Научная статья на тему '“UZLUKSIZ MA’NAVIY TARBIYA KОNSEPSIYASI”NI AMALGA ОSHIRISHDA “TARBIYA” FANINI AHAMIYATI'

“UZLUKSIZ MA’NAVIY TARBIYA KОNSEPSIYASI”NI AMALGA ОSHIRISHDA “TARBIYA” FANINI AHAMIYATI Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
innоvatsiya / ta’lim / tarbiya / jarayоn / samaradоrlik / aspketlar. / инновации / образование / воспитание / процесс / эффективность / аспекты.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — S. Niyоzоva

milliy tarbiya tizimiga kо‘ra, xalqning ma’naviyatini yuksaltirish, mamlakatimiz kelajagi hisоblanmish bugungi yоshlar оngini va ma’naviy tafakkurini yuksaltirish, davlatimizda amalga оshirilayоtgan barcha ijtimоiy, iqtisоdiy va siyоsiy ishlarda unga tayanish davlat siyоsati darajasiga kо‘tarilgan muammоlardan biridir. Sоg‘lоm fikrli, yuksak ma’naviy tafakkurga yega bо‘lgan о‘quvchi-yоshlarni tarbiyalashda оila, maktab va mahalla hamkоrligi muhim ahamiyatga yega. Shunga kо‘ra, yurtimizda innоvatsiоn yоndashuv asоsida ta’lim-tarbiya berish maqsad qilingan. Mazkur jarayоnda samaradоrlikka erishish aspektlari haqida ushbu maqоlamizda batafsil tо‘xtalib о‘tganmiz.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE IMPORTANCE OF THE SCIENCE OF "EDUCATION" IN IMPLEMENTING THE “CONCEPT OF CONTINUOUS SPIRITUAL EDUCATION”

cогласно национальной системе образования, повышение морального духа народа, повышение сознательности и духовного мышления современной молодежи, которую считают будущим нашей страны, опираясь на нее во всех социальных, экономических и политических делах, осуществляемых в нашей стране. страны является одной из проблем, поднятых на уровень государственной политики. Сотрудничество между семьей, школой и соседями важно для воспитания здоровых и высокодуховных учеников. Соответственно, она направлена на предоставление образования на основе инновационного подхода в нашей стране. В этой статье мы подробно рассмотрели аспекты достижения эффективности в этом процессе.

Текст научной работы на тему «“UZLUKSIZ MA’NAVIY TARBIYA KОNSEPSIYASI”NI AMALGA ОSHIRISHDA “TARBIYA” FANINI AHAMIYATI»

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Original paper

© S. Niyozova1^_

1Termiz davlat pedagogika instituti, Termiz, O'zbekiston

Annotatsiya

KIRISH: milliy tarbiya tizimiga ko'ra, xalqning ma'naviyatini yuksaltirish, mamlakatimiz kelajagi hisoblanmish bugungi yoshlar ongini va ma'naviy tafakkurini yuksaltirish, davlatimizda amalga oshirilayotgan barcha ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy ishlarda unga tayanish davlat siyosati darajasiga ko'tarilgan muammolardan biridir. Sog'lom fikrli, yuksak ma'naviy tafakkurga yega bo'lgan o'quvchi-yoshlarni tarbiyalashda oila, maktab va mahalla hamkorligi muhim ahamiyatga yega. Shunga ko'ra, yurtimizda innovatsion yondashuv asosida ta'lim-tarbiya berish maqsad qilingan. Mazkur jarayonda samaradorlikka erishish aspektlari haqida ushbu maqolamizda batafsil to'xtalib o'tganmiz.

MAQSAD: uzliksiz ma'naviy tarbiya kontseptsiyasi zamonaviy jamiyatda ma'naviy tarbiya jarayonining doimiyligini ta'minlashni maqsad qiladi. Bu kontseptsiya jamiyatning har bir a'zosi uchun ma'naviyat va axloqiy qadriyatlarni o'zlashtirish va ularga amal qilishda uzluksiz ko'mak berishni nazarda tutadi. Shu jarayonda "Tarbiya" fanining o'rni beqiyosdir.

MATERIALLAR VA METODLAR: innovatsion yondashuv asosida ta'lim jarayonida samaradorlikka erishish bir qancha asosiy xususiyatlarni o'z ichiga oladi. Bu xususiyatlar ta'lim natijalarini oshirish uchun texnologiya, pedagogik yutuqlar va tashkiliy strategiyalarning integratsiyasini ta'kidlaydi. Bu erda bir nechta asosiy xususiyatlar mavjud.

MUHOKAMA VA NATIJALAR: yoshlarga zamonaviy ta'lim va tarbiya berishga qaratilgan xalqaro hujjatlar, xususan, Sorbonna deklaratsiyasi (Sorbonne Declaration, 1998), Jahon ta'lim forumi (World Yeducation Forum, 2000), BMTning "Ming yillik deklaratsiyasi" (UN "Millennium Declaration", 2000) va Lissabon tan olish konvensiyalari (Lisbon Recognition Convention, 1997)da o'quvchilar faoliyatini rivojlantirishning "fikriy aks yettirish amaliyoti" (reflective practitioner)ga yo'naltirilgan taktikasini rivojlantirish, zamonaviy pedagogik yondashuvlar asosida maktab o'quvchilarini ma'naviy-axloqiy, ijtimoiy-huquqiy jihatdan kompetentli qilib tarbiyalash dolzarb ahamiyat kasb yetmoqda.

XULOSA: yuqorida ma'naviy tarbiya haqida qator olimlar fikrlariga asoslanib, muhokamalar o'tkazdik. Ma'naviy tarbiya jarayoni dolzarb masala ekanligi e'tibor etildi. Bu xususiyatlarni amalga oshirish o'qituvchilar, ma'muriyat, o'quvchilar va keng jamoatchilikni jalb etgan holda keng qamrovli va hamkorlikda yondashuvni talab qiladi.

ISSN 2992-9024 (online) 2024, №5

Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Asosiy e'tibor doimiy takomillashtirish, moslashish va qiziqarli, inklyuziv va samarali ta'lim muhitini yaratish majburiyatiga qaratilishi kerak.

Kalit so'zlar: innovatsiya, ta'lim, tarbiya, jarayon, samaradorlik, aspketlar.

Iqtibos uchun: Niyozova S. Uzluksiz ma'naviy tarbiya konsepsiyasi"ni amalga oshirishda "tarbiya" fanini ahamiyati. // Inter education & global study. 2024. №5. B. 283-290.

ЗНАЧЕНИЕ НАУКИ «ОБРАЗОВАНИЕ» В РЕАЛИЗАЦИИ «КОНЦЕПЦИИ НЕПРЕРЫВНОГО ДУХОВНОГО ОБРАЗОВАНИЯ»_

© С. Ниёзова1^

1Термизский государственный педагогический институт, Термиз, Узбекистан_

Аннотация

ВВЕДЕНИЕ: аэгласно национальной системе образования, повышение морального духа народа, повышение сознательности и духовного мышления современной молодежи, которую считают будущим нашей страны, опираясь на нее во всех социальных, экономических и политических делах, осуществляемых в нашей стране. страны является одной из проблем, поднятых на уровень государственной политики. Сотрудничество между семьей, школой и соседями важно для воспитания здоровых и высокодуховных учеников. Соответственно, она направлена на предоставление образования на основе инновационного подхода в нашей стране. В этой статье мы подробно рассмотрели аспекты достижения эффективности в этом процессе.

ЦЕЛЬ: концепция непрерывного духовного образования направлена на обеспечение непрерывности процесса духовного образования в современном обществе. Эта концепция предусматривает постоянную поддержку каждого члена общества в обретении духовности и нравственных ценностей и следовании им. В этом процессе роль науки «Образование» бесподобна.

МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ. достижение эффективности образовательного процесса на основе инновационного подхода включает в себя несколько основных особенностей. Эти особенности подчеркивают интеграцию технологий, педагогических достижений и организационных стратегий для улучшения результатов обучения. Вот несколько ключевых особенностей.

ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: международные документы, направленные на обеспечение современного образования и воспитания молодежи, в частности, Сорбонская декларация (Sorbonne Making, 1998), Всемирный форум образования (World Yeducation Forum, 2000), «Декларация тысячелетия» ООН (UN «Декларация тысячелетия», 2000 г.) и Лиссабонской конвенции о признании (Lisbon Recognition Convention, 1997 г.) для разработки «рефлексивно-практикоориентированной» тактики развития деятельности учащихся, воспитания школьников на основе

© intereduglobalstudy.com

2024, ISSUE 5

fccjlL

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

современных педагогических подходов духовно-этическими, социально-правовыми компетентными. воспитание приобретает актуальное значение.

ЗАКЛЮЧЕНИЕ: основываясь на мнениях ряда ученых, выше мы обсуждали духовное образование. Было отмечено, что процесс духовного воспитания является актуальным вопросом. Реализация этих особенностей требует комплексного и совместного подхода с участием учителей, администрации, учащихся и широкой общественности. Основное внимание следует уделять постоянному совершенствованию, адаптации и стремлению создать увлекательную, инклюзивную и эффективную среду обучения.

Ключевые слова: инновации, образование, воспитание, процесс, эффективность, аспекты.

THE IMPORTANCE OF THE SCIENCE OF "EDUCATION" IN IMPLEMENTING THE "CONCEPT OF CONTINUOUS SPIRITUAL EDUCATION"_

© Safia Niyazova1®

1Termiz State Pedagogical Institute, Termiz, Uzbekistan_

INTRODUCTION: according to the national education system, raising the morale of the people, raising the consciousness and spiritual thinking of today's youth, who are considered the future of our country, relying on it in all social, economic and political affairs carried out in our country is one of the problems raised to the level of state policy. Cooperation between family, school and neighborhood is important in raising healthy-minded, highly spiritual students. Accordingly, it is aimed to provide education based on an innovative approach in our country. In this article, we have discussed in detail the aspects of achieving efficiency in this process.

AIM: the concept of continuous spiritual education is aimed at ensuring the continuity of the process of spiritual education in modern society. This concept provides for the constant support of each member of society in acquiring and following spirituality and moral values. In this process, the role of science "Education" is incomparable.

MATERIALS AND METHODS: achieving the effectiveness of the educational process based on an innovative approach includes several main features. These features highlight the integration of technology, pedagogical advances, and organizational strategies to improve learning outcomes. Here are a few key features.

DISCUSSION AND RESULTS: international documents aimed at ensuring modern education and upbringing of youth, in particular, the Sorbonne Declaration (Sorbonne Making, 1998), World Education Forum (2000), UN Millennium Declaration (UN Millennium Declaration , 2000) and the Lisbon Recognition Convention (Lisbon

Для цитирования: Ниёзова С. Значение науки «образование» в реализации «концепции непрерывного духовного образования». // Inter education & global study. 2024. №5. С. 283-290.

Annotation

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Recognition Convention, 1997) to develop "reflective-practice-oriented" tactics for developing student activities, educating schoolchildren on the basis of modern pedagogical approaches to be spiritually, ethically, socially and legally competent. education is becoming increasingly important.

CONCLUSION: based on the opinions of several scholars, we have discussed spiritual education above. It was noted that the process of spiritual education is a pressing issue. Implementing these features requires an integrated and collaborative approach involving teachers, administrators, students and the general public. The focus should be on continuous improvement, adaptation and striving to create a fun, inclusive and effective learning environment.

Key words: innovation, education, upbringing, process, efficiency, aspects.

Bugungi axborotlashgan jamiyatda ma'naviy tafakkur transformatsiyasidagi ijobiy o'zgarishlar bevosita taraqqiyot xususiyatlarining muhim jihatlari bo'lgan yangicha fikr yuritish, yangicha ishlashga yehtiyoj va intilishni yanada ko'proq talab yetmoqda. Shu sababdan, jahondagi milliy taraqqiyot g'oyalarini o'zida uyg'unlashtirib, o'zaro hamjihatlik tamoyillari asosida umuminsoniyat manfaatlari va intilishlariga mos bo'lgan tafakkur tarzini shakllantirish zaruriyatini yuzaga keltirmoqda. O'zbekiston Respublikasining 2020-yil 23-sentabrdagi "Ta'lim to'g'risida"gi Qonuni, O'zbekiston Respublikasining 2016-yil 24-avgustdagi "Yoshlarga oid davlat siyosati to'g'risida"gi Qonuni, 2022-yil 28-yanvardagi "2022-2026-yi 11 arg a mo'ljallangan yangi O'zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to'g'risida"gi Farmonlari, 2018-yil 14-avgustdagi "Yoshlarni ma'naviy-axloqiy va jismoniy barkamol yetib tarbiyalash, ularga ta'lim-tarbiya berish tizimini sifat jihatidan yangi bosqichga ko'tarish bo'yicha kompleks chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarori, O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 31-dekabrdagi "Uzluksiz ma'naviy tarbiya konsepsiyasini tasdiqlash va uni amalga oshirish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarorlarining qabul qilinishi ham yurtimizda ma'naviy tarbiyaga berilayotgan e'tiborning amaldagi ifodasi.

O'quvchi-yoshlarni ta'lim-tarbiya tizimida yuksak madaniyatli, ma'naviy tafakkurga yega bo'lgan sog'lom fikrli qilib tarbiyalashning nazariy-tarixiy asoslari respublikamiz olimlaridan M.Quronov, O.Musurmonova, U.Mahkamov, D.Anvarova, Sh.Olimov, X.Xudoyqulov, Ye.Yusupov, D.Anvarova, Z.Boytemirova, T.Saliyeva, A.Yerkayev, M.Mirzayev hamda Z.D.Boytemirovalar tomonidan o'rganilgan.

Mustaqil davlatlar Hamdo'stligi (MDH) mamlakatlari olimlaridan T.G.Nikishina, G.G.Azgaldov, A.I.Subetto, Ye.R.Rayxman, M.A.Vikulina, M.I.Bekoyeva, V.N.Fomin, N.V.Kultasheva, V.Belov, I.G.Salova, O.Yu.Kojurova, N.A.Grishanova, M.V.Mironova, S.Merkulova, M.N.Nedvetskaya, M.G.Radjabov, B.Kachalovlarning tadqiqotlarida ta'lim-

For citation: Niyazova Safia. (2024) 'The importance of the science of "education" in implementing the "concept of continuous spiritual education', Inter education & global study, (5), pp. 283-290. (In Uzbek).

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

tarbiya zaruriyati, tarbiyada ijtimoiy sheriklikni shakllantirish mexanizmlari turli darajada yoritilgan.

Xorijlik olimlardan K.Yaspers (Isroil), Tomas Kun (AQSh), Fatimah Al Nasser (Buyuk Britaniya), Moore Jennifer, Riley Mishael W. (University of South Florida), Smit Todd G. (Missuri), Yelkins Christine (Kaliforniya), Manuel N. Ronse (Amerika), S.Nishikava (Yaponiya), T.Soorer (Avstraliya)larning ilmiy ishlarida shaxs tarbiyasining muhim xususiyatlari, madaniyatlararo baholash, ma'naviy-axloqiy tarbiya va unga ta'sir yetuvchi omillarning nazariy-metodologik jihatlari o'rganilgan.

Ushbu tadqiqotda adabiyotlarni tahlil qilish, kuzatuv va intervyu usullaridan foydalanildi. Shu bilan birga, o'quvchilarning darsga nisbatan munosabati va faoliyati o'yinlardan oldin va keyin tahlil qilindi.

Innovatsion yondashuv asosida ta'lim jarayonida samaradorlikka erishish bir qancha asosiy xususiyatlarni o'z ichiga oladi. Bu xususiyatlar ta'lim natijalarini oshirish uchun texnologiya, pedagogik yutuqlar va tashkiliy strategiyalarning integratsiyasini ta'kidlaydi. Bu erda bir nechta asosiy xususiyatlar mavjud:

1. **Texnologiyalar integratsiyasi**

- **Raqamli vositalar va platformalar**: o'qitish va o'rganishni qo'llab-quvvatlash uchun elektron ta'lim platformalari, ta'lim dasturlari va onlayn resurslardan foydalanish.

- **Interaktiv ta'lim muhitlari**: qiziqarli va immersiv o'rganish tajribasini yaratish uchun virtual laboratoriyalar, simulyatsiyalar va interfaol doskalarni amalga oshirish.

- **Data Analytics**: Talabalar ish faoliyatini kuzatish, o'rganishdagi kamchiliklarni aniqlash va o'qitishni shaxsiylashtirish uchun ma'lumotlar tahlilidan foydalanish.

2. **Talabaga yo'naltirilgan ta'lim**

- **Shaxsiylashtirilgan ta'lim**: o'quvchilarning individual ehtiyojlari, qiziqishlari va o'rganish uslublarini qondirish uchun ta'lim tajribasini moslashtirish.

- **Faol ta'lim**: Muammolarni hal qilish, loyihaga asoslangan o'rganish va hamkorlikdagi faoliyat orqali talabalar ishtirokini rag'batlantirish.

- **Komplektlarga asoslangan ta'lim**: o'quvchilarga mavzuni o'zlashtirishda o'z sur'atlari bo'yicha rivojlanishga imkon berish.

3. **Innovatsion pedagogik usullar**

- **Blended Learning**: an'anaviy yuzma-yuz o'qitishni onlayn o'quv faoliyati bilan birlashtirish.

- **Flipped Classroom**: An'anaviy o'qitishni sinfdan tashqarida onlayn tarzda o'qitish va interfaol mashqlar uchun dars vaqtidan foydalanish orqali o'zgartirish.

- **Gamification**: Ishtirok etish va motivatsiyani oshirish uchun o'yin dizayni elementlarini o'quv faoliyatiga qo'llash.

4. **0'qituvchilarning kasbiy mahoratini oshirish**

- **Uzluksiz trening**: O'qituvchilarga yangi texnologiyalar va innovatsion o'qitish strategiyalarini o'rganishlari uchun doimiy malaka oshirish imkoniyatlarini taqdim etish.

- **Hamkorlikda o'qitish**: ilg'or tajriba almashish va o'quv dasturini birgalikda yaratish uchun o'qituvchilar o'rtasida jamoaviy ish olib borishni rag'batlantirish.

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

5. **0'quv dasturlari innovatsiyasi**

- **Fanlararo yondashuv**: Murakkab mavzularni yanada yaxlitroq tushunish uchun bir nechta fanlarni birlashtirish.

- **Haqiqiy dunyoga aloqadorlik**: akademik tushunchalarni real dunyo ilovalari va muammolarni hal qilish bilan bog'laydigan o'quv dasturini loyihalash.

6. **Ma'muriy va tashkiliy samaradorlik**

- **Oddiylashtirilgan jarayonlar**: byurokratik qo'shimcha xarajatlarni kamaytirish uchun samarali ma'muriy jarayonlar va raqamli boshqaruv tizimlarini joriy etish.

- **Resurslarni taqsimlash**: Innovatsion ta'lim amaliyotlarini qo'llab-quvvatlash uchun vaqt, pul va materiallar kabi resurslar samarali taqsimlanishini ta'minlash.

7. **Jamiyat va sanoat hamkorligi**

- **Sanoat bilan hamkorlik**: Talabalarga amaliyot, murabbiylik va amaliy tajribalarni taqdim etish uchun korxonalar va tashkilotlar bilan hamkorlik qilish.

- **Jamoatning ishtiroki**: ko'ngillilar dasturlari, mahalliy loyihalar va ommaviy tadbirlar orqali jamiyatni ta'lim jarayoniga jalb qilish.

8. **Baholash va qayta aloqa mexanizmlari**

- **Formativ baholash**: Talabalarning o'rganishini kuzatish va darhol fikr-mulohazalarni taqdim etish uchun tez-tez, past baholarni qo'llash.

- **Moslashuvchan baholashlar**: bilim va ko'nikmalarni yaxshiroq baholash uchun talabaning tushunish darajasiga mos keladigan baholashlardan foydalanish.

- **Tekshiruv davrlari**: o'quv amaliyotlari va o'quv dasturlari dizayni haqida ma'lumot berish uchun o'quvchilar, o'qituvchilar va manfaatdor tomonlarning uzluksiz fikr-mulohazalari uchun tizimlarni yaratish.

9. **Inklyuziv ta'lim**

- **Mavjudlik**: O'quv materiallari va muhitlar barcha talabalar, jumladan, nogironlar uchun ham ochiq bo'lishini ta'minlash.

- **Turli o'rganish ehtiyojlari**: ta'lim jarayonida o'quvchilarning turli madaniy, lingvistik va ijtimoiy-iqtisodiy kelib chiqishiga e'tibor qaratish.

10. **Barqarorlik va masshtablilik**

- **Barqaror amaliyotlar**: Ekologik toza amaliyotlarni kiritish va o'quv rejasiga barqarorlik tushunchalarini o'rgatish.

- **Mashqlanishi mumkin bo'lgan innovatsiyalar**: samaradorligini yo'qotmasdan turli maktablar va tumanlar bo'ylab kengaytirilishi mumkin bo'lgan ta'lim innovatsiyalarini ishlab chiqish va joriy etish.

Muhokama (Discussion). Yoshlarga zamonaviy ta'lim va tarbiya berishga qaratilgan xalqaro hujjatlar, xususan, Sorbonna deklaratsiyasi (Sorbonne Declaration, 1998), Jahon ta'lim forumi (World Yeducation Forum, 2000), BMTning "Ming yillik deklaratsiyasi" (UN "Millennium Declaration", 2000) va Lissabon tan olish konvensiyalari (Lisbon Recognition Convention, 1997)da o'quvchilar faoliyatini rivojlantirishning "fikriy aks yettirish amaliyoti" (reflective practitioner)ga yo'naltirilgan taktikasini rivojlantirish, zamonaviy pedagogik yondashuvlar asosida maktab o'quvchilarini ma'naviy-axloqiy, ijtimoiy-huquqiy jihatdan

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

kompetentli qilib tarbiyalash dolzarb ahamiyat kasb yetmoqda. Shu o'rinda jahon ta'lim tizimida tarbiya konsepsiyalari haqida ham ma'lumot berib o'tsak.

Yaponiya - kun chiqar mamlakat aholisi farzandlarining tarbiyasiga o'ta jiddiy qarashadi. Bu erda har bir yoshga nisbatan ma'lum bir munosabatda bo'linadi va ayri tarbiya usullari qo'llaniladi. Yaponiyaliklar 5 yoshgacha bo'lgan kichkintoyga qiroldek muomala qilishadi. Ular istaganlaricha o'ynashlari, miyasiga kelgan ishni qilishlari mumkin. Hattoki bolalar bog'chalarida bolakaylar flomaster bilan devorga to'ygunlaricha chizishlari uchun maxsus xonalar mavjud.

Amerika Qo'shma Shtatlaridagi erkinlik bola tarbiyasida ham o'z aksini topgan. Onalar farzandlarining har soniyalik qiziqishlari va injiqliklarini qondirishga tayyordirlar. Aksariyat bolalar 4-5 yoshlarida o'yinchoqlarning barxa turi bilan tanishishadi, ko'pincha amerikalik oilalarning garaj va omborxonalari bir marotaba o'ynalgan o'yinchoqlar bilan to'lib-toshadi. Ikkinchi tomondan, go'dakligidanoq amerikalik bolakaylar "Sen eng chiroylisan, eng yaxshisan, eng aqllisan, eng qobiliyatlisan", degan so'zlarni har kuni eshitgan holda o'sishadi. Maqsad - mustaqil insonni tarbiyalash! Agarda bola xato qilsa, uni urushmay: "Yana bir marotaba harakat qilib ko'r! Sen, albatta, buni uddalaysan! Chunki sen zo'rsan!" deya qo'llab-quvvatlanadi. Albatta, bunday yondashuv kelgusida o'zining mevasini beradi.

Germaniyada bolalarning rivojiga 3 yoshdan boshlab katta e'tibor beriladi. Onalar o'z farzandlarini boshlang'ich bosqichda haftada bir marta, kattaroq bo'lganlarida bir necha marotaba maxsus rivojlantirish guruhlariga olib borishadi. Maqsad jamoa bo'lib o'ynash, o'zaro muloqotga o'rgatishdir. Faqatgina mazkur guruhlarga bola borganidan so'nggina uni bolalar bog'chasiga berishadi. Chunki farzandning bog'chaga ko'nikishi oson kechadi va bolalar bu yerda o'zlarini erkin his qiladilar.

Angliyada bolalar bosqichma-bosqich tarbiyalanishadi. Chunki bu yerda kech turmushga chiqish yoki uylanish odatiy hol. Ko'pincha inglizlar 35-40 yoshlarida ota-onalik baxtiga erishishadi. Shuning uchun ham farzand tarbiyasiga juda katta va jiddiy e'tibor berishadi. 2-3 yoshidan boshlab unga dasturxon atrofida o'zini tutishni, tevarakdagi odamlar bilan muomalada bo'lishni, o'z hissiyotlarini yashirishni o'rgatishadi.

Shvesiyada bolalarga shakllangan shaxs sifatida qarashadi. Ularning ham o'z huquqlari va majburiyatlari bor. Shuningdek, shvedlardagi bag'rikenglik, o'zgaga, uning qarashlariga, madaniyati, dini, irqiga nisbatan hurmatda va sabrli bo'lish, agarda insonning biror-bir jismoniy yoki ruhiy kamchiligi bo'lsa, unga tengqur sifatida qarash bolalikdanoq yosh avlod ongiga singdiriladi.

"Save the children" deb ataluvchi Amerikadagi tashkilot har yili dunyo mamlakatlarining qaysi birida onalar va bolalar yaxshi yashashlarining ro'yxatidan iborat Mothers Index (Onalar indeksi)ni tuzib chiqadi. Unda Shvesiya deyarli har yili birinchi o'rinni egallaydi. Chaqaloq dunyoga kelgach, yosh shved onalar davlat tomonidan har tomonlama qo'llab-quvvatlanadi. Finlyandiya dunyodagi eng bolajon mamlakat, desak, yanglishmagan bo'lamiz. Unda jismoniy imkoniyati chegaralangan bolalar oddiy bog'cha va maktablarga borishadi. Bu yerda nogiron va sog'lom bolaga ajratish qabul qilinmagan.

INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY

Hammaga ma'lumki, yuksak ma'naviy tafakkurga yega bo'lib ulg'aygan avlod mamlakatni har tomonlama gullab yashnashiga o'z hissasini qo'shadi. Mamlakatimizda olib borilayotgan keng ko'lamli islohotlar ham yoshlarimizning dunyo yoshlari bilan ilmfan, san'at, madaniyat, sport va boshqa sohalarda faol ishtiroki hamda ularning o'z qobiliyatlarini namoyon yetishlari uchun katta imkoniyat yaratilmoqda. "Yosh avlodning ijodiy va intellektual salohiyatini qo'llab-quvvatlash va ro'yobga chiqarish, bolalar va yoshlar o'rtasida sog'lom turmush tarzini shakllantirtish, ularni jismoniy tarbiya va sportga keng jalb yetish" muhim ahamiyatga yega.

Yangi O'zbekiston jamiyatini barpo yetish ijtimoiylashuv jarayonlari bilan bog'liq ravishda kechmoqda va bu maktab o'quvchilarini ma'naviy-axloqiy me'yorlar bilan yaqindan tanishtirish, ularga qat'iy amal qilish ko'nikmalarini shakllantirishni taqozo qilmoqda. "Yosh avlod ongiga huquq va burch, halollik va poklik tushunchalarini hamda odob-axloq normalarini chuqur singdirib borish, tarbiya jarayonlarini xalqimiz tarixi, dini, milliy qadriyatlarini o'rgatish bilan uyg'un holda tashkil qilish"ga jiddiy ye'tibor qaratilmoqda. Yuqorida ma'naviy tarbiya haqida qator olimlar fikrlariga asoslanib, muhokamalar o'tkazdik. Ma'naviy tarbiya jarayoni dolzarb masala ekanligi e'tibor etildi. Bu xususiyatlarni amalga oshirish o'qituvchilar, ma'muriyat, o'quvchilar va keng jamoatchilikni jalb etgan holda keng qamrovli va hamkorlikda yondashuvni talab qiladi. Asosiy e'tibor doimiy takomillashtirish, moslashish va qiziqarli, inklyuziv va samarali ta'lim muhitini yaratish majburiyatiga qaratilishi kerak.

1. Ishmuxammedov R., Abduqodirov A., Pardayev A. Tarbiyada texnologiyalar. - T.: Fan va texnologiya, 2010 y.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

2. Hasanboyeva O., Djamilova N. Pedagogik fanlarni o'qitish metodikasi. - T.: 2008.

3. Ishmuxammedov R., Abduqodirov A., Pardayev A. Tarbiyada innovatsion texnologiyalar. - T.: Fan va texnologiya, 2010 y.

4. I.A.Kolosnikova, i dr. Vospitatelnaya deyatelnost pedagoga. Uchebnoe posobiya. M.: Akademiya, 2006 - 333.

5. Пйдласий И.П. Педагогика 2-я част - М.: ВЛАДОС, 2003.

6. https://www.gazeta.uz/uz/2019/10/01/stateman/

7. https://www.uza.uz

8. https://www.ziyonet.uz

9. https://www.natlib.uz

MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]

^Niyozova Safiya, Boshlang'ich ta'lim metodikasi kafedrasi katta o'qituvchisi, [Ниязова Сафия, старший препйдаватель кафедры методики начальнс>го сбразсвания,], [Niyozova Safiya, senior lecturer at the Department of Primary Education Methodology,] manzil: O'zbekiston, Termiz sh., I.Karimov ko'chasi, 288b-uy [Адрес: Узбекистан, Термезсше шйссе, ул. И.Каримйва, 288б], [Address: Uzbekistan, Termez highway, st. I.Karimova, 288b] e-mail: rustamkhurramov@mail.ru.

ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.