Научная статья на тему 'ЎҚУВЧИЛАРДА ИЖТИМОИЙ ФАОЛЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ПЕРЦЕПТИВ АСОСЛАРИ'

ЎҚУВЧИЛАРДА ИЖТИМОИЙ ФАОЛЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ПЕРЦЕПТИВ АСОСЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
110
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
жамият / фаоллик. таълим / ўқувчи / ижтимоий фаоллик / масъулиятлилик / компетенция / ижтимоий компетентлик / фаолият / ижтимоий мослашув. / society / activity. education / reader / social activity / responsibility / compensation / social competence / activity / social adaptation.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Зокиров Мирзарахим Абдуалиевич

Ушбу мақолада ўқувчиларда таянч компетенцияларни шакллантириш асосида ижтимоий фаолликни шакллантириш мазмуни, ижтимоий фаолликнинг таркибий қисми сифатида вужудга келган зиддиятлар ва муаммоларни бартараф этиш кўникмасига эга бўлиш ўқувчиларни келажакда микросоциумда муносиб ўрин эгаллашларига кўмаклашиши, ўқувчилар фаолиятида ҳар доим намоён бўлмайдиган, бироқ уларнинг хатти-ҳаракатлари орқали сезиладиган ижтимоий фаолликнинг муҳим таркибий қисмлари таҳлил қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE PERCEPTIVE BASIS OF THE DEVELOPMENT OF SOCIAL ACTIVITY IN PUPILS

In this article, the content of the formation of social activity on the basis of the formation of base competences in students, the ability to overcome conflicts and problems that have arisen as a component of social activity, the contribution of students to the development of a worthy place in the future microsium, the analysis of important components of social activity, which are not always.

Текст научной работы на тему «ЎҚУВЧИЛАРДА ИЖТИМОИЙ ФАОЛЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ПЕРЦЕПТИВ АСОСЛАРИ»

УЦУВЧИЛАРДА ИЖТИМОИИ ФАОЛЛИКНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ

ПЕРЦЕПТИВ АСОСЛАРИ Зокиров Мирзарахим Абдуалиевич

^укон давлат педагогика институти мустакил тадкиккотчиси https://doi.org/10.5281/zenodo.6790090 Аннотатция. Ушбу мацолада уцувчиларда таянч компетенцияларни шакллантириш асосида ижтимоий фаолликни шакллантириш мазмуни, ижтимоий фаолликнинг таркибий цисми сифатида вужудга келган зиддиятлар ва муаммоларни бартараф этиш куникмасига эга булиш уцувчиларни келажакда микросоциумда муносиб урин эгаллашларига кумаклашиши, уцувчилар фаолиятида щр доим намоён булмайдиган, бироц уларнинг хатти-^аракатлари орцали сезиладиган ижтимоий фаолликнинг мущм таркибий цисмлари та^лил цилинган.

Калит сузлар: жамият, фаоллик. таълим, уцувчи, ижтимоий фаоллик, масъулиятлилик, компетенция, ижтимоий компетентлик, фаолият,ижтимоий мослашув.

ПЕРЦЕПТИВНЫЕ ОСНОВА РАЗВИТИЯ СОЦИАЛЬНОЙ АКТИВНОСТИ У ШКОЛЬНИКОВ Аннотация. В данной статье раскрывается содержание формирования социальной активности на основе формирования базовых компетенций у студентов, умения преодолевать конфликты и проблемы, возникшие как составляющая социальной активности, вклада студентов в освоение достойного места в будущем микросюжете, анализа важных составляющих социальной активности, которые не всегда являются необходимыми.

Ключевые слова: общество, деятельность. образование, читатель, социальная активность, ответственность, компенсация, социальная компетентность, активность, социальная адаптация.

THE PERCEPTIVE BASIS OF THE DEVELOPMENT OF SOCIAL ACTIVITY

IN PUPILS

Abstract. In this article, the content of the formation of social activity on the basis of the formation of base competences in students, the ability to overcome conflicts and problems that have arisen as a component of social activity, the contribution of students to the development of a worthy place in the future microsium, the analysis of important components of social activity, which are not always.

Keywords: society, activity. education, reader, social activity, responsibility, compensation, social competence,activity, social adaptation.

КИРИШ

Жах,оннинг ривожланган мамлакатларида булгуси укитувчилар тайёрлашнинг янгича педагогик тизимини яратиш ва уни амалиётга куллаш борасида улкан тажриба мавжуд булиб, айни пайтда, перцептив кобилиятларини, яъни укувчиларнинг ички дунёсига кира билиш, психологик кузатувчанлик, таълим жараёни субъектларининг вактинчалик психик холатлари билан богли; нозик томонларини идрок этишдан иборат кобилиятини ривожлантиришни педагогик жихдтдан тадки; этиш мух,им ахдмият касб

этмокда. Айникса, укувчиларда ижтимоий фаоллигини уларнинг ички рухий томонларига эътибор каратиш, тарбиялаш оркали кашф этишнинг хаётий зарурият эканлиги долзарб педагогик масала хисобланади.

Жахон педагогик тадкикотлар тизимида хукукий билимлар, амалиёти, укувчиларда ижтимоий фаолликни ошириш ва методологиясини ишлаб чикиш хамда уз-узини ташкиллаштириш жараёнларининг педагогик ва илмий-назарий жихатдан урганиш мухим масала саналади. Укувчиларда ижтимоий фаолликка йуналтирувчи кобилиятларни рривожлантиришнинг педагогик тамойиллари га доир мухим ва фундаментал тадкикотлар олиб борилмокда. Бу эса нигилистик тамойиллардан воз кечиб, янгича инновацион характердаги хукук ижодкорлигини йулга куйиш, хукукий муносабатлар иштирокчиларининг манфаатлари, тенглиги, эркинлиги хукукий меъёрларга мослигини таъминлаш мухим масаладир. Булгуси укитувчиларда укувчиларнинг ижтимоий фаолллигига каратилган перцепцив ткобилиятларни ривожлантиришнинг субстанционал элементларининг генетик богланишларидан келиб чикадиган конуниятларини аниклаш мазкур мавзунинг педагогик тадкик килиш долзарблигини билдиради.

Мамлакатимиз миллий хукук тизими тикланиш боскичидан, янги юксалиш боскичига усиб утар экан, фукароларнинг хукук ва эркинликларини таъминлаш, кафолотлаш, химоя килиш масаласи янада долзарблашиб бориши табиийдир. Чунки, фукароларнинг хукук ва эркинликлари, шахсий дахлсизлиги фукаролик жамиятини барпо этишнинг тамал тоши хисобланади. "Биз ёшларнинг мамлакатимиз хаётидаги демократик жараёнларда фаол иштирок этишига, уларнинг сиёсий ва ижтимоий салохиятини оширишга алохида эътибор каритишимиз лозим... Айникса бу йил мамлакатимиз парламенти ва махаллий кенгашларга буладиган сайловларда чукур билим, катъий гражданлик позициясига эга булган ёшларимиз фаол катнашиб, вакиллик органларида муносиб урин эгалласа, бу нафакат ёш авлоднинг, балки бутун халкимиз манфаатларини таъминлашга катта хисса булиб кушилади"[1]. Бу эса, булгуси укитувчиларда укувчиларнинг ижтимоий фаоллигини оширишга йуналтирилган перцептив кобилиятларини такомиллаштиришни педагогик жихатдан тахлил этишни такоза этмокда.

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

В.Г.Первутинскийнинг нуктаи назарига кура, ижтимоий фаоллик куйидагиларни уз ичига олади:

- ижтимоий интеллект - ижтимоий вазиятларни тушуниш ва мазкур вазиятларга мослашувчанлик билан ёндашиш;

- маънавий етуклик - кадриятли йуналишлар, дунёкараш ва мотивлар;

- ижтимоий-касбий етуклик - перцептив, эмпатив, коммуникатив, рефлексив, уз-узини намоён этиш, куникмалар;

- башорат килиш, максадга интилиш;

- ахборот технологиялари ва хорижий тилни билиш, ижтимоий-ахлокий етуклик, масъулиятлилик, максадга интилувчанлик, катъиятлилик, узига ишониш, ташкилотчилик, талабчанлик[4].

Ушбу таркиб хам бизнингча, ижтимоий фаолликни тулик ифодаламайди. Ижтимоий-касбий фаоллик узида факатгина мехнат ва касбий куникмаларни мужассамлаштирса, ижтимоий-ахлокий етуклик, лидерлик сифатларини ифодалайди.

Н.В.Калинина[2]нинг таъбирича, ижтимоий фаоллик иккита таркибий кисмни узида мужассамлаштиради. Когнитив хулк-атворга асосланган шакллантирувчи компонент муайян таркибий кисмлардан иборат:

ижтимоий интеллект, ижтимоий куникмалар, ижтимоий хулк-атвор куникмалари, ижтимоий ахамиятга эга булган фаолиятни бажариш имконини берадиган махсулдор усуллар, мураккаб хаётий вазиятларда самарали муносабат урнатиш куникмалари хамда конструктив хулк-атвор куникмалари. Мотивли-шахсий шакллантирувчи компонент жамиятда узини намоён килиш хамда унга хос шахсий сифатларни ифодалайди.

Куриниб турибдики, ушбу таркибий кисмларни мужассамлаштирган холда мотивли хамда шахсий компонентларни белгилаш мумкин.

Уз навбатида М.И.Лукьянова[3] хам ижтимоий фаолликнинг таркибий кисмларини аниклашга харакат килган:

- мотивли-кадриятли компонент ижтимоий фаолият мотивлари, шаклланган мотивация, ютукларга эришишга интилиш, ижтимоий муносабатларнинг конун-коидаларини узлаштириш, ахлокий меъёрларга позитив муносабатда булиш, жамоа тартибига риоя килишни уз ичига олади;

- жараёнли мазмунли компонент уз ичига узи ва узгаларнинг хатти-харакатларига нисбатан танкидий муносабатда булиш имконини берадиган билимлар, куникмалар, малакалар, узаро муносабатлар натижасини башорат килиш, мулокот оркали атрофдагиларга таъсир курсатиш, уз олдига максад куйиш ва уни амалга ошириш учун интилиш куникмаларини камраб олади;

- хиссий-иродавий компонент уз ичига ечимларни танлаш, уз-узини назорат килиш ва бошкариш лаёкатига эга булиш, уз зиммасига масъулият олишга тайёрлик, узига ишонч ва катъиятли булиш каби сифатларни бирлаштиради[3;126-б.].

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ

Шахснинг интегратив фаолияти махсули сифатида ижтимоий фаоллик узининг муйян мазмуни ва таркибий тузилишига эга. Биз куйида ижтимоий фаолликнинг таркибий кисмлари устида тухталишга харакат киламиз. Ижтимоий фаоллик куйидаги таркибий кисмлардан иборат:

- Мотивли-эмоционал компонент. Бунда укувчиларда атрофдагиларга нисбатан кадриятли муносабатда булиш тажрибаси хосил килинади: рахмдиллик, эътиборлилик, гамхурлик, узаро ёрдам ва мехрибонлик сифатлари шакллантирилади.

- Когнитив компонент доирасида укувчиларда атрофдагиларни билишга йуналтирилган фаолиятни шакллантириш назарда тутилиб, бунда хар бир шахснинг узига хослиги, кизикишлари, эхтиёжлари, кайфиятидаги

узгаришларни сезиш, хиссий холатини билиш тажрибаси хосил килинади.

- Хулк-атворга асосланган компонент доирасида укувчиларда узаро мувофик келадиган вазиятларни танлаш, узаро мулокотга киришиш, хулк-атворнинг ахлокий жихатдан ахамиятли булган куринишларини эгаллаш лаёкатлари шакллантирилади.

Укувчиларда уз-узини ривожлантириш, миллий ва умуммаданий, коммуникатив компетенцияларни шакллантириш асосида ижтимоий фаолликнинг мазкур компонентлари таркиб топтирилади. Ушбу компонентлар нафакат мотивли-эмоционал компонентга тааллукли, балки бошка компонентларда хам уз ифодасини топади. Иккинчи компонентнинг таркибига нафакат бошкаларнинг билимлари, холати, балки узининг билимлари хам акс этади. Х,амкорлик жараёнида укувчи уз полати, хусусиятлари, лаёкатларини идрок этган холда харакатланади. Уз харакатларини шеригининг кузи билан караган холда идрок этади. Х,ар кандай нуктаи назарнинг кучли ва кучсиз томонини кура олади. Худди мана шундай муносабат доирасидагина укувчи уз атрофидаги вокеликни аник бахолаш имконига эга булади.

Биз юкорида курсатиб утган компонентлар шахснинг ижтимоий компетентлилигини имкон кадар тулик ифодалашга хизмат килади. Уларни умумлаштирган холда куйидаги таркибий кисмларга бирлаштириш мумкин: мотивли, когнитив, фаолиятли ва рефлексив.

Рефлекция инсоннинг уз-узини тушуниши ва бошкаларнинг хатти-харакатини англаган холда бахолашини ифодалайди. Ижтимоий компетентли шахс чукур мушохада килган холда узгаларнинг хис-туйгуларини англайди. Мулокот ва ижтимоий муносабатлар жараёнида укувчиларнинг узлари ва атрофдагиларни англашлари ва муносиб бахолай олишлари учун ижтимоий фаолликнинг бошка компонентлари билан бир каторда рефлекция мухим ахамиятга эга.

Укув-тарбия жараёнида ижтимоий фаолликнинг юкорида курсатиб утилган таркибий кисмларини мазмун жихатдан бойитиб таянч компетенциялар таркибида укувчиларга такдим этиш максадга мувофик хисобланади.

Таянч компетенциялар ёрдамида укувчиларда шакллантириладиган ижтимоий фаоллик мазмун жихатидан мунтазам такомиллашади. Таянч компетенцияларни мазмун жихатидан бойитиш асосида ижтимоий фаолликнинг таркиби хам такомиллашади. Жамият хаётидаги илмий, технологик, ижтимоий-маънавий тараккиёт таянч компетенцияларнинг мазмун жихатидан бойишига асос булади. Бу эса уз навбатида мазкур компетенцияларни интгерациялаш натижасида хосил буладиган ижтимоий фаолликнинг хам мазмун жихатидан такомиллашувига асос яратади. МУ^ОКАМА

Ижтимоий фаолликнинг асосини 2 та катта гурухга мансуб булган компетенциялар ташкил этади. Биринчи гурухга мансуб компетенциялар шахснинг хулк-атвори ва хатти-харакатларини мужассамлаштиради. Мазкур гурухга куйидаги элементларни киритиш мумкин: коммуникатив куникмалар, гурухда ишлаш лаёкати, зиддиятлар ва муаммоларни еча олиш лаёкати. Иккинчи гурух эса эмпатия, ролли мослашувчанлик, масъулиятлилик кабиларни уз ичига олади.

Коммуникатив куникмалар шахслараро муносабатларга асос булади. Мулокот укувчилар хаётида алохида ахамият касб этиб, бир катор узига хос хусусиятларга эга. Мулокот жараёнида хар икки иштирокчи хам фаол мавкега эга булади. Уларнинг биргаликдаги фаолияти махсули сифатида узаро ахборот алмашиш жараёни кечади. Коммуникатив жараённинг хар бир субъекти уз мулокотдошига нисбатан фаоллик

курсатади. У уз сухбатдошига ахборотларни такдим этар экан, кизикишлари, мотивлари, эхтиёжларини хисобга олади.

Х,ар бир шахс учун мулокот жараёнидаги ахборотлар мухим ахамиятга эга булиб, ушбу жараёнда сухбатдошлар умумий фикр доирасида мулохаза юритадилар. Шу аснода улар ахборотларни шунчаки кабул килмайдилар, балки ушбу ахборотлар устида уйлайдилар, фикр юритадилар. Узаро ахборот алмашиниш мулокотдошларнинг хулк-атворига хам таъсир курсатади.

Коммуникатив куникмалар доирасида шахсларнинг муваффакиятли муносабат урнатишлари учун зарур буладиган куникмалар назарда тутилади. Бунда асосий эътибор шахслараро муносабатлар жараёнида назокат билан муомалада булиш, узини тутиш, сухбатдошига хурмат курсатиш назарда тутилади. Ушбу жараёнда нафакат коммуникатив куникмалар, хулк-атвор коидаларига риоя килиш, балки когнитив фаолият хам амалга оширилади.

Мулокот жараёнида шахслараро муносабатлар доирасида биргаликдаги фаолиятга киришилади. Мулокот коидалари узида ижтимоий ахлок, фаол тарзда мусобакалашиш, уз-узини намоён этиш коидаларига амал килишни камраб олади.

Ижтимоий фаолликнинг таркибий кисми сифатида коммуникатив куникмалар бошкаларни тушуниш ва уни тушунишларига имконият яратишдан иборат шахсий лаёкат сифатида намоён булади. Укувчилар мулокотнинг турли усулларини узлаштиришлари ва вазият билан боглик холда уни куллашлари учун таълим жараёнида кулай шароит яратилиши керак. Шу асосда укувчиларни шахслараро муносабатга тайёрлаш амалга оширилади.

Ижтимоий фаолликнинг шахс фаолиятини ривожлантиришга йуналтирилган таркибий кисмлари узаро мувофик келадиган вазиятларни танлаш, хулк-атвор куринишларини узлаштириш, коммуникатив хамда интегратив куникмаларни мужассамлаштиради.

Укувчиларда ижтимоий фаолликни шакллантиришда узаро мантикий жихатдан алокадор булган уч холатни назарда тутиш керак: исталган, мумкин булган ва бажарилиши шарт деб топилган холатлар.

Биринчи холат шахснинг узаро биргаликдаги фаолият жараёнида муайян харакатларни бажариш истагини ифодалайди. Иккинчи холат эса мавжуд вазият ва шахсий имкониятларини бахолаш, хулк-атворнинг йул куйилган холатларини тахлил килиш ва унинг окибатларини башоратлашда намоён булади.

Учинчи холат эса узаро биргаликдаги харакатлар хакидаги билимлар, унинг меъёрлари, конун-коидалари ва усулларини билиш оркали ифодаланади. Укувчилар ушбу жараёнда биргаликдаги харакатларга шахсий ва ижтимоий таъсир курсатиш лаёкатини хам эгаллайдилар. Укувчиларда таянч компетенциялар ёрдамида ижтимоий компетенцияни шакллантиришда ушбу холатларни хисобга олиш алохида ахамиятга эга.

Ижтимоий фаолликнинг мухим таркибий кисмларидан бири зиддиятларни бартараф этиш лаёкатидир. Бу шахсдан турли вазиятларда вужудга келадиган зиддиятлар ва карама-каршиликларни бартараф этиш куникмасига эга булишни талаб этади:

- хакикатни билиш ва тушунтира олиш;

- шахслараро муносабат жараёнида кабул килинган меъёрлар ёрдамида узи ва гурухдошларининг хатти-харакатларини бахолай олиш;

- бозор муносабатларини хисобга олган холда касб танлаш;

- хаётий талаблар асосида уз мавкеини аниклаш ва турмуш тарзини белгилаш кабилар.

Бу уринда вазиятларни бахолаш усулларини эгаллаш, харакатларни лойихалаш, муносабат куламини кенгайтириш, турли карорлар кабул килиш хакида фикр юритиш максадга мувофик.

Ижтимоий фаолликнинг таркибий кисми сифатида вужудга келган зиддиятлар ва муаммоларни бартараф этиш куникмасига эга булиш укувчиларни келажакда микросоциумда муносиб урин эгаллашларига кумаклашади. Укувчилар фаолиятида хар доим намоён булмайдиган бирок уларнинг хатти-харакатлари оркали сезиладиган ижтимоий фаолликнинг мухим таркибий кисмлари эмпатия, турли ролларни бажаришга мослашувчанлик, масъулиятлилик хам ижтимоий фаолликнинг таркибий кисмлари сифатида инсон хаётида мухим ахамият касб этади.

Укувчиларда шакллантириладиган ижтимоий фаолликнинг таркибий кисми булган хулк-атвор меъёрлари хамда ижтимоий фаоллик курсаткичлари хар бир шахснинг узига хос хусусиятларини хисобга олган холда муносабатга киришиш имконини беради. Бу эса укувчиларни янги шароитларда харакатланиш, харакат усулларини узгартириш, хулк-атвор меъёрларига амал килиш ва фаолиятнинг янги турларини эгаллашга ургатишга кумаклашади.

Когнитив компонентнинг таркибий кисми сифатида билимлар, ишчан ва шахсий муносабат урнатишнинг узига хос усулларини эгаллаш хам укувчиларда ижтимоий фаолликни шакллантиришда алохида ахамиятга эга. Шахслараро муносабатга киришиш жараёнида хулк-атворнинг узига хос жихатлари, биргаликдаги харакатлар, гурухли фаолиятнинг ривожланиши, роллар, нуктаи назарларнинг узига хослиги хам мухим ахамият касб этади.

Ижтимоий фаолликнинг мухим таркибий кисмларидан бири масъулиятлиликдир. Масъулиятлилик укувчининг эмоционал, ахлокий ва дунёкарашга оид сифатлари билан бевосита боглик холда шакллантирилади.

Ижтимоий фаолликнинг мотивация билан боглик кисми уз ичига шахслараро муносабатлар, мулокот, вокеликка нисбатан позитив ёндашув, ижтимоий хамкорлик, хулк-атвор меъёрларининг узгариши, инсон хулк-атвори ва фаолияти билан боглик вокеаларга эътибор каратиш, ижтимоий фаолият мотивлари, мотивациянинг шаклланиши кабиларни уз ичига олади[6, 7].

Мотивацион компонентнинг таркибий кисмлари сифатида уз эхтиёжлари, истаклари, кизикишлари ва бошкаларга нисбатан муносабатини олий кадрият сифатида тушуниш, рахмдиллик, эътиборлилик, гамхурлик, узаро ёрдам ва рахмдилликни киритиш мумкин.

ХУЛОСА

Амалга оширилган тадкикот натижасида укувчиларда ижтимоий фаолликнинг ривожланиш динамикасини аниклаш учун перцептив ташхислаш методикаларидан самарали фойдаланиш керак. Шу билан бир каторда укувчиларга интегратив ёндашув

асосида таянч компетенцияларни шакллантириш жараенида уларни ижтимоийлаштиришга хизмат киладиган муайян дидактик воситалар, усул ва методлардан фойдаланишга харакат килдик. Изланишларимиз шуни курсатдики, укувчиларда ижтимоий фаолликни шакллантиришнинг педагогик хусусиятлари ва шарт-шароитларини тадкик килиш уз ечимини кутаетган муаммолардандир. Укувчиларда таянч компетенцияларни шакллантириш асосида ижтимоий фаолликни таркиб топтиришнинг педагогик шарт-шароитлари, механизмлари, воситаларини аниклаш ушбу максадга йуналтирилган педагогик жараен самарадорлигини таъминлашга хизмат килади.

Таянч компетенциялар ердамида укувчиларда шакллантириладиган ижтимоий фаоллик мазмун жихатидан мунтазам такомиллашади. Таянч компетенцияларни мазмун жихатидан бойитиш асосида ижтимоий фаолликнинг таркиби хам такомиллашади.

Изланишларимиз шуни курсатдики, укувчиларда ижтимоий фаолликни шакллантиришнинг педагогик хусусиятлари ва шарт-шароитларини тадкик килиш уз ечимини кутаетган муаммолардандир.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Мирзиеев Ш.М. Нияти улуг халкнинг иши хам улуг, хаети еруг ва келажаги фаровон булади. 3-жилд. - Тошкент: Узбекистон, 2019. -Б.386.

2. Калинина Н.В. Развитие социальной компетентности школьников в образовательной среде: психолого-педагогическое сопровождение / Н.В. Калинина.

- Ульяновск: УИПК ПРО, 2014. - 228 с.

3. Лукьянова М.И. Психологические аспекты развития социальной компетентности школьников. - Ульяновск, 2003. - 207 с.

4. Первутинский В.Г. Развитие социальной компетентности студента в условиях профессиональной подготовки / В.Г. Первутинский.- Санкт-Петербург, 2002. - 320 с. 58.

5. Sharifzoda S. The use of an integrative approach in the formation of basic competencies in students as a socio-didactic necessity // Journal of critical reviews ISSN- 2394-5125 vol 7, issue 12, 2020 3115.

6. Egambergan Khudoynazarov, Jumanazar Yarmetov //Application of problem-based teaching methods in the development of mathematical thinking skills of students. Psychology and education (2021) 58(1): p. 4537-4541

7. Wig N. Technoloy, Phylosophy and Politics / Technology and politics. Daham, L., 1988.

- Рр.8-10.

8. Bakhromovich SI. The impact of managerial professional development on the effectiveness of Higher Education institution management. Academicia: an international multidisciplinary research journal. 2020;10(12):1014-20.

9. Siddikov, I. B. (2019). Философско-педагогические аспекты развития интеллектуальной культуры студентов. Вестник Ошского государственного университета, (3), 38-42.

10. Bakhromovich, S. I. Development trends and transformation processes in academic mobility in higher education in Uzbekistan and the world.

11. Bakhromovich, S. I. (2021). A comparative induction of the epistemological and theological views of medieval Islamic oriental scholars. Berlin Studies Transnational Journal of Science and Humanities, 1(1.7 Philosophical sciences).

12. Bakhromovich, S. I. (2021). Views on the role of science in human and society life in islamic teaching. International Journal of Philosophical Studies and Social Sciences, 1(3), 79-86.

13. Bakhromovich, S. I. (2020). Effects of Objective and Subjective Factors to Develop Intellectual Culture of Youth. Canadian Social Science, 16 (2), 55-59 p.

14. Bakhromovich, S. I. (2018). Social and philisophical performance of making youth's intellectual culture. European science review, (7-8).

15. Bakhromovich, S. I. (2020). Analysis Of Modern Approaches To Ensuring The Effectiveness Of Management In Higher Education Institutions. The American Journal of Social Science and Education Innovations, 2(12), 364-369.

16. Bakhromovich, S. I. (2021). Philosophical comparative studies of the epistemological and theological views of medieval eastern scholars. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation. Turkey, 2021. №32 (3), (Scopus) - P. 30338-30355

17. Bakhromovich, S. I. (2022).Dialectical and synergetic features of the development of theological and epistemological views in medieval eastern islam. European Journal of Humanities and Educational Advancements (EJHEA), - Las Palmas, Spain, Volume 3, Issue 2 February, 2022. - P. 79-83

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.