Научная статья на тему 'УРАН ЕМИРИЛИШ ЗАНЖИРИ РАДИОНУКЛИДЛАРИ ОРАСИДАГИ РАДИОАКТИВ МУВОЗАНАТ КОЭФФИЦИЕНТИ ВА НАМУНА ЁШИ ОРАСИДАГИ МУНОСАБАТ'

УРАН ЕМИРИЛИШ ЗАНЖИРИ РАДИОНУКЛИДЛАРИ ОРАСИДАГИ РАДИОАКТИВ МУВОЗАНАТ КОЭФФИЦИЕНТИ ВА НАМУНА ЁШИ ОРАСИДАГИ МУНОСАБАТ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

59
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «УРАН ЕМИРИЛИШ ЗАНЖИРИ РАДИОНУКЛИДЛАРИ ОРАСИДАГИ РАДИОАКТИВ МУВОЗАНАТ КОЭФФИЦИЕНТИ ВА НАМУНА ЁШИ ОРАСИДАГИ МУНОСАБАТ»

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

УРАН ЕМИРИЛИШ ЗАНЖИРИ РАДИОНУКЛИДЛАРИ ОРАСИДАГИ РАДИОАКТИВ МУВОЗАНАТ КОЭФФИЦИЕНТИ ВА НАМУНА ЁШИ

ОРАСИДАГИ МУНОСАБАТ

Т. И. Солиев

Навоий давлат педагогика институти, Навоий, Узбекистан

И. О. Урунов

Навоий давлат кончилик институти, Навоий, Узбекистан

С. О. Хамроев

Навоий давлат педагогика институти, Навоий,Узбекистон

Физика фанининг ядро физика булимида тог жинслари ва табиат намуналарининг ёшини аниклашнинг турли хил методлари мавжуд. Худди шундай усуллардан бири бу уран-кургошин методи булиб хисобланади:

Bu yerda, N1-238U атомлари сони, N2 -206РЬ атомлари сони.

Бизга маълумки, уран емирилиш занжири 15 та радионуклиддан иборат. Бу емирилиш занжирида 206РЬ 15-уринда туради. Агарда биз емирилиш вактида хеч кандай табиий факторлар таъсири кузатилмайди деб олсак , бу методдан фойдаланиш афзал хисобланади. Агарда ташки таъсир содир булган пайтда биз 206РЬ кургошин микдори учун аник кийматга эришиб булмайди.[1] Шу сабабли хам ушбу маколада 226Яа/238и радиоактив мувозанат коэффициентидан фойдаланган холда руданинг ёшини аниклаш методикаси тугрисидаги маълумотларни келтириб утамиз.

Занжирдаги радионуклидлар мувозанатда булиш шарти эса куйидагича булади:

А Е1 л_АТТ—ПП,I

(2)

Бу ерда, Крм - радиоактив мувозанат коэффициенти, A(238U) - 238U

238т

радионуклиднинг активлиги.[2]

активлиги ва A (Ra226) — Ra

,226

радионуклиднинг

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

Табиий уран таркибидаги радионуклидлар 2238U—99.28%, 235U—0.7% ва 234U—0.0056% микдорда булади Идеал холда уран емирилиш занжиридаги кетма-кет келувчи радионуклидлар орасидаги мувозанат коэффициенти хар доим 1 га тенг булиши керак.. Агар, Крм^1 булган холатда радиоактив мувозанат бузилган деб хисобланади.

Бу радиоактив мувозанатни бахолашда хар бир радионуклидга тугри келувчи активликлари мавжуд ва куйидаги формула ёрдамида хисоблаб топилади:

(3)

Ушбу формуладаги тх — радионуклидининг мувозанатдаги масса микдори, Ах—радионуклиднинг солиштирма активлиги , Тх — радионуклиднинг ярим емирилиш даври.[3]

Агар емирилиш занжиридаги иккита радионуклид емирилиш доимийликлари кийматлари орасидаги муносабат Х2 >Xi булган вактда

(4)

Бу ерда, Ао - изотопнинг бошлангич активлиги, А-емирилишдан t вакт утгандаги активлиги.

(2)-формулага асосан Крр = эканлигини хисобга олган холда (4)-формуладан t вактни топсак куйидаги тенгламага эга буламиз:

(5)

Шундай килиб, олинган натижалардан куриниб турибдики танланган намуналардаги 238U, 234U ва 226Ra концентрациясини тажриба йули билан аниклаш мумкин. Олинган натижаларга асосланиб , танланган намуналарда 226Ra/238U ва 234U/226Ra орасидаги мувозанат коэффициентларини хисоблаш мумкин.

Zamonaviv ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologivalarning dolzarb muammolari va vutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

REFERENCES

1. Музафаров А.М., Саттаров Г.С., Глотов Г.Н. «О вопросе нарушения коеффитсиента радиоактивного равновесия между изотопами урана.» //Горний Вестник Узбекистана. 2011., №1.(44). - С.57-60.

2. Soliev T.I., Muzafarov A.M. «Investigation of the causes of violations of the radioactive balance between radionuclides of the uranium decay chain //International journal multicultural and multireligious understanding.» Volume 8, Issue 7 July, 2021, - р.95-101

3. Michael E.Wieser,Norman Holden,Tyler B.Coplen,John K.Bohlke,Michael Berglund,Shige Yoneda,Xiang-Kun Zhu «Atomic weights of the elements 2011(UIPAC Technical Report)//Pure and Chemistry.-2013.-Vol.85,no.5.-P.1047-1048.-doi:10.1351/PAC-REP-13-03-2

4. А.Ж. Сейтов, Ф.Х. Абдумавлонова. Решение геометрических задач с помощью математического пакета MAPLE. Academic research in educational sciences, 2021. T.2 №6 Pp.933-941.

5. S.Kh.Khasanova A.J.Seytov, A.J. Khurramov, S.N.Azimkulov, M.R.Sherbaev, A.A.Kudaybergenovю. Optimal control of pumping station operation modes by cascades of the Karshi main canal. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology, 2021. Tom 8. №4. Pp. 17177-17185.

6. А. Ж. Сейтов А. Р. Кутлимурадов Р. Н. Тураев Э. М. Махкамов Б. Р. Хонимкулов. Оптимальные управления водных ресурсов крупных магистральных каналов с каскадом насосных станций ирригационных систем. academic research in educational sciences volume 2 | ISSUE 2 | 2021 ISSN: 21811385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24411/2181-13852021- 00193. Стр. 265- 273.

7. А.В. Кабулов, А.Ж. Сейтов, А.А. Кудайбергенов. Критерий управления задач оперативного управления водными ресурсами объектов водохозяйственных систем. ILIM hám JÁMIYET. Стр. 6-8

8. АЖ Сейтов, БР Ханимкулов, М Гаипов, О Хамидуллаева, НК Мурадов. Численные алгоритмы решения задач оптимального academic research in educational sciences volume 2 | ISSUE 8 | 2021 ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-153-160

Zamonaviv ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va vutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

Academic Research, Uzbekistan 159 www.ares.uz Управления объектами каршинского магистрального канала. Academic research in educational sciences. T. 2 № 3 pp. 1145- 1145.

9. А.Ж. Сейтов, Б.Р. Ханимкулов, М.А. Гаипов, М.Р. Юсупов. Зарафшон дарёси окимининг хосил булишига атмосфера ёгинлари ва хаво хароратининг таъсири. Academic research in educational sciences. T.2 №5. Стр. 156-162.

10.A.A. Kudaybergenov A.J. Seytov, A.R. Kutlimuradov, R.N. Turaev, N.K. Muradov. Mathematical model of optimal control of the supply canal to the first pumping station of the cascade of the Karshi main canal. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology. T. 8 № 3 pp. 16790-16797.

11.A.J.Seytov, A.J. Khurramov, S.N.Azimkulov, M.R.Sherbaev, A.A.Kudaybergenov. S.Kh.Khasanova. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology. T. 8 №2 ISSN: 2350-0328. Pp. 1717717185.

12.Рахимов Ш.Х., Сейтов А.Ж. Теоретико-множественная модель насосной станции, оснащенная осевыми поворотно-лопастными насосными агрегатами. Материалы республиканской научной онлайн конференции молодых ученых «современные проблемы математики и прикладной математики» посвященной 100 летию академика С.Х.Сираждинова (21 мая 2020 г.) Стр. 78-82.

13.Сейтов А. Ж., Кудайбергенов А. А., Хонимкулов Б. Р. Моделирования двумерного неустановившегося движения воды на открытых руслах на основе проекционного метода. сборник докладов Республиканской научнотехнической конференции «Инновационные идеи в разработке информационно-коммуникационных технологий и программных обеспечений» 15-16 мая 2020 года. САМАРКАНД. Стр. 60-63.

14.Рахимов Ш. Х., Сейтов А. Ж., Кудайбергенов А. А. Критерии управления задач оперативного управления водными ресурсами объектов водохозяйственных систем. Abstracts of IX International Scientific and Practical Conference Kharkiv, Ukraine 2-4 August 2020. Стр. 125-131. 14. Mekhriban Salaeva, Kakhramon Eshkaraev, Aybek Seytov. Solving mathematical problems in unusual ways with excellent limits. European Scientific Conference. Пенза, 17 мая 2020 года рр. 254-257.

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

15.А.Сейтов. Оптимальные методы управления водных ресурсов в крупных магистральных каналах ирригационных систем. AGRO ILM - O„ZBEKISTON QISHLOQ VA SUV XOJALIGI. Махсус сон. 2020. Ташкент. Стр. 84-86.

16.Ш.Х. Рахимов, А.Ж. Сейтов, А.А. Кудайбергенов. Оптимальное управление распределением воды в магистральных каналах ирригационных систем. ILIM ham JAMIYET. SCIENCE and SOCIETY Scientific-methodical journal Series: Natural-technical sciences. Social and economic sciences. Philological scienes. pp. 810. ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES VOLUME 2 | ISSUE 8 | 2021 ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-153-160 Academic Research, Uzbekistan 160 www.ares.uz

17.А.В.Кабулов, А.Ж.Сейтов, А.А.Кудайбергенов, Критерий управления задач оперативного управления водными ресурсами объектов водохозяйственных систем. ILIM ham JAMIYET. science and society Scientific-methodical journal Series: Natural-technical sciences. Social and economic sciences. Philological scienes №2 2020. Pp.6-7.

18.Ш. Х. Рахимов, А. Ж. Сейтов, М. Р. Шербаев, Д. Жумамурадов, Ф. Ж. Дусиеров. Структура базы данных и программные модули для моделирования управления водными ресурсами каскада насосных станций каршинского магистрального канала. Мелиорация 2019 3(89) стр. 85-91. (№5, web of science IF=0.144)

19.А. Ж. Сейтов А. Р. Кутлимурадов Р. Н. Тураев Э. М. Махкамов Б. Р. Хонимкулов. Оптимальные управления водных ресурсов крупных магистральных каналов с каскадом насосных станций ирригационных систем. academic research in educational sciences volume 2 | ISSUE 2 | 2021 ISSN: 21811385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: (№5, web of science IF=5.723)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.