Научная статья на тему 'ҲУДУДЛАРДА ИҚТИСОДИЙ-ЭКОЛОГИК ТИЗИМЛАРНИ БОШҚАРИШ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ'

ҲУДУДЛАРДА ИҚТИСОДИЙ-ЭКОЛОГИК ТИЗИМЛАРНИ БОШҚАРИШ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
119
26
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
барқарор ривожланиш / атроф-муҳит / иқтисодий-экологик тизим / бошқариш / инновация / давлат / бизнес / жамият. / sustainable development / environment / economic and ecological system / management / innovations / state / business / society.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Rakhmonazarov, Paxlovon Yigitalievich

Ушбу мақолада ҳудудларнинг иқтисодий-экологик тизимлари ва уларни бошқариш самарадорлиги ошириш механизмлари баён этилган. Шунингдек, мақолада иқтисодий ва экологик тизимнинг инновацион барқарор ривожланишини таъминлаш учун уларнинг ўзаро алоқаларини нотижорат шериклик шаклида амалга оширадиган давлат, бизнес ва жамиятни ўзаро боғлиқлигини таъминловчи концептуал модел ишлаб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INCREASING THE EFFECTIVENESS OF MANAGEMENT OF ECOLOGICAL AND ECONOMIC SYSTEMS IN THE REGION

This article describes the economic and ecological systems of the regions and mechanisms for improving the efficiency of their management. The article also develops a conceptual model that ensures the interdependence of the state, business and society, realizing their interaction in the form of a non-profit partnership to ensure innovative sustainable development of the economic and environmental system.

Текст научной работы на тему «ҲУДУДЛАРДА ИҚТИСОДИЙ-ЭКОЛОГИК ТИЗИМЛАРНИ БОШҚАРИШ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ»



International journal of theoretical and practical research

Scientific Journal

Volume: 2 30.04.2022

Year: 2022 Issue: 4 Published: http://alferganus.uz

Citation:

Rakhmonazarov, P.Y., (2022). Increasing the effectiveness of management of ecological and economic systems in the region.

SJ International journal of theoretical and practical research, 2 (4), 75-82.

PaxM0Ha3ap0B, n.H., (2022). Xygygrapga H^THCogun-эк0ïï0гнк TH3HM^apHH ôomrçapum caMapagop^uruHH omupum MexaHH3M^apH. Nazariy va amaliy tadqiqotlar xalqaro jurnali, 2 (4), 75-82.

Doi:

https://dx.doi.org/10.5281/zenodo.6656704

SJIF 2022:5.962 QR-Article

Paxlovon Yigitalievich, Rakhmonazarov

PhD, Senior Lecturer of the Department of Economics, Fergana Polytechnic Institut

DOI 10,5281/zenodo .66 56704

UDC 338.24:504

INCREASING THE EFFECTIVENESS OF MANAGEMENT OF ECOLOGICAL AND ECONOMIC SYSTEMS IN THE REGION

Abstract: This article describes the economic and ecological systems of the regions and mechanisms for improving the efficiency of their management. The article also develops a conceptual model that ensures the interdependence of the state, business and society, realizing their interaction in the form of a non-profit partnership to ensure innovative sustainable development of the economic and environmental system. Key words: sustainable development, environment, economic and ecological system, management, innovations, state, business, society.

nax^OBOH HnrHTa^HeBHM PaxM0Ha3ap0B

PhD, "H^mucoôuëm " Ka$eôpacu Kamma y^umyeuucu 0apsona nonumexnuKa uncmumymu ^y^y^^AP^Â HKTHCO^HH^KO^OrHK TH3HM.ÏÏAPHH BOm^APHm CAMAPA^OP^HrHHH OmHPHm MEXAHH3M^APH

Aннотацнн: Yrnôy Ma^onaôa ^yôyônapnum uvmumôuû^KonozuK mu3UMnapu ea ynapnu ôom^apum caMapaôopnusu omupum Mexanu3Mnapu ôaëu 3muman. ^ynumôeK, Maqonaôa u^mucoôuû ea экonoгuк mu3UMuum uннoeaцuoн ôap^apoppueo^nanumunu mabMunnam yuyn ynapnum y3apo anoqanapunu nomu^opam mepuKnuK mamuôa

© ©

75

SJIF 2022:5.962

амалга оширадиган давлат, бизнес ва жамиятни узаро боглицлигини таъминловчи концептуал модел ишлаб чицилган.

Калит сузлар: барцарорривожланиш, атроф-мууит, щтисодий-экологик тизим, бошцариш, инновация, давлат, бизнес, жамият.

ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ УПРАВЛЕНИЯ ЭКОЛОГО-ЭКОНОМИЧЕСКИХ СИСТЕМ В РЕГИОНАХ

Пахловон Йигиталиевич Рахмоназаров

PhD, старший преподаватель кафедры «Экономика» Ферганский политехнический институт

Аннотация: В данной статье описаны экономические и экологические системы регионов и механизмы повышения эффективности их управления. Также в статье разрабатывается концептуальная модель, обеспечивающая взаимозависимость государства, бизнеса и общества, реализующая их взаимодействие в форме некоммерческого партнерства для обеспечения инновационного устойчивого развития экономико-экологической системы.

Ключевые слова: устойчивое развитие, окружающая среда, экономико-экологическая система, управление, инновации, государство, бизнес, общество.

Кириш

Жахон амалиётида худудларнинг баркарор ривожлантириш, уларнинг иктисодий хамда экологик тизимларининг узаро самарали уЙFунлигида каралмокда. Хусусан, мамлакатлар ривожланиши бевосита худудлар баркарорлигига боFлик булиб, мазкур масаланинг ижобий жихатлари инновацион иктисодиётни кенгайтириш асосида ресурслардан окилона хамда самарали фойдаланишни уз ичига олмокда. Жумладан, иктисодиётда ишлаб чикариш фаолиятини туFри ташкил килиш, соха давомийлиги ва усишини таъминлаш ресурслар мавжудлигига боFлик. Бу эса, худудларнинг баркарорлигини таъминлашда иктисодий ва экологик тизимларнинг уЙFунлигини таъминлашга каратилган бошкарув карорларининг самарали амал килиши билан боFликдир.

Тад^и^от методологияси

Иктисодий-экологик тизимнинг баркарорлигини бошкариш бу тизимнинг ташки таъсир натижасида ички мухит элементлари орасидаги мувозанатни мустакил таъминлаш имкониятидир[1]. Умумий холда, ташки мухитнинг салбий таъсирлари шароитида тизим уз элементларининг хусусиятлари, сифат ва микдор хоссаларини хамда узаро алокадорлигини саклай олишини бошкариш тушунилади. Бошкача айтганда, тизим нокулай ташки таъсирда уз вазифаларини зарурий даражада бажарса баркарор бошкарилаётган хисобланади[2]. Иктисодий-экологик

© ®

76

ISSN 2181-2357

T. 2. №4. 2022

I INTERNATIONAL JOURNAL OF THEORETICAL AND PRACTICAL

RESEARCH _

SJIF 2022:5.962

тизимларнинг сифат тавсифи экологик, иктисодий, ижтимоий ва институционал таркиблардан ташкил топади хамда уларнинг узаро алокаларидан иборатдир[1].

Та^лил ва натижалар

Худудий иктисодий-экологик тизимнинг таркибий тузилиши ва уларнинг узаро алокасини бир бутун холда урганиш баркарор ривожланишни самарали бошкариш оркали таъминлаш учун зарур. Жумладан, улар иктисодий, экологик хамда ижтимоий булимлардан ташкил топади ва уларнинг баркарорлиги асосида умумий холда самарали бошкариш билан баркарорлик таъминланади. Олиб борилган тадкикотимизда иктисодий-экологик тизимининг баркарор ривожланиш жараёнини _б_ошк_ариш_т_авсифи ишлаб чикилди (1-расм).

Баркарор иктисодий ривожланишни бошкариш

- худуднинг асосий макроиктисодий курсаткичларининг баркарор усиши;

- ишлаб чикариш салохиятининг мувозанатли ривожланиши;

- ишлаб чикариш кучларини максадга мувофик жойлаштириш;

- ишлаб чикариш воситаларининг такрор ишлаб чикариш даражаси

- инновацион фаолият ва экологик ишлаб чикариш даражасининг ривожланиши.

Баркарор ижтимоий ривожланишни бошкариш

- худуднинг ахолиси даромади ва турмуш тарзининг ортиши;

- мехнат ресурсларининг сонининг баркарор усиши;

- иш билан банд булганларнинг маълумоти буйича таркиби ва тузилишини яхшиланиши;

- таълим тизимининг ривожланиши;

- кишилар экологик маданияти усиши ва атроф-мухитга муносабати.

Иктисодий-экологик тизим баркарор ривожланишини бошкариш жараёни

Баркарор экологик ривожланишни бошкариш

- табиатдан мувозанатли ва мутаносиб фойдаланиш;

- жорий ва келгуси авлодлар эхтиёжи учун табиий ресурсларнинг такрор яратилиши;

- атроф-мухит ва экологик тизим баркарорлиги;

- худудларнинг географик жойлашуви.

/

1-расм. Иктисодий-экологик тизим ва уни баркарор ривожланишини

бошкариш жараёни

Иктисодий ва экологик тизимнинг инновацион баркарор ривожланишини таъминлаш учун уларнинг узаро алокаларини нотижорат шериклик шаклида амалга оширадиган давлат, бизнес ва жамиятни узаро боFлаш зарурдир[3].

Давлат ва жамият манфаатларини ифода этадиган бошкарув субъекти сифатида барча иктисодий субъектларнинг макро, минтакавий ва махаллий[4] даражадаги инновацион баркарор ривожланишни таъминлаш буйича саъй-харакатларини бирлаштириши керак; стратегик максад сифатида хар кандай ижтимоий масъулиятли бизнес тузилмаси баркарор ривожланиш ва атроф-мухитни мухофаза килишга имкон берадиган узок муддатли ракобатбардош устунликларга эришиш ва уз компаниясининг хам ходимларининг, хам у яшайдиган махаллий хамжамият ахолисининг хаёт сифатини яхшилаш вазифасини куйиши керак; жамият объектив равишда тизим яратувчи элемент сифатида давлат ва бизнеснинг жамият манфаатлари йулида самарали биргаликда ишлаши ва ривожланиши учун шароит яратиш, яъни унинг ривожланишининг асосий максадига эришиш -

77

SJIF 2022:5.962

нннoвaцнoн Sap^apop^HKHH Ta"bMHH.am pHBo^naHHm[5]. EyHHHr ynyH ^aMH^T, ÖHp TOMOHgaH, gaB.aT Ba ÖH3HecHH pHBo^naHTHpHmHHHr Ma^cag^H KypcaTManapHHH maK..aHTHpHmH, Öom^a ToMoHgaH, x,ap HKKa.a gaB.aT x,okhmhath opraH.apH $ao.HATH Ba ÖH3Hec Ty3H.Ma.apH $ao.Htfra ycTHgaH goHMHH paBHmga KaTtHH HasopaTHH aMa.ra omHpHmH 3apyp[6].

MHHTa^aHHHr HKTHcogHH Ba экo..oгнк TH3HMHHHHr нннoвaцнoн Öap^apop pHBO^naHHmHHH Ta"bMHH.amHHHr KoH^myan TapKHÖHH Ba MaHTH^HH cxeMacHHHHr Öapna TapKHÖHH KHCM.apHHHHr Ty3H.HmH Ba $yH^HA.apHHH öaTa^CH. KypHÖ HHKaMH3[7].(2-pacM)

KyÖHgarH HH3Maga gaB.aT KyÖHgarH.apHH BasH^anapHH 6a^apH.HmHHH TatMHH.afigH:

2-paCM. MHHTa^aHHHr H^THCOgHH Ba ЭKO^OГHK TH3HMHHHHr HHHOBaUHOH oapKapop piiBO^iaHHWHHii TatMHHnamHHHr KOHuenTya^ MOge^H

aTpo^-MyxHTHH Myxo^a3a ^H.Hm Ba Öap^apop pHBo^naHHmHH, myHHHrgeK aTpo^-MyxHTHH Myxo^a3a ^H.Hm Ba TaÖHHH pecypc.ap TyrpHCHgara

@ ©

78

INTERNATIONAL JOURNAL OF THEORETICAL AND PRACT RESEARCH

SJIF 2022:5.962

конун хужжатларини тартибга солувчи хукукий ва меъёрий-хукукий базани ишлаб чикиш;

атроф-мухитни мухофаза килиш сохасидаги давлат сиёсатини ишлаб чикиш ва амалга ошириш;

атроф-мухит, экологик хавфсизлик ва баркарор ривожланиш; атроф-мухитни мухофаза килиш ва атроф-мухит туFрисидаги конун хужжатларига риоя килиш сохасида давлат экологик назоратини амалга ошириш;

максимал рухсат этилган экологик юкларни таъминлайдиган нормалар ва давлат стандартларини белгилаш;

табиий ресурсларни давлат руйхатидан утказиш, давлат кадастрларини юритиш, шунингдек атроф-мухит объектларининг холати ва динамикасини кузатиш;

атроф-мухит, минтаканинг иктисодий-экологик тизими холатини сифатли ва микдорий бахолаш;

биологик хилма-хилликни саклаш, баркарор ривожланишни таъминлаш ва атроф-мухитни мухофаза килишга каратилган давлат дастурларини молиялаштириш;

миллий боFларни ва алохида мухофаза этиладиган табиий худудларни, ноёб табиат ёдгорликларини мухофаза килиш, браконерлик ва атроф-мухит туFрисидаги конун хужжатлари бузилишларига йул куймаслик.

Минтаканинг иктисодий ва экологик тизимининг инновацион баркарор ривожланишини таъминлашда бизнеснинг иштироки куйидагилардан иборат: модернизация сиёсатини олиб бориш;

жамиятнинг яшаши ва ривожланиши учун иктисодий шароитлар, шунингдек, жахон техник, илмий ва гуманитар фикрларининг сунгги ютукларини амалга ошириш; ишлаб чикиш, амалга ошириш ва ишлаб чикариш буйича тадкикот ишларини олиб бориш

атроф-мухит туFрисидаги конун хужжатларига мувофик махсулотлар ва товарлар ишлаб чикарилишини назорат килиш;

хавфсизлик коидаларига мувофик равишда тармоклар буйича махсулотларни ишлаб чикариш ва сотиш, атроф-мухитни мухофаза килиш,

экологик технологияларни ишлаб чикиш ва амалга ошириш; атроф-мухит ифлосланишининг олдини олиш ва экотизимларга етказилган зарарни минималлаштириш, атроф-мухитга тупланган атроф-мухит зарарини утган даврларнинг ишлаб чикариш фаолиятидан олиб ташлаш;

табиий ресурслардан фойдаланишнинг бозор механизмларини жорий этиш, экотизим товарлари ва хизматлари бозорини ривожлантириш, экологик тоза махсулотлар ишлаб чикариш ва сотишни раFбатлантириш.

Жамият жамоат ташкилотлари ва бирлашмалари оркали атроф-мухитни мухофаза килиш тадбирларида катнашиши ва минтаканинг иктисодий ва экологик тизимининг инновацион баркарор ривожланишини таъминлаши мумкин[8].

Жамоат бирлашмаси - бу фукароларнинг ташаббуси билан ташкил этилган, жамоат бирлашмаси уставида белгиланган умумий максадларни амалга ошириш

© ®

ISSN 2181-2357

Т. 2. №4. 2022

I INTERNATIONAL JOURNAL OF THEORETICAL AND PRACTICAL

RESEARCH _

SJIF 2022:5.962

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

учун манфаатлар бирлашмаси асосида бирлаштирилган ихтиёрий, узини узи бошкарадиган, нотижорат тузилма деб тушунилади.

Мамлакатимизда 22 январ 2019 йили Узбекистан Республикаси Адлия вазирлиги томонидан "Экологик партия" руйхатдан утказилди. Партияда экологик сиёсат буйича ишларни раиснинг экологик сиёсат буйича уринбосари бошкаради. Амалиётда экологик сиёсатни амалга ошириш учун партия экологик муаммоларни хар томонлама хал этишга ва мамлакатда атроф-мухитни яхшилашга, табиий ресурслардан окилона фойдаланишга йуналтирилган дастурлар ва харакатлар стратегиясини шакллантириш ва илгари суришни мухим деб билади.

Бирок минтакаларда экологик-иктисодий тизимни бошкаришни янада такомиллаштириш учун турли жамоат ташкилотлари ва бирлашмалари ёрдам зарурдир[9].

Атроф-мухитни бошкариш сохасидаги жамоат ташкилотлари ва бирлашмалари куйидаги вазифаларни амалга оширади:

■ махаллий узини узи бошкаришни амалга ошириш - принципларга асосланиб, махаллий ва минтакавий ахамиятга эга экологик масалаларни, муниципал мулкни бошкариш масалаларини ахоли томонидан мустакил хал етилишини таъминлайдиган фукароларнинг ташкил этиш ва фаолияти тизимини яратиш ва ишлашини таъминлаш, маълум бир худудда атроф-мухитни мухофаза килиш;

■ табиатдан фойдаланувчилар томонидан экологик талаблар ва экологик конунчиликнинг бажарилиши устидан жамоатчилик назоратини амалга ошириш, режалаштирилган фаолиятнинг атроф-мухитга таъсирини бахолаш натижалари буйича жамоатчилик мухокамаларида иштирок этиш;

■ жамоат инспекторларини жалб килган холда жамоат атроф-мухитга таъсирини бахолашни утказади, атроф-мухитга таъсирнинг давлат бахосини тайинлашни талаб килади, уларнинг вакилларига объектларни жойлаштириш ва лойихалашда атроф-мухитга таъсирни давлат бахолашда иштирок этишни тавсия килади;

■ атроф-мухит конунчилиги, баркарор ривожланиш асослари буйича оммавий маърузалар укиш, йиFилишлар утказиш буйича таклифлар билан кириш;

■ давлат хокимияти ва бошкаруви органларидан атроф-мухит холати, бахтсиз ходисалар ва офатларнинг экологик зарарли окибатларини бартараф этиш чоралари, атроф-мухитга, фукаролар соFлиFига ва мулкига етказилган зарарни коплаш чоралари тугрисида ишончли ва тулик маълумот олиш.

Бизнес давлат билан биргаликда давлат-хусусий шериклик (ДХШ) - бу минтаканинг иктисодий-экологик тизимининг баркарор ривожланишини таъминлаш ва атроф-мухитни узаро химоя килиш буйича ижтимоий ахамиятга молик вазифаларни хал килиш учун фойдали шартлар асосида давлат ва бизнес уртасидаги урта хамда узок муддатли узаро хамкорлик шаклидир.

«Давлат-хусусий шериклик тугрисида»ги конуннинг янги тахририда тузатишлар киритилган булиб, ДХШ кулланиладиган фаолият сохаларига куйидагилар киради: чикиндиларни туплаш, ишлов бериш, йукотиш, утиллаштириш; таълим; соFликни саклаш сохасидаги фаолият; туризм, маданият ва

@ ©

80

SJIF 2022:5.962

cпopт; йyллap вa шoccелap кypиш; жaмoaт тpaнcпopти; темиp йул тpaнcпopти; хдво тpaнcпopти; электp энеpгетикacи; кaйтa тиклaнaдигaн энеpгия мaнбaлapи; логистикэ пapклapи; индycтpиaл пapклap; сув тaъминoти; кишлок xyжaлиги; кaнaлизaция тизими; axбopoт тизимлapи; x,ap кaндaй бoшкa cектopлap вa кичик cектopлap, фaкaт мacъyл дaвлaт opгaни ёки хокимлик oлдиндaн мaъкyллaгaн х,олдэ конун билaн чикapиб тaшлaнмaгyнгa кaдap[10].

Экология, aтpoф-мyxитни мухофэзэ килиш вa бapкapop pивoжлaниш сохдсидэги жaмoaт вa дaвлaт мaнфaaтлapи мyвoзaнaти acocидa ижтимоий тотувликни тaъминлaш учун жaмият вa дaвлaт хокимияти opгaнлapи ypтacидaги мyнocaбaтлap тизимининг дaвлaт-дaвлaт шеpикликлapини яpaтиш дoлзapб мacaлaдиp. Бу дaвлaт opгaнлapи вa жaмoaт инcтитyтлapи ypтacидa Узapo тушуниш вa xaмкopликкa еpишиш, yлapнинг yзapo тaъcиpлaшишининг caмapaли меxaнизмлapини яpaтиш имконини беpaди [11].

Тижopaт бyлмaгaн шеpиклик кypинишидaги бapчa иштиpoкчилap учун жoзибaдop инфpaтyзилмaни яpaтишдa дaвлaт-xycycий шеpиклик мaнфaaтлapини биpлaштиpиш мумкин.

Хулоса

Шyндaй килиб, биз мyaммoли вaзиятлapни х,эл килиш бyйичa умумий пoзициялapни ишлэб чикишгэ кapaтилгaн yзapo мyнocaбaтлapгa мустэхкэмловчи тaъcиp кypcaтгaн х,олдэ, хдм дэвлэт opгaнлapи, хдм бизнес биpлaшмaлapининг фэолиятигэ cезилapли тaъcиp кypcaтaдигaн биpлaштиpилгaн тyзилмaлapни шaкллaнтиpиш зapypдиp. Нодэвлэт нoтижopaт тaшкилoтлapи ижтимоий жaвoбгapлик тaмoйиллapидaн фoйдaлaнгaн х,олдэ дэвлэт вэ бизнес вэ жэмият Уpтacидaги мyнocaбaтлapни ypнaтишдa уз хиссэсини кушиши мумкин.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати:

1. Мэлышев, А. А., & Солодков, H. Н. (2014). Фaктopы, влияющие нэ устойчивость эколого-экономической системы. Нивэ Поволжья, (1 (30)), 129-135.

2. Резник, Г. А., & Мэлышев, А. А. (2012). Меxaнизмы у^эвления устойчивостью эколого-экономической системы. Известия выcшиx yчебныx зэведений. Поволжский pегиoн. Общественные нэуки, (4 (24)), 138-146.

3. Алимов, С. А. (2012). Теopетичеcкие основы экологического эудитэ теppитopиaльнo-xoзяйcтвенныx систем. Экономические и гуманитарные науки, (7), 22-26. (https://www.elibrary.ru/item.asp?id=17783882 )

4. ^имов, Ф. А. (2017). Hеoбxoдимocть, степень и динэмикэ aдминиcтpaтивнo-пpaвoвoгo pегyлиpoвaния пpедпpинимaтельcкoй деятельности. Российская юстиция, (5), 20-23. https://www.elibrary.ru/item.asp?id=29115722

5. Кудиновэ, Г. Э. (2014). Инновэционное устойчивое paзвитие экономико-экoлoгичеcкиx систем pегиoнa. Известия Самарского научного центра Российской академии наук, 16(1-6), 1791-1796. https://www.elibrary.ru/item.asp?id=23059102

6. Рaxмoнaзapoв, П. Й. (2020). Ways to improve the management of economic and environmental systems. Экономика и предпринимательство, (7), 442-446.

© ®

Si

INTERNATIONAL JOURNAL OF THEORETICAL AND PRACTICAL

ISSN 2181-2357

T. 2. №4. 2022

RESEARCH __

SJIF 2022:5.962

7. Rakhmonazarov, P., & Akhunova, M. (2019). Theoretical aspects of sustainable development of regional economic ecosystems and assessment methods. Scientific Bulletin of Namangan State University, 1(8), 136-1

8. Rakhmonazarov, P. Y., & Usmonov, A. A. (2021). Analysis of ecological indicators of territories. Innovative Technologica: Methodical Research Journal, 2(10), 6-14., https://doi.org/10.17605/QSF.IQ/NYU4S

9. PaxM0Ha3ap0B n. H., Xann^OB A. (2018). nyra coBepmeHCTBOBaHHA оргaннзaцнeн ynpaB^eHHa эко^ого-экономннескнмн CHCTeMaMH TeppHTopHH // AKTyantHaa HayKa. 11. C. 26-28.

10. Raxmonazarov, P. Y. (2021). Hududiy iqtisodiy-ekologik tizim tavsifi va uning barqarorligi. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1(11), 517-521.

11. Rakhmonazarov, P. (2021). Evaluation of efficiency of management of sustainable development of economic and ecological systems. AKTyantHbie Haynmie Hcc^egoBaHHa B c0BpeMeHH0M MHpe, (2-7), 63-67.

© ©

82

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.