CC BY
0TURIZM TERMINOLOGIYASI TRANSFORMATSIYASIDAGI KOMMUNIKATIVPRAGMATIK JIHATLARI TAHLILI 1Gavxaroy Isroiljon qizi, 2Mortazo Amersheibani
1Andijon Davlat Chet Tillari instituti, Ingliz tili o'qitishning integrallashgan kursi kafedrasi F.f.f.d.(PhD) dotsenti, 2PhD, Seniour lecturer Iran, Ferdowsi University of Mashhad
https://doi.org/10.5281/zenodo.11096758 Annotatsiya. Ushbu maqolada turizm terminlarining tarjima jarayonidagi strategik muammolari va turizm terminlari xatoliklar yuzasidan nazariy va amaliy tadqiqot ishlari natijalalri bayon etilgan. Turizm soha termnilarida uchraydiga qisqartma so'z va iboralar tahiliga e 'tibor qaratilgan. Turizm terminlarining tarjimasidagi kommunikativ -pragmatik, diskursiv muammolari o'rganilgan va misollar bilan dalillangan.
Kalit so'zlar: Tur, turizm, terminologiya, pragmatik, diskursiv, strategiya, tavsif, axborot, professional, terminologik qatlam, terminologik zichlik.
Kirish. Hozirgi globallashuv jarayoni jadal ketayotgan davrda, tarjimashunoslikda dolzarb masalalardan birini madaniyatlararo kommunikatsiya, xususan, biz tanlagan tadqiqot obyekti, turizm terminologiyasi tarjimasi, ma'lum bir yo'nalishdagi madaniy qadriyatlarni ular bilan tanish bo'lmagan auditoriyaga taqdim etish va kommunikativ-pragmatik muammolarini bartaraf etish kabi masalalar tashkil etadi. Turizm terminologiyasining maqsadi aslida sayohat va dam olish bilan birga, boshqalar bilan uchrashish, turli manfaatdor tomonlar ishtirokidagi muzokaralar bo'lib, ularning asosiy tomonlari bir tomondan tarjimonlar va madaniyatlararo vositachilar va boshqa bir tomondan xalqaro sayyohlar hisoblanadi. Xorijga tashrif buyurganlarga, xorijga sayohat qilish imkoniyatiga ega bo'lish uchun madaniy shaxslar vositachilik qilishlari kerak. Turizm sohasida turli darajadagi tajribaga ega bo'lgan tarjimonlar va madaniyatlararo mediatorlarda xorijliklardan farqli ravishda tan olinadigan boshqa bir tuyg'u paydo bo'ladi. Biroq, bu jarayon juda nozik, chunki u til va madaniyatlararo o'zgarishlarning murakkab bosqichlarini boshdan kechirmoqda. Tarjimonlar moslashuvchanlik o'rtasidagi muvozanatni topishi kerak, xorijga boradigan joyni begonalarga taqdim etadigan tarjimada naturalizatsiya qilish strategiyasi va ma'lum bir o'ziga xosligini saqlash zaruriyati o'ta muhim [MacCannell D., 45.], chunki turistik taklif asosida madaniy xilma-xillik yotadi. Tarjimonlar va vositachilar tashrif buyuruvchilarning qiziqishini uyg'otish va ularning e'tiborini jalb qilish usullarini topishlari kerak. Shu maqsadda madaniy uzatish jarayonlaridan tashqariga chiqadigan tarjima strategiyalari, xususan, turizm terminologiyasining strategik va kommunikatsion-pragmatik jihatdan o'rganish sohasidan olingan modellarga e'tibor qaratildi.
Turistik terminlarning bo'linishi nisbatan nisbiydir, chunki atamalar guruhlar o'rtasida o'zaro almashtirilishi mumkin. Masalan, to'liq pansion yoki B&B turar joy va ovqatlanish guruhlariga tegishli bo'lishi mumkin, bron esa turar joy, ovqatlanish va ekskursiya guruhlarida qo'llaniladigan termindir. Bundan tashqari, qisqartmalarni turizm terminologiyasining barcha guruhlarida topish mumkin. Ammo qisqartmalar tarjimonlar va kitobxonlar uchun yuzaga keladigan muammolar tufayli ularni alohida guruhga bo'lish va ularni tarjima qilish strategiyalarini yanada chuqurroq o'rganishni maqsadga muvofiq deb topdik.
Tadqiqot metod va usullari. Tadqiqotda tarjimaning component va transformatsion tahlil metodlari bilan bir qatorda, demografik tahlil, miqdoriy tahlil, kuzatish va izohlash kabi tarkibiy usullar, shuningdek, tarixiy kontekstli tahlil, yozma so'rov (sotsiolingvistik intervyu-so'rov muloqot) va assotsiativ eksperimental usullardan foydalanilgan.
Muhokama va natija. Turli mamlakatlarda turizm terminlari o'rtasidagi tushunchalardagi madaniy farq tufayli qo'shimcha muammolar yuzaga keladi. Terminologiyaning ideali Teylorning fikricha, "bitta tushuncha - bir termin" ba'zan turistik terminlar bilan ishlashda qo'llanilmaydi va hatto chalg'itadi. Misol uchun, standart xonalar uchun standartlar turli mamlakatlardagi mehmonxonalar yoki hatto bir va bir xil mamlakat mehmonxonalarida farqlanadi. Ba'zi mamlakatlardagi ekonomik (iqtisodiy) xonalar o'z mehmonlariga umumiy imkoniyatlarni taklif qiladi, boshqa mamlakatlardagi iqtisodiy xonalar esa alohida xonalarni taklif qiladi, lekin balkoni yo'q yoki hajmi kichikroq. Ba'zi mamlakatlarda xonalar yuqori yoki hatto lyuks deb tasniflanadi, garchi ular dunyoning boshqa qismlaridagi standart xonalar bilan bir xil imkoniyatlarga ega. To'shakning kattaligi haqida ham aniq ma'lumot yo'q, shuning uchun ba'zi qirol o'lchamli to'shaklar boshqalariga qaraganda "qirol o'lchamli".
Xuddi shunday, agar mehmonxona bandligini tasdiqlashda B&B (yoki ABF) qisqartmasi mavjud bol'sa, ba'zi mehmonxonalar o'z mehmonlariga keng tanlovli taomlar bilan bufet turidagi nonushtani taklif qilishadi, boshqa mehmonxonalarda esa mehmonlar nonushta qilishadi (masalan, bekon va boshqalar. -tost, sariyog ', murabbo va bir chashka choy yoki qahva bilan tuxum). Umumiy turizm tushunchalaridagi bunday nomuvofiqliklar turizm terminologiyasini standartlashtirish masalasiga ko'proq qiyinchilik tug'diradi va tarjimaning o'zi haqida gapirmaydi.
Turizmning global tabiati turistik terminlarning mavjud sinonimiyasida qandaydir tarzda namoyon bo'ladi. Masalan, Amerika rejasi (AP), to'liq pensiya (FP) va to'liq pansion (FB) terminlari xona narxi kuniga uch marta ovqatlanishni o'z ichiga oladi. O'zgartirilgan Amerika rejasi (MAP), yarim pensiya (HP) va yarim pansion (HB) xona narxiga nonushta va tushlik yoki kechki ovqatni o'z ichiga oladi. Tur menejeri, tur dirijyori, eskort, tur rahbari, ekskursiya direktori, tur kuryer terminlari butun sayohat davomida ekskursiya guruhini eskort qilish uchun ishlatiladi. Shu bilan birga, Uzbekiston va boshqa joylarda tur menedjeri boshqa mamlakatlarda tur agenti yoki sayohat agenti deb ataladigan shaxsni ko'rsatish uchun ishlatiladi.
Polisemiya holatlari qisqartmalar bilan eng tez-tez uchraydi (masalan, FIT ham erkin, ham mustaqil sayohatchini, ham chet ellik yakka tartibdagi sayohatchini bildirish uchun ishlatiladi; CTA Kanada turistik alyansini va yaqin kelishini bildiradi, AA American Airlines, Aerolineas Argentinas, Avtomobil Assotsiatsiyasini har doim denominatsiya qilishi mumkin.
M. Tereza Kabre "Tarjimaningfaoliyat sifatidagi nuqtai nazaridan terminologiya tarjima uchun vosita sifatida tushuniladi"[Cabre M.T.358-361]. Terminlarni tarjima qilish uchun eng ko'p qabul qilingan strategiyalar turli til juftliklarida farqlanadi va asosan maqsadli tilga bog'liq. Taxminlarga ko'ra, eng ko'p qo'llaniladigan yondashuvlardan ba'zilari transliteratsiya/transkripsiya, kalka, tavsuifli/tasviriy tarsima yoki ularning kombinatsiyasi hisoblanadi. Biz, shuningdek o'zbek tiliga tarjima jarayonida, funktsional ekvivalentdan foydalanish kamroq uchraydi, deb hisoblaymiz, bu qisman Cabré maqsadli tilda "terminologiyaning yo'qligi" deb atagan va tarjimaning asosiy muammolaridan biri deb takidlaydi. Boshqa tomondan, "amaliyotchilar", (yani tarjimonlar nazarda tutilgan) odatda yangi terminni grafik shaklini o'zgartirmasdan maqsadli tilga o'tkazish fikriga [Newmark, P. 129-138] to'laqonli tarzda qoshiladiladilar. Anglashiulishicha, Teylor aytganidek [Taylor, C. 35.], "ibtidoiy tarjimonlar" vazifasini bajarib, ular ko'pincha terminni maqsadli matnlarda o'zgarishsiz qoldiradilar.
Qisqartmalarni tarjima qilish masalasi yanada murakkabroq. Bizning ma'lumotlarga ko'ra, hatto professionallar ham qisqartmani osonlikcha tushuna olmaydigan holatlar mavjud. Piter Nyumark qisqartmalarni ko'rsatishning quyidagi tartiblarini taklif qiladi: ko'chirish, qisqartmani
qayta tiklash, ta'rif, ko'chirish va ta'rifning kombinatsiyasi, manba tilida yozish va to'liq tarjima qilish kabilar.
Quyidagi turistik matn Kievdan Parijga qaytish uchun ajratilgan aviachiptaga qo'llaniladigan aviakompaniya tariflari qoidalaridan olingan:
O'zbek tilida: o'zgartirishlar / bekor qilish. istalgan vaqtda chipta qaytarib berilmaydi. o'zgartirishlarga ruxsat berilmaydi. eslatma - yarim bor-yo'lni birlashtirganda tarifning har bir komponenti uchun jarima shartlari qo'llaniladi. yol/soliq to'lovlari qaytarilmaydi. To'liq foydalanilmagan tarif komponenti uchun ruxsat etilgan foydalanilmagan soliqlarni qaytarish, tarif komponentining bir qismi ishlatilsa - bu holda soliqni qaytarishga ruxsat berilmaydi, to'lov evaziga nomni o'zgartirish va yangilashga ruxsat beriladi. Batafsil ma'lumot uchun qiyidagi ma'lumotga (ma'lumotlar byurosiga yoki sayt orqali berilgan ma'lumotlarga) murojaat qiling.
1 - psgr pi adt qoidalari tarif komponentini ko'rsatadi
2 adt pariev btpuath9 pu 1 s
fcl: puath9 trf: 21 qoida: 5502 bk: p
ptc: adt-adult ftc: xpv-inst purch nonref 2nd lvl
penaltilar
Ingliz tilida: The following tourist text was taken from airline fare rules, applied to the air ticket, reserved for the return flight from Kyiv to Paris:
changes/cancellations. any time ticket is non-refundable. changes not permitted.note - when combining on a half roundtrip basis the penalty conditions for each fare component apply. yq/yr charges are non-refundable. refund of unused taxes permitted for fully unused fare component. If part of fare component is used - in this case no tax refund will be permitted.name change permitted for a fee and upgrade. Please contact bt for more details.
1 - psgr p1 adt rules display fare component
2 adt pariev bt puath9 pu 1 s fcl: puath9 trf: 21 rule: 5502 bk: p
ptc: adt-adult ftc: xpv-inst purch nonref 2nd lvl
pe.penalties
Yuqoridagi bobda keltirilgan matnning termin zichligi 95,7% ni tashkil qiladi va matn asosan mutaxassislar uchun qo'llaniladi va tarjima qilinadi, ammo qoidalarning to'liq to'plamidan tegishli tezislar yo'lovchilar uchun ham tarjima qilingan. Uzbek tilidagi tarjimaning ikki turini (turistik va professionalga yo'naltirilgan) taqqoslab, biz turistik maqsadli matn to'liq tarjima qilingan qisqartmalardan va hisoblangan yoki transliteratsiya qilingan (ba'zan faol) terminlardan iborat ekanligini ko'rib chiqdik. Shu bilan birga, professional foydalanish uchun mo'ljallangan matnda ko'chirilgan qisqartmalar, transliteratsiya qilingan terminlar va kengaytirilgan lingvistik tuzilma mavjud. Turistik maqsadli tarjimaning termin zichligi 35,6% ga kamaydi, amaliyotchiga yo'naltirilgan tarjimada termin zichligi deyarli o'zgarishsiz qoldi - 92,5%.
Yuqoridagi holat umuman qabul qilinganligini aniqlash uchun biz mavjud parallel maqsadli turistik matnlarni solishtirdik. Tadqiqot shuni ko'rsatdiki, asosan 3-turdagi matnlar (bandda ta'riflanganidek) parallel ravishda turistik va kasbiy yo'naltirilgan maqsadli matnlarga ega ekan. Foydalanilgan tarjima strategiyasi yuqorida tavsiflangan bilan deyarli bir xil edi -turistlarga yo'naltirilgan matnlar neytrallashtirilgan terminologiyadan foydalangan holda tarjima qilingan va qisqartmalar yozilgan, professional yo'naltirilgan tarjimada manba qisqartmalari va tegishli terminlar mavjud edi. Turistlarga mo'ljallangan matnlarning zichligi terminni odatda manbaning uchdan bir qismini tashkil etgan bo'lsa, professional yo'naltirilgan matnlar dastlabki
zichlikni saqlab qolgan. O'rtacha ma'lumotlar quyidagicha: mos ravishda 31,6% va 84,8% proportsiyaga ega bo'ladi. Qizig'i shundaki, parallel ravishda turistga yo'naltirilgan neytrallashtirilgan matnlar turistdan ba'zi potentsial noqulay xizmat ko'rsatish shartlari va shartlaridan (to'lovlar, qo'shimchalar, qo'shimcha to'lovlar, jarimalar va boshqalar) xabardor bo'lishini talab qilganda yaratilganligini guvohi bo'ldik.
Turistik matnlarni tarjima qilishda qo'llaniladigan strategiyalar bo'yicha keyingi tadqiqotlar umumiy tarjima usullariga oid yuqoridagi dastlabki gipotezani isbotlash uchun amalga oshirildi. Parallel ingliz va uzbek( turizm korpusi yaratilmagan) turizm terminologiyasi korpusi asosan inglizlar CATMA 4 dasturi yordamida yaratilgan. Taqqoslash uchun biz quyidagi tarjima usullaridan foydalandik:
- transkripsiya/transliteratsiya - terminning shakli yoki tovushini grafik ko'rsatish;
- kalka (calque) - terminning so'zma-so'z tarjimasi yoki o'girilayotgan tildan uzib qoplash tushuniladi;
- ko'chirish - terminlarni hech qanday moslashtirmasdan o'zining manba shaklida saqlash, yani adekvat - muqobil tarjima orqali amalga oshiriladi;
-tavsifiy/tasviriy tarjima - izohli izohlar, ko'pincha izohlar shaklida, yani to'laqonli izohlash orqali tarjima beriladi;
- funktsional ekvivalent - bir xil yoki o'xshash tushunchani bildiruvchi tarjima tilida (TL -target language-o'qirilayotga til nazarda tutiladi) terminida ilgari mavjud bo'lgan har qanday belgi va tushuncha;
- neytrallash - umumiy leksik yordamida tarjima qilish;
- nol tarjima - atamaning qoldirilishi(aynan shu Orinda tarjima qilinayotgan termin transkriptsiya yoki transliteratsiya usulida berilishi mumkin);
- qo'shish - tarjima tilidagi (SL - source language-manba til tushuniladi) umumiy leksik birlik o'rniga termin qo'shish kabu usullardir. Tekshiruv natijalari quyidagi 1 -jadvalda keltirilgan:
Jadval №2. Turistik terminlarni tarjima qilisda foydalaniladigan strategiyalar (linguistik korpus asosida).
Transkripts iya/translit eratsiya Transcripti on/ transliterati on Kalka Calqu e To'laqonli tarjima Transieren ce Tavsifli /tasviriy Gloss Translation Funksio nal muqobil lik Functio nal equivale nt Neytrallash Neutralizin g Nol tarjim a Zero transla tion Qoshis h Additi on
1 nchi tur Tasvirlanishida 1st type, descriptions 10,2% 17% 1,5% 5,1% 33,9% 11,9% 8,5% 11,9%
2 nchi tur axborot berish sifatida 2nd type, information 25,4% 40% 1,3% 9,7% 15,8% 2,5% 1,3% 5%
3 nchi tur professional 9,9% 24% 26,8% 5,7% 21% 4,2% 4,2% 4,2%
(kommunikatsiyada ) muloqotda 3rd type, professional communication
Ajablanarlisi shundaki, bizning tadqiqotimiz natijalari c astlabki gipotezani to'liq is botlay
olmadi. Kutilgan yuqori transkripsiya/transliteratsiya, kalka va tavsifiy/tasviriy tarlima (calque va gloss tarjima) tezligi o'rniga, tadqiqot shuni ko'rsatdiki, birinchi turdagi turistik matn uchun funksional muqobillik (ekvivalent), neytrallash va qo'shish eng ko'p qo'llaniladigan tarjima usullari bo'lgan. Ikkinchi turdagi matnlarning tarjimasi maqsadli matnlarda kalka, transliteratsiya va funksional ekvivalentning yuqori foizini ko'rsatdi, uchinchi turdagi matnlarda esa ko'chirish, kalka va funksional muqobillik (ekvivalent) yondashuvlar ustunlik qildi. Tavsifiy/tasviriy tarjima kutilganidan kamroq tez-tez sodir bo'ldi, ehtimol uning badiiy tarjimaga (chunki tilda turg'un birikma maqollar va matallar boboshqalar ko'pincha badiiy adabiyot manbalarida keladi) mosligi tufayli bo'lishi mumkin. Odatda, Tavsifiy/tasviriy tarjima ko'proq 2-tur maqsadli matnlarda, zarur turistik ma'lumotlarni taqdim etuvchi matnlarda qo'llaniladi, shuning uchun ko'proq tushuntirish tafsilotlarini talab qiladi.
Turistik terminlarni tarjima qilish sifatini baholash ham alohida ilmiy tadqiqot ishi hisoblanadi va biz sifatni baholash masalasi juda noaniqekanligini lohida takidlab otishimiz kerak. Bizga ma'lum bo'lishicha, tarjima sifatini baholash uchun umume'tirof etilgan umumiste'moldagi mezonlar mavjud emas. Ko'p narsa matn turiga, janrga, manba matniga va maqsadli til konventsiyalariga bog'liq bo'ladi.
Funksionalistik nazariya [Reiss K. 115-173], Reiss, Vermeer, Nordlar, maqsadli tarjimonni tarjima qarorlarini qabul qilish jarayonining harakatlantiruvchi kuchi va qarorlarni muvofiqlashtiruvchi omil deb biladilar. Yuqorida to'xtalib o'tganimizdek, M.Tereza Kabré ixtisoslashtirilgan nutqni baholash uchun "ixchamlik, aniqlik va adekvatlik eng dolzarb mezon" ekanligini ta'kidlaydi. Matn darajasida tarjimaning maqsadga muvofiqligining munozarali xususiyatini ortda qoldirib, turizm terminologiyasini tarjima qilishda yo'l qo'yilgan xatolarni baholash maqsadida so'z darajasiga tushamiz.
Piter Nyumark tarjima xatolarini ikkita asosiy toifaga ajratadi - chalg'ituvchi va nuansli. Noto'g'ri xatolar o'z navbatida havola va lingvistik, nuansli esa stilistik va leksik xatolarga bo'linadi. Ushbu tadqiqot uchun biz Doroti Kellining "muloqot yondashuvining buzilishi" ni qabul qilamiz va uni funktsional yondashuv bilan birlashtiramiz va shu bilan uchta xato turini olamiz:
- noto'g'ri tarjimalar (Mistranslations);
- noto'g'ri talqin qilish (Misintranslations);
- tarjima bo'lmagan(Nol tarjima-Zero translations).
Noto'g'ri tarjimalar (Mistranslations) aloqaning buzilishiga olib keladigan jiddiy xatolar deb hisoblanadi [Kelly, D. .33-42], bu yerda noto'g'ri talqinlar nisbatan oson xatolar sifatida qaraladi, kommunikativ ta'sirning pasayishiga olib keladi va tarjima bo'lmaganlar kontekstga bog'liq bo'lib, jiddiy yoki jiddiy bo'lishi mumkin, oson deb baholash mumkin.
Birinchi tur, turizm terminlarini noto'g'ri tarjima qilish aloqaning sezilarli darajada buzilishiga olib kelishi mumkin. Tadqiqotimiz natijalariga ko'ra, bu xatolar kontseptual muammolar yoki lingvistik kompetentsiyaning yetishmasligi tufayli yuzaga keladi deb taxmin qilishimiz mumkin.
Ikkinchi tur, noto'g'ri talqinlar manba terminologiyasining kommunikativ ta'sirini kamaytiradi. Ularning paydo bo'lishining sabablari ham ikki xil - kontseptual yetishmovchilik yoki bilim yetishmasligi tufyli yuzaga keladi.
Uchinchi turdagi xatolik, ya'ni tarjimasiz, ham muloqotning buzilishiga olib keladi, ham kommunikativ ta'sirni kamaytiradi. Natijalar kontekstga bog'liq. Quyidagi 3-jadvalda turistik matnlarda uchraydigan tarjima xatolariga misollar keltirilgan. Maqsadli matn ustunida ingliz tiliga tarjima qilingan uzbek yoki ingliz tilidan o'zlashgan (yoki rus tili orqali) termin ko'rsatilgan:
Jadval №3. Ingliz va o'zbek tillaridagi turistik matnlar (sport turizmi terminlari)da uchraydigan terminologik xatoliklar.
Manba tili Source text Targima qilinayotga til Target text
Noto'g'ri tarjima, jiddiy Mistranslation, grave Windsurfing Surfing
Diving Snorkeling
Diving Swimming
Snorkeling Swimming
Noto'g'ri talqin qilish, oson Misinterpretation, easy expert guided tour Ekspert gid (mutaxassis) - guided tour
family-owned hotel Oilaviy mehmonxona (oilaga yo'naltirilgan, oila tomonidan boshqariladigan) - family-friendly hotel
Nol tarjima, jiddiy Nontranslation, grave shore excursion Sohil boyi sayli- magnificent places
port of call O'ziga jalb etuvchi sohil yoki qirg'oq-Sight
Nol tarjima, oson Nontranslation, easy water sports: surfing, windsurfing, water-skiing. Suv sporti: sorfing, vindserfing, suv chang'isi.- water sports.
Jadvalda tahlil qilingan turistik matnda bir nechta tarjima xatolari ko'rsatilgan. Bizning tahlilimiz faqat turizm terminlarini tarjima qilishdagi xatolarni ko'rib chiqdi. Grammatik, stilistik, pragmatik va boshqalar xatolar kelajakdagi tekshiruvlar niyatida tadqiqotdan chetlashtirildi.
Xulosa. Yuqoridagi noto'g'ri tarjima misollari kontseptual ekvivalent emasligi sababli jiddiy hisoblanadi. Vindserfing bilan shug'ullanadigan sayyohlar, ehtimol, sörf qilish moslamalaridan farqli o'laroq, shamol sörfing uskunalarini taklif qiladigan mehmonxonada qolishlari mumkin. Xuddi shunday, malakali bo'lishni istagan sayyohlar, masalan. G'avvoslik sertifikati suzish yoki snorkelingni taklif qiladigan mehmonxonada qolmaydi. Biroq, suv sportining alohida turlarini tarjima qilmaslik oson deb hisoblanadi, ya'ni kommunikativ effekt xatosini kamaytiradi. Suv sportining qaysidir turi bilan shug'ullanmoqchi bo'lgan sayyoh muassasaning ushbu xizmat turini taklif qilishini ko'rib, xursand bo'ladi. Bundan tashqari, u sportning muayyan turi bo'yicha qo'shimcha so'rovlarni amalga oshirishi mumkin.
REFERENCES
1. Agorni, M. Questions of Mediation in the Translation of Tourist Texts. 2012. Confini mobili: lingua e cultura nel discorso del turismo 2: - - P. 1-11.;
2. Calvi, M. V. Il linguaggio spagnolo del turismo. Mauro Baroni Editore: Viarregio. 2005.; Muñoz, I.D. Analysing common mistakes in translations of tourist texts (Spanish, English and German). 2012. ONOMAZEIN 26: - P. 335-349.
3. Dann, G.M.S. The Language of Tourism - A Sociolinguistic Perspective. - Oxford: CAB International1996.; Dann, M.S. Remodelling a changing language of tourism: from monologue to dialogue and trialogue. - PASOS 10 (4): . 2012. - P. 59-70.
4. Gavxaroy I.q. Biznes turizmi terminologiyasining kognitiv va lingvokulturologik tadqiqi, filol.fan.fals. dok. diss. - Namanagan, 2022 -yil, 16 dekabr, 176b.
5. Gavxaroy I.q. Biznes turizmi terminologiyasining kognitiv va lingvokulturologik asoslari, monografiya. - Andijon, Hayot-2020 nashriyoti, 2023, -B.103.
6. Fillmore C.J., 1985, "Frames and the semantics of understanding", Quaderni di Semantica VI:2, -PP. 222-254.
7. Newmark, P. Paragraphs on Translation. .- Clevdon/Philadelphia/Adelaide: Multilingual Matters Ltd.1993. - P.2; 29;138.
8. Муратова, Д.М. Международная туристическая лексика и ее происхождение / Д.М. Муратова. — Текст : электронный // NovaInfo, 2022. — № 132. — С. 105-106. — URL: https://novainfo.ru/article/19240 (дата обращения: 06.08.2023).
9. MacCannell D., 1976, The tourist: a new theory of the leisure class, -New York, Schocken Books. -P.45.
10. Kelly, D. The translation of texts from the tourist sector: textual conventions, cultural distance and other constraints. 1997. TRANS 2: - P.33-42.
11. O'Connor J., 2001, NLP Workbook: a practical guide to achieving the results you want, Harper Collins, London.- P 4.
12. Reiß, K. Text Types and Translation Assesment. In Andrew Chesterman (ed). Readings in Translation Theory. 1998. Helsinki: Oy Finn Lectura Ab: 115-173.; Vermeer, H. Skopos and Comission in Translational Action. In Andrew Chesterman (ed). Readings in Translation Theory. 1999. Helsinki: Oy Finn Lectura Ab: 173-187. Nord, C. Translating as a Purposeful Activity. Functionalist Approaches Explained. 1997. Manchester: St. Jerome.
13. Schnelle H. Introspection and the description of language use. In: A festschrift for native speaker. - The Hague: Manton, 1981. -P. 105-126.
14. Tilden F., [1957] 1977, Interpreting Our Heritage, University of North Carolina Press, -Chapel Hill. -P.134.
15. Taylor, C. Language to Language. A practical and theoretical guide for Italian/ English translators. Cambridge: Cambridge University Press. 1998. - P 35.
