Научная статья на тему 'ТУРЛИ ТЕМПЕРАТУРАЛАРДА МАГНИТ СУЮҚЛИКЛАР ЭЛЕКТР ЎТКАЗУВЧАНЛИГИНИНГ НАНОЗАРРАЛАР КОНЦЕНТРАЦИЯСИГА БОҒЛИҚЛИГИ'

ТУРЛИ ТЕМПЕРАТУРАЛАРДА МАГНИТ СУЮҚЛИКЛАР ЭЛЕКТР ЎТКАЗУВЧАНЛИГИНИНГ НАНОЗАРРАЛАР КОНЦЕНТРАЦИЯСИГА БОҒЛИҚЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Электротехника, электронная техника, информационные технологии»

21
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТУРЛИ ТЕМПЕРАТУРАЛАРДА МАГНИТ СУЮҚЛИКЛАР ЭЛЕКТР ЎТКАЗУВЧАНЛИГИНИНГ НАНОЗАРРАЛАР КОНЦЕНТРАЦИЯСИГА БОҒЛИҚЛИГИ»

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

ТУРЛИ ТЕМПЕРАТУРАЛАРДА МАГНИТ СУЮЦЛИКЛАР ЭЛЕКТР УТКАЗУВЧАНЛИГИНИНГ НАНОЗАРРАЛАР КОНЦЕНТРАЦИЯСИГА

БОГЛЩЛИГИ

У.Э.Нуримов, Х.А. К^аюмов, Б.И. Хожиев

Самарканд давлат университети, Самарканд, Узбекистан Навоий давлат педагогика институти академик лицейи, Навоий, Узбекистан

Хрзирги вактга келиб, фундаментал фан, замонавий технология ва техниканинг жадал суръатларда ривожланиб бориши натижасида янги турдаги материалларга эхтёж сезилмокда. Худди шундай материаллар - магнит суюкликларни (МС) олиниши ва уларнинг хусусиятлари кенг соха вакилларини кизиктириб келмокда[4]. Бирок, магнит суюкдикларнинг электр утказувчанлиги фанда жуда кам урганилган. Биз шу максадда янги типдаги суперпарамагнит хоссага эга булган магнетит асосидаги магнит суюкдикни сентиз килдик ва унинг мухим параметрларидан бири хисобланган электр утказувчанлигини турли хил температуралар оралигида ургандик[6].

Магнитли суюкликлар 3 та асосий кисмдан таркиб топган булади: а) суюк мухит; б) юза фаол модда с) магнитли коллоид заррача. Кимёвий конденсатсия усулидан фойдаланиб магнетит Fe3Ü4 синтез килинди[5]. Бунинг учун куйидаги кимёвий реаксияни амалга оширилди:

2FeC¡3 • 6H2O + FeSÜ4 • 7Н O + 8KOH ^ Fe3Ü4 j + Na2SÜ4 + 6KC l + 2ЗН2О Бу чукмани дицтирланган сув билан эритманинг pH киймати нейтрал холатга келгунча ювилади. Х,осил булган магнетит чумасини ажратиб олиш учун филтр когоздан утказилди. Сунгра филтрланган магнетит юза фаол модда (олеин кислота) билан яхшилаб аралаштирилади. Х,осил булган аралашмага зайтун ёгини кушиб 800 C хароратгача киздириб магнит суюклик хосил килинади. Магнит суюкликнинг коллоид заррачалари улчамининг (1-100 нм) уртача кийматини аниклаш учун электрон микроскопда тасвири олинди ва тахлил килинди [1,2]. Магнитли суюкликнинг дисперс фаза заррачалари улчамининг уртача киймати 65 - 67 нм га тенг эканлиги аникланди.

Google Scholar

Academic Research, Uzbekistan

Scientific Library of Uzbekistan www.ares.uz

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

Магнит суюкликнинг турли консентратсияларини (магнетитнинг сувдаги эритмасини хажмий улушлари) тайёрлаб олдик. Магнит суюкликнинг турли концентрацияларини тайёрлаш учун куйидагича формуладан фойдаландик:

ф =-P--100%

ml | m2

Pl

Бу ерда, m - магнетитнинг массаси, рх - магнетитнинг зичлиги, m2 - сувнинг

массаси, р2 - сувнинг зичлиги. Юкоридаги формулага асосан магнит

суюкликнинг 0,5%, 1,0%, 1,5%, 2,0% ва 2,5% концентрацияли магнит

суюкликларни хосил килдик[3].

Х,осил килинган магнит суюкдикларнинг электр утказувчанлигининг

температурага богликдиги хам улчанди. Тажриба натижаси 2 - расмда

курсатилган. Юкоридаги 2-расмдан фойдаланиб, магнетит асосидаги магнит

суюкликнинг электр утказувчанлиги 0,5%, 1,0%, 1,5%, 2,0% ва 2,5%

консентратсияларида ва 18 0C, 35 0C, 50 0C температураларда улчанди. Бунда

магнит суюкликнинг электр утказувчанлиги консентратсияси ва температураси

ортиши билан деярли чизикли равишда ортиб борди. Электр

Google Scholar Scientific Library of Uzbekistan

Academic Research, Uzbekistan 914 www.ares.uz

Zamonaviy ta'limda matematika, fizika va raqamli texnologiyalarning dolzarb muammolari va yutuqlari

Toshkent viloyati Chirchiq davlat pedagogika instituti

утказувчанликнинг энг паст киймати (4,1 мСм/см) консентратсиянинг 0,5% ва температуранинг 18 0C га мос келди. Электр утказувчанликнинг энг юкори киймати (25,8 мСм/см) консентратсиянинг 2,5% ва температуранинг 50 0C га мос келди.

REFERENCES

1. Ibrahim Sharifi, H. Shokrollahi , S. Amiri. Ferrite-based magnetic nanofluids used in hyperthermia applications. Journal of Magnetism and Magnetic Materials 324 (2012) 903-915pp.

2. Kebede K. Kefeni , Titus A.M. Msagati, Bhekie B. Mamba. Ferrite nanoparticles: Synthesis, characterisation and applications in electronic device. Materials Science and Engineering B 215 (2017) 37-55pp.

3. Ladislau Vekas, Doina Bica, Mikhail V. Avdeev. Magnetic nanoparticles and concentrated magnetic nanofluids: Synthesis, properties and some applications. China Particuology 5 (2007) 43-49pp.

4. С.Такетоми, С.Тикадзуми. Магнитные жидкости. Москва-Мир,1993 г 116117 ст.

5. В.Е.Фертман.Магнитные жидкости. M.: "Вышэйшая школа" 1988. 22- 29 ст.

6. Э.Я. Блум, А.О. Цеберс «Магнитные жидкости. Новое в жизни, науке, технике». Сер.«Физика»; №4, 1-64, 1989 г.

Google Scholar

Academic Research, Uzbekistan

Scientific Library of Uzbekistan www.ares.uz

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.