Научная статья на тему 'ТУРЛИ СЕЛЕКЦИЯГА МАНСУБ ГОЛШТИН ЗОТЛИ СИГИРЛАРНИНГ СУТ МАҲСУЛДОРЛИГИ'

ТУРЛИ СЕЛЕКЦИЯГА МАНСУБ ГОЛШТИН ЗОТЛИ СИГИРЛАРНИНГ СУТ МАҲСУЛДОРЛИГИ Текст научной статьи по специальности «Животноводство и молочное дело»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
сигир / сут / сут таркибидаги ёғ ва оқсил / 4%-ли сут / лактация / наслчилик.

Аннотация научной статьи по животноводству и молочному делу, автор научной работы — Мадрахимов Ш.Н, Мамадов Ф.Қ, Гулбутаев Б.Х

Мақолада, турли селекцияга мансуб голштин зотли сигирларнинг сут миқдори, сут таркибидаги ёғи, оқсил ва уларнинг чиқими,4% сут миқдори ҳамда тирик вазни, сутдорлик коэффиценти ва бошқа муҳим хўжалик фойдали селекцион белгилари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по животноводству и молочному делу , автор научной работы — Мадрахимов Ш.Н, Мамадов Ф.Қ, Гулбутаев Б.Х

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТУРЛИ СЕЛЕКЦИЯГА МАНСУБ ГОЛШТИН ЗОТЛИ СИГИРЛАРНИНГ СУТ МАҲСУЛДОРЛИГИ»

УДК: 636.22./28.082

ТУРЛИ СЕЛЕКЦИЯГА МАНСУБ ГОЛШТИН ЗОТЛИ СИГИРЛАРНИНГ СУТ МА^СУЛДОРЛИГИ

1Мадрахимов Ш.Н., 2Мамадов Ф.^., 3Гулбутаев Б.Х.

^ошкент давлат аграр университети доценти, к.х.ф.н.

2Тошкент давлат аграр университети доценти.

!Термиз агротехнологиялар ва инновацион ривожланиш институти ассисенти

https://doi.org/10.5281/zenodo.11468444

Аннатация. Мацолада, турли селекцияга мансуб голштин зотли сигирларнинг сут мщдори, сут таркибидаги ёги, оцсил ва уларнинг чицими,4% сут мицдори %амда тирик вазни, сутдорлик коэффиценти ва бошца му^им хужалик фойдали селекцион белгилари келтирилган.

Калит сузлар: сигир, сут, сут таркибидаги ёг ва оцсил, 4%-ли сут, лактация, наслчилик.

Аннотация. В статье представлена молочность коров голштинской породы различных селекции, жирность молока, белок и их продуктивность, количество 4%молока, а также живая масса, коэффициент удоя и другие важные для хозяйства полезные племенные признаки.

Ключевые слова: корова, молоко, жир, белок, 4% молоко, лактация, разных селекция.

Annotation. The article presents the milk content of Holstein cows of various breeding, milk fat content, protein and their productivity, the amount of 4% milk, as well as live weight, milk yield coefficient and other useful breeding characteristics important for the farm.

Key words: cow, milk, fat, protein, 4% milk, lactation, various selection.

Кириш. Республикамиз ах,олисини чорвачилик мах,сулотларига булган талабини кондириш, чорвачиликни янада ривожлантиришни такозо этмокда. Бунинг учун эса республикамиз худудида урчитиш учун районлаштирилган х,ар бир кишлок хужалик хдйвонлари турига хос зотларни такомиллаштириш мух,им вазифа булиб х,исобланади.

Зотнинг ирсий имкониятларини тули; юзага чикаришда нафакат тула кийматли озиклантириш, балки селекция-наслчилик ишларини олиб бориш, айникса авлодларини насл сифати буйича бах,олаб, яхшиловчи насл тоифасига эга наслдор букалардан кенг фойдаланиш ва подаларда юкори мах,сулдор сигирларнинг оилаларини ва наслдор букаларнинг мах,сулдор тизимларини яратиш мух,им илмий-амалий ахдмият касб этади. Сутдор корамолчикда урчитиш учун районлаштирилган зотлар орасида сигирларининг сут мах,сулдорлиги хдмда ирсий имкониятлари юкорилиги боис, голштин зотига мансуб корамолларни купайтириш мух,им ахдмият касб этади. Голштин зотли сигирларнинг сут мах,сулдорлиги, лактациясининг кечиш хусусиятлари, экстерьери, озукани сут билан коплаш даражаси ва бошка селекцион белгиларига богликлиги буйича илмий-тадкикотлар олиб борилган.

Селекция усулларидан унумли фойдаланиш оркали сигирларнинг сут мах,сулдорлиги буйича ирсий имкониятини йилига 40-60 кг га ошириб бориш имкониятини беради [1-5].

Тадкикотнинг максади Сурхон вохдси шароитида турли селекцияга мансуб голштин зотли сигирларнинг сут мах,сулдорлигини урганиш х,исобланади.

TagKHKOTnapHH öa^apum sohh Ba yc.ny6.napH. HnMHH-TagKHKOTnap 2022-2023 Munnapga CypxoHgapë bh.oath, TepMH3 TyMaHugaru "Y36eKHcTOH TeMup Hynnapu" Ä^ Tacappy^ugaru Ta^puöa rypyxgapugaru curupnapHHHr Kenu6 HHKHmH Ba ynapHHHr Typnu cene^uara MaHcy6nurH 6upnaMHH xy^^araapgaH, AtHH x,ap 6up curupHHHr HacnHHnHK ryBOx,HOManapugaH (MO^-2 maKn) ypraHungu. "HaBpy3-Hac.HH.HK" HopBaHunuK Ma^MyacuHHHr cyTHunuK ^epMacuga o.h6 6opungH.

Ta^puöa ynyH yxmamnuK 6enrHnapHra acocaH Kenu6 HHKumu Typnu cene^uara MaHcyö 6ynraH yH Ba yHgaH roKopu .пaктaцнflgarн ronmTHH 30t.h curupnapgaH 3 Ta rypyx,, I rypyx,ra TepMaHHfl, II rypyx,ra nonma Ba III rypyx,ra Eenapy^ua cene^uanapura MaHcyö 6ynraH yH Ba yHgaH roKopu naктaцнagaгн curupnap, x,ap 6up rypyx,ra 15 6omgaH a^paTuö onuHgu.

O.HHraH HaTiiKa.iap Ba yHH MyxoKaMacn. eh3 Typnu cene^uara MaHcy6 ronmTHH 3OT.H curupnapHH x,ap oßga Ha3opaT cofhmh yTKa3u6 Maxcyngopnuru ypraHungu. Ta^pu6a rypyxugaru curupnapgaH onuHraH MatnyMOTnap 1-^agBanga KenTupunraH.

1-KagBa.. TaKpnöagarH cHrnp.iapHHHr cyT Maxcy.gop.iHK KypcaTKHH.apn

KypcaTKHH.ap rypyx.ap,(n=15)

Irypyx TepMaHHH cе.ецнacн II rypyx no.ma ce.e^HHcH III rypyx Ee.apy^HH ce^e^iacn

X ± Sx Cv, % X ± Sx Cv, % X ± Sx %

CyT MHKgopu, Kr 5332,6 ± 84,1 4,99 4520,4 ± 99,4 6,95 4631,5 ± 101,9 6,96

CyT TapKH6HgarH ëF,% 3,89 ± 0,035 2,83 3,72 ± 0,021 1,80 3,72 ± 0,022 1,80

CyT TapKH6HgarH okch.,% 3,24 ± 0,028 2,70 3,22 ± 0,029 2,85 3,23 ± 0,029 2,85

CyT ëFH hhkhmh, Kr 207,5 ± 4,2 6,38 171,7 ± 3,6 6,64 172,4 ± 3,7 6,79

CyT okch.h hhkhmh, Kr 172,8 ± 3,3 6,07 145,8 ± 3,5 7,53 149,4 ± 3,4 7,27

4%-.h cyT MHKgopu, Kr 5188,1 ± 104,7 6,38 4292,5 ± 90,1 6,64 4311,0 ± 92,6 6,79

TupHK Ba3HH, Kr 536,8 ± 7,1 4,84 519,8 ± 5,6 3,38 536,3 ± 3,3 1,91

CyTgopnuK коэ$$нцнeнтн, Kr 993,6 ± 14,4 4,58 871,8 ± 26,5 9,60 864,6 ± 23,2 8,48

1-^agBan MatnyMOTnapHHHHr KypcaTHmHHa, I rypyxgaru cHrHpnapHHHr naктaцнacн gaBOMugaru cyT MHKgopu II rypyxgaru cHrHpnapHHKHgaH Terumnu paBumga 812,2 Kr ëKH 15,2% ra (P>0,999), cyTgaru ëFH hhkhmh 35,8 Kr ëKH 17,3% ra (P>0,999), cyTgaru okch.h hhkhmh 27,0 Kr ëKH 5,6% ra (P>0,999) Ba 4%-nu cyT MHKgopu 895,6 Kr ëKH 17,3% ra (P>0,999) roKopu 6ynraHnHrH aHHKnaHgu.

fflyHHHrgeK, I rypyxgaru curupnap III rypyxgaru curupnapgaH 701,1 Kr ëKH 13,1% ra (P>0,99), cyTgaru ëFH hhkhmh Terumnu paBumga 35,1 Kr ëKH 16,9% ra (P>0,99), cyTgaru

оксили чикими 23,4 кг ёки 13,5% (Р>0,99) ва 4%-ли сут микдори 129,0 кг ёки 12,9% га (Р>0,99) юкори булганлиги аникланди.

Шуни алохида кайд этиш керакки, I гурухдаги сигирларнинг лактация давомидаги сут таркибидаги ёги II ва III гурухдаги сигирлардан тегишли равишда бир хилда 0,17 % га юкори булди ва сут таркибидаги оксил даражасида гурухлар уртасида фар; аникланмади.

Бундан ташкари сигирларнинг тирик вазнда хам гурухлар уртасида фарк булмади, аммо сутдорлик коэффициенти курсаткичи I гурухдаги сигирларда 993,6 кг ни ташкил килган булса II гурухда 871, 8 ва III гурухда 864,6 кг ни ёки I гурухдаги сирирларда II ва III гурухларга нисбатан тегишлича 121,8 кг ёки 12,3% га ва 129,0 кг ёки 12,9% га (Р>0,999) юкори булди.

Хулоса. Германия селекциясига мансуб голштин зотли III ва ундан юкори лактациядаги сигирлар сут махсулдорлиги буйича уз тенгкурлари Полша ва Беларусс селекиясига мансуб сигирлардан лактация давомида 812 кг ва 701 кг га устунликка эришди. Бу эса германия селекциясига мансуб сигирлар яхши даража мослашаётганлигидан далолат беради.

Шундай килиб, хужаликда сигирлар подасида сут махсулдорлигини оширишда, Германия селекциясига мансуб наслли букаларнинг уругидан фойдаланиш максадга мувофик хисобланади.

АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ

1. Аширов М.Э. Сутдор корамоллар селекцияси. //Тошкент. 2017 й., "Навруз" нашриёти. 371 б.

2. Аширов М.И., Аширов Б.М., Юлдашев А.А. Разведение голштинского скота в Узбекистане. //Ташкент. 2020 г., издательство "Навруз". с. 264.

3. Аширов М.И., Донаев Х.А. Турли омилларга богликликда кора-ола ва голштин зотли сигирларнинг махсулдорлик хусусиятлари. //Ж. "Chorvachilik va naslchilik ishi". 2020 й., №06, 11-13 б.

4. Ахметзянова Г.Р. Взаимосвязь молочной продуктивности и качественных показателей молока у коров голштинской породы в условиях промышленной технологии. //Известия Оренбургского государственного аграрного университета. 2015 г., №6 (56), с. 143-144.

5. ^ахрамонов Б.А. Выращивание и оценка племенных бычков в условиях элевера Узбекистана. Авт. канд. дисс. Т., 1999. с. 15-21.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.