Научная статья на тему 'УЧДМ ДЕЛИНТЕРИНИ АРРА-МЕТАЛЛ ЧЎТКАЛИ ЦИЛИНДРЛАРИ АЙЛАНИШ ТЕЗЛИГИНИ ЧИГИТ ТУКСИЗЛАНТИРИШ ЖАРАЁНИГА ТАЪСИРИНИ ЎРГАНИШ'

УЧДМ ДЕЛИНТЕРИНИ АРРА-МЕТАЛЛ ЧЎТКАЛИ ЦИЛИНДРЛАРИ АЙЛАНИШ ТЕЗЛИГИНИ ЧИГИТ ТУКСИЗЛАНТИРИШ ЖАРАЁНИГА ТАЪСИРИНИ ЎРГАНИШ Текст научной статьи по специальности «Техника и технологии»

CC BY
1
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
делинтер / аррали-чўткали / барабан / туксизлантириш / қистирма / тукдорлик / механик шикастланганлик. / делинтер / пильно-щеточный / барабан / оголение / прокладка / опушенность / механические повреждения.

Аннотация научной статьи по технике и технологии, автор научной работы — Абдураҳмонов Олим Шойкулович

Мақолада делинтернинг юқори иш камерасига ўрнатилган арраметалл чўтка цилиндрларининг айланиш тезлигининг пахта чигитларини очишнинг технологик жараёнига таъсирини ўрганиш натижалари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Study of the influence of the rotation speed of saw-metal brush cylinders of ucm delinter on the process of seed deoiling

В статье приведены результаты исследования влияния на технологический процесс оголения посевных семян хлопчатника скорости вращения пильно-металлощеточных цилиндров, установленного в верхней рабочей камере делинтера.

Текст научной работы на тему «УЧДМ ДЕЛИНТЕРИНИ АРРА-МЕТАЛЛ ЧЎТКАЛИ ЦИЛИНДРЛАРИ АЙЛАНИШ ТЕЗЛИГИНИ ЧИГИТ ТУКСИЗЛАНТИРИШ ЖАРАЁНИГА ТАЪСИРИНИ ЎРГАНИШ»

УДК: 677.051

УЧДМ ДЕЛИНТЕРИНИ АРРА-МЕТАЛЛ ЧУТКАЛИ ЦИЛИНДРЛАРИ АЙЛАНИШ ТЕЗЛИГИНИ ЧИГИТ ТУКСИЗЛАНТИРИШ ЖАРАЁНИГА ТАЪСИРИНИ

УРГАНИШ

Абдурах,монов Олим Шойкулович Термиз мухандислик технологиялари институти, т.ф.ф.д., кат.ук., olim9201@mail.ru

Аннотация. Маколада делинтернинг юкори иш камерасига урнатилган арра-металл чутка цилиндрларининг айланиш тезлигининг пахта чигитларини очишнинг технологик жараёнига таъсирини урганиш натижалари келтирилган.

Аннотация. В статье приведены результаты исследования влияния на технологический процесс оголения посевных семян хлопчатника скорости вращения пильно-металлощеточных цилиндров, установленного в верхней рабочей камере делинтера.

Abstract. The article presents the results of a study of the effect on the technological process of stripping cotton seeds of the rotation speed of saw-metal-mesh cylinders installed in the upper working chamber of the delinter.

Калит сузлар: делинтер, аррали-чуткали, барабан, туксизлантириш, кистирма, тукдорлик, механик шикастланганлик.

Ключевые слова: делинтер, пильно-щеточный, барабан, оголение, прокладка, опушенность, механические повреждения.

Key words: delinter, saw-brush, drum, baring, gasket, pubescence, mechanical damage.

Маколада УЧДМ русумли уруглик чигитни дилентрлаш машинасининг юкори камераси комбинацияланган арра-металл чуткали цилиндрларни тайёрлаш куйидаги кетма-кетликда амалга оширилди.

Иш муддати тугаган металл чуткали цилиндр (УЧДМ машинасининг пастки камерасидаги цилиндрлардан ёки ОС русумли чигит туксизлантириш машинасининг цилиндрларидан, жами 6 дона цилиндрлар) олиниб, металл чуткали кисми шлифовкалаш станогида хар бир иккита цилиндрлар мос равишда ташки диаметри 0di=24O, 235 ва 230 мм га етгунча силликланди. Механика устахонасида УЧДМ русумли чигит туксизлантириш машинасининг эски чуткали вали диаметрининг силликланиш жараёни 1 -расмда келтирилган.

1-расм. Механика устахонасида УЧДМ русумли чигит туксизлантириш

машинасининг эски чуткали вали диаметрининг силликланиш жараёни

Бир хил диаметрга келтириб силликланиб олинган чуткали дисклар валлардан ечиб олиниб, кайта йигиш учун диаметрлари буйича алохида алохида жамланиб олинди (2-расм).

2 дона валга 1 донадан олдиндан тайёрлаб олинган УЧДМ машинасининг арраси ва 1 донадан 240 мм улчамдаги чуткали диск кетма-кет урнатилди. Урнатилган аррали ва чуткали диск жуфтликлари сони 200 тадан 230 тагача булиши мумкин. Бунда арралар орасидаги масофа (тиркиш) 6 мм дан 7 мм гача узгариши мумкин.

Яна 2 дона валга 1 донадан олдиндан тайёрлаб олинган УЧДМ машинасининг арраси ва 1 донадан 235 мм улчамдаги чуткали диск, худди шунингдек яна 2 дона валга 1 донадан олдиндан тайёрлаб олинган УЧДМ машинасининг арраси ва 1 донадан 235 мм улчамдаги чуткали диск кетма-кет урнатилиб, жаъми йигилган комбинациялаштирилган цилиндрлар сони тажрибалар утказиш учун 6 донани ташкил этди.

II

0,95

2-расм. Металл чуткали диск схемаси ва умумий куриниши

3-расмдаги жараёнлар тугатилганидан кейин хар бир цилиндр махсус прессга кетма кет урнатилди хдмда чап ва унг дисклар орасидаги масофа 1680 мм га етгунча сикилди, чап гайка ёрдамида котирилиб гайка кузгалмайдиган килиб мах,камланди.

Комбинацияланган арра-металл чуткали цилиндрлар тайёрланиб, Чуст пахта тозалаш корхонаси кошидаги уруглик чигит туксизлантириш цехидаги УЧДМ русумли делинтерлаш машинасининг юкори камерасига кетма кет урнатилди [1, 2].

3-расм. Валга аррали ва чуткали дискларни кетма-кет урнатиш жараёнидан лавха

Биринчи навбатда 2 дона комбинацияланган арра-металл чуткали цилиндр, бунда чуткали дискларнинг диаметри 235 мм га тенг булгани УЧДМ машинасининг юкори иш камерасига урнатилди(1-расм).

4-расм. Комбинацияланган арра-металл чуткали цилиндрнинг Чуст пахта тозалаш корхонаси кошидаги уруFлик чигит тайёрлаш цехидаги УЧДМ машинасига урнатилишининг умумий куриниши

УЧДМ русумли уруглик чигитни делинтерлаш машинасининг техник тавсифномасида келтирилишича аррали цилиндрларни айланиш тезлиги 730 айл/мин, чуткали цилиндрларни айланиш тезлиги 975 айл/мин. Булиши тавсия этилган. Бизнинг вариантда УЧДМ русумли уруглик чигитни делинтерлаш машинасининг юкори камерасига комбинациялашган аррали-чуткали цилиндр урнатилаётгани сабабли бу цилиндрни иш режимларини туртта вариантда, 730, 800, 870 ва 940 айл/мин тезликларда тажриба ишларини утказдик. Тажриба ишлари жараёнида хдмма вариантлар учун бир хил сифат курсаткичларига эга булган тукли чигитлардан фойдаланилди. Тажрибаларда факатгина юкори камерада жойлашган комбинациялашган цилиндрларни иш курсаткичлари х,исобга олинди.

Дастлабки тукли чигитларни сифат курсаткичлари 1-жадвалда келтирилган. Тажрибаларни утказиш давомийлиги 30 мин.га тенг булди, такрорланиши 3 мартадан кабул килинди. Дастлабки уруглик чигитни курсаткичлари- селекцион нави Наманган 34, авлоди R2, колдик тукдорлиги 9,0 %, механик шикастланганлиги 3,2 % ва намлиги 8,6 % ни ташкил этди.

Утказилган тажрибаларни натижалари 1-жадвалда келтирилган.

1-жадвал

Комбинациялашган цилиндрларни айланиш тезлигини чигит туксизлантириш

жараёнига таъсири

Комбинациялашган цилиндрларни айланиш тезлиги, айл/мин Туксизлантирилган чигитларни сифат курсаткичлари (юкори камерадан)

^олди; тукдорлиги, % Механик шикастланга нлиги, % Делинт олиш, % Механик шикастланиш ошиши, %

730 3,8 4,5 5,2 1,3

800 4,1 4,8 4,9 1,6

870 4,5 5,34 4,5 2,14

940 5,0 5,65 4,0 2,45

Тажриба натижаларидан (1-жадвал) куриниб турибдики, комбинациялашган аррали-чуткали цилиндрнинг айланиш тезлиги 730 дан 940 айл/мин га оширилганда туксизлантирилган чигитнинг механик шикастланиши 4,5 % дан 5,65 % гача ошди. Комбинациялашган аррали-чуткали цилиндрлар билан делинт олиши 5,2 % дан 4,0 % гача камайди.

2

1 чУ

730 800 870 940

5-расм. Комбинациялашган цилиндрларни айланиш тезлигини делинт олиш (1) ва туксизлантирилган чигитни механик шикастланганлиги 2 га таъсири

Демак комбинациялашган аррали-чуткали цилиндрларни макбул айланиш тезлиги сифатида 730 айл/мин тезликни кабул килишимиз максадга мувофик булар экан. Шунга кура, кейинги тажриба вариантлари учун комбинациялашган аррали-чуткали цилиндрларни айланиш тезлигини 730 айл/мин га тенг булганида утказдик.

Туксизлантирилган чигитларни механик шикастланганлигини ошишига сабаб тезликни ошганлиги, бу эса мантикан тугри, чунки хар кандай айланувчи ишчи органни тезлиги ошгани сари унинг таъсирида булган ишлов берилаётган материалнинг механик шикастланиши ортиб боради. Бу эса цилиндрнинг айланиш тезлигини ортиши билан арра тишларининг чигит билан илашишини камайиш окибати эканлигидан далолат беради. Комбинациялашган аррали-чуткали цилиндрлар билан делинт олинишини камайишига сабаб, аррали дискларни тукли чигитга илакишиш хусусиятини тезлик ошиб бориши билан камайиб боришидир, шу сабабли тажрибаларда аникланганидек тезлик ошиб

боргани сари юкори камерадаги комбинациялашган цилиндрларни иш жараёнида делинт олиш микдори камайганини куришимиз мумкин.

Хулоса. Тажриба натижаларига кура, комбинациялашган аррали-чуткали цилиндрнинг айланиш тезлиги 730 дан 940 айл/мин га оширилганда туксизлантирилган чигитнинг механик шикастланиши 4,5 % дан 5,65 % гача ошди. Комбинациялашган аррали-чуткали цилиндрлар билан делинт олиши 5,2 % дан 4,0 % гача камайди.

Аррали дискларни тукли чигитга илакишиш хусусиятини тезлик ошиб бориши билан камайиб бориши сабабли тажрибаларда тезлик ошиб боргани сари юкори камерадаги комбинациялашган цилиндрларни иш жараёнида делинт олиш микдори камайишига таъсир этар экан.

АДАБИЁТЛАР

1. В.Ракипов, А.Акрамов. УЧДМ русумли чигит туксизлантириш машинасида арра-металл чуткали цилиндрининг ишлашини урганиш. Илмий-такдикот иши буйича х,исобот, Тошкент 2016.

2. О.Ш.Абдурах,монов, А.А.Акромов. "Обоснование направления исследований по разработке делинтера посевных семян" Universum: технические науки : электрон. научн. журн. 2022.8(101). URL: https://7universum .com/ru/tech/archive /item/14185

3. О.Ш.Абдурах,монов, А.А.Акромов. "Аррали-чуткали барабанли такомиллаштирилган УЧДМ делинтерини лаборатория стендини тайёрлаш ва дастлабки тажриба натижалари" Бухоро мухандислик-технология институти "Фан ва технологиялар тараккиёти" илмий-техникавий журнали №2 2023 й. 207-210 с.

4. О.Ш.Абдурах,монов, А.А.Акромов. "УЧДМ машинасини арра-металл чуткали цилиндри таъсирида делинтерлаш жараёнини назарий ва тажриба-синов тах,лиллари" Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти "Узбекистон тукимачилик" жирнали. №1 2023 й 13-20 с.

5. О.Абдурахмонов, И.Болтаев. "The test results of an improved saw with a drum with a metal brush uchdm delinters, in conditions of preparation of sowing seeds" Journal of Textile and Fashion Technology (JTFT) Vol. 13, Issue 1, 1-4 © TJPRC Pvt. Ltd. Published: Apr 17, 2023.

6. О.Ш.Абдурах,монов, А.А.Акромов. "Совершенствование конструкции делинтера с целью увеличения производительности" Сох,а корхоналари учун юкори малакали кадрлар тайёрлашда миллий ва хорижий тажрибалар мавзусидаги халкаро илмий - амалий анжуман туплами. Тошкент-2022. ТТЕСИ 27 октябрь. 160-162 с.

7. А.А.Акромов, И.ТДулматов, О.Ш.Абдурах,монов. "Уруглик чигит делинтерлаш машиналари учун янги конструксиядаги цилиндрни ишлаб чикиш" Пахтачиликнинг инновацион ривожланиши: назарий ва амалий тамойиллари халкаро пахта кунига багишлаб утказилган Илмий-амалий анжуман материаллари. Тошкент 2022 (2022 йил 7 окатабр). 186-188 с

8. О.Ш.Абдурах,монов А.А.Акрамов. "Комбинациялашган цилиндрларни айланиш тезлигини чигит туксизлантириш жараёнига таъсирини урганиш" "Мухандислик-технология фан сохаларидаги муаммолар: ечим ва таклифлар" номли I-илмий техник-

техник анжумани II-кисм. Термиз 2022 (2022 йил 3 апрел) 346-349 бет.

9. Мухамедов, Ж., & Улмасов, С. (2021). ТУПРО^ ЮЗАСИГА ИШЛОВ БЕРИШ ВА ПУШТА ОЛИШ АГРЕГАТИ. Евразийский журнал академических исследований, 1(9), 91-94.

10. Muxamedov, J., Ismatullayev, K. K., & O'lmasov, S. (2022, December). Analysis of vertical vibrations of soil surface tillage and ditching aggregate edge parts. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 1112, No. 1, p. 012030). IOP Publishing.

11. Xolmirzaev, J. Z., Kuchkorov, S. K., & Eksanova, S. SH.(2020). Udarno-Vraщatelьnaya Dinamicheskaya Modelb Rabochego Organa Ochistitelya Xlopka. Kontseptsii I Modeli Ustoychivogo Innovatsionnogo Razvitiya, 137.

12. Kochkarov, S., Eksanova, S., & Mirzaabdullaev, M. (2021). Basis of Rational Values of Chisellie Softener Parameters. International Journal of Innovative Analyses and Emerging Technology, 1(5), 133-135.

13. Турдалиев, В. М., Кучкаров, С. К., & Касимов, А. А. (2017). ОБОСНОВАНИЕ ФОРМЫ, УПЛОТНЯЮЩЕЙ ПОВЕРХНОСТЬ РАБОЧЕГО ОРГАНА ВЫРАВНИВАТЕЛЯ. Научное знание современности, (3), 277-283.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.