Научная статья на тему 'ЭЛЕКТРОН ТАЪЛИМ МУҲИТИДА ТАЛАБАЛАРНИНГ ТЕХНИК БИЛИМЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ПЕДАГОГИК КОМПЕТЕНЦИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ'

ЭЛЕКТРОН ТАЪЛИМ МУҲИТИДА ТАЛАБАЛАРНИНГ ТЕХНИК БИЛИМЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ПЕДАГОГИК КОМПЕТЕНЦИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

54
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
таълим / электрон таълим / физика / техника / педагогика / компетенция.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Ю. Ў. Марданова, Д.И.Камалова

Тақдим этилаётган мақолада электрон таълим муҳитида талабаларнинг техник билимларини ривожлантиришда педагогик компетенциявий ёндашувлардан фойдаланиш ва унинг бугунги кундари ҳолати баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЭЛЕКТРОН ТАЪЛИМ МУҲИТИДА ТАЛАБАЛАРНИНГ ТЕХНИК БИЛИМЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ПЕДАГОГИК КОМПЕТЕНЦИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ»

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

ЭЛЕКТРОН ТАЪЛИМ МУ^ИТИДА ТАЛАБАЛАРНИНГ ТЕХНИК БИЛИМЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ПЕДАГОГИК КОМПЕТЕНЦИЯЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ

Ю. У. Марданова

Навоий давлат кончилик институти ассистенти

Д.И.Камалова

Навоий давлат педагогика институти доценти, PhD,

АННОТАЦИЯ

Такдим этилаётган маколада электрон таълим мухитида талабаларнинг техник билимларини ривожлантиришда педагогик компетенциявий ёндашувлардан фойдаланиш ва унинг бугунги кундари холати баён этилган.

Калит сузлар: таълим, электрон таълим, физика, техника, педагогика, компетенция.

Бугунги кунда юртимизда фан ва технологияларнинг жадал ривожланиши ахборотларни кабул килиш ва уларни тахлил килиш, хулосаларга келиш оркали маълум бир куникма ва малакалар шаклланади, булар эса табиий ва техника сохасида фаолият юритаётган укитувчиларининг педагогик компетентлигини такомиллаштиришни талаб килади. Физика фанини укитишда амалий ва лаборатория машгулотларини модернизациялашда ривожланиш динамикасини эътиборга олиб, педагогик ёндашув мухим ахамият касб этади. Замон талабидан келиб чиккан холда, физика фанидан амалий ва лаборатория машгулотларини утказишда анъанавий усуллардан чикиш, янги моделларга утиш, укитиш сифати ва самарадорлигини ошириши, шубхасиз. Бунда укитувчилар етарли даражада техник ва педагогик компетентлигини такомиллаштиришда асосий омил булиб хисобланади.

Физика укитувчиларининг техник ва педагогик компетентлигини такомиллаштириш долзарб вазифалардан бири хисобланади. Бу булажак физика укитувчиларининг нафакат чукур билим, куникма ва малакалари, балки келажакда таълим жараёнида ёшларда миллий кадриятларни саклаган холда физик компетенциясини такомиллаштириш кобилиятли ва истеъдодлиларни замон талаби даражасида ривожлантиришга эътиборни каратиш, уни замон талаби даражасига етказиш, кискача килиб айтганда, педагогик

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

компетентликни такомиллаштириши асосий масалалардан бири булиб колади. Тегишли фан ютукларидан таълим жараёнида амалда халк фаровонлигини таъминлашда тулаконли фойдаланиш ва хаётда куллаш имкониятларига эга булишини талаб этади.

Физика таълими мазмуни ва укитиш методикаси узаро боглик булиб, такомиллашув жараёнини алохида, бир-биридан ажратилган холда урганиш мумкин эмас. Физика таълимининг мазмун жихатдан такомиллашуви, янгиланиши уз навбатида укитиш методикасини такомиллашувини талаб килади ва керак булса, мажбур килади. Укитишда замонавий технологияларининг бугунги холати шундан далолат бераётганлигига гувох булмокдамиз. Таълим мазмунининг янгиланиб бориши, укитиш методикасига нисбатан илгарилаб бормокда, яъни методика нисбатан оркада колмокда. Булажак физика укитувчиларининг узлаштиришлари лозим булган укув маълумотлар кулами жадал сурьатлар билан кенгайиб бораётган бир даврда уни узлаштириш учун керак буладиган укув вакти деярли узгаришсиз колмокда. Ушбу холат обьектив холда методик муаммони юзага келтиради. Физика укитувчиларини тайёрлашда методик тайёргарлик даражаси биринчи галда ихтсосликка оид назарий ва амалий билимларга эга булишликни талаб этади. Сунгги вактларда физика укитиш тизимида назариянинг роли кучайиб, физика укитишни тажриба далиллари асосида амалга ошириш сусайиб бораётганлигини сезиш кийин эмас. Ушбу холатни обектив зарурат деб тушуниш лозим, демак, укитиш методикасининг концептуал жихати мазкур ёндашувга таяниб иш куришни талаб этади. Таълимда назариянинг устувор булганлиги - булажак укитувчи абстракт тафаккурнинг ривожланган булишлигини талаб этади. Демак, методика мазмуни узининг янгиланиш жараёнида ушбу жихатга мутаносиб булишлиги талаб этилади. Фаннинг сунгги ютукларини инобатга олган холда, физика таълими мазмунини яратиш кун тартибига куйилган десак, муболага булмайди.

Замонавий физика курси уз мазмунида физиканинг замонавий сунгги ютукларини акс этирилиши тарафдори деб билиш зарур. Ушбу ёндашув концептуал хисобланиб, методика оламида янги узгаришларни кун тартибига куйиш мумкин. Укув фанларининг интеграцияси, укув маълумотларини янгилаш, булажак физика укитувчиларининг абстракт фикрлашларини ривожлантириш, укитишнинг дедуктив методи ва унинг устуворлигини таъминлаш, укувчи хамда булажак укитувчиларнинг абстракт фикрлашларини

Zamonaviv ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va vutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

такомиллаштириб, техник ва педагогик компетентлигини такомиллаштириш лозим, деб хисоблаймиз.

Фанда асосий тадкикот методларидан бири сифатида физика укитишда урганиш объекти ва укитиш методи хисобланади. Бунда укув жараёнининг турли куринишларда булиши келиб чикади: намойиш тажрибалар, фронтал лаборатория ишлари, физик практикум. Уларнинг хар бири узига хос маълум дидактик вазифаларни бажаради. Техник тайёргарлик - бу узига хос хусусиятлари билан богланган булиб, педагогика олий таълим муассасаларида булажак физика укитувчиларини компетенцияли тайёрлашнинг мухим ташкил этувчиларининг бирихисобланади. Намойиш тажриба янги укув материалини тушунтириш билан биргаликда олиб борилади ва унинг асосий максадларидан бири у ёки бу физик ходисани кургазмали намойиш килиш, урганилаётган конун ёки назариядан келиб чикадиган хулосанинг тугрилигини тасдиклашдан иборат. Бундан ташкари, намойиш тажрибанинг максади булажак физика укитувчиларни тажрибаларнинг илмий-тадкикот методи сифатидаги узига хос жихатлари билан таништиришдан иборат.

Хулоса урнида айтиб утиш лозимки, электрон таълим мухитида талабаларнинг техник билимларини ривожлантиришда педагогик компетенциявий ёндашувлардан фойдаланиш мухим ахамиятга эга. Физика таълими жараёнида амалий ва лаборатория машгулотлари давомида электрон укув кулланмалардан фойдаланиш укитишнинг сифатини оширишга хизмат килади. Зеро, электрон укув кулланма таркибида маълум мавзу доирасида хам видео, хам аудио, хам назарий маълумотлар умумлашган холатда келтирилади. Ушбу укув кулланмалардан инклюзив таълимда хам фойдаланиш мумкинлиги, олиб борилаётган тадкикотларимизнинг ютуги хисобланади.

REFERENCES

1. Камалова Д.И., Ахмедов А.А. Индивидуальный педагогический подход к выполнению лабораторных работ по оптике. «Педагогика и современность» научно-педагогический журнал. Москва. Март. 2015-год №1(15).

2. Камалова Д.И., Ахмедов А.А., Артиков Х. Физика фанидан лаборатория машгулотларини бажаришда такомиллаштирилган технология. «Педагогика» илмий-назарий ва методик журнали. Тошкент. 2015-йил 4/2015.

3. Камалова Д.И. Программа ЭВМ для электронного учебного пособия «Электротехника, электроника и электропроводники». Агентство по

Zamonaviv ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va vutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

интеллектуальной собственности Республики Узбекистан. № DGU 10810. 15.04.2021.

4. А.Ж. Сейтов, Ф.Х. Абдумавлонова. Решение геометрических задач с помощью математического пакета MAPLE. Academic research in educational sciences, 2021. T.2 №6 Pp.933-941.

5. S.Kh.Khasanova A.J.Seytov, A.J. Khurramov, S.N.Azimkulov, M.R.Sherbaev, A.A.Kudaybergenovю. Optimal control of pumping station operation modes by cascades of the Karshi main canal. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology, 2021. Tom 8. №4. Pp. 17177-17185.

6. А. Ж. Сейтов А. Р. Кутлимурадов Р. Н. Тураев Э. М. Махкамов Б. Р. Хонимкулов. Оптимальные управления водных ресурсов крупных магистральных каналов с каскадом насосных станций ирригационных систем. academic research in educational sciences volume 2 | ISSUE 2 | 2021 ISSN: 21811385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 DOI: 10.24411/2181-13852021- 00193. Стр. 265- 273.

7. А.В. Кабулов, А.Ж. Сейтов, А.А. Кудайбергенов. Критерий управления задач оперативного управления водными ресурсами объектов водохозяйственных систем. ILIM ham JAMIYET. Стр. 6-8

8. АЖ Сейтов, БР Ханимкулов, М Гаипов, О Хамидуллаева, НК Мурадов. Численные алгоритмы решения задач оптимального academic research in educational sciences volume 2 | ISSUE 8 | 2021 ISSN: 2181-1385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 DOI: 10.24412/2181-1385-2021-8-153-160 Academic Research, Uzbekistan 159 www.ares.uz Управления объектами каршинского магистрального канала. Academic research in educational sciences. T. 2 № 3 pp. 1145- 1145.

9. А.Ж. Сейтов, Б.Р. Ханимкулов, М.А. Гаипов, М.Р. Юсупов. Зарафшон дарёси окимининг хосил булишига атмосфера ёгинлари ва хаво хароратининг таъсири. Academic research in educational sciences. T.2 №5. Стр. 156-162.

10. A.A. Kudaybergenov A.J. Seytov, A.R. Kutlimuradov, R.N. Turaev, N.K. Muradov. Mathematical model of optimal control of the supply canal to the first pumping station of the cascade of the Karshi main canal. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology. T. 8 № 3 pp. 1679016797.

11. A.J.Seytov, A.J. Khurramov, S.N.Azimkulov, M.R.Sherbaev, A.A.Kudaybergenov. S.Kh.Khasanova. International Journal of Advanced Research

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

in Science, Engineering and Technology. T. 8 №2 ISSN: 2350-0328. Pp. 1717717185.

12. Рахимов Ш.Х., Сейтов А.Ж. Теоретико-множественная модель насосной станции, оснащенная осевыми поворотно-лопастными насосными агрегатами. Материалы республиканской научной онлайн конференции молодых ученых «современные проблемы математики и прикладной математики» посвященной 100 летию академика С.Х.Сираждинова (21 мая 2020 г.) Стр. 78-82.

13. Сейтов А. Ж., Кудайбергенов А. А., Хонимкулов Б. Р. Моделирования двумерного неустановившегося движения воды на открытых руслах на основе проекционного метода. сборник докладов Республиканской научнотехнической конференции «Инновационные идеи в разработке информационно -коммуникационных технологий и программных обеспечений» 15-16 мая 2020 года. САМАРКАНД. Стр. 60-63.

14. Рахимов Ш. Х., Сейтов А. Ж., Кудайбергенов А. А. Критерии управления задач оперативного управления водными ресурсами объектов водохозяйственных систем. Abstracts of IX International Scientific and Practical Conference Kharkiv, Ukraine 2-4 August 2020. Стр. 125-131.

15. Mekhriban Salaeva, Kakhramon Eshkaraev, Aybek Seytov. Solving mathematical problems in unusual ways with excellent limits. European Scientific Conference. Пенза, 17 мая 2020 года рр. 254-257.

16. А.Сейтов. Оптимальные методы управления водных ресурсов в крупных магистральных каналах ирригационных систем. AGRO ILM - O„ZBEKISTON QISHLOQ VA SUV XOJALIGI. Махсус сон. 2020. Ташкент. Стр. 84-86.

17. Ш.Х. Рахимов, А.Ж. Сейтов, А.А. Кудайбергенов. Оптимальное управление распределением воды в магистральных каналах ирригационных систем. ILIM ham JAMIYET. SCIENCE and SOCIETY Scientific-methodical journal Series: Natural-technical sciences. Social and economic sciences. Philological scienes. pp. 8- 10.

18. А.В.Кабулов, А.Ж.Сейтов, А.А.Кудайбергенов, Критерий управления задач оперативного управления водными ресурсами объектов водохозяйственных систем. ILIM ham JAMIYET. science and society Scientific-methodical journal Series: Natural-technical sciences. Social and economic sciences. Philological scienes №2 2020. Pp.6-7.

19. Ш. Х. Рахимов, А. Ж. Сейтов, М. Р. Шербаев, Д. Жумамурадов, Ф. Ж. Дусиеров. Структура базы данных и программные модули для моделирования управления водными ресурсами каскада насосных станций каршинского

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

магистрального канала. Мелиорация 2019 3(89) стр. 85-91. (№5, web of science IF=0.144)

20. А. Ж. Сейтов А. Р. Кутлимурадов Р. Н. Тураев Э. М. Махкамов Б. Р. Хонимкулов. Оптимальные управления водных ресурсов крупных магистральных каналов с каскадом насосных станций ирригационных систем. academic research in educational sciences volume 2 | ISSUE 2 | 2021 ISSN: 21811385 Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: (№5, web of science IF=5.723)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.