Unconventional terrorism as a potential threat to Poland Текст научной статьи по специальности «Сельское хозяйство, лесное хозяйство, рыбное хозяйство»

mjr mgr inz. Pawet Lecha)*

a)Akademia Sztuki Wojennej / War Studies University in Warsaw *Autor korespondencyjny / Corresponding author: [email protected]

Terroryzm niekonwencjonalny jako potencjalne zagrozenie dla Polski

Unconventional Terrorism as a Potential Threat to Poland Технологический терроризм как потенциальная угроза для Польши

ABSTRAKT

Cel: Celem artykutu jest przedstawienie terroryzmu niekonwencjonalnego jako potencjalnego zagrozenia dla Polski. W artykule przeanalizowano mozli-wosci pozyskania broni masowego razenia oraz przeprowadzenie ataku z jej uzyciem na terenie kraju. Analizie poddano rowniez system przeciwdziatania zagrozeniom terrorystycznym w kraju.

Wprowadzenie: Zaangazowanie Polski w walk? z mi?dzynarodowym terroryzmem niesie za sobq zagrozenie zwiqzane z przeprowadzeniem odwetowego ataku terrorystycznego. Polska jest adresatem wielu grozb ze strony terrorystow i wielokrotnie byta wymieniona jako miejsce potencjalnego ataku w od-wecie za wspieranie interwencji w Iraku i w Afganistanie oraz koalicji walczqcej z dzihadystycznym ugrupowaniem - Islamskim Panstwem Iraku i Lewantu (ISIS lub ISIL) [6]. Wydarzenia z ostatnich lat udowodnity, ze terrorysci sq nieprzewidywalni, bezwzgl?dni i chcq za wszelkq cen? osiqgnqc swoje cele. Aby wyrzqdzic jak najwi?ksze zniszczenia i wywotac niespotykanq do tej pory panik? i strach, sq w stanie uzyc kazdej dost?pnej broni, w tym broni masowego razenia (BMR). W marcu 2016 roku podczas Szczytu Bezpieczenstwa Nuklearnego w Waszyngtonie eksperci ds. bezpieczenstwa nuklearnego ostrzegali, ze kazdy kraj jest zagrozony terroryzmem nuklearnym, i ze nie ma barier, ktorych terrorysci nie sq w stanie pokonac, aby zdobyc materiat nuklearny lub radioak-tywny. W zwiqzku z powyzszym warto analizowac zagrozenia, jakie mogq byc zwiqzane z przeprowadzeniem zamachu terrorystycznego z wykorzystaniem BMR, a takze jaki jest stan systemu przeciwdziatania terroryzmowi i jego zwalczania w Polsce.

Metodologia: W artykule zastosowano teoretyczne metody badawcze, takie jak analiza i synteza, porownanie, analogia i uogolnienie oraz indukcja i deduk-cja. Analizie, porownaniu i dedukcji poddana zostata literatura polska i mi?dzynarodowa z zakresu terroryzmu, broni masowego razenia oraz akty norma-tywne dotyczqce przeciwdziataniu zagrozeniom terrorystycznym w Polsce. Dopetnieniem byty synteza, uogolnienie oraz wnioskowanie indukcyjne, ktore pozwolito na przedstawienie ogolnych tez oraz szczegotowych twierdzen omawianych w niniejszym artykule.

Wnioski: W pracy udowodniono, ze pomimo istnienia zagrozen zwiqzanych z przeprowadzeniem zamachow terrorystycznych, Polska posiada odpowiednie stuz-by i instytucje do przeciwdziatania temu zjawisku. Wskazane bytoby jednak, aby zadania i kompetencje w tym zakresie zostaty okreslone bardziej precyzyjnie. Stowa kluczowe: terroryzm niekonwencjonalny, bron masowego razenia Typ artykutu: artykut przeglqdowy

Przyj^ty: 12.07.2016; Zrecenzowany: 23.05.2017; Opublikowany: 30.06.2017;

ProszQ cytowac: BiTP Vol. 46 Issue 2, 2017, pp. 100-113, doi: 10.12845/bitp.46.2.2017.7;

Artykut udostQpniany na licencji CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativec0mm0ns.0rg/licenses/by-nc-sa/4.0/).

ABSTRACT

Aim: The aim of the article is to present unconventional terrorism as a potential threat to Poland. The article analyses the possibilities of acquiring Weapons of Mass Destruction and conducting an attack in our country. It also analyses the country's terrorism countering system.

Introduction: Poland's involvement in the fight against international terrorism creates a threat of a counter attack by terrorist groups. Poland has received numerous threats of a potential direct attack on its territory by various terrorist groups in retaliation for our involvement in the Iraq and Afghanistan missions, as well as our support for the coalition countering the activities of the Islamic State of Iraq and the Levant (ISIS or ISIL), a jihadist group |c|. The incidents that have taken place over the last few years have demonstrated that terrorists are unpredictable and ruthless. Moreover, they will try to reach their goals by any means possible, using any weapon they can get, including Weapons of Mass Destruction. Their aim is to inflict as much damage as they can, and thus induce unprecedented panic and fear. In March, during the 2016 Nuclear Security Summit, experts warned that each country is the potential target of nuclear terrorist attack, and that there are no obstacles terrorists cannot overcome to acquire nuclear weapons or radioactive materials. That is why it is worthwhile analysing all potential threats connected with being attacked with Weapons of Mass Destruction as well as the current state of counter terrorism activity in Poland. Methodology: The article utilises theoretical research methods such as analysis and synthesis, comparison, analogy and generalisation as well as induction and deduction. The analysis, comparison and deduction covered the Polish and foreign literature in the field of terrorism and weapons of mass destruction,

and normative acts pertinent to the countering of terrorist threats in Poland. This was supplemented by a synthesis, generalisation and inductive inference, which allowed the presentation of general theses and specific propositions discussed in the article.

Conclusions: It has been proven in the article that despite existing potential risks of terrorist attacks, Poland has all the necessary services and institutions to counteract the phenomenon. However, the need arises to define more precisely counter-terrorism tasks and competences. Keywords: unconventional terrorism, weapon of mass destruction Type of article: review article

Received: 12.07.2016; Reviewed: 23.05.2017; Published: 30.06.2017;

Please cite as: BiTP Vol. 46 Issue 2, 2017, pp. 100-113, doi: 10.12845/bitp.46.2.2017.7;

This is an open access article under the CC BY-NC-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).

АННОТАЦИЯ

Цель: Цель данной статьи - представить технологический терроризм в качестве потенциальной угрозы для Польши. В статье анализируются возможности получения террористами оружия массового поражения и проведение теракта с его использованием на территории Польши. Была проанализирована также система противодействия террористическим угрозам в стране.

Введение: Участие Польши в борьбе с международным терроризмом влечет за собой угрозу связанную с проведением ответного теракта. В адрес Польши поступают многочисленные угрозы со стороны террористов и она неоднократно упоминается ими в качестве потенциального места нападения - реванша за поддержку военной операции в Ираке и Афганистане, а также коалиции, борющейся с группировкой джихади-стов - Исламским государством Ирака и Леванта (ISIS или ISIL) [6]. События последних лет показали, что террористы непредсказуемы, безжалостны и хотят любой ценой достичь своих целей. Для того, чтобы причинить наибольший вред и вызвать беспрецедентную панику и страх, они могут использовать любое имеющееся оружие, включая оружие массового поражения (ОМП). В марте 2016 года во время Саммита по ядерной безопасности в Вашингтоне эксперты в области ядерной безопасности предупреждали, что каждая страна находится под угрозой ядерного терроризма и нет никаких барьеров, которые террористы не в состоянии преодолеть, чтобы получить ядерный или радиоактивный материал. Поэтому следует проанализировать угрозы, которые могут быть связаны с проведением террористического акта с использованием оружия массового поражения, а также состояние системы предупреждения терроризма и борьбы с ним в Польше.

Методология: В этой статье были использованы теоретические методы исследования, такие как анализ и синтез, сравнение, аналогия и обобщение, а также индукция и дедукция. Анализу, сравнению и дедукции подверглась международная и польская литература в области терроризма, оружия массового поражения, а также нормативные акты по противодействию террористическим угрозам в Польше. Дополнением являлся синтез, обобщение и индуктивные рассуждения, которые позволили также представить общие и конкретные тезисы и утверждения, указанные в этой статье. Выводы: Исследование показало, что хоть и существуют угрозы, связанные с проведением террористических атак, в Польше работают соответствующие службы и учреждения для противодействия этому явлению. Однако, следовало бы более точно определить задачи и компетенции в этой области.

Ключевые слова: технологический терроризм, оружие массового поражения Вид статьи: обзорная статья

Принята: 12.07.2016; Рецензирована: 23.05.2017; Опубликована: 30.06.2017;

Просим ссылаться на статью следующим образом: BiTP Vol. 46 Issue 2, 2017, pp. 100-113, doi: 10.12845/bitp.46.2.2017.7; Настоящая статья находится в открытом доступе и распространяется в соответствии с лицензией CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativecommons.Org/licenses/by-nc-sa/4.0/).

Wprowadzenie

Termin terroryzm, szczegolnie po zamachach z 11 wrzesnia 2001 roku, wszedt na state do codziennego uzycia na catym swiecie. Mato kto zastanawia siç nad jego znaczeniem. Spowo-dowato to, ze wtasciwie kazdy akt przemocy wymierzony w spo-teczenstwo okreslany jest tym mianem.

Akty terroru byty stosowane od pocz^tku historii ludzkosci. Juz w antycznej Grecji w grze politycznej i wyscigu do wtadzy postugiwano siç skrytobojstwem czy zamachem. W literaturze przedmiotu mozna odnalezc, ze pocz^tki terroryzmu wi^z^ siç z powstaniem w Persji okoto 1090 roku tajnego zakonu Asasy-now [1, s. 32].

Background

The term 'terrorism', especially following the September 11th, 2001 attacks, has been in use throughout the world. However, hardly anyone thinks about its significance. This has led to a situation when almost every act of violence against society is called 'terrorism'.

Acts of terror have happened from the beginning of human history. As early as in ancient Greece, assassinations and attacks were used in political games and in the struggle for power. The literature on the subject shows, however, that the outset of terrorism is associated with the establishing of the secret order of Assassins in Persia around 1090 [1, p. 32].

Wspotczesnie terroryzm nabrat nowego charakteru. Od po-towy lat szescdziesietych zaczçta wzrastac liczba aktow ter-rorystycznych popetnianych przez pojedyncze osoby lub grupy (organizacje) oraz rzedy (tzw. terroryzm panstwowy). Terroryzm stat siç wazne metode walki politycznej wielu ugrupowan pro-bujecych rozwiezywac rozne problemy spoteczno-polityczne, narodowosciowe i religijne. Ataki terrorystyczne maje gtownie na celu zastraszenie grupy spotecznej, narodowosciowej lub re-ligijnej, wiçkszej niz ta bezposrednio poddana atakowi [2, s. 7]. Koniecznosc dotarcia do opinii publicznej, a nie tylko do bez-posrednich ofiar zamachu, wymaga od terrorystow takiego za-planowania ataku, by przyciegnec uwagç telewizji, prasy i radia. Media staje siç srodkiem przekazu zedan terrorystycznych i pre-zentacji pogledow gtoszonych przez ugrupowania terrorystyczne, a ponadto stuze demonstracji (podobnie jak i ataki) sity tych ugrupowan [3, s. 16-18].

Wydarzenia z ostatnich lat udowodnity, ze terrorysci se nie-przewidywalni, bezwzglçdni i za wszelke cenç chce osiegnec swoje cele. Wedtug danych Europolu tylko w 2015 roku w Europie przepro-wadzonych byto 211 zamachow terrorystycznych, w ktorych zginç-to 151 osob, a rannych zostato 360 [4, s. 14]. Terrorysci se w stanie uzyc kazdej dostçpnej broni, w tym BMR, celem wyrzedzenia jak najwiçkszych zniszczen, a w konsekwencji wywotania niespoty-kanej do tej pory paniki i strachu. Zastosowanie broni masowego razenia (BMR) w nowych aktach terroru mogtoby zagrozic bezpie-czenstwu zaatakowanego panstwa oraz catego regionu.

Od 11 wrzesnia 2001 roku najbardziej znane siatke terrorystyczne jest Al-Kaida, miçdzynarodowa organizacja finansujeca i kierujeca dziatalnoscie islamskich bojownikow na catym swiecie. Organizacja ta powstata podczas wojny afgansko-rosyjskiej, a jej rdzen stanowie weterani wojenni z catego swiata islamskiego. Al-Kaidç zatozyt okoto roku 1988 saudyjski milioner i islamski bojownik Osama bin Laden. Utworzyt on w Afganistanie potçzne miçdzynarodowe siec teczece wszystkich muzutmanskich eks-tremistow w roznych krajach. Organizacja postuguje siç najnow-szymi osiegniçciami techniki, komunikujec siç rowniez za pomo-ce portali spotecznosciowych. Dziçki temu pozostaje w kontakcie z nieznane liczbe swoich zwolennikow we wszystkich krajach arabskich, a takze w Europie, Azji i Ameryce [1, s. 4].

Od 2014 roku rowniez bardzo aktywne stato siç, wyjetkowo bezwzglçdne, dzihadystyczne ugrupowanie Islamskie Panstwo Iraku i Lewantu (ISIS lub ISIL), ktore wypowiedziato lojalnosc Al-Kaidzie i ogtosito przywrocenie na terytorium Syrii i Iraku ka-lifatu - ustroju panstwowego, ktory powstat ponad 1,5 tys. lat temu, po smierci proroka Mahometa. Szacuje siç, ze ugrupowanie zrzesza ponad 50 tys. bojownikow. ISIS prowadzi aktywne kampaniç rekrutacyjne wsrod zwolennikow dzihadu i kalifatu. W zwiezku z tym w szeregach organizacji walczy wielu muzut-manow mieszkajecych na state w krajach Unii Europejskiej. Ko-lejni ochotnicy, ktorzy werbowani se na catym swiecie, kieruje siç do Syrii i Iraku, aby wstepic w szeregi ugrupowania [5]. Nalezy jednak podkreslic, ze najpowazniejszym problemem moge byc osoby, ktore po odbyciu szkolenia wroce do Europy i stane siç bezposrednim zagrozeniem dla jej obywateli. Sprzyjac takiemu zjawisku bçdzie ogromny wzrost masowej nielegalnej migracji. W 2015 roku do krajow Unii Europejskiej przybyto ponad milion uchodzcow gtownie z Afryki i Bliskiego Wschodu.

Currently, terrorism has gained a new character. Since the mid-1960s, the number of terrorist attacks by individuals, groups or organisations and governments (so-called state terrorism) has increased. Terrorism has become an important tool for numerous groups, in achieving success in the political struggle to remedy perceived socio-political, nationality and religious disparity. Terrorist attacks are mainly aimed at intimidating a specific social, nationality or religious group larger than the directly attacked group [2, p. 7]. The necessity to reach the public, and not only to the victims of an attack, requires the terrorists to plan it in such a way as to attract the attention of television, the press and the radio. The media are becoming the carrier of terrorist demands and of the views professed by terrorist groups, and is also used to demonstrate (similarly to the attacks) the strength of these groups [3, p. 16-18].

The events from the recent years have demonstrated that terrorists are unpredictable, ruthless and willing to achieve their goals at all costs. According to Europol's data, in 2015 alone, in Europe, there were 211 terrorist attacks resulting in 151 fatalities and 360 casualties [4, p. 14]. Terrorists are willing to use any available weapon, including weapons of mass destruction (WMD), in order to generate the highest possible amount of damage, and, as a consequence, to create an unprecedented level of panic and fear. The use of WMD in new acts of terror could threaten the safety of the attacked country and the entire region.

Since 11 September 2001, the best known terrorist organisation is Al-Qaeda, an international organisation funding and managing the world-wide activities of Islamic warriors. The organisation was established during the war between Afghanistan and the Soviet Union, and its core is composed of Islamic war veterans. Al-Qaeda was established around 1988 by Osama bin Laden, a Saudi Arabian millionaire and mujahedeen. He created in Afghanistan a powerful international network joining all pan-national Muslim extremists. The organisation employs the newest technological achievements, and uses up to date social media for communication, among other means. In this way it stays in contact with an unknown number of supporters in all Arabic countries, and also in Europe, Asia and America [1, p. 4].

Since 2014, the Islamic State of Iraq and the Levant (ISIS or ISIL), a particularly ruthless jihadist group has made its presence felt. ISIS has abandoned allegiance to al-Qaeda and announced the restoration of the caliphate in Syria and Iraq -i.e. the state governance system created over 1.5 thousand years ago, after the death of prophet Muhammad. It is estimated that the group has enlisted over 50 thousand recruits, and ISIS is leading a world-wide active recruitment campaign among the supporters of jihad and the caliphate. Among these are many Muslims living permanently in EU countries. Volunteers recruited around the world go to Syria and Iraq to join the group [5]. It should, however, be emphasised that the people who return to Europe after training and may become a threat to its citizens are the most important problem. This phenomenon will be facilitated by the tremendous increase in mass illegal migration. In 2015, over a million refugees from Africa and Middle East have fled to European Union countries.

Terroryzm zagrozeniem dla Polski

Kiedy po zamachach w Madrycie z 11 marca 2004 roku, sledz-two doprowadzito do Al-Kaidy, byto jasne, ze grozby kierowane przez Osamç bin Ladena nie s^ „pustymi stowami". Okazato siç, ze zama-chy bombowe w Madrycie byty odwetem za wspôtpracç Hiszpanii ze Stanami Zjednoczonymi w Afganistanie. W Londynie Т lipca 2005 r., w tym samym czasie, kiedy w Gleneagles w Szkocji odbywat siç szczyt panstw G8, doszto do zamachu terrorystycznego, do które-go przyznata siç nieznana do tej pory organizacja pod nazw^ Taj-na Grupa Dzihadu Al-Kaidy w Europie. W pózniejszych latach miaty miejsce kolejne zamachy terrorystyczne, do których przyznata siç Al-Kaida, miçdzy innymi atak terrorystyczny w Paryzu przeprowadzony Т stycznia 2015 roku w siedzibie magazynu satyrycznego „Charlie Hebdo", gdzie zginçto 12 osób. Zamachu dokonali bracia, obywatele francuscy z pochodzenia Algierczycy. Jeden z nich przeszedt kilku-miesiçczne szkolenie w obozie Al-Kaidy w Jemenie.

Normalizacja stosunków polsko-izraelskich, poparcie pierw-szej wojny w Zatoce Perskiej z 1991 r., udziat Polski w koalicji an-tyterrorystycznej i militarne wsparcie procesu stabilizacji sytuacji w Iraku i w Afganistanie powoduj^, ze nasz kraj jest adresatem wielu grózb ze strony arabskich terrorystów [б]. Polska wielokrot-nie byta wymieniona, obok USA, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Au-stralii, Japonii i Wtoch, jako miejsce potencjalnego ataku terrory-stów w odwecie za wspieranie interwencji w Iraku i Afganistanie.

Bior^c pod uwagç dynamikç rozwoju fundamentalizmu mu-zutmanskiego oraz kryzysy migracyjne w Europie, wzrasta praw-dopodobienstwo przyjazdu osób zwi^zanych z tg ideologic do Polski. Mog^ to bye osoby, które konczyty polskie wyzsze uczelnie oraz posiadaj^ w Polsce krewnych b^dz przyjaciót. W tej sytuacji nie mozna wykluczye tez prób przenikania aktywistów islamskich z organizacji ekstremistycznych do legalnie dziataj^cych w Polsce zwi^zków spotecznosci arabskiej, jak równiez wykorzystywania dziataj^cych w naszym kraju firm prowadzonych przez obywateli panstw z regionu Bliskiego Wschodu [б].

Polska nie byta dotychczas bezposrednim celem ataku terrory-stycznego, ale nie mozna wykluczye, ze jest dla organizacji terrory-stycznych obiektem zainteresowania do przeprowadzenia zamachu. Aktywnie uczestnicz^c w dziataniach spotecznosci miçdzynarodo-wej, ukierunkowanych na przeciwdziatanie i zwalczanie terroryzmu, musimy liczye siç z tym, ze mozemy stae siç celem zamachu [Т, s. 4].

Na uwagç zastuguje równiez zagrozenie terroryzmem zwi^-zanym z wykorzystaniem BMR. Wprawdzie w Polsce dotychczas nie ujawniono bezposrednich dziatan zwi^zanych z próbami po-zyskiwania na duz^ skalç lub uzycia czynników chemicznych, biologicznych, radiacyjnych i nuklearnych (CBRN) do dziatan terrorystycznych, nalezy jednak zaznaczye, ze organizacje terro-rystyczne staraj^ siç uzyskae dostçp do substancji i materiatów, które uzyte w zamachu zapewnityby jak najwiçksz^ sitç razenia i spowodowatyby jak najdotkliwsze straty [Т, s. 9].

Terroryzm niekonwencjonalny

Wszystkie akty terrorystyczne zawieraj^ przemoc lub grozbç jej uzycia. W zaleznosci od motywów, celu i sposobu dokonania ataku mozemy wyróznie rózne rodzaje terroryzmu. Ze wzglçdu na wykorzystane srodki walki - przemocy, agresji, ataku i razenia -

Terrorism as a threat to Poland

When after the attacks in Madrid of 11 March 2004, the investigation led to Al-Qaeda, it became clear that Osama bin Laden's threats are not just empty words. It turned out that the bomb attacks in Madrid were in revenge for Spain's cooperation with the United States in Afghanistan. On 7 July 2005 in London, at the same time, when in Gleneagles, Scotland, the G8 summit was held, a terrorist attack was launched, for which the previously unknown Secret Organisation of al-Qaeda in Europe claimed responsibility. In the following years further terrorist attacks were carried out by Al-Qaeda, including the Paris attack of 7 January 2015, in the office of the "Charlie Hebdo" satirical magazine, where 12 people died. The attack was launched by brothers of Algerian origin who were French citizens. One of them had undergone a several-month training in Al-Qaeda's camp in Yemen.

The normalisation of relations between Poland and Israel, support for the First Gulf War of 1991, Poland's belonging to the anti-terrorist coalition and our military support for the stabilisation of the situation in Iraq and Afghanistan cause our country to receive many threats from Arab terrorists [6]. Poland has been repeatedly mentioned, next to the USA, the United Kingdom, Spain, Australia, Japan and Italy, as a place of potential terrorist attacks in retaliation for supporting the interventions in Iraq and Afghanistan.

With regard to the dynamic development of Muslim fundamentalism and the migration crises in Europe, the probability that individuals associated with this ideology will come to Poland is growing. These can be people who studied at Polish universities and have relatives or friends in Poland. In such circumstances, it cannot be ruled out that Islamic activists from extremist organisations will try to infiltrate Arabic communities legally operating in Poland, and that the citizens of Middle Eastern countries will try to use companies running business activities in our country [6].

Poland has not been a direct target of terrorist attacks before, but it cannot be ruled out that our country is an object of interest for terrorist organisations. By actively participating in the activities of international communities directed at counteracting and combatting terrorism, we must take into consideration that we may become the target of an attack [7, p. 4].

The threat of terrorism related to the use of WMD also requires attention. Despite the fact that in Poland, no direct attempts have been made to obtain or use chemical, biological, radiological or nuclear agents (CWMD) for acts of terrorism, it should be mentioned that terrorist organisations are trying to gain access to such substances and materials which, if used in an attack, would ensure the greatest striking power and cause vast damage [7, p. 9].

Unconventional terrorism

All terrorist acts involve violence or threats to use such. Still, depending on the motives, the purpose and the method of an attack, various types of terrorism can be distinguished. Due to the methods used by terrorist groups or individuals, - violence,

przez ugrupowania terrorystyczne lub pojedynczych terrorystow mozemy wyroznic terroryzm konwencjonalny i niekonwencjonalny. Zatem istotg terroryzmu konwencjonalnego jest wykorzysty-wanie w celu razenia roznego rodzaju tadunkow wybuchowych, nasobnych, pojazdow i samolotow adaptowanych, srodkow ar-tyleryjskich, zestawow rakietowych itd. Natomiast w terroryzmie niekonwencjonalnym stosowanymi materiatami destrukcyjnymi s^ srodki promieniotworcze, chemiczne, biologiczne lub materiaty rozczepiane (bron j^drowa).

Terroryzm niekonwencjonalny mozna podzielic, adekwatnie do broni masowego razenia, na chemiczny, biologiczny, j^drowy i radiologiczny.

Terroryzm radiologiczny

Bron radiologiczna to srodek walki, w ktorym czynnikiem ra-z^cym jest rozproszony materiat promieniotworczy. Moze on byc uzyskany zarowno z osrodkow realizuj^cych cywilne i wojskowe programy j^drowe, jak i z odpadow promieniotworczych z reak-torow badawczych b^dz srodkow promieniotworczych stosowa-nych w przemysle lub medycynie [8, s. 8].

Zamach terrorystyczny moze zostac przeprowadzony z uzy-ciem radiologicznej brudnej bomby poprzez wykorzystanie np. takich materiatow radiologicznych jak zuzyte prçty paliwowe re-aktora j^drowego, ktore przy pomocy tadunku konwencjonalnego zostan^ rozproszone w miejscu eksplozji.

Terroryzm jqdrowy

Terroryzm j^drowy polega na wykorzystaniu broni j^drowej, gdzie czynnikami razenia s^: fala uderzeniowa o wielkiej sile burz^cej, promieniowanie cieplne wzniecaj^ce pozary, promie-niowanie jonizuj^ce i promieniotworcze skazenie terenu oraz impuls elektromagnetyczny. Skutki takiego wybuchu j^drowe-go s^ duzo wiçksze od skutkow dziatania broni konwencjonal-nej. Bomba j^drowa okreslona jako 1-kilotonowa wyzwala tak^ sam^ ilosc energii co wybuch 1000 ton TNT. W zwi^zku z powyz-szym niew^tpliwie atak z uzyciem broni j^drowej bytby najbar-dziej spektakularnym zamachem terrorystycznym, a co za tym idzie poz^danym przez zamachowcow.

Bron j^drowa budowana na potrzeby terrorystow charakte-ryzowataby siç innymi cechami niz typowe konstrukcje. Przede wszystkim mozna bytoby j^ tatwo zbudowac, wykorzystuj^c bar-dziej dostçpne materiaty. Powinna miec mozliwie jak najmniejsze rozmiary np. takie, aby mozna byto transportowac j^ samocho-dem. Teoretycznie zbudowanie takiej bomby jest mozliwe. W Sta-nach Zjednoczonych juz ponad pot wieku temu w ramach projektu Special Atomic Demolition Munition (SADM) zbudowano niewielk^ gtowicç W-54, ktor^ z powodzeniem przetestowano w 1962 roku. Jej masa wynosita okoto 30 kg, sita wybuchu odpowiadata 1 kt, natomiast wielkosc byta na tyle mata, aby mogta byc uzyta w roli „bomby walizkowej". Jednak gtowica W-54 zostata zaprojektowa-na do pociskow Davy Crockett, ktore mogty byc wystrzelone z wy-rzutni o kalibrze 155 mm M29. Caty zestaw, gtowica wraz z wy-rzutni^ byta obstugiwana przez trzyosobow^ druzynç [9].

„Bomba walizkowa" wymaga przede wszystkim wysokiej jakosci materiatu rozszczepialnego np. silnie wzbogaconego

aggression, attack and destruction - a division can be made into conventional and unconventional terrorism. Therefore, the essence of conventional terrorism is the use, for destructive purposes, of various types of explosives, suicide vests, adapted vehicles and airplanes, artillery weapons, missile sets, etc. However, in unconventional terrorism, the destructive materials include radiological, chemical, biological or fissile materials (nuclear weapons).

Unconventional terrorism can be divided, in parallel to weapons of mass destruction, into chemical, biological, nuclear and radiological.

Radiological terrorism

Radiological weapons are weapons in which dispersed radioactive material is the destructive agent. These can be obtained both from centres implementing civil and military nuclear programmes and from radioactive waste or agents used in industry or medicine [8 p. 8].

A terrorist attack can be carried out with the use of a crude nuclear explosive device built with such radiological materials as used fuel rods from a nuclear reactor, dispersed at the place of the explosion with a conventional explosive.

Nuclear terrorism

Nuclear terrorism consists of using nuclear weapons. These have the following destructive agents: a shockwave with a massive destruction force, heat radiation causing fires, ionising radiation and radioactive terrain contamination, as well as electromagnetic impulse disruption of electronics. The effects of such a nuclear explosion are much more severe than in the case of conventional weapons. A 1-kilotonne nuclear bomb releases the same amount of energy as the explosion of 1000 tonnes of TNT. Due to the above, undoubtedly an attack involving nuclear weapons would be a most spectacular act of terrorism - one most desirable from the attackers' perspective.

Nuclear weapons built for terrorist purposes would differ from the typical bombs of such type. First of all, it must be possible to build it using the most easily available materials. It should also be relatively small, i.e. it must be transportable by a car or light van. Theoretically, it is possible to build such a bomb. In the United States, over 50 years ago, under the Special Atomic Demolition Munition (SADM) project, a small W-54 warhead was constructed, and successfully tested in 1962. Its weight was around 30 kg, and the explosion force corresponded to 1 kilotonne, while its size was small enough for it to be deemed a "suitcase bomb". Moreover, the W-54 warhead was designed for fitting to the Davy Crockett rocket (M29 launcher) system missiles, which could be launched from the 155 mm M29 launcher. The entire set of warhead with the launcher was operated by three people [9].

The suitcase bomb requires a high-quality fissile material, e.g. strongly reinforced uranium and high-class specialists to build the bomb. Designing a nuclear weapon is complicated

uranu oraz wysokiej klasy specjalistów do jej budowy. Zaprojek-towanie broni jedrowej jest na tyle skomplikowane, ze ataki z jej uzyciem se mato prawdopodobne, ale jednak mozliwe. Aby po-zyskac bron jedrowe, terrorysci próbuje róznych sposobów np. zakupu z nielegalnego zródta lub kradziezy.

Terroryzm chemiczny

Terroryzm chemiczny zaktada wykorzystanie bojowych srodków trujecych (BST) lub innych wysokotoksycznych zwiez-ków chemicznych.

Bardzo duzy wptyw na zachowanie siç bojowych srodków trujecych w momencie jej uzycia maje ich wtasciwosci fizyczne i chemiczne. Srodki trujece se stosowane w postaci par, aerozoli lub kropel. Skazenie powietrza lub powietrza i terenu wraz z obiek-tami, które siç na nim znajduje, nastçpuje w zaleznosci od rodzaju i ilosci srodka trujecego. Przygotowanie srodka trujecego do uzy-cia w zamachu jest zwiezane przede wszystkim z procesami dys-persji i parowania. Procesy te zaleze od wtasciwosci fizykoche-micznych srodka oraz od warunków atmosferycznych, uksztatto-wania terenu, rodzaju powierzchni itp. Zasadniczy wptyw na za-chowanie siç srodków trujecych maje: prçznosc pary nasyconej i lotnosc srodka trujecego, temperatura parowania, wspótczynnik dyfuzji, lepkosc, napiçcie powierzchniowe, ciçzaru gazu wzglçdem powietrza i temperatura krzepniçcia [10, s. 63-64].

Zwiezki chemiczne tzw. podwójnego przeznaczenia to róznego rodzaju toksyczne substancje chemiczne wykorzystywane we wspót-czesnym przemysle, produkowane lub uzywane w procesach techno-logicznych w prawie kazdym duzym zaktadzie przemystowym.

Jednym z mozliwych sposobów skazenia przy uzyciu tej broni jest rozpylenie srodka chemicznego w postaci aerozolu w miej-scach publicznych, przede wszystkim w obiektach zamkniçtych. Równie prawdopodobne jest rozprzestrzenienie srodków chemicz-nych poprzez system zaopatrzenia w wodç do picia. Zamachow-cy moge wykorzystac takze konwencjonalny tadunek wybuchowy i obtozyc go pojemnikami zawierajecymi srodki chemiczne. Skutki takiego ataku se trudne do przewidzenia ze wzglçdu na zmiennosc warunków meteorologicznych. Bçde zalezaty od rodzaju uzytego srodka, warunków pogodowych i sposobu dyspersji.

Terroryzm biologiczny

Bioterroryzm jest to nielegalne i bezprawne „uzycie czynników biologicznych w celu wywotania strat w ludziach lub zwierzçtach bedz spowodowania uszkodzen roslin" [11, s. 61]. Stownik termi-nów i definicji NATO okresla bron biologiczne jako „srodki mate-riatowo-techniczne, które przenosze, rozprzestrzeniaje lub rozsie-waje srodki biologiczne, w tym równiez stawonogi" [12, s. 24].

Bron biologiczna jest rodzajem broni masowego razenia, w której tadunkiem bojowym se róznego rodzaju drobnoustroje chorobotwórcze. Z uwagi na wykorzystane czynniki chorobotwór-cze mozna podzielic je na trzy grupy: bakterie, wirusy oraz toksy-ny. Zatem bron biologiczna to srodek masowego zakazenia ludzi, zwierzet i pozywienia drobnoustrojami chorobotwórczymi oraz toksynami, które wytwarzane se przez bakterie i wirusy [13, s. 19].

Zastosowanie broni biologicznej w ataku terrorystycznym moze nastepic zarówno przez skazenie powietrza, wody lub gle-

enough to make it rather unlikely, but possible, for such attacks to occur. In order to obtain nuclear weapons, terrorists are trying various methods, e.g. purchasing from illegal sources or stealing.

Chemical terrorism

Chemical terrorism involves the use of chemical weapon agents (CWA) or other highly toxic chemical compounds.

The physical and chemical properties of chemical weapon agents have a very high impact on their effects. Chemical agents take the form of vapours, aerosols or drops. The contamination of air or air and terrain with objects located on them depends on the type and amount of the chemical agent. The preparation of a chemical agent to be used in an attack is mainly associated with the dispersion and evaporation processes. These processes depend on the physical and chemical properties of the agent and from atmospheric conditions, the lay of the land, the type of the area, etc. The impact on the behaviour of chemical agents depends mainly on: the saturated vapour pressure and the volatility of the chemical agent, temperature of evaporation, the diffusion coefficient, viscosity, surface tension, the weight of gas in relation to air and the coagulation temperature [10, p. 63-64].

The so-called dual-use chemical compounds are various types of toxic chemicals used in contemporary industry produced or used in technological processes in almost every large industrial plant.

One of the possible ways of causing contamination with this weapon is spraying a chemical agent in the form of aerosol in a public place, especially in a closed space. It is equally possible to spread chemicals through the drinking water supply system. Attackers may also use conventional explosives and surround them with containers with chemical agents. The effects of such an attack are difficult to predict due to the changeability of meteorological conditions. The damage depends on the type of agent used, weather conditions and dispersion methods.

Biological terrorism

Bioterrorism is the illegal and unlawful use of biological agents so as to cause the death of people or animals or to destroy plants" [11, p. 61]. The NATO glossary of terms and definitions defines a biological weapon as "an item of material which projects, disperses, or disseminates a biological agent, including arthropod vectors" [12 p. 24].

Biological weapons are a type of weapon of mass destruction involving the dispersion of various types of pathogenic microorganisms. Due to their application, pathogenic factors can be divided into three groups: bacteria, viruses and toxins. Therefore, biological weapons are agents of mass contamination consisting of pathogenic microorganisms and toxins produced by bacteria and viruses, which can be used on people, animals and food items [13, p. 19].

The employment of biological weapons in a terrorist attack can take the form of direct contamination via air, water or

by, jak i przez nosicieli choroby: zakazone insekty, gryzonie lub ludzie. Jednym z realnych sposobów ataku przez bioterrorystów jest skazenie powietrza przez rozpylenie np. aerozolu biologicz-nego. Wynika to z faktu, ze urzedzenia do wytwarzania aerozoli se tatwo dostçpne oraz wiçkszosc czynników biologicznych moze byc tatwo przenoszona droge powietrzne. Obiektami ta-kiego ataku bçde przede wszystkim miejsca posiadajece wydaj-ne systemy klimatyzacyjne, budynki uzytku publicznego i stacje metra, a takze wszystkie miejsca, w których gromadze siç ludzie: dworce kolejowe, porty lotnicze, centra handlowe, obiekty sportowe i kulturalne, budynki rzedowe i publiczne, miejsca koncen-tracji wojsk, miejsca publicznych imprez masowych.

Innym sposobem ataku moze byc skazenie zywnosci, wody lub gleby, gdzie bioterrorysci moge wykorzystac drobnoustroje. Najbardziej narazone na taki atak moge byc punkty zbiorowego zywienia lub ujçcia wody pitnej.

Przeprowadzono wiele symulacji skutków zastosowania broni biologicznej. Miedzy innymi eksperci ze Swiatowej Orga-nizacji Zdrowia WHO oszacowali, ze gdyby rozpylic z samolotu, z wysokosci ok. 2 km i zgodnie z kierunkiem wiatru, 50 kg drob-noustrojów chorobotwórczych nad obszarem zamieszkatym przez 500 tysiçcy ludzi, to mozna spodziewac siç nastçpujecych strat przy uzyciu zarodników weglika: 95 tys. zgonów, 125 tys. zachorowan z mozliwoscie przezycia [13, s. 21].

Przy zastosowaniu broni biologicznej oprócz wysokich strat w ludziach trzeba spodziewac siç równiez znacznych strat eko-nomicznych. Symulacje przeprowadzone w Stanach Zjednoczo-nych dowodze, ze gdy zachoruje 100 tys. ludzi, to koszty postç-powania (diagnostyka, leczenie, rehabilitacja itd.) wyniose:

— przy wegliku: 26,3 mld USD,

— przy tularemii: 5,5 mld USD [14].

Mozliwe sposoby pozyskania przez terrorystów broni masowego razenia

Rozwazajec mozliwosci pozyskania przez terrorystów broni masowego razenia, wskazane jest uwydatnic, ze oprócz posia-dania srodka bojowego konieczne jest dysponowanie odpo-wiednim srodkiem przenoszenia.

Terrorysci moge pozyskac bron masowego razenia z zaso-bów panstwowych bedz wyprodukowac je samodzielnie. Nie-stabilnosci poszczególnych regionów swiata (zwtaszcza na Bliskim Wschodzie) towarzyszy niebezpieczne zjawisko pro-liferacji broni masowego razenia i srodków jej przenoszenia. Pozyskanie BMR przez organizacje terrorystyczne jest uzalez-nione od mozliwosci dostçpu do tego rodzaju broni i stosowa-nych systemów ochrony w danym kraju. Wedtug Departamen-tu Obrony USA bronie jedrowe i jej komponentami dysponuje 12 panstw, bronie biologiczne 13, a chemiczne 19 panstw na swiecie [15, s. 65]. Wedtug tych danych bakteriami weglika dysponuje obecnie na catym swiecie kilkaset osrodków. W ich posiadaniu, oprócz USA i Rosji, se takze Chiny, Indie, Iran, Izra-el, Korea Pótnocna, Kuba i Pakistan. Technologie produkcji i przenoszenia broni biologicznej posiada ponad 20 innych kra-jów, które dysponuje ok. 40 rodzajami smiercionosnych drob-noustrojów. Inaczej jest zabezpieczona BMR w krajach usta-bilizowanych politycznie i ekonomicznie np. w USA, a inaczej

soil, or of indirect contamination through vectors or carriers: infected insects, rodents or people. One of the realistic methods of bioterrorist attack is air contamination by spraying, e.g. biological aerosols. This is due to the fact that aerosol producing equipment is easily available and most biological agents can be easily transferred through air. Such an attack can focus on places with efficient air-conditioning systems, as in public utility buildings and underground stations, and in all places where large numbers of people gather: railway stations, airports, shopping malls, sports and cultural facilities, government and public buildings, army stationing locations and mass event venues.

Another method of attack is food, water or soil contamination, for which bioterrorists can use microorganisms. Collective catering establishments or drinking water intakes are the most prone to such attacks.

Numerous simulations of the effects of using biological weapons have been performed. For instance, experts from the World Health Organisation estimated that if 50 kg of pathogenic microorganisms (Bacillus anthracis) were sprayed from a plane at a height of approx. 2 km in line with the wind direction over an area inhabited by 500 thousand people, the following losses could be expected: 95 thousand deaths, 125 thousand infections with some possibility of survival [13, p. 21].

Though bioterrorism, apart from human losses, considerable financial losses can also be expected. Simulations carried out in the United States show that with 100 thousand infected people, the costs of medical procedures (diagnostics, treatment, rehabilitation, etc.) are as follows:

— for Bacillus anthracis: USD 26.3 billion,

— for Francisella tularensis: USD 5.5 billion [14].

Possible ways of obtaining weapons of mass destruction by terrorists

Considering the possibilities of obtaining weapons of mass destruction by terrorists, it is necessary to emphasise that apart from having the weapon agent, a suitable delivery vehicle is required.

Terrorists can obtain weapons of mass destruction from national resources or produce them themselves. The instability of specific regions of the world (especially the Middle East) is accompanied by the dangerous phenomenon of the proliferation of weapons of mass destruction and their delivery vehicles. Obtaining WMDs by terrorist organisation depends on access to such weapons and the protection systems applied by a given country. According to the US Department of Defense, nuclear weapons and their components are held by 12 countries, biological weapons - by 13 countries, and chemical weapons - by 19 countries in the world [15, p. 65]. According to the above data, currently, Bacillus anthracis can be found in several hundred centres throughout the world. In addition to the USA and Russia, it is held by China, India, Iran, Israel, North Korea, Cuba and Pakistan. The technologies of producing and delivering biological weapons are available to over 20 other countries, who have approx. 40 types of lethal microorganisms at hand. WMDs are secured to a varying degree in politically and economically stable countries such as

w bytych republikach radzieckich. tatwiejszy dostçp do broni j^drowej lub radiologicznej terrorysci mog^ miec w Pakistanie niz np. w Wielkiej Brytanii. Ten rodzaj broni w Pakistanie jest dostçpny, a wielu funkcjonariuszy stuzb specjalnych tego kraju popiera islamskie organizacje terrorystyczne zaangazowane w walce w Afganistanie czy Kaszmirze [16, s. 37].

Pozyskanie BMR z zasobow panstwowych

Szczegolne zagrozenie stanowi mozliwosc pozyskania broni masowego razenia z zasobow panstwowych w panstwach skon-fliktowanych wewnçtrznie o stabej strukturze bezpieczenstwa. Takie mozliwosci posiadaj^ zwtaszcza organizacje terrorystycz-ne wspierane w przesztosci przez panstwa, ktore z czasem utra-city nad nimi kontrolç np. palestynski Hamas czy tez organizacje powotane przez Pakistan do dziatan w Kaszmirze. Terrorysci mog^ wejsc w posiadanie broni biologicznej oraz chemicznej z zasobow panstwa od fanatykow religijnych zatrudnionych w laboratoriach oraz dziçki pomocy niektorych funkcjonariuszy panstwowych lub tez mog^ j^ ukrasc.

Eksperci WHO nie wykluczaj^, ze przedstawiciele organizacji terrorystycznej Al-Kaida dysponuj^ zarodnikami laseczki w^glika. Wyprodukowane przez naukowcow bytego Zwi^zku Radzieckiego laseczki w^glika zostaty przetransportowane do Czeczenii oraz Korei Potnocnej, a byli agenci KGB sprzedali probki laseczek Irakowi, sk^d wirus trafit do organizacji terrorystycznej Al-Kaida [17, s.188-189].

Kradziez jest mniej prawdopodobnym sposobem pozyskania BMR przez organizacje terrorystyczne. Jednakze niebezpieczen-stwo stanowi^ niektore sktadnice, w ktorych od zakonczenia II woj-ny swiatowej przechowywana jest roznego rodzaju bron chemicz-na. W okoto 400 miejscowosciach na terenie Rosji magazynowana jest bron chemiczna pochodz^ca jeszcze z czasow drugiej wojny swiatowej. Pomimo zachowania odpowiednich srodkow ochrony, znane s^ przypadki kradziezy groznych substancji. Kradziez sub-stancji promieniotworczej miata miejsce m.in. w styczniu 2002 roku w zaktadach chemicznych w Ortowce w Kirgizji, gdzie niezidentyfi-kowani sprawcy wywiezli z fabryki okoto 460 kg tlenku europu prze-chowywanego w kontenerach [18, s. 33].

Wyprodukowanie BMR

Organizacje terrorystyczne mog^ wyprodukowac we wta-snym zakresie tylko proste odmiany trucizn chemicznych i pa-togenow biologicznych, poniewaz poziom technologiczny wy-magany do produkcji srodkow chemicznych i biologicznych jest bardzo wysoki. W tym celu mog^ zostac wykorzystane bazy przemystu farmaceutycznego i matych laboratoriow. Wypro-dukowanie BMR we wtasnym zakresie gwarantuje terrorystom nie tylko petne zaskoczenie jej uzycia, ale tez w istotny sposob zabezpiecza terrorystow przed infiltraj ze strony stuzb wywia-dowczych lub kontrwywiadowczych, jak moze miec to miejsce w przypadku prob pozyskania jej z zasobow panstwowych.

Pomimo duzego postçpu technicznego i dostçpu do nowych technologii wyprodukowanie np. sarinu wymaga wysokiego po-ziomu wiedzy teoretycznej w dziedzinie chemii organicznej i do-swiadczenia technologicznego w tym zakresie. W laboratoriach mog^ byc produkowane chemiczne bojowe srodki truj^ce star-

the USA and in the former Soviet republics. However, terrorists can have easier access to nuclear or radiological weapons in Pakistan than, for instance, in the United Kingdom. These weapons are available in Pakistan, and many special forces officers in this country support Islamic terrorist organisations involved in Afghanistan or Kashmir [16, p. 37].

Obtaining WMDs from state resources

A particularly serious threat is posed by the possibility of obtaining weapons of mass destruction from state resources in countries affected by internal conflicts with a weak security structure. This is possible especially for a terrorist organisation which was once supported by a state which then eventually lost its control over them. e.g. the Palestinian Hamas or organisations established by Pakistan for operations in Kashmir. Terrorists may acquire biological or chemical weapons from state resources from religious fanatics employed in laboratories and with the help of some state officers, or steal them.

WHO experts do not rule out the possibility that Al-Qaeda members have access to Bacillus anthracis. Produced by the scientists of the former Soviet Union, Bacillus anthracis was transported to Chechnya and North Korea, and former KGB agents are known to have sold samples to Iraq, from where the virus reached Al-Qaeda [17, p. 188-189].

Theft is a less probable method of obtaining WMDs by terrorist organisations. However, there are some depots where, since the end of World War II, various types of chemical weapons have been stored. In approx. 400 localities in Russia alone, chemical weapons from the times of World War II are still in storage. Despite applying suitable protection measures, there are cases of hazardous substances having been stolen. In January 2002, for example, radioactive substances were stolen from the chemical plant in Orlovka, Kyrgyzstan, where unidentified perpetrators took from the plant approximately 460 kg of europium oxide stored in containers [18, p. 33].

Producing WMDs

Currently, terrorist organisations can produce only simple varieties of chemical poisons and biological pathogens, as the technological level required to produce chemical and biological agents is very high. The pharmaceutical industry and small laboratories can be used as a basis for such production. Manufacturing WMDs independently guarantees terrorists not only the possibility of a completely unexpected use, but also secures them from infiltration by intelligence and counterintelligence services, which may be the case when attempts are made to obtain such from state resources.

Despite the considerable technological progress and ease of access to new technologies, producing, e.g., sarin requires advanced theoretical knowledge in the field of organic chemistry and technological experience in this area. Laboratories may produce chemical weapon agents of older generations,

szej generacji pod warunkiem uzyskania dost?pu do sktadnikow wyjsciowych obj?tych kontrole i monitoringiem mi?dzynarodo-wym. Po zamachu w 1995 roku w Japonii z uzyciem trujecego gazu - sarinu, okazato si?, ze uzycie przez terrorystow bojowych srodkow trujecych jest mozliwe. Japonska sekta Aum Shinrikyo podj?ta proby produkcji wysokiej jakosci chemicznych srodkow trujecych i efektywnych urz^dzen do ich rozpylania. Jednakze pomimo doskonale wyposazonego zaplecza laboratoryjnego, wyksztatconego personelu naukowo-technicznego zatrudnio-nego w laboratorium oraz zaangazowania powaznych srodkow finansowych, sekta nie uzyskata zdolnosci umozliwiajecych zastosowanie sarinu na skal? masowe. W zamachu przeprowa-dzonym w 1995 roku zgin?to 12 osob [19].

Wysoka dynamika post?pu technicznego moze sprzyjac probie podj?cia przez terrorystow produkcji broni biologicznej i chemicznej. Staty post?p w dziedzinie biotechnologii i inzynie-rii genetycznej wptywa na uproszczenie procesu pozyskiwania oraz obnizenie kosztow produkcji niektorych niebezpiecznych wirusow, bakterii i toksyn. W rezultacie w perspektywie dziesi?-ciolecia moze dojsc do opanowania produkcji prostych form broni biologicznej przez niektore organizacje terrorystyczne.

Dotychczas poza zasi?giem organizacji terrorystycznych byta bron jedrowa i komponenty do broni radiologicznej. Ten rodzaj broni moze znalezc si? w posiadaniu organizacji terrorystycznych jedy-nie w wyjetkowej sytuacji politycznej oraz militarnej na swiecie np. w przypadku utraty przez panstwo posiadajece bron jedrowe kontro-li nad wtasnym arsenatem i nagtego zatamania si? struktur wtadzy panstwowej. Wykorzystanie przez terrorystow broni jedrowej nie jest wprawdzie wykluczone, ale bardzo mato prawdopodobne.

provided that components subject to international control and monitoring are obtained. Following the attack of 1995, in Japan, - involving sarin it turned out that the use of chemical weapon agents by terrorists is possible. The Japanese Aum Shinrikyo cult made attempt to produce high-quality chemical weapon agents and effective delivery vehicles. However, despite the excellently equipped laboratories, highly educated scientific and technological personnel and substantial funds, the cult could not release sarin on a mass scale. The attack of 1995 led to the death of 12 people [19].

The high rate of technological progress can facilitate terrorists' attempts to produce biological and chemical weapons. Steady progress in the field of biotechnology and genetic engineering simplifies the process of obtaining some dangerous viruses, bacteria and toxins and lowers the costs of producing them. As a result, in ten years' time some terrorist organisations may be able to produce simple forms of biological weapons.

So far nuclear weapons and radiological weapon components have been out of the reach of terrorist organisations. These type of weapons can be acquired by terrorist organisations only in a unique political or military situations, i.e. when a country in possession of nuclear weapons loses control over its arsenal or when the state's power structure collapses suddenly. The use of nuclear weapons by terrorists cannot be ruled out but it is highly improbable.

Rycina 1. Elektrownie j^drowe zlokalizowane w odlegtosci do 310 km od granic Polski Figure 1. Nuclear power plants within 310 km from Polish borders

Zrodto: Opracowanie wtasne na podstawie Krajowego Planu Zarz^dzania Kryzysowego 2012. Source: Own elaboration based on the National Crisis Management Plan, 2012.

Uwolnienie niebezpiecznych substancji o wlaéciwoéciach BMR

W wyniku dziatalnosci terrorystycznej istnieje równiez moz-liwose uwolnienia niebezpiecznych substancji, które s^ surow-cami w procesach produkcyjnych, pótproduktach, gotowych wy-robach oraz odpadach. Ze wzglçdu na swoje wtasciwosci fizycz-no-chemiczne oraz biologiczne stwarzaj^ one zagrozenie dla ludzi i srodowiska równoznaczne z uzyciem BMR. Jednoczesnie ze wzglçdu na swoj^ powszechnose wystçpowania, tatwose do-stçpu i róznorodnosé tego typu dziatania mog^ bye w dowolnym czasie obiektem lub celem dziatalnosci terrorystycznej.

Szczególnymi zródtami tego typu zagrozen mog^ bye obiek-ty energetyki j^drowej, przemystu chemicznego oraz srodki transportu substancji niebezpiecznych.

W Polsce nie posiadamy obiektów energetyki j^drowej, jed-nak jestesmy takze narazeni na skutki potencjalnych katastrof radiacyjnych. Wynika to z tego, ze otaczaj^ nas panstwa dyspo-nuj^ce elektrowniami j^drowymi.

Do lokalnych zródet zagrozenia radiacyjnego w naszym kraju zalicza siç Osrodek Badan J^drowych (reaktory badawcze) i Zaktad Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych (ZUOP) w Swier-ku, Krajowe Sktadowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP) w Rózanie oraz zaktady przemystowe uzywaj^ce zródta promie-niowania jonizuj^cego. Zgodnie z krajowym planem postçpowa-nia z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jgdro-wym, który zostat przyjçty uchwat^ nr 195 Rady Ministrów z dnia 1б pazdziernika 2015 roku, planowane jest ostateczne zamkniçcie KSOP w Rózanie i budowa nowego sktadowiska powierzchniowego odpadów promieniotwórczych (NSPOP), sktadowiska gtçbokiego odpadów promieniotwórczych (SGOP), w tym realizacja programu Polskiego Podziemnego Laboratorium Badawczego (PURL).

Ponadto toksyczne srodki przemystowe s^ uzywane w produkcji, magazynowane oraz transportowane przez ponad 500 zaktadów przemystowych znajduj^cych siç na terytorium kraju [20, s. 189]. Mog^ one stae siç potencjalnym celem ataku terrorystycznego.

Zapobieganie zagrozeniom terrorystycznym

Terroryzm jest zjawiskiem globalnym, dlatego tez stanowi po-wazne wyzwanie dla organizacji i instytucji panstwowych oraz miç-dzynarodowych. Kluczow^ kwesti^ w zapobieganiu terroryzmowi jest rozpoznanie i monitorowanie jednostek oraz grup, które mog^ dokonae ataku terrorystycznego. Krajowe i miçdzynarodowe orga-ny odpowiedzialne za analizç i wymianç informacji o zagrozeniach

Releasing hazardous substances with WMD properties

Terrorist activities can also result in releasing hazardous substances used as materials in production processes, as well as the semi-finished items and ready products and waste. Due to their physical, chemical and biological properties, they are equally hazardous for people and the environment as WMDs. However, due to the popularity, ease of access and diversity of operations, such items can be the object or target of terrorist activities.

Nuclear power and chemical industry facilities and means of transportation of hazardous substances are particularly dangerous sources of such threats.

In Poland, we have no nuclear power facilities, but we are subject to the effects of potential radiation catastrophes. This stems from the fact that we are surrounded by countries with nuclear power plants.

The local sources of radiation threats in our country include the Nuclear Research Centre (research reactors) and the Radioactive Waste Management Plant (ZUOP) in Swierk, the National Radioactive Waste Repository (KSOP) in Rózan and industrial plants using ionising radiation sources. According to the National Plan of Radioactive Waste and Spent Nuclear Fuel Management adopted by way of Resolution of the Council of Ministers No. 195 of 16 October 2015, it is planned to definitely close KSOP in Rózan and to create the New Surface Radioactive Waste Repository (NSPOP) and the Deep Radioactive Waste Repository (SGOP), including the implementation of the Polish Underground Research Laboratory (PURL) programme.

Zuzycie 25 zestawów/rok /25 sets/year

бТ5 zestawów I sets - 238 m3 925 zestawów Isets - 32Т m3

Furthermore, there are over 500 industrial plants in the country using, storing and transporting the toxic industrial agents [20, p. 189] which may become a potential target of terrorist attack.

Preventing terrorist threats

Terrorism is a global phenomenon, which is why it constitutes a serious threat for national and international organisations and institutions. The key issue in preventing terrorism is to recognise and monitor units and groups which may carry out a terrorist attack. National and international bodies responsible for the analysis and exchange of information on terrorist

Tabela 2. Planowane zuzycie paliwa j^drowego wykorzystywanego w reaktorze badawczym MARIA Table 2. Planned consumption of nuclear fuel used in the MARIA research reactor

Lata / Years Zuzycie 20 zestawów/rok / 20 sets/year

do 2040 r. / up to 2040 540 zestawów / sets - 191 m3

do 2050 r. / up to 2050 740 zestawów / sets - 261 m3

Zródto: Krajowy plan postçpowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem j^drowym. Source: The National Plan of Radioactive Waste and Spent Nuclear Fuel Management.

terrorystycznych ewoluuje zarówno w zakresie sposobów dziatania, jak i kompetencji [21, s. 64]. Zgodnie z przyjçte przez Prezydenta RP w dniu 13 listopada 2007 r. Strategie Bezpieczenstwa Narodowego RP Polska popiera rozwój prawa miçdzynarodowego i zapewnienie jego powszechnego poszanowania oraz bçdzie zabiegac o rozwój norm prawnych, które bçde skutecznymi narzçdziami w zwalczaniu zagrozen zwiezanych z proliferacje broni masowego razenia oraz terroryzmem [22, s. 14].

Istote przeciwdziatania terroryzmowi jest wdrazanie odpo-wiednich, efektywnych systemów i procedur ograniczajecych prawdopodobienstwo wystçpowania zdarzen niekorzystnych, sposobów ochrony przed ich skutkami, oraz ograniczeniem tych skutków [23, s. 25]. W zwiezku z tym w Polsce wprowadzane se do krajowego porzedku prawnego odpowiednie regulacje, któ-rych celem jest poprawa bezpieczenstwa narodowego. Ponadto jako strona konwencji miçdzynarodowych Polska jest zwiezana postanowieniami tych dokumentów i od wielu lat sukcesywnie je wprowadza do krajowego systemu prawnego. W mysl art. 9 Kon-stytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. „Rzeczpospolita Polska przestrze-ga wiezecego je prawa miçdzynarodowego", zas zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy zasadniczej „ratyfikowane umowy miçdzynarodowe se w Polsce zródtami powszechnie obowiezujecego prawa".

W obszarze regulacji prawnych dotyczecych przeciwdziata-niu terroryzmowi, poza normami prawa miçdzynarodowego, pol-skie prawodawstwo opiera siç w zasadniczym stopniu na usta-wach kompetencyjnych poszczególnych stuzb zaangazowanych w zwalczanie zagrozen terrorystycznych oraz przepisów kodek-su karnego, a takze przepisów ustawy o przeciwdziataniu „praniu pieniçdzy" oraz finansowaniu terroryzmu.

Zadania w zakresie szeroko pojçtego zapewniania bezpieczenstwa wewnçtrznego i porzedku publicznego na terenie kraju se rozproszone w kilku resortach, instytucjach, organizacjach [24]:

1) administracja ogólna — Rada Ministrów, wojewoda, staro-sta oraz wójt;

2) cywilne stuzby specjalne — Agencja Bezpieczenstwa We-wnçtrznego (ABW), Agencja Wywiadu (AW);

3) resort spraw wewnçtrznych — Minister Spraw Wewnçtrz-nych i Administracji (MSWiA), Policja, Straz Graniczna (SG), Panstwowa Straz Pozarna (PSP), Biuro Ochrony Rzedu (BOR), Prezes Urzçdu ds. Repatriacji i Cudzoziemców, Szef Obrony Cywilnej Kraju;

4) resort obrony narodowej — Sity Zbrojne RP (SZ RP), Stuzba Wywiadu Wojskowego (SWW) i Stuzba Kontrwywiadu Woj-skowego (SKW), Zandarmeria Wojskowa (ZW), Jednostka Wojskowa 2305 (GROM);

5) organy finansowe — Generalny Inspektor Informacji Finan-sowej (GIIF), Stuzba Celna.

Ztozonosc w zakresie odpowiedzialnosci za realizacjç po-szczególnych zadan w obszarze zarzedzania kryzysowego spo-wodowanego terroryzmem widoczna jest równiez w Krajowym Planie Zarzedzania Kryzysowego. Zgodnie z tym dokumentem, istnieje cztery fazy dziatania stuzb w tym obszarze: zapobiega-nie, przygotowanie, reagowanie oraz odbudowa. Za realizacjç kazdego z tych zadan odpowiadaje inne stuzby.

Do koordynacji dziatan zwiezanych z przeciwdziataniem ter-roryzmowi zostat powotany Miçdzyresortowy Zespót do spraw Zagrozen Terrorystycznych jako organ pomocniczy Rady Mini-

threats evolve both in terms of methods and responsibilities [21, p. 64]. In accordance with the National Security Strategy of the Republic of Poland, adopted by the President on 13 November 2007, Poland supports the development of international law and ensuring its universal observance, and aims at developing legal standards as effective tools in combatting the threats associated with the proliferation of weapons of mass destruction and terrorism [22, p. 14].

The essence of counteracting terrorism lies in implementing suitable and effective systems and procedures limiting the probability of adverse events, methods of protecting against their effects and limiting these effects [23, p. 25]. Therefore, suitable regulations are being introduced in Poland's legal order with the aim to enhancing national security. Furthermore, as a party to international conventions, Poland is bound by the provisions of these documents, and has been integrating these into the national legal system for many years. Pursuant to Article 9 of the Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997, "The Republic of Poland shall respect international law binding upon it.", and in accordance with Article 87 (1) thereof, "The sources of universally binding law of the Republic of Poland shall be: (...) ratified international agreements (...)."

In terms of legal regulations for counteracting terrorism, in addition to international law, Polish legislation is largely based on competence acts of the respective services involved in counteracting terrorist threats, and the provisions of the Criminal Code as well as the Act on counteracting money laundering and the financing of terrorism.

The tasks in the area of ensuring domestic security and public order in Poland are divided among several ministries, institutions and organisations [24]:

1) general administration - the Council of Ministers, the Voivodeship, District and Commune Governor;

2) civil special services - the Internal Security Agency (ABW), the Foreign Intelligence Agency (AW);

3) the Ministry of the Interior - the Minister of the Interior and Administration (MSWiA), the Police, the Border Guard (SG), the State Fire Service (PSP), the Government Protection Bureau (BOR), President of the Office for Foreigners, Head of the National Civil Defence of Poland;

4) the Ministry of National Defence - the Armed Forces of the Republic of Poland (SZ RP), the Military Intelligence Service (SWW) and the Military Counterintelligence Service (SKW), the Military Gendarmerie (ZW), Military Unit 2305 (GROM);

5) financial authorities - the General Inspector of Financial Information (GIIF), the Customs Service.

The complexity of particular responsibilities in terms of terrorism-related crisis management is also reflected in the National Crisis Management Plan. Based on this document, there are four phases of the services' operations in this area: prevention, preparation, response and restoration. Each of these is the task of a different service.

To coordinate terrorism counteracting operations, the Inter-ministerial Team for Terrorist Threats acts as an auxiliary body of the Council of Ministers. In line with Ordinance No. 162 of the President of the Council of Ministers of 25 October 2006, as amended, the primary tasks of the team include: monitoring terrorist threats; presenting assessments and conclusions

strów. Zgodnie z zarz^dzeniem nr 1б2 Prezesa Rady Ministrów z 25 pazdziernika 200б r. (wraz z pózniejszymi zmianami) do podstawowych zadan Zespotu nalezy m.in.: monitorowanie za-grozen o charakterze terrorystycznym, a takze przedstawianie opinii i wniosków dla Rady Ministrów, opracowywanie propozycji zmierzaj^cych do usprawnienia metod i form zwalczania terroryzmu oraz wystçpowanie z wnioskiem do wtasciwych organów

0 podjçcie w tym zakresie prac legislacyjnych, inicjowanie i koor-dynowanie dziatan podejmowanych przez wtasciwe organy ad-ministracji rz^dowej, organizowanie wspótpracy z innymi pan-stwami w zakresie zwalczania terroryzmu [25].

W dniu 25 grudnia 2014 r. weszta w zycie uchwata nr 252 Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie ustanowienia „Narodo-wego Programu Antyterrorystycznego na lata 2015-2019". Program zostat opracowany w Ministerstwie Spraw Wewnçtrznych we wspótpracy z innymi stuzbami, organami i instytucjami wchodz^cych w sktad Miçdzyresortowego Zespotu ds. Zagrozen Terrorystycznych. Zatozeniem Programu jest okreslenie niezbçdnych dziatan panstwa stuz^cych wzmocnieniu systemu antyterrorystycznego RP a tym sa-mym podniesieniu stanu przygotowania w przypadku wyst^pienia ewentualnych zagrozen o charakterze terrorystycznym [2б].

Jedn^ z gtównych ról w systemie antyterrorystycznym RP od-grywa Centrum Antyterrorystyczne (CAT) ABW, które w tym zakresie jest jednostk^ koordynacyjno-analityczn^. CAT ABW koordynuje proces wymiany informacji miçdzy podmiotami systemu ochrony antyterrorystycznej [21, s. б5]. Szef ABW moze udzielae zalecen organom i podmiotom zagrozonym dziataniami o charakterze ter-rorystycznym oraz przekazywae im niezbçdne informacje stuz^ce przeciwdziataniu takim zagrozeniom.

ABW jest instytuj wtasciw^ do przeciwdziatania proliferacji BMR. Pod pojçciem proliferacja nalezy rozumiee zarówno rozprze-strzenianie BMR oraz srodków jej przenoszenia, jak równiez materiaty, surowce i urz^dzenia, które mog^ miee podwójne zastoso-wanie - w sektorze prywatnym i wojskowym. Polska uczestniczy swobodnie w handlu swiatowym i wymianie naukowo-technicznej, co jednak w pewien sposób implikuje zagrozenia zwi^zane z terroryzmem niekonwencjonalnym. W kompetencjach ABW jest opinio-wanie wniosków o wydanie zezwolenia na miçdzynarodowy obrót towarami podwójnego zastosowania oraz zainicjowanie wszczç-cia kontroli u przedsiçbiorcy. Moze takze wyst^pié o cofniçcie lub zmianç zakresu zezwolenia na obrót. Agencja jest jedyn^ w Polsce stuzb^ specjaln^ o uprawnieniach sledczych, która ma ustawowy obowi^zek rozpoznawania, przeciwdziatania i zwalczania prze-stçpstw zwi^zanych z proliferacj^. W realizacji tych zadan wspót-pracuje przede wszystkim ze Stuzb^ Celn^ i Straz^ Graniczn^ oraz innymi stuzbami specjalnymi RP [2Т].

Wazn^ rolç w systemie bezpieczenstwa antyterrorystycznego petni równiez Rz^dowe Centrum Bezpieczenstwa (RCB) realizuj^ce zadania z zakresu przeciwdziatania, zapobiegania

1 likwidacji skutków zdarzen o charakterze terrorystycznym we wspótpracy z organami rz^dowymi wtasciwymi w tych spra-wach. Do podstawowych zadan RCB nalezy petna analiza za-grozen, dokonywana w oparciu o dane uzyskiwane od instytucji funkcjonuj^cych w ramach administracji publicznej oraz part-nerów miçdzynarodowych. Na ich podstawie RCB opracowuje optymalne rozwi^zania pojawiaj^cych siç sytuacji kryzyso-wych, a takze koordynuje przeptyw informacji o zagrozeniach.

to the Council of Ministers; drawing up proposals aimed at streamlining the methods and forms of combatting terrorism, and submitting motions to the responsible bodies for launching legislative work; initiating and coordinating actions taken by the competent authorities of the governmental administration; organising cooperation with other countries in the area of combatting terrorism [25].

On 25 December 2014, Resolution No. 252 of the Council of Ministers of 9 December 2014 on establishing the National Anti-Terrorism Programme for the years 2015-2019 came into force". The programme was prepared by the Ministry of the Interior in cooperation with other services, authorities and institutions belonging to the Inter-ministerial Team for Terrorist Threats. The assumption of the Programme is to specify the essential measures of the state needed to strengthen the antiterrorism system of the Republic of Poland and to raise the preparedness level for countering potential terrorist threats [26].

One of the major roles in the antiterrorism system of the Republic of Poland is performed by the Counter-Terrorist Centre (CAT) of ABW, which is a coordination and analytical unit. CAT of ABW coordinates the information exchange process between units of the antiterrorism protection system [21, p. 65]. The Head of ABW can issue guidelines for bodies and entities under the threat of terrorist activities and provide them with the necessary information to counteract such threats.

ABW is an agency responsible for preventing the proliferation of WMDs. Proliferation should be understood as both the spreading of WMDs and their delivery vehicles and also materials, resources and equipment which can have a dual application - in the private and military sector. Poland freely participates in global trade and scientific and technological exchange, which, however, to some extent implies threats associated with unconventional terrorism. ABW's responsibilities include issuing assessment of applications for authorisations for international trade of dual-use items and initiating entrepreneur inspections. It also can apply for the withdrawal or change of scope of the authorisation. The Agency is the only special service in Poland with such investigative powers, and it is entrusted with a statutory duty to recognise, counteract and combat proliferation crimes. It cooperates primarily with the Customs Service and the Border Guard, as well as with other special services of the Republic of Poland [27].

An important role in the antiterrorism security system is also performed by the Government Security Centre (RCB), which carries out tasks involving counteracting, preventing and dealing with the consequences of terrorist events, in collaboration with the other responsible government bodies. The primary tasks of RCB include the comprehensive analysis of threats based on data obtained from institutions functioning within public administration, and from international partners. On their basis, RCB prepares optimum solutions of the encountered crisis situations and coordinates the flow of information on threats. Based on the relevant legal Act, RCB also develops the National Crisis Management Plan (KPZK).

Zgodnie z ustawy RCB opracowuje Krajowy Plan Zarzgdzania Kryzysowego (KPZK).

W kwestii przeciwdziatania i zwalczania finansowania dziatalnosci terrorystycznej odpowiedzialne sg przede wszystkim takie organy fi-nansowe jak Generalny Inspektor Informacji Finansowej i Stuzba Celna.

W Polsce jest kilkanascie instytucji, ktore realizujg zadania zwigzane z zapobieganiem zagrozeniom terrorystycznym i nie ma jednego aktu prawnego, ktory kompleksowo regulowatby tç pro-blematykç. Nieprecyzyjne okreslenie zadan i kompetencji poszcze-golnych podmiotow systemu bezpieczenstwa, odpowiadajgcych za przeciwdziatanie terroryzmowi przy jednoczesnym braku wtasciwe-go poziomu koordynacji podejmowanych dziatan, stanowig istotne utrudnienie w zakresie wspotdziatania i wspotpracy w wymiarze krajowym i miçdzynarodowym [21, s. 64].

Podsumowanie

Polska nie stanowi priorytetowego celu dla organizacji terrorystycznych, niemniej jednak jako uczestnik koalicji antyter-rorystycznej oraz cztonek UE i NATO znajduje siç w krçgu za-interesowania jako potencjalny obszar ataku terrorystycznego.

Otwartosc granic oraz jak podaje Miçdzynarodowe Centrum Antyterroryzmu (ICCT) to, ze okoto cztery tysigce osob zamiesz-kujgcych nasz kontynent wstgpito w szeregi tak zwanego Pan-stwa Islamskiego wskazuje, ze wielu europejczykow nie potrafi odnalezc siç w dotychczasowym otoczeniu, a to z kolei ma ne-gatywny wptyw na poziom bezpieczenstwa w Europie.

Wielkim zagrozeniem, a zarazem wyzwaniem dla organizacji i instytucji miçdzynarodowych i krajowych odpowiedzialnych za bezpieczenstwo, jest fala migracji z rejonow zapalnych. Zaledwie w ciggu 2015 roku do Europy przybyto okoto miliona uchodzcow. Przy tak masowym naptywie ludnosci istnieje duze prawdopo-dobienstwa, ze w ich szeregach znajdujg siç potencjalni terrory-sci. Nalezy jednak uwypuklic, ze Polska jako jedno z nielicznych panstw w Europie potrafi ograniczyc naptyw ludnosci z zewngtrz, co minimalizuje ryzyko zagrozenia terrorystycznego.

Uzycie BMR przez terrorystow mogtoby skutkowac ogromnymi konsekwencjami, nie tylko ze wzglçdu na niewyobrazalng skalç ofiar i zniszczen, lecz rowniez z uwagi na bezprecedensowe efekty o cha-rakterze politycznym, jak i spotecznym oraz ekonomicznym. Szcze-golnie niebezpieczna jest bron biologiczna, ktora jest wzglçdnie mato kosztowna i tatwa w produkcji, ukryciu i przenoszeniu. Jednakze mimo dynamicznego rozwoju technicznego, zorganizowanie i przeprowa-dzenie zamachu terrorystycznego w szczegolnosci tego z uzyciem BMR, jest przedsiçwziçciem bardzo skomplikowanym, lecz mozliwym.

Zapobieganie zagrozeniom zwigzanym z terroryzmem niekon-wencjonalnym powinno byc jednym z gtownych zadan bezpieczenstwa narodowego. Dziatania w tym zakresie powinny byc realizo-wane przez kontr-proliferacjç - ograniczenie rozprzestrzeniania BMR, kontrolç dostçpu do technologii i materiatow - nieproliferacjç oraz efektywne opanowywanie i minimalizowanie skutkow uzycia tego rodzaju broni.

Nalezy podkreslic, ze Polska posiada niezbçdne sity i srodki do przeciwdziatania terroryzmowi. Problem natomiast stanowi to, ze odpowiedzialnosc w zakresie zapobiegania terroryzmu jest rozproszona w wielu resortach, instytucjach i organizacjach, co wptywa negatywnie na zapewnienie wtasciwego skutecznego

In terms of counteracting and combatting the financing of terrorist activities, the competent financial authorities are the General Inspector of Financial Information and the Customs Service.

There are over a dozen institutions in Poland which implement tasks associated with preventing terrorist threats, and there is no single legal act which regulates this issue in a comprehensive manner. The imprecise specification of tasks and responsibilities of particular security system entities responsible for counteracting terrorism, combined with the simultaneous lack of a sufficient coordination level of the measures undertaken, constitutes a significant obstacle to cooperation at both the national and international level [21, p. 64].

Summary

Poland does not constitute a priority target for terrorist organisations; however, as a member of the antiterrorist coalition, the EU and the NATO, it is within the scope of interest as a potential target of a terrorist attack.

Open borders, and, as stated by the International Centre for Counter-Terrorism (ICCT), the fact that approx. 4 thousand people living on our continent has joined the so-called 'Islamic State' indicate that many Europeans are unable to find their place in their society. This may have a negative impact on the security level in Europe.

A substantial threat and challenge for international and national organisations and institutions responsible for security, is the wave of migration from conflicted areas. In 2015 alone, approx. a million refugees came to Europe. With such a massive inflow of people, there is a strong possibility that potential terrorists will be among them. However, it should be emphasised that Poland as one of the few countries in Europe, is able to limit the inflow of foreign population, which minimises the threat of terrorism.

The use of MDWs by terrorists could have very serious consequences, not only due to the unimaginable scale of victims and destruction, but also due to the unprecedented effects that are of a political, social and economic nature. Biological weapons, which are relatively inexpensive, easy to produce, hide and transport, are particularly dangerous. However, despite the dynamic technological development, organising and carrying out a terrorist attack, especially with the use of MDWs, is a very complex, yet possible, undertaking.

Preventing threats related to unconventional terrorism should be one of the major responsibilities of national security. Measures in this respect should include: counter-proliferation - limitation of the acquisition of MDWs; nonproliferation - controlling access to technology and materials; and effective managing and minimising the effects of using such weapons.

It should be emphasised that Poland has the required forces and measures to counteract terrorism. The problem lies in the fact that responsibility for preventing terrorism is dispersed among many ministries, institutions and organisations, which negatively influences the capability of ensuring an effective level of coordination with regard to any undertaken measure. It is, therefore, recommended that we adopt

poziomu koordynaqi podejmowanych dziatan. Wskazane jest wrzyjçcie kompleksowych ro zwi^zan w zakresie zapobiegania za-CtoZeniom terrorystrcznymi a przede wszystkim wyrowadzenie repulacji prawn ych dotycz^cych awm inistrowania i zarz;|dzania dziataniami wszgíítkich sauzb odpowiydz i alnych za przaciwdzia-tanie terroryzmowi. Ponadto w dalszym ci^gu ialezy wspótpraco-wae z innymi panstwami oraz organizacjami miçdzynarodowymi celem umacniania bezpieczenstwa narodowego.

Literatura / Literature

[1] Barnas R., Od Asasynów do Osamy bin Ladena, Wyd. Kirke, Wroctaw 2001.

[2] Alexander Y., Swetnam M., Siewcy smierci - Osama bin Laden i inni szefowii Ail- Qaidy, Wyd. Beilon a, Warszawa 200 1.

[3] Madej M., Miçdzynarodows terroryzm do>lilycznyi W|d. MSZ Warszawa 221001.

[4] European Union Terrorism Situation And Trend Report 201 6у

[5] Al Jazeera andayencies, /s/am¡c State has nh,00B fightars in Syria, http:// www.al|azke/a.com/news ImiddleaastI2014I08Iislamic-state-e0000-fighters-syria-201481 9184258421 392.html [dostçp: 15.03.y016].

[6] Obroria CCyw/ilnai - Dziat Spraw Obronnych i Ochrony Aktualny stan zagrozeii terrorystyczny6hl http:IIwww.us.edu.plIuniwersytetIobro-naIter5.php [dostçp: 29.03^016].

[Т] Narodowy Program Antyterrorystyczny na lata 2015-2019, za-tgczinik do uchwaty nr 252 Rady Mmistrów z; dnia 9 grudnia 2014 r. (Imp poz. i aaî^)l Warszawa 2014.

[В] Obrona przed bronp mason/ego razenip w operacjach pot^czonych (DDlа.В)l MON, Warszawa 2d04.

[9] Weapons of Maps Destrnction, http:IIwww.globalsecаrityorgI wmdIsystemsIw54.html[dost/p: 21^.У5.ВУ1Т].

[10] Adamski J., Ewolucja form dziatalnosci terrorystycznej na tle postçpu technoiogicznego,rozprawa doktorska, VOyd. AONc Warszawa 2004.

[1w] Departments of the Army, tiw Navy a nd the Air Forcer NATO Har-dbook on ehe meiical aspscts of NBC defensive operatios, part 2 aiologipali NATO AMedP^ (i) Anonymes, 1996.

M Agencja standary^acyjna NATO, AAP-6 Shwnik terminó w i definí -cii NATO zawierijycy wojikowe terminy i ich definicje stosowane w N.TO1 2014.

[13] Michailiuk B.l Bron biologiczna i bioterroryzm, „Zeszyty Naukowe AON" 2016,1(102).

[1T] Osmski R., Biolerroryzm, Wyglik - postapowaniai Bodgosztz 2003.

[15] Zuber My /Batastrofy narara/ne i cywilizacyjne zigrozenia cywilizacyine poczytku XXI wieru, Obrona pried bronii masowego razenia waspekcie z6grozeni6 superteproryzmem, Wydo WISOVVLi Wroctaw 2007.

[16] Machnikowski R., Michalak J., Ptayzek A., Rçkawek K., Dziuba M. Zagrozenie atakami terrorystycznymi w Polsce, raiort, Wyd. Wyz-szr Sztota Studtów Miçd iynarod c/wyael tódz 2C06.

MJR MGR INZ. PAWEt LECH - zastçpca dowódcy szef sztabu 1 batalionu lo-gistycznego. Absolwent Wyzszej Szkoty Oficerskiej we Wroctawiu, Akademii Obrony Narodowej w Warszawie oraz podyplomowych studiów na kierunku ochrona ludnosci i zarz^dzania kryzysowego Uniwersytetu Kazimierza Wiel-kiego w Bydgoszczy. Obecnie student studiów doktoranckich na Wydziale Bezpieczenstwa Narodowego Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie.

comprehensive solutions for oreventing terrorist threats, in particular, to introduce legal regulations! on administering and managing the activities of all services responsible for counteracting terrorism. Furthermore, cooperation with other countries and international organisation should be continued to further strengthen our national security.

[17] Williams P.L, Al-Kaida. Bractwo terroru, Studio EMKA, Warszawa 2002.

[18] Towpik A., Terroryzm a bron masowego razenia. Diagnoza, poglpdy, wuioski, „Zeazyty Naukowe AON"2003, 1 (50)A.

[19] The National Ceztez for Biotechnology Information, Terrorism in Japan, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmede15074491[dostçp: 29.05.2016].

[20] Zubier Ml., Katastrofy naturalne i cywilizacyjne. Terrorazm wspolcze-sny Aspekty polityczne, spofeczne i ekoaomiczne, Wyd. WSOWL, Wrocta w 2006.

[21] Biata Ksiçga Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Pol-skief, Wyd. BBN,Warszawa 200 3!.

[22] Strategia Bezpieczenstwa Narodowego RP, Warszawa 2007.

[23] Sulowski S., Brzezinski M., Bezpieczenstwo wewnçtrzne panstwa. Wy-brane zagadnienia, Wyd. Dom Wydawnicz2 ELIPSA, Warszawa 2009.

[24] Centrum Badvn nad Terroryzmem, Zmiany w systemie przeciw-dziaiania feeroryzmowi w Polsce, http://www.cbnt.collegium.edu. pl/index.php?option=com_conto nt&view= ar4icle&id=49:zmia ny--w-systemie-przeciw dzi4ania-terroryzmowi-w-polsce&catid=34: analizy-i-raporty [dostçp:/9.03.2016].

[25] Zarz^dzenie nr 162 Prezesa Rady Ministrow z dnia 25 pazdziernika 2006 r. w sprawie utwonnenia Miçdzyresortowego Zespotu dp Spraw Zagrozen Terrorystycznych wraz z poznietsrymi zmianvmi: zarz^f dirniem nr 95 Prezeia Rady Ministrlw z dniai 4 wrzesnia 200£i r., zarz^dzeniem nr 74 Prezesa Rady Ministrow z (dnia 21 wrzesnia 2009 r., zarz^dzeuiem nr 18 Puezesa Redy Ministrow z dnia 3 liwietnia 2014 r., zarz^deeniem nr 84 Prezesa °ady Mimstrow z dniv 18 wrzesnia 2015 v oraz zarz^dzeiiem ar 86 Prezesa Rady Ministröw zaivi4 5 lipca 201a r.

[26] Narodowy Program Antyterrorystyczny na lata 2015-2019, za-t^cznik do uchwaty nr 252 Rady Ministrow z dnia 9 grudnia 2014 r. (MPpoz. rvi8), Warszawa 2.014.

[27] Agencja Bezpieczenstwa Wewnçtrznego, Przeciwdzialanie grolifera-cji BMR, dttps://www.abw.gov.p:/pl/zadaniv/przeciwdzialanie-pro-li/'8,P>ize!ciwdziialanie-prolifera4;ji -BMR.html [dostçp: 25.03.2016].

[28] MSicUiiliue B., Terroryzm brpniq masowego razenia jpko zagrozenie bezpie-caenstwa, [w] Kataatrofy naiuralne i cywilizecgjnei Zagrozenia 1 wyzwania dle bezpieczenstwa, Zuber M. (red.), torn 2, \PiSOWL, Wroclaw T809.

PAWEL LECH, MAJOR M.Eng. - Deputy Commander, Chief of Staff of the 1st Logistics Battalion. Graduate of the Military Academy of Armed Forces in Wroctaw, the National Defence University in Warsaw and of the Kazi-mierz Wielki University in Bydgoszcz (post-graduate studies in the field of "Civil protection and crisis; manafement"). Curriatly a PhD student at the Faculty of National Security of the War Studies University in Warsaw.

Yiryek) zoiral yrzвf^nmaozoyy za Sro6eyw MHiSW w rarnapO za6aaia: Sfworzвyiв ayglotezyozyyo0 waiiti orygiyalyyo0 ar-ryektyw aaneowyp0 wy6awaayp0 w ewarralaien „BiTP. Bвzyiвozвacfwo i TaoOiiea Poaarnioza" - ryy za6aaia: crworzaaia aaclotezypzayp0 wariti wy6awayyo0 ykblieaoti fmaacowaaa w ramaoO kmowy eg5/P-DUH/ZB12 za Sro6eyw Miyicfra Hakii i Szeolaiprwa Wyaczaco yrzвzyaozoyyo0 ia 6zia^alaoSC nyowczap0aiataPa aanee.

Minister stwo Nauki i Szkolnictwa Wyzszego