թվով ֆոնդերի ստեղծմանը։

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

VENTURE CAPITAL IN ARMENIA

The paper examines the indicators of venture funds available in the RA and assesses the attractiveness of the country in terms of attracting venture capital by utilizing the Venture Capital and Private Equity Country Attractiveness index. In addition, we draw comparisons with other countries in the region and analyze the dynamics. Furthermore, we conducted expert surveys with fund founders. The results of the research indicate that the overall environment in Armenia is favorable in terms of legislation and tax benefits. However, several areas require improvement, including law enforcement, the depth of the capital market, and human capital development. As a proposed solution, we recommend that policymakers shift their focus from direct participation in venture funds through equal investment to enhancing these indicators. This can be achieved by creating common infrastructures and fostering a more competitive environment for the sector. By doing so, market mechanisms will naturally lead to the establishment of the necessary volume and number of funds.

Текст научной работы на тему «ՎԵՆՉՈՒՐԱՅԻՆ ԿԱՊԻՏԱԼԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ»

чггальшпьъ, ЪПРЦРЦРПЬШПЬЪ, ^hSbLh-P

4bLQ^PU3hL MU^hSULC

<U3UUSULnhU

DOI: 10.52174/2579-2989 2023.3-67

<^^шршпЬр. Ibbjmpuijftb Lu/u/ftswi, lbb$ni-puijftb tynbq, huitJuipftl, usшpsшф, bbpqpmt

¿íntyluiónLtJ riLunLiÄiuiuftplbi bb nit huiuuibbip Ibbjmpuijftb tynbqbpfi gmguibfebbpp, « qpuufcm-pjmbp Ibbjmpuijftb Lu/u/hswi bbpqputlb[nL LunnL-ttnl pus «^-bbjmpuijftb LLUiuiftsuliP U puidbbtJuiu-butLLgmpjuib» hшJшpф, L|шsшpфl bb hшlЛ¡JшsnL-pjmbbbp sшPш^ш2P2шbh bpL/pbbpft hbs, ф1т.0ф[ t ФЬшФ^шЬ, L|шsшplbl bb фnpâшqftsшL|шb hшp-gmiÄibp tynbqbpfi hфlЛlшфpbbpф hbs: ^bsшqn-S^p/шЬ шpщnLbpbbpp фшJmJ bb, np ^ШJШusш-brnt lJp£шlшJpb pbqhшbmp шnJшJp pшpbbu|шus t opbbuqpmpJшb U hшpL|ШJфb шpsnbmpJmbbbpф SbuшbL|JnLbftg, dpbjq.bn opbbpbbpfi L|фpшpL|Jшb, ||ш-и/^шф 2mLшJ^ |ynpmpJшb U JшptyL|ШJфb ||шиф-SШlp qшpqшgJшb nLqqmpJшJp шbblppbbpp qbnUu 2шs bb: níush, шnш£шpL|nLJ bbf ршцшрш^шЬш-pjmb J2шL|nцbbpфb n¿ pb фb¿nLpшJфb tynbqfib niq-цш^ф JшubшLgmpJmb ЩЬЬЬШ[ hшJшhшlшuшp bbpqpJшb LÍfrpngnl, шл L|bbspnbшbшl ШJu gmgш-bfebbpti LшlшpL|Jшb, pЬqhшЬmp bbpшL|шnnLglшóp-bbpfi usbqóJшb U n[npst> hшJшp JpgшL|gшJфb ф-£шlшJpф pшpblшlJшb фш, @шЬФ np bJшb щшJ-JшbbbpmJ 2nLL|ШJшL|шb lJЪfrlшbфqlЛlbpb ¡ibpbfib L|hшbqbgbbb шbhpшdb2s 0ш1ш[п1 U plnl tynbqb-pfi usbqóJшbp:

Uhh^p t щшm^ЬpшghЬL umшpmшфhЬp^ qnjnLpjni.hh шпш^д ^bh^nipmj^h rç^^bp^ шп^ш^^шв: UmшpmшфQ, npQ qшpqшg-^h Ьш^Ьш^шЬ фпцшй qmh^n^ Qh^bpnLpjni.h t U nih^ qшrçшфшp, np^ h^^h фш t[ hш-^швш^шв t' dnisp qnpô^ jrnpop^^^ ш^шЬ-

ftniqmbhm ra-UL^b4nU3ULL

«Udpbprç» hbmi^qnmi^l|i^h l|bhmpnh

2014 p. шlшpsb^ t <^IS<-b U pbqmblb[ шuщфpшbsnLpш: 2018 p.-frg ш21шфп^ t «Utpbpq» hbsшqnsшL|шb Ljbbspnbmt: 2018-2020 pp. unlnpb-1 Texas A&M hшJш[uшpшbф Uqpnpfrqbbufr Jш-qфuspшs^pшJmJ: ^lbpшщшs-pшusфí t ш2|шphф sшppbp bpLpbbpfr hшJш[uшpшbbbpmJ:

©

https://orcid.org/0000-0003-2226-6435

fn^ |wJ 6wnwjni.pjwJp, wju w^Iq |wq-Jw|bp^bLni. hwJwp |wphf ni.lh $hlwl-uw^wl ^gnglbph: b^ fwlh np l2^w6 6wlw^wphQ pwqJwph^ nhu|bp t bl-pw^.pni.J, hbsUwpwp' ^hlwluw^npJwl w^wl^.w|wl w^pjmplbpQ U lbp^.pn^lb-pQ ^muw^mJ bl wju^huh Ql|bpnLpjnLl-IbpmJ lbp^prn^bp ^wrnwpb[mg: HLurnh ldwl nhu^wjhl Ql^bpmpjmllbph hwJwp wnwgwlniJ t ^hlwluw^npJwl wjl w^-pjmplbph hwjpwjpJwl wlhpwd^mni.-pjrnl, nphg b[lb[n^ tl' umbq&4nLJ bl ^bl-^mpwjhl hh^w^pw^bp U «hpb2sw|-lbp^pn^lbph w|ni.Jplbp»: Clnphh^ ^.bl-¿mpwjhl |w^hmwLh' umwpmw^lbpQ |w-pn^wlmJ bl w6b[ U 4bpw6^b[ ^2wq-q.wjhl Ql^bpmpjmllbph, umbq&4nLJ bl w2^wmwmb^bp, npnlg wpq.jmlfmJ 2w-hmJ t mlmbuni.pjni.lQ: QlwjwS ^bl-^mpwjhl ^w^hmwi.huslbph ^npdhl U qhmbLhfhl' umwpmw^lbph 90%-q1 Sw-^n^mJ t, wjlmw^lwjlh^, $hlwluw^n-pmJ umwgwS Ql|bpnLpjnLllbphg 10%-h hwgn^ b[fn^ hlwpw^np t n^ ^wjl pwq-Jw^wmhl ^bpw^wp5lb[ lbp^p^w6 qnL-JwpQ, wj[U 6w6^b[ djrnu Ql^bpmpjml-lbph Sw^n^nL^g |pw6 i^wulbpQ:

Un^npwpwp, ^bl^mpwjhl hh^w^pwJ-lbpQ hw|^w& bl ^blrnpnlwlw[m npn2w-|h n|npmlbph ^pw U |wmwpni.J bl ^n-2np lbp^prn^bp ^nfpwph^ umwpmw^-lbpmJ: <wjwumwlmJ lnijl^bu jmpw-fwlymp ^bljmpwjhl hh^w^pwJ mlh npn2w|h nL^^w&nLpjnLl: hl^bu l2ni.J bl ^bljmpwjhl hh^w^pw^bph npn2 lbp^pn^lbp, lpwlg hbmwfpfpmJ t n^ pb 2 mwprnJ 5-10 wlqwJ, wjl hnphqn-lmJ wnl^wql 20-30 wlqwJ w6h hlw-pw^npmpjml rnlbgn^ urnwprnw^Q2:

fab <wjwumwlni.J, pb wdpn^2 w2^wp-hmJ umwpmw^lbph, ^bl^nLpwjhl hhJ-lw^pw^bph U ^bljmpwjhl qnp6wpf-

lbph ph^Q swpbgmwph w6mJ t: 2021 p^w|wlQ pb|ni.^wjhl swph tp ^bl^m-pwjhl qnp6wpflbph fwlw|h (38644 qnp6wpf) U 6w^wLh (671 jlp^ U^L ^n-Lwp3) wnrnJn^, ^l^bn 2022 p.-hl' hl|-pwhlwjmJ ^wmbpwq^, Jwmw|wpwp-Jwl qLnpwL wpdb2H.pwlbph 2wpnLlw|w-|wl ^l^hplbph, qlw6h U Jnmw-nLm nb-gbuhwjh hwJw^wm|bpni.J, lbp^pn^lbpQ npn2w^hnpbl |p6wmbghl lnp lbp^pmJ-lbpQ' m2w^pmpjmlQ |blmpnlwglbLn^ wp^bl qnjmpjml rnlbgn^ ^npm^blbphl wgw^gbLni. ^pw: 2023 p. wnwghl bnwd-ujw|ni.J ^bljmpwjhl lbp^prn^bph w6q ^wpSjwL ^bpw^wlql^bL t' lw^np^ bnwJ-ujwL|h hw^Jwm w6bLn^ 37%-n^4:

<wjwumwlmJ wnwghl ^bl^mpwjhl hh^w^pwJQ1 «^pwlwmmu ^bl^^puQ», hh^^bl t 2013 p.-hl' <wJw2^wphwjhl pwl|h «tlb|mpnlwjhl hwuwpw|mpjwl U Jpgmlw|mpjwl hwJwp lnpwpwpm-pjwl 6pwqph» 2p2wlw|mJ' 9bnlwp|m-pjmllbph hl|^pwrnnp hh^w^pw^ ^g hpw|wlwg^nn. «U|ulw| U u|qplw-|wl ^mih ^hlwluw^npJwl hh^w^.pwJ» pw^w^ph^h wgw|gmpjwJp5: « |wnw-^wpmpjwl 2013 p. hn|mbJpbph 3-h N1083-U npn2JwJp hwurnwrn^bi t ^b-mmpjwl Jwulwlgni.pjni.lQ «^pwlwmmu ^bl^mp ^nl^ I» pwdlbmhpw|wl

Ql|bpmpjwl |wlnlw^pw|wl |w^hsw--mJ' 3,000 hws' A ^wuh wprnnljwi Jwp-^n^ pwdlbmnJubpmJ, 3,000 hws' B ^w-uh wprnnljwi ^n^wp|bih pwdlbmnJub-pmJ U 3,000 hws' C ^wuh wprnnljwi pwd-lbmnJubpmJ, npnlg hwlpwqmJwpwjhl wpdbfQ1 ^bmmpjwl lbp^p^w6

n^2 qmJwpQ, ^^bmf t qbpwqwlgbp 3,3 Jll U^L ^niwpQ6: hu| wp^bl 2019 p. ^UM-h qwpqwgJwl 6pwqph U «^pwlw-rnrnu ^bljmpuh» hbm hwJwSwjlwqph umnpwqpJwJp umbq&^bg «^pwlwmmu

1 Why do so many startups fail? World Economic Forum, May 26, 2015 https://www.weforum.org/agenda/2015/05/why-do-so-ma-ny-startups-fail/?DAG=3&gclid=EAIaIQobChMIptnz15fU_wIVERkGAB1vgwD4EAMYASAAEgK5hfD_BwE

2 Sbqb|nLpjnLlQ Sbnf t pbp^bi ^np6wqhrnw|wl hwpgm^bph wpqjnLlpnLJ:

3 KPMG, Global venture capital annual investment shatters records following another healthy quarter https://kpmg.com/xx/en/ home/media/press-releases/2022/01/global-venture-capital-annual-investment-shatters-records-following-another-healthy-quar-ter.html

4 EY, Q1 VC investment rises, with headwinds increasing for 2023, https://www.ey.com/en_us/growth/venture-capital/ q1-2023-venture-capital-investment-trends

5 3bnlwp|nLpjnLllbph hl|nLpwrnnp hh^w^pwJ, https://www.eif.am/arm/projects/venture-capital-firm-granatus/

« Iwnw^wpmpjwl 2013 p. ^b|mbJpbph 3-h N 1083-U npn2^J, https://www.irtek.am/views/act.aspx?aid=72728

pbp4tu1hßh» (Granatus Tech4SDG) hfJ-ùwrçpwJQ' 40 d|h UUL rç.nLwp ùbprç.pJwJp7: 4bp2fhfu Ьщшшш^Ь t pwpöp mb^ùn-Lnqhwùbpù m mb^ùn -nqhw^wù ùbpnLdù ш.^дь[ unghwLw^wù U ^wù ^ùrçhpùbph LnLôJwÙQ: «^pшbшmmu ^bù^mpuù» w2w^gni.J t umшpmшфùbphù wJpnrç^ w2^wphni.J, npnùf oqmwqnp-ôni.J bù <wjwumwùh ùbpnLdQ np^bu qwpqwgn^ mb^ùnLnqhw^wù ^bùmpnù: 2023 p. hrnhfuf rç.pni.pjwJp' hh^wrçpw^ ^npm^bLwjhù Qù^bpm.pjni.ùùbph ph^Q hшubL t 18-h (wrçjrnuw^ 1): ^npm^bLwjhù Qù^bpm.pjni.ùùbph p^n^ (21 QÙ^bpnLpjnLÙ) ùbp^wjrnJ wnw2wmwpQ «UJшppqbJp» U «<wj^ ^bù^mpu» hh^wrçpw^bpù bù (qpwùg^wô ^bù <<-ni.J), npnùf pbU шфф m2 bù urnb^ô^bL, uw^wjù hшugpbL bù ш^Ь -h ^ôwph^ QÙ^bpnlpjnlÙùbpnlJ Ùbp-rç.pni.^bp ^wmwpbL: Lbprç.pni.Jwjhù ш^-mh^mpjwJp bù QÙ^ùniJ QÙrçw^ÙQ

2021 p. umbrçô^wô «Pfqupnph 4fUh U «bnpJmLw ^h U h » ^bù^rnpwjhù hh^w-rçpw^bpQ, npnùf wju ^wpó dwJwùw^w-hwm^wôrnJ hwugpb bù hwJw^wrnwu-^wùwpwp' 13 U 14 Qù^bpmpjmùùbpmj Ùbprç.pni.^bp ^wmwpbL, pbU ùbprçpJwù ôw^wlù w^h фп^ t, pwù ^bpQ Ù2^wô hh^wrçpw^bphÙQ: UrçjnLuw^ 1-ni.J Ù2^wô bù « umшpmшфùbph hwJwp wnw^b hwuwùbLh ^bù^mpwjhù hh^wrçpw^bpù wjù wnniJn^, np ^bp2hùùbpu ùbprç.pni.J-ùbp bù ^wmwpmJ hwj^w^wù urnwprn-шфùbpmJ wJpn^2 w2^wphmJ, wjuhùfù' 2b2rnw^p^^J t hwJwhh^wrçph hwj Lh-ùbLm hwùqwJwùfQ, U npn2 ^b^fbpmJ ^wpmw^hp £t, np umшpmшфQ qpwùg-^wô Lhùh ^wJ qnpômùbmpjmù ôw^wLh £w-j wumwùmJ, w^b -iù, wrçjni.uw^ni.J Ù2^wô npn2 hh^wrçpw^bp «-mJ qpwùg^wô ^bù: 4P ^wjfrnJ, np^bu qpwùg^wô ^bù-^rnpwjhù hh^wrçpw^bp, ^bpnÙ2JWL ш^-jmuw^hg Ù2^wô bù ^wjù «^pwùwmmu ^bù^mpuh» 2 hh^wrçpwJ, «bnpJnLLw 4hUhù», «£Sh9-bL 4hUhù», hù^bu ùwU wrçjni.uw^ni.J «UbPUbhU 4bL-

QRh-PU» ФPC hwurnwrnmù n^ hpw^wpw^wjhù ^np^npwmh^ фш^ Jwuùwqhmwg^wô ùbprç.pni.Jwjhù $nùrç.Q U «UpJfabf hJфшfP ^bù^mpu» U^C «UpJfabf hJфшfP $nùrç.» фш^ n^ hpw-^wpw^wjhù ^wjJwùwqpwjhù ùbprçpnL-Jwjhù hh^w^pwJQ: Uw^wjù, ^bp2hùùb-phu Jwuhù wjl mb^b^mpjmù, pwgh 4P n^ hpw^wpw^wjhù ùbp^pmJwjhù $nùrç.bph gwù^rnJ Ù2^wôhg, wn^w ^t:

2018 p.-hg u^uwô' « ^wnw^wpm-pjmÙQ ^wppbpwpwp 2p2wùwnmJ tp Uq-qwjhù ^bù^mpwjhù ^nù^ (U4b) umb^ôb-LnL qш^шфшpQ: Lw^wmbu^^J tp 4b-mnipjwù Jwuùw^gmpjwJp, hù^^bu ùwU Jwuùw^np hwJwhw^wuwp Ùbp^pm^b-pn^ (9-w^wù jlù UUb ^nLwp) hh^w^pbL nph hwJwp 2021 p. ub^mbJpbphù wqqwjhù ^bù^rnpwjhù ^nù^h ^wnw^wp-^h Jpgmjp tp hwjrnwpwp^bL® PSU Ùw^w-pwpmpjwù ^nrç^g: Uw^wjù, pt^ Jpgmj-ph, pb UW.& hh^bLm Jwuhù mb^b^m-

pjrnùùbpQ hwù^bL bù ùw^wpwpmpjwù

^wjfhg, mumh ^wpn^ bùf bùpw^pbL, np ^bnUu ^h hh^w^p^bL: UhwdwJwùw^, ^wpUnp t QÙ^qôbL, np ^bmmpjwù Jwu-ùw^gmpjmÙQ ^bù^mpwjhù hh^w^pwJ-ùbphù nLÙh n^ ^wù2wùw^ wq^bgmpjmù: «^bmw^wù Jwuùw^grnpjwJp ^bù^mpw-jhù ^w^hmwLh wq^bgmpjmùùbpQ. wqqwjhù фnpöhg p^n^ w^wgmjgùbp» hbmwqnmmpjwù hb^hùw^ùbpQ, oqmw-qnpôbLn^ Thomson Reuters-h Thomson One (T1) m^jwLÙbph pwqwjh 2000-2008 pp. ^bù^mpwjhù ^w^hmwL ùbprçpnL^bph pn-Lnp qnpôwpfùbpQ, Qù^hwùmp wnJwJp QÙ^qp^b-n^ 25 bp^ph 21852 Ôbnùwp^m-pjmù' 6307 wnwùôhù ^bù^mpwjhù mwLhurnùbpn^, ^wmwpbLbù hbmwqnmm-pjmù U b^bL wjù bqpw^wgmpjwù, np ^ш-nw^wpmpjwù ^n^^g фnfp w2w^gm-pjwJp Ôbnùwp^mpjmùùbph ^wrnwpn^w-^wùh Jw^wp^w^Q pwpÔpwùrnJ t' hw^-Jwswô wjù Ôbnùwp^nipjnLÙùbph hbm, npnùf Ùbp^pm^bp bù umwgbL pwgw-nw^bu Jwuùw^np ^bù^mpwjhù $nùrç.b-

7 UNDP Armenia, https://www.undp.org/armenia/press-releases/undp-supports-launch-granatus-ventures-new-fund-targeting-sdg-oriented-tech-ventures

8 Sbu Sm^nùhmjmJ <mjmurnmùh ^bu^mùmpjmù ^mjpt2, https://japan.mfa.am/hy/news/2021/09/07/%D5%A1%D5%A6%D5% A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6-%D5%BE%D5%A5%D5%B6%D5%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5% AB%D5%B6-%D6%86%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%AB-%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5% B9%D5%AB-%D5%A2%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9/9459

W

u q

T)

СГ S

СГ p

СГ г

hh -y

\J

ЧРГЭ-ПМЭЗПКЬ, ЪПРЦРиРПМдЗПКЬ, q-hSbUh-P . ОБРАЗОВАНИЕ, ИННОВАЦИИ, ЗНАНИЯ . EDUCATION, INNOVATION, KNOWLEDGE . ?0?3/ 3

Ч I "П OD (Л

■■ Б- Ц то 3 L Ё. з сл п>

з сг>

< <

о 2

3 И? Ц о 4

IOS С

S s ей

^ 3 с 3

<!i Е

о а.

з а

с"

Ш^еМЛ

1/1 р «Л й # $ ^ С.

Z £ ^ ^ £ СТ3

Ilif-

- о а

5 QJ

slfl

mi

mi

$ ста Е гз^

С.

£ Е

J

га

lilll С

3 ;=!

-i

С =§1§ Iе

СГ го

1- Е

ю to

11 3 с'

5

гз сг

i= С-3-Е сг с с -з з-гз

&

- -Р 5 -Р сг

• • 3-3

а-1

з

Ю J=

Е Е ^ сор Е -=» с

■з -3-

Е «Я £ S

II

Е F

Е Е

1 Е

U2

3 =Г

2 Е

1.1 "1= .р ■з

3

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

С' 2

3 ,_

7 С

С

^ 3

г>— -1

-§"Е

Ю "3" -3" С

с

Е 1-■з

Рт*3

Е

5 с

II

II-

Е^

ff|

1 Е '

2 ю

е if

^f f J_r

Е Е 5

с & = стз Е

03 .Е -¡Г 3 g" =

i ¡Э

1.5

ЕЕр с

с .Е СГ СГ сг ^-5- 5 3 Е Е

Е #

-Р ^ сг-Р 02 СГ 3 Р

Is

В" о ^ Е

3 ю

В Е

СГ -С"

С1" 02 3 3

E,J5

3

Ё пз

5- е рз _е-

1-1

ЙГ _Р

ф

СГ

£-i ±

ф - г1 Ч--

J, * ъ

m ijj и, сг - iF"

=¿1 &

Q Е

"О р

ЁГ =5-

Ес

ft j' _р

-

■и

4

-ff I -f I

5- if 5

-P ff -СГ ? q J-

ii F|

■f я ;.■ r: i-11- ^ | :: >

¥ > ГН ?

J - ?

a

ii

ь i

-jjt r:

-S E

Jg i

I r

8" A-

1

Ь fr "и

7i 5= | n

1

il

q з--^

С z ,F -p ^

^ -5

о

TJ c"

S J

ft E

_3

f- a

I

4

; ; -

Г

V

?•:•: г

I 1L T

.3

- E

-■■ Fr

^ gi

о

= E f ^ i E.

P r

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

-3 F u'

Its

?l Si -3

P -P

о JL

^ fh ^ Г R-1

■Г и

I -

ir

i: у

£

-

E

?.. f Г: ^

V P c"

; E

i

I i iii

с '

3= i> В ct'

- n -iT ^ I Ь ^ f

iE

Я E

UJ

О

I7l

■L--

■f 3 с. Г=

1 СГ с с с"

■■■■ Ef 1

r. -5 с Е.

E с" сг ■5J СГ _Е

г.- —

;■ ?. тз ZT

E" и -5 ■3 '3

3 Е"

г.- с" СГ

f Гп сг с" — о

h Гп J ' С® 3 о Е-

Е"

г

3

!= и j

r ^ r

•я

II i "3" c" & -31 a E

с

С"1

P r

3 t

if %

cf -—-

•8

ii tl

U*1

41

f ? Ill

СГ

с

20J 7

2018

2019

2020

2021

--44/PU--44 -PL/

q-öu^usMbn 1

i « ^b^nLPmj№ U pwdfabrfwufaw^gnLpjwfa hwdwp^G, 2017-2021 pp.r

Lh gmöp t'9:

hh^bu ^mpbih t h^mmbi m^jmum^ 1-hg, «-mJ qpmhg^mö ummpmm^hbph hmJmp hmumhbih ^bh^mpmjhh hh^m-^.pm^bpp hm^mum^^mjhh, um^^mjhh U hm^hm^mh ^nLirnJ bh hbp^.pnL^bp ^mmmpmJ, hu^ m^bih pmpöp ^mibpniJ (Series A, B, C, D) hbp^pm^bp hbpq.pm^b-LnL hmJmp hmj^m^mh ummpmm^hbpp ^m-phf rnhbh ^h^ini ^gmqqmjhh ^bh^mpm-jhh hh^m^pm^bph: bp^prnJ ^bh^mpm-jhh ^m^hmmih hbpqpm^Jmh hmJmp ^m-

pUnp bh hbp^pmJmjhh ^gm^mjph q.pm^-^mpjmhh ph^hmhpm^bu U ^bh^mpmjhh ^m^hmmih hbpqpm^Jmh q.pm^nLpjnLhp' Jmuhm^npm^bu: 4bpghhhu qhmhmm Jmh h^mmm^n^ oq.mmq.npö4nLJ t «^.bh^mpw-

jhh ^m^hmmih U pmdhbJmuhm^gnLpjmh» hmJmph^P, npp hm2^h t mnhmJ mhmbum-^mh m^rnh4nLPJnLhp, ^m^hmmih 2nL^mjh ^m^h m hpmg^bih^pj^hp, hmp^mjhh hm-Jm^mpqp, hbp^pn^hbph ^m2m^mhnLpjni.-hp U ^np^npmmh^ ^mnm^mpnLJp, Jmp^.-^mjhh U unghmim^mh ^gm^mjpp, Öbn-

S'iiinhuuiUuid UJL|L|HinLü

o'hi!'(iui|il|uun|i|Hul|ui(i ll|l£uu[mj|l

LTujpr^ujjfVü L|lull||HIHM[ U

UIK||hU[U|1|U|'(I l.l|lil.UI.[u.l||l

-|LUOj|imUJ[|l I iL 1.11.1.1| 11 |ui l| ll ll |iijl ll'l I

'■luipl|nui

Lbpr^nr[Ubp[i uiur^uiuiuiiiiHidjiu'ti U l^nfiajnpiuin[iLi LjiuriujLiujpniJ

■ iujjuj um oili

•UU|HN

^ÖU^USMbP 2

U pmdhbJmuhm^gmpjmh hwdwp^h mnmhä^b gmgwU^hbph wpdbgQ <mjmummhmJ U Uu^mjmJ20

18 The Venture Capital and Private Equity Country Attractiveness Index https://blog.iese.edu/vcpeindex/armenia/

'9 James A. Brander & Qianqian Du & Thomas F. Hellmann, 2010. "The Effects of Government-Sponsored Venture Capital: International Evidence," NBER Working Papers 16521, National Bureau of Economic Research, Inc., https://www.nber.org/system/ files/working_papers/w16521/w16521.pdf

2° The Venture Capital and Private Equity Country Attractiveness Index https://blog.iese.edu/vcpeindex/armenia/

lmplmmhpmlml J2mlnLjpl m hlmpm-^npnLpjnLllbpD: 4bpghl' 2021 p. hmJm-ph^D ^wp^w^w^npnLd t m2^mphh 125 bplplbpl Dum mj^ pm^m^pjm[ gni.gmlh2-

bbp^, npnlg hmJD^^hm^mp qlmhmmm-lmlD gnLjg t sm [fiu, pb hl^fmln^ t mju lmJ mjl bplhpD qpm^h^ ^bl^nLpmjhl lm-lbpqpm^Jml hmJmp: <mjmumm^D 2020-2021 pp. qpm^bgpb[ t 90-p^ hnphqnlmlmlD' npn2mlh hbm-Dlpmg qpmlgbm^ 2017-2019 pp.-h hm^-Jmm (qSm^mmlbp 1): <mJmp^h m^lm-

^l^.pmhmpnLjg gni.gmlh2D ^mjmummlh

hmJmp ^npnLpjnLll»

t' hp pn[np bhpwgnLgwh^bpn^, npnlf llmpmqpnLJ bl pmdlmjhl 2nLlmjh hpmg-^bLhmpjm^^ m pnpumjmlml 2p2m-

lmnnLpjml sw^wld, hpm^mpm^mj hl pn-^mplJml qnpSmnlnLpjnLllbpD, inL^bph U limlnL^bph 2n|lml, ^mpm-fmjhl U ^mp^mjh^ 2nLlml, hl^bu lmU ^hlmlumlml hmumlbLhni.pjni.lD: Uju bl-pmgnLgmlh2lbph hmJm^Jph l2hnl m^-lmpmpSpl t hmJmp^nLJ' hm2^h mnlb|n^ mjl hmlqmJmlfD, np mpdbp^pbph 2nL-lml t m^rnhn^mJ lbp^p^mS qmJmph ^b-pm^mpSl m hpmg^bLh^pj^^D, h^D lm-pUnpmqnijl l2mlmlnLpjnil nilh ^bl^nL-pmjhl ^m^hsmLh hmJmp: <mjmummlh ^mpmqmjmJ hmgnp^ ^ngb[h s^jw|d sdi-mbumlml mlmh4nLpjml gnLgmlh2l t (qSm^mmlbp 2)' mnm^bim^bu ^mjJm-lm^np^mS qnpSmqplnLpjml pmpSp Jm-lmp^mln^ U <LU ^nfp Sm^min^, h^D hmsm^ t ^nfp m qmpqmgn^ bplplbphl: ^bmf t ^2b[, umlmjl, np ^bp2h^ mmphlb-phl qnpSmqplnLpjml Jm^mp^m^D l^m-qbL t' 2020 p. 18.1%-hg 2022 p. lm^ilmlml m^jmilbpn^ hm^mump^bin^ 13%-h2': £m-Jwp^h hb^h^mllbpD ^l^nLJ bl, np mlmb-urnpjml ^m^D U qpm^mSnLpjml Jmlmp-^mlD pmpblbgmpjml, lnp^npmghmlb-ph p#, h^bu lmU D^^hmlmp Sbnlmp-Imshpmlml qnpSni.lbni.pjml JnmmplmJ bl, hbmUmpmp' npn2mlh ^bmf t

hm2^h mnlb[ hmJmp^h hm2^mpllbpmJ22:

<mJmp4ni.J <mjmummlh Jjmu pmj[ In^JD «Sbnlmplmmhpmlml ^gm^mjp» gmgmlh2h qSn^ t, npmb^ hmmlm^bu ^l^pmhmpmjg bl qhmmlml mJumqpb-pni.J hpm^mpmlm^bph ph^D (87-p^ hn-phqnlmlml' 125 bplplbph 2mpfmJ)23 U Jmulm^np hwm^w&h In^^g Immmp^nn.

Sm^ubpD (81-p^ hnphqnlmlml' 125 bplplbph 2mpfmJ): MmpUnp t D^^qSbL, np bpp ^l^U 2018 p. SS n[npmh ^h^mlm-qpmpjml gmgmlh2^bpD hm^mfmqpmJ tp Sbnlmplmpjmllbph h^l^pmmnp hhJ-lm^pmJD, mnl^mql SS Dllbpni.pjni.llb-ph ImmmpmS Sm^ubph U ^pmlgmJ lmU ommpbplpjm lw^hmw[h Jmulmpmd-lh ^bpmpbpjm[ npn2 m^jmilbp mnlm thl, ^l^^bn mj^ qnp&wnnijpD PSU lm-^mpmpmpjm^D ^n^mlgb[mg hbmn Jmu-lm^nph In^^g Sm^ubph Imnmg-^m6fh ^bpmpbpjm[ npUt m^jm[ ^h hpm-^mpml^^J: ^bU « hmplmjhl opblu-qhpfD mm[hu t npn2 mpmnlmpjmllbp (hn^^mS 64, 121, 230)24 <mU- ¿m^ubp lm-mmpmS D^lbp^pj^llbphl' mj^ Sm^ub-ph ^w^n^ hmpl^n^. blmJmh l^mqbg-Jml mbupn^, umlmjl ^mm2m6 ^h^mlm-qpmpjml pmgmlmjmpjmlD qpl^J t lmq-Jmlbp^mpjmllbph In^^g mj^mpmnlm-pjmlhg oqm^b[m mp^jmlm^bpmmpjmlD lmJ mnhmumpml mpmnlmpjml Jmuhl mb^blmg^mSmjmlD qlmhmmbLm hlm-

pm^npmpjmlhg:

hl^ ^bpmpbpmJ t qhmmlml mJum-qpbpmJ hpm^mpmlm^bph p^hl, m^m 2022 p. Scopus-mJ <mjmummlh hpm^m-pmlm^bph ph^D Imq^L 114112s, npn^ 233 bplplbph 2mpfmJ ^bpgh^u qpm^bgpb[ t 100-p^ hnphqnlmlmlD' Um[pmjh U 4b-lbumb[mjh «hmpUmlmpjmJp»: hul <m-pm^mjhl Mn^lmuh Jjni.u bplplbph hbm hm^Jmmmpjml mnmJn^, ^bmf t ^2b[, np ^l^U 2014 p.' <mjmummlh U 4pmumm-lh qhmmlml hpm^mpmlm^bph ph^D qpbpb hm^mump t b^b[, hul U^ppbgmlD hbm t ^mgb[ bplm bplphg t[: Umlmjl, 4pmummlh ^bmmlml fm^mfmlmlm-

21 « https://www.armstat.am/file/article/sv_02_23a_141.pdf

22 The Venture Capital and Private Equity Country Attractiveness Index 2021, Tenth edition https://blog.iese.edu/vcpeindex/ files/2021/06/report2021.pdf

23 « hmplmjhl opbluqhpf, https://www.arlis.am/DocumentView.aspx?DocID=177027

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

24 « Cmplmjhl opbluqhpf https://new.arlis.am/am/acts/71427

25 Scimago Journal and Country Rank https://www.scimagojr.com/countryrank.php?year=2022

pjmb mprç.jnLbfni.J, npn^ 4pmgm|mb hm-JmLumpmbbbpfb Uqfsm|mb |mqJm|bp-^nLpjnLbbbpfb hmumbbLf nLpjnLb sp^bg Elsevier q^sm^mb tLb|spnbmj fb pmqm-jfb, hnrç4môbbpf pfi^ tm|mbnpbb m6bg' qbpmqmbgbLn^ <mjmusmbf grngmbf-2p26: Urç.ppb2mbf hpm^mpmLni^bpp Uu, 2014 p.-fg u|umô, 2b2sm|fnpbb m6b[ bb, fb^f mp^jmbfmJ 2017 p.-fg f 4.bp 4.bp-2fbu mjrç. mnrnJn^ qbpmqmbgb t ^-fb: Um|mjb, ^bsf t b2b[, np 1996-2022 pp. hnrç4môbbpf pb^hmbmp p^n^. ^mjmusm-bp rçbnUu wnw2 t pb^bmJ Urç.ppb2mbfg:

9bnbmpLmsfpm|mb ^gw^wjpf JjnLu bbpmgmgmb^bbpn^, Jmubm^npm^bu' pfqbbu u^ub|nL U ^mpb[m rçjnLpfbnLpjmJp, fb^bu bmU pfqbbup pbpmgm-

|mpqf ^mpqrnpjmJp <mjmusmbp pm-4w|wb [m^ ^fpfbpmJ t' qpm^bgbb[n^ hm-Jm^msmu^mbmpmp 11-prç. U 57-prç. hn-pfqnbm|mbbbpp: hb^bu ^^mjmJ bb ^p Lwmwpwô hwpgrn^bpp ^bb^mpmjfb ^nb-^bpf hf^wrçfpbbpf 2p2mbmJ, «-mJ gm^mjpp 2ms pmpbb^mus t opbbu^pm-|mb Lmpqm^npnL^bpf mnmJn^, ^.mp^m-pmpni.pjni.bp hb2s t (4P-fb' ^bpmhu^n^ Jmp^fb bbpLmjmg4.ni.J t pb^m^bp 3 hm2^bs^^pj^b pb^hmbmp gm-

gmbf2bbpf ^bpmpbpjm[), pmgb[p sUmJ t

^ fmbf 2mpmp, pmgJmb U qnpônibbnL-pjmb hbs ^m^^mô ^mp^m^mb ôm^ubp qpbpb ^|mb, U bpb hm^Jmsbbp mj[ bp-Lppbbpf hbs, rçpwbp mbhm^Jms m^b-Lf ^npp bb: Ujbmm^bmjbf^, mju m^-bfb qmqpbpmg, $nbrç.bpf hf^m^fpbb-pp b2ni.J bb pmgmum|mb qnpônbf Jmufb. opbbu^pmpjmb hmJmÔmjb («Lbp-^pmJmjfb $nbrç.bpf Jmufb» « opbbff 8-prç. hnrç^môh 3-prç. L|bs27)i n^ hpm^mpm-|mjfb $nbrç.bpp |mpn^ bb rnbbbmL umh-

Jmbm^m| p^n^.' 49 Jmubm|fg, fbb tm-

Lmbnpbb ^n^pb^nsmJ t T-pmbg ^ômgm-Jp' pmJL ^smLn^ m^bLf 2ms Jmprç.|mbg bbpqpm^^bL, npb tL usf^rnJ t ^ômgbb[ Jmsfm^âmpbbpp: pLusf bpmbf mnm-2mp|mJ bb smppbpm|bL ^bpmhu|^n^ U ^fus ^bpmhuL^nn. $nbrç.bpb m m^bLf rndb^ hu|n^mpjmb umhJmbbL hpm^mpm-|mjfb $nbrç.bpf ^pm, npnbf ^bpmpbpmJ bb m^bLf Lmjb hmbprnpjmbp U mnm^b ^rçJ huLn^mpjmb' n^ hpm^mpm|mjfb $nbrç.bpf ^pm, npsb^ mnm^b |mpUnp t ^nb^f Lm^m^mp^f U bbp^pn^bbpf ^n-^m^mpô цmJJmbm4np4mômpJmbp, hm-bb -n^. ^nb^bpf JmubmLfgbbpf p^f umh-Jmbm^m|mJp:

4bb^mpmjfb Lm^fsmLf U pmdbbJmu-bm|g^pjmb hmJmp^f Jj^u gmgwb^bb-

ua3^uuM 2

bp^phbp^ qpm^bgpmd q.^pfbph Qum ^bh^mpmj^h U

prndhbdmuhm^gmp-jmh hmJmp^h gmgw^h2^bph, 2021 p.28

I ? tt |

1 s £ Î 3 & c h iï !! ■S- h f S i Irll ill !i ¡1

fHunununuid 30 9 32 72 72 41 29

30 49 35 27 55 55 51

lujqujfrjuuTUj'U 54 41 55 76 36 76 6?

pb[UJQriLU 73 63 75 70 93 40 62

CliUjUJUiriillll 90 115 96 40 4? 66 70

'-L | H LIU U H L l'( 1 92 104 103 3& 29 49

Lli}|iph^ui(i 04 77 105 37 31 74 77

1 pqquLnuj'U 9S 116 93 122 76 111 95

26 C.Un^u^ujmb, Cmjmummb^ q^mmpjmbQ' p^bpn^, «Udpbpq.» 2022 (1), https://asue.am/upload/files/am-berd/6(1).pdf

27 duiufib» « opbbfQ, https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=64518

38 Liuiqi^L t hbqlbu^Q' The Venture Capital and Private Equity Country Attractiveness Index-fi m^ju[bbpl hfdub ^pu:

pD, mmpmSm2p2mlh bplplbph hm^Jm-mmpjmJp, Ibplmjmg^mS bl m^jmuml 2-mJ:

SmpmSm2p2mlh bplplbphg mnmgm-mmpD H-T-l t, nphl hmgnp^mJ bl fa-mp-fhml U ^mqm^ummlD: ^mjmummlD bU.SU bplplbphg mnmg t ^mjl ^pn.Dq-ummlhg, hul ^mpm^mjhl Mn^lmuh bp-

lDplbphg qbpmqmlgmJ t pb 4pmumm-lhl, pb U^ppbgmlhl: 4bl^mpmjhl lm-^hmm[h lbpqpm^Jml qpm^rn.pjml mnnL-Jn^, m2^mphmJ mnmgmmmpl UUL-l t, nphl hmgnp^mJ bl UbS Pphmmlhml, fim^nlhml, 9-bpJmlhml U Mmlm^ml:

<mplJml gmgmlh2n^ ^mjmummlD qpm^bgpb[ t 40-p^ hnphqnlmlmlD, h^D Uu |w4 mp^.jmlf t U ^pmln^ qbpmqml-gni.J t mmpmSm2p2mlh mnmgmmmp bp-lDplbphg ^mumummlhl, ^mqm^umm-lhl U Pb[mnmuhl, umlmjl ^nfp-hl hbm t ^mJ 4pmummlhg U U^ppb2mlhg: Uj-lmm^lmjlh^, lmpn^ blf l2b[, np pbi SS n[npmh, pb ^bl^nLpmjhl ^nl^bph hmJmp hmplmjhl ^2w^wjpd ^mjmummlmJ pm-^mlml pmpbl^mum t, h^h Jmuhl bl ^lmjmJ ImU ^p lmmmpmS ^npdmqh-mwlwl hwpgrn^bph wp^jnilflbpD: Uwu-lm^npm^bu, hmJmSmjl ^pmlg, hmplm-jhl ^2m^mjph 4bpmpbpjm[ qlmhmmm-lmllbpD ^pmlml bl, ^nl^bpD 0,01% 2m-hmpmhmpl bl ^6mpni.J, hul lm^hmm-Lh mpdUnpm^ D^^hmlpm^bu ^h hmpl-^mJ: <wmlw^bu nbqh^blm Ibp^pn^lbph mbumlljmlhg, ^2m^mjpD pmpbl^mum t hmjlmlml $nl^.ni.J Ibp^pmJ mlbLnL hmJmp, fmlh np lm^hmmLh mpdUnpm-JD hbmmqmjmJ ^h hmpl^bLm: h| ^bpm-pbpmJ t ummpmm^lbph hmplJmlD, m^m ^.bnUu 2014 p. <mj mummlmJ dI-^.ml^bL t «Sb^blwm^wlwl mb^lnLnqhw-Ibph nLnpmh ^bmmlml m2mlgnLpjml Jmuhl» « opblfD, npn^ SS nLnpmh ululml Dllbpmpjmllbphl, npnlg w2^w-mmlhglbph ph^D ^h qbpmqmlgmJ 30-d, hw^wumwqhp umwlwLnL ^whhg ulqplw-lml 2p2ml^J 5 mmph dmJlbmn^, hul 2019 p. hml^mph 1-hg hbmn hm^mumm-qhp mmgmSlbphl' ^l^U 2023 p. ^.blmbJ-

pbph 31-d29, mp^mJ t hmplmjhl wpmnlnL-pjml' 2mhmpmhmplh 0% U blmJmmj hi hmplh 10% ^pmjfm^m^bph lhpmnJml mbupn^: HLumh ^wmwhwlwl ^t, np, hwp-lmjhl mpmnlmpjmllbph mnrnJn^, £m-jmummlD pm^mlml lw^ T-hpfbpni.J t:

Unm^bLmpjmllbph 2mpf^J lmpbLh t ^hmmplbL ImU «Lbp^pn^lbph 2mhb-ph ^m2m^mlmpjml U lnp^npmmh^ lmnm^mpmJ» gmgmlh2D, npn^ <mjmu-mmlD qpmn.bgpbL t 43-p^ hnphqnlmlm-id: Uhl^^bn «Opbifh lhpmplJmi npml» bipmgmgmih2D npn2mlh mnmJn^ lmpbLh t ^l^pmhmpmjg hmJmpbL: ^bU mjl 2mpmlmlmpmp pmpbLm^^^J t, umlmjl ^bnUu ^h hmubL gmllmLh Jmlmp^mlh, hl^h lmpUnpmpjml Jmuhl 4lmjni.J bl ImU ^p ^npSmqhmmlml hmpgm^bpD: Umulm^npm^bu' nLnpmh ibplmjmgmgh^-IbpD lmpSmJ bl, np ^bmmpjml ^bpD ^bmf t Lhlh n^ mjlfml ibp^pm^bp lm-

mmpbLD, npfml opblfh lhpmplm^ w^w-

hn^bLl m mpmmfhl ibp^pn^lbph ^2, opblfh lhpmplJml mbumllimlhg, ^Du-mmhbLh ^bmmpjml lbp^mp SUm^npbLD: UjuhtiftT ^bmmpjmlD ^bmf t umb^Sh blpmlmnmg^mSflbp U Jpgmlml ^2m-^mjp, wjl n^ pb lpllh Jmulm^nph qnpSn-^mpjmllbpD (ibp^pm^bp lmmmpbLD): Hpn2 hbmmqnmn^lbp ^l^mJ bl, np bpl-ph hpm^mlml hmJmlmpqh npmll m^b-Lh ubpmnpbl t lm^^mS 4i-hg Ibp^pmJ ummgmS upmpmm^lbph b[gh n-J^phl^-pjwl hbm, fml imjlhul bplpmJ lw^h~ mmLh 2mlmjh ^w^d3°: HLumh wju ^l^hpD ^bmf t m^bLh ^S m2m^pmpjml mpdm-imlm fm^mfmlmlmpjml J2wlnqlbph

hl^ ^bpmpbpmJ t hmJmp^h «Ump^-lmjhl lm^hmmL U unghwLwlwl ^2m-^mjp» gmgmlh2hl, m^m ^bmf t l2bL, np <mjmummlD qpm^bglmJ t d^^w^id 66-p^ mb^D' hbm ^mLn^ ^mumummlhg,

^mpfhmjhg, PbLmnmuhg U 4pmummlhg, ^mdmJmlml, mnm2 mlglbLn^ U^ppb-2mlhg, ^p^qummlhg U ^mqm^ummlhg: Cl^ npmJ, <mjmummlh hmJmp mju gm-gmlh2h ^Jp^J mnm^bL ^l^pmhmpmjg

29 « opblfD «Sb^blwm^wlwl mb^lnLnqhwlbph nLnpmh i^bmwlwl wgwlgmpjwl Jwuhl», https://www.arlis.am/docu-mentview.aspx?docid=130329

3° Cumming D, Fleming G, Schwienbacher A. Legality and venture capital exits. Journal of Corporate Finance 2006; 12; 214-245.

t «.ppnLpjnLh U Jwp^wjhh bhpwgnLgwhh2p (99-p^. hnphqnhwlwh), npp hw2^h t wnhrnJ 2p2whw^wpmhbph hJmnLpjnLhhbpp U hbmwqnmwlwh hhu-mhmnLmhbph hwJpw^p: Uju gnLgwhh2h twlwh h2whwlnLpjnLh ™hh, hwN U w-nwg, umwpmw^hbph ÖUw^npJwh, w^w hwU ^bh^rnpwjhh ^w^hmwLh hbpqpw^-Jwh hwJwp, mumh 2p2whw^wpmhbph hJmnLpjnLhhbph npwlwlwh w6h w^whn-4ni.Jp ^bmf t ^2m [h^h fw^wfwlwhni.-pjrnh J2wln^hbph nL2w^.pnLpjwh lbhm-pnhni.J: Cwgnp^. NhT-pwhwpnLjg In^Jp Innrn^ghwjh gnLgwhh2h t, npn^ Cwjwu-mwhp qpw^bghrnJ t 66-p^ hnphqnhw-lwhp, pbU 2wpdphpwgp ^.pwlwh t, uw-lwjh ^.bnUu pwpb|w^Jwh ^w^wqwhg ^ö whhpwdb2mni.pjni.h lw: h mwppbpnLpjnLh 4bpnh2jw[ bhpwgnLgwhh2hbph, Cwjwu-mwhp pw^wlwh ^hpfbpmJ t w2Nw-mwhfwjhh opbhu^.pnLpjwh bhpwgmgw-hh2n^ qpw^bghb|n^ 25-p^. hnphqnhwlw-hp:

Uju^hun^, pbU pus ^bh^rnpwjhh lw-^hswLh U pwdhbJwuhwlgnLpjwh hwJw-p^h, 2021 p., hw^npn- swphhbph hw^-Jws, Cwjwumwhh T-hpfp npn2w^hnpbh ^wmpwpwgb t, uw^wjh ^bh^mpwjhh hhJ-hw^pw^bph umbqöJwh wnrnJn^ wnw-

w2^m^wgmJ t h^wm^bl. hbhg 20212022 pp.: ^wmöwnhbphg ^lh wjh t, np 2021 p. hwJwp^h hw2^wp^Jwh hwJwp oqmwqnpö^b[ bh ^.pwh hw^np^n^ mw-phhbph gmgwhh2hbpp: hul w2NnLtfwgnL-Jp ^wjJwhw^np^wö t ph^hwhmp umwpm-w^ t^nhwJw^wpqh qwpqwgJwJp, wj-uhhfh' ^bh^mpwjhh ^nh^bpp umbqö^bl. bh1 wp0wqwhfb|n^ umwpmw^hbph fw-hw^w^wh U npwlwlwh w6hh: Cbmwqn-mmpjwh wp^.jmhfhbphg b^bin^ lwpn^ bhf hw^wumhwghb[, np CwjwumwhniJ ^gw^wjph ph^hwhmp wnJwJp pwpb-h^wum t opbhu^.pnLpjwh U hwplwjhh wp-mnhmpjmhhbph wnrnJn^, opbhf-

hbph IhpwplJwh, ^w^hmw|h 2nLlwjh Nn-prnpjwh U Jwp^wjhh lw^hmw[h qwp-qwgJwh m^^mpjwJp whb|jifhbpp ^bnUu 2wm bh: CbmUw^bu' ^bmmpjwh qnp-öwnnijph wnw^b|w^bu ^bmf t Lhhh wju gmgwhh2hbph iw^wplnLJp, ph^hwhmp bhpw^wnmg^wöfhbph umb^ömJp U n|np-mh hwJwp Jpgwlgwjhh ^gw^wjph w^w-hn^mJp: MwpömJ bhf' hJwh ^wjJwhhb-pmJ 2mlwjwlwh lwnni.gwlwpqbpp lhwh-qbghbh whhpwdb2m öw^wm^ U p^n^. ^nh^bph umbqöJwhp' hnLjhhul wnwhg ^bmmpjwh m^^w^h hbp^pmJwjhh Jwu-hw^gmpjwh:

1. « ^wnw^wpmpjwh 2013 p. q.bl|mbdpbph 3-h N1083-U npn2^J, https://www.irtek.am/ views/act.aspx?aid=72728

2. « hwplwjhh opbhuqhpf, https://www.arNs. am/DocumentView.aspx?DocID=177027

3. « opbhfp «Lbp^pmJwjhh ^nh^bph Jwuhh», https://www.arlis.am/documentview. aspx?docid=64518

4. « opbhfp «Sbqblwm^wlwh mbNhn[n-qhwhbph n[npmh ^bmwlwh wgwlgmpjwh

Jwuhh», https://www.arlis.am/documentview. aspx?docid=130329

5. CC ^.H, https://www.armstat.am/file/article/ sv_02_23a_141.pdf

6. C. Un^uhujwh, Cwjwumwhh qhmmpjmhQ1 p^bpn^, «UJpbp^» mbqblwqhp, 2022 (1), https://asue.am/upload/files/amberd/6(1).pdf

7. Qbnhwplmpjmhhbph hhlnLpwmnp hhJ-

hw^pwJ, https://www.eif.am/arm/projects/ven-ture-capital-firm-granatus/

8. öwu|nhhwjni.J Cwjwumwhh ^bu^whm-pjmh, https://japan.mfa.am/hy/news/2021/09/07 /%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D 5%AB%D5%B6-%D5%BE%D5%A5%D5%B6%D5% B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%B5 %D5%AB%D5%B6-%D6%86%D5%B8%D5%B6%-D5%A4%D5%AB-%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5 %A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B9%D5%AB-%D5%A2%D5%A1%D6%81-%D5%B4%D6%80%D6% 81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9/9459

9. BigStory VC https://www.bigstory.vc/

10. Cumming D, Fleming G, Schwienbacher A. Legality and venture capital exits. Journal of Corporate Finance 2006; 12; 214-245.

11. EY, Q1 VC investment rises, with headwinds increasing for 2023, https://www.ey.com/en_us/ growth/venture-capital/q1-2023-venture-capital-in-vestment-trends

12. Formula VC https://formula.vc/

13. Granatus Ventures https://www.granatusven-

ю

tures.com/ https://www.scimagojr.com/countryrank.php?-

14. Himk Capital https://www.himkcapital.com/ year=2022

15. Hive Ventures https://hiveventures.co/ 21. Triple S ventures https://triples.vc/en

16. James A. Brander & Qianqian Du & Thomas 22. The Venture Capital and Private Equity Coun-F. Hellmann, 2010. "The Effects of Govern- try Attractiveness Index 2021, Tenth edition ment-Sponsored Venture Capital: Internation- https://blog.iese.edu/vcpeindex/files/2021/06/re-

al Evidence," NBER Working Papers 16521, port2021.pdf

National Bureau of Economic Research, Inc., 23. UNDP Armenia, https://www.undp.org/armenia/

https://www.nber.org/system/files/working_papers/ press-releases/undp-supports-launch-granatus-ven-

w16521/w16521.pdf tures-new-fund-targeting-sdg-oriented-tech-ven-

17. KPMG, Global venture capital annual in- tures

vestment shatters records following another 24. Why do so many startups fail? World Eco-

healthy quarter; https://kpmg.com/xx/en/home/ nomic Forum, May 26, 2015;

media/press-releases/2022/01/global-venture-cap- https://www.weforum.org/agenda/2015/05/

ital-annual-investment-shatters-records-follow- why-do-so-many-startups-fail/?DAG=3&gclid=EAIaI-

ing-another-healthy-quarter.html QobChMIptnz15fU_wIVERkGAB1vgwD4EAMYASA-

18. Shtigen VC https://shtigen.com/ AEgK5hfD_BwE

19. SmartGate VC https://www.smartgate.vc/ 25. https://www.crunchbase.com/

20. Scimago Journal and Country Rank

Рузанна ТАДЕВОСЯН

Младший исследователь исследовательского центра «Амберд», АГЭУ

ОБРАЗОВАНИЕ, ИННОВАЦИИ, ЗНАНИЯ

ВЕНЧУРНЫЙ КАПИТАЛ В АРМЕНИИ

Статья исследует показатели венчурных фондов, доступных в РА, и оценивает привлекательность РА с точки зрения привлечения венчурного капитала с использованием индекса привлекательности стран для венчурного капитала и частного эквити. Были проведены сравнения с другими странами региона, и проанализирована динамика. Кроме того, были проведены экспертные опросы с основателями фондов. Результаты исследования показывают, что общая среда в Армении благоприятна с точки зрения законодательства и налоговых льгот. Однако существуют области, требующие улучшения, такие как соблюдение законов, глубина рынка капитала и развитие человеческого капитала. Поэтому мы предлагаем политикам сместить свое внимание с прямого участия в венчурных фондах через равные инвестиции на улучшение этих показателей. Это может быть достигнуто путем создания общей инфраструктуры и развития конкурентной среды для этого сектора. Таким образом, рыночные механизмы сами приведут к созданию необходимого объема и количества фондов.

Ключевые слова: венчурный капитал, венчурный фонд, индекс, стартап, инвестиции

Ruzanna TADEVOSYAN

Junior Researcher at «Amberd» Research Center, ASUE

EDUCATION, INNOVATION, KNOWLEDGE

VENTURE CAPITAL IN ARMENIA

The paper examines the indicators of venture funds available in the RA and assesses the attractiveness of the country in terms of attracting venture capital by utilizing the Venture Capital and Private Equity Country Attractiveness index. In addition, we draw comparisons with other countries in the region and analyze the dynamics. Furthermore, we conducted expert surveys with fund founders. The results of the research indicate that the overall environment in Armenia is favorable in terms of legislation and tax benefits. However, several areas require improvement, including law enforcement, the depth of the capital market, and human capital development.

As a proposed solution, we recommend that policymakers shift their focus from direct participation in venture funds through equal investment to enhancing these indicators. This can be achieved by creating common infrastructures and fostering a more competitive environment for the sector. By doing so, market mechanisms will naturally lead to the establishment of the necessary volume and number of funds.

Keywords: venture capital, venture fund, index, start-up, investment

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.