CC BY
287. Крнуну Кдрорхои Хукумати Чумхурии Точикистон оиди рушди туризм ва ташкили минтакахои туристию рекреатсионй.
8. Маводхои конфронси чумхуриявии илмию амали дар мавзеи «Масъалахои чори намудани стандарти-байналмиллалии хисобгири » дар Чумхурии Точикистон (20-23-октябри 2005). Душанбе «Файз»-2006).-C.74-76
9. Муъчизахои табиати Точикистон».Аброр Хусейн. Акмалов Мухаммадризо. Душанбе 2011 сол.
10. Таджикистан край туризма Душанбе «Ирфон» 1980 -168 стр.
11. Ташкили базахои туристи дар Чумхурии Точикистон.
12. Хисоботи Корхонаи Вохиди Давлатии туристии «Сайёх» аз соли 1996 то соли 2005.
13. Экономические проблемы развития туризма в Республике Таджикистан. Маводи конференсияи илми-назариявии хайати устодону кормандон ва донишчуён бахшида ба чашнхои «15-солагии Истиклолияти Чумхурии Тохикистон», «2700-солагии шахри Кулоб» ва «Соли тамаддуни ориёи» Душанбе-2006 Кисми-I С.198-199.
ИМКОНИЯТ^ОИ САЙЁ^Й ВА ^АЛБИ САЙЁ^ОНИ ХОРИ^Й
САЪДИЕВ МЩАММАДДОВУД МЩМАДКАРИМОВИЧ,
ассистенти кафедраи география ва щфзи табиат факультети география ва щфзи табиати Донишкадаи омузгории Тоцикистон дар нощяи Рашт.
E-mail: mahmadovudsaditv@,gmail.com Тел(+992) 918780624;
Дар мацолаи мазкур дар бораи захира^ои туристию рекреатсионй, рушду инкишофи со^аи сайёщ дар минтаца^ои сайёщи Тоцикистон маълумот^о цамъоварй шудааст. Инчунин камбудию норасогщои со^а зикр шуда, барои бартараф намудани он^о таклифу пешнщоди муаллиф баён гардидаанд.
Калидвожахр: инфрасохтор, хатсайри сайё^й, захира^ои рекреатсионй, рекреатсия.
ТУРИСТИЧЕСКИЕ ВОЗМОЖНОСТИ ДЛЯ ПРИВЛЕЧЕНИЯ ИНОСТРАННЫХ ТУРИСТОВ
САДЪИЕВ МУХАММАДДОВУД МАХМАДКАРИМОВИЧ
Ассистент кафедры географии и охраны природы Факультета географии и охраны природы Педагогическогого института Таджикистана в Раштском районе.
E-mail: [email protected] Тел: (+992)918780624;
В данной статье собрана информация о туристско-рекреационных ресурсах, развитии индустрии туризма в туристских регионах Таджикистана. Также упоминаются недостатки и нехватка отрасли и представлены авторские предложения по их устранению.
Ключевые слова: инфроструктура, туристический маршрут, рекреационный ресурс, рекриатсия.
OPPORTUNITY OF TOURISM FOR ATTRACTING FOREIGN TOURISTS
SADIEVMUHAMMADDOVD MAHMADKARIM,
assistant of deportmtnt of geografhy and nature conservation faculty of Geografhy and nature conservation of tht Pedagogical institute of Tajikistan in Rasht district.
E-mail: [email protected] Phone: (+992)918780624;
This article contains information about tourist and recreational resources, development and development of the tourism industry in the tourist regions of Tajikistan. It also mentions the shortcomings and shortcomings of the field and presents the author's proposals for their elimination.
Kay words: infrastructure, tourism route, recreational resources, recreation.
Мукаддима. Яке аз рохдои пешравии аксари кишварх,ои чах,он, бахусус кишварх,ои ру ба тараккй, рушди сайёх,й дар минтакахои дорои иктидори сайёх,ии баланд мебошад.
Ходисаи тезтар баркарор шудани кувваи чисмонй ва психологй бо рох,и дар огуши табиат монданро одамон кайх,о пай бурда буданд. Ин падидаро фарогат меноманд ва таърихи тулонй дорад. Чунон ки маълумотх,ои таърихй шах,одат медихднд, финикиён ва эллинх,о ба
сайёхати бахрй майл доштанд. Дар рафти бозихои олимпй киштихои мустамликахои сершумори Юнони ^адим, ки дар сохилхои бахри Миёназамин ва Сиёх вокеъ гардидаанд, барои иштирок дар ин мусобикахои варзиши ба Юнон мерафтанд. Румиён дар бораи хосиятхои шифобахши чашмахои гарм медонистанд ва барои табобат ба назди онхо сафар мекарданд. Зиёрати чойхои мукаддас, ки дар асрхои миёна маъмул буд, зиёд ба чашм мерасид. Баъдтар дар асри XVII одамони сарватманди кишвархои Аврупо, ки бо максади таълим ба кишвархои дурдаст сафар мекарданд, сайёхон номида мешуданд.
Тагйироти куллй дар фарогат дар байни чангхои якум ва дуюми чахонй ба амал омад. Дар ин давра саёхат на он кадар ба хотири табобат ва фарогат, балки бо максадхои таълимй сурат мегирифт. Таваччух ба захирахои сайёхии ва фархангй-таърихии кишвархои худ ва хоричи кишвар афзоиш меёфт. Аммо он вакт туризм хусусияти оммавй надошт, гарчанде ки он аллакай аз чониби гуруххо амалй карда мешуд, на аз чониби сайёхон.
Кисми асосй. Дар бисёр кишвархо туризм дар ташаккули ММД фаъол гардидани тавозуни савдои хоричй, таъсиси чойхои нави корй ва шугли ахолй накши мухимро мебозад. Туризм ба баъзе сохахои асосии иктисодиёт таъсири калон мерасонад, яъне хамчун як навъ муътадилкунандаи тараккиёти иктисодию ичтимой баромад мекунад.
Дар мавриди омузиши сарчашмахо ва маълумотхои ба сохаи сайёхй алокаманд маълум мегардад, ки давлатхои тараккикардаи чахон заминахои рушди сохаро дар мавриди таъмин намудани инфрасохтори зарурй дар сохаи мазкур зарур медонанд. Зери мафхуми инфрасохтори зарурии сохди сайёхй мачмуи иншоот, муассисахо ва хадамот, ки дар амалигардонии муносибатхои хочагидорй, иктисодй ва гайра миёни субъектхои асосй мусоидат менамоянд, фахмида мешавад. [1. с. 35].
Дар замони чахонишавй ва зухури дигаргунихои куллй дар вазъи сиёсиву амниятй ва ичтимоиву иктисодии чахон доштани сарзамини амну ором ва сохибистиклоле ба номи Точикистон, худ баёнгари саодат ва сарбаландии миллати мутамаддин ва сохибфарханги точик дар чахони муосир ба шумор меравад. Дар шароити имруза кам кишвархое хастанд, ки дорои сулху осоиш ва амнияти фикриву зехнй ва ичтимоиву сиёсй бошанд. Бо тахкими пояхои истиклолияти давлатй, хамдигарфахмй, рушди муносибатхои дипломатй бо давлатхои минтака ва чахон тахти консепсияи сиёсати хоричии мамлакат, муаррифии кишвари хукукбунёд ба чашми ахли сайёра, даъвати сармоягузорони хоричй ва сайёхони мамолики гуногуни дунё дар заминаи сиёсати дархои боз имкон фарохам намудааст, ки мавкеъи Точикистон ва имкониятхову зарфиятхои сайёхии он, сайёхони хоричиро ба домони Точикистон чалб намояд.
Аз худуди имрузаи кишвари мо дар тули даврахои дуру дарози таърихй "Рохи Бузурги Абрешим" мегузашт. Мувофик ба маълумотхои Созмони Умумичахонии Сайёхй ва ЮНЕСКО соли 2020 хатсайри "Рохи Бузурги Абрешим" ба минтакаи самарабахши сайёхй табдил ёфта, дар чахон сеюмин мавзеи сайёхатй мебошад [3. с. 157].
Дар Чумхурии Точикистон аз чониби Хукумати мамлакат, чихати рушди бахши сайёхй корхои мушаххас анчом дода шудаанд. Аз чумла, роххои ахамияти чумхуриявию минтакавй, сохтани магозахои армугон дар хатсайрхои сайёхй ташкил карда шуда, инчунин таъсиси ширкатхои сайёхй мехмонхонахо ва марказхои тичоратй, минтакахои байналмилалии сайёхй ба талаботи муосир чавобгу сохта ба истифодаи умум пешниход карда шуданд. Амсоли он ташкил намудани мавзеи сайёхию истирохатии «Сафеддара» вокеъ дар минтакаи сайёхии Варзоб, дар шахри Душанбе сохтани як катор богхои фархангию истирохатй, ташкили сомонахои интернетй дар бахши сайёхй, барои бо кадрхои баландихтисос таъмин намудани соха дар муассисахои олии касбй шароити мусоид фарохам оварда шуда, дар заминаи Донишкадаи сохибкорй ва хизмат Донишкадаи сайёхй, сохибкорй ва хизмат таъсис дода шудааст.
Танзими хукукии ин соха дар системаи конунгузории Чумхурии Точикистон дар мисоли Конситутсия (Сарконун) зохир мешавад. Аз мукаррароти моддаи 38- и Конситутсияи (Сарконун) Чумхурии Точикистон бармеояд, ки давлат барои солимгардонии мухити зист, инкишофи оммавии варзиш, тарбияи чисмонй ва сайёхй тадбирхо меандешад. Гайр аз ин, аз 3- юми сентябри соли 1999 тахти №824 ^онуни Ч,Т "Дар бораи туризм", бо карори Хукумати Ч,Т аз 03.05.2014, тахти №301 "Накша чорабинихо оид ба бехтар намудани фазои сармоягузорй дар бахши туризм дар Ч,Т", "Соли рушди сайёхй ва хунархои мардумй" эълон намудани соли 2018 аз 29 декабри соли 2017, №977, дар паёми рохбари давлат аз 26 декабри соли 2018 пешниход шудани солхои 2019-21 "Солхои рушди дехот, сайёхй ва хунархои мардумй" ва гайра аз чумлаи тадбирхои андешидашудаи Хукумати мамлакат мебошад. Хамчунин дар паёми рохбари мамлакат дар соли 2019 зикр шуд, ки бо максади чалби хар чи бештари сайёхон пешниход мегардад, ки ба шахрвандони давлатхои хоричие, ки хукуки ба
тартиби сода гирифтани раводиди Чумхурии Точикистонро доранд, раводиди нави сайёхии бисёркарата дода, мухлати он то 60 руз дароз карда шавад.
Инчунин аз чониби Хукумати мамлакат барои арчгузорй ба таърихи бою гании ниёгоннамон як катор мавзеъхои таърихй хифзу баркарор карда шуда, дар бунёду азнавсозии макбараю оромгоххои шахсиятхои муътабари таърихй, ки барои чалби саёхони хоричй дар бахши сайёхии таърихй ва муаррифии таърихи багоят кадима дар мисоли «Саразм», «Тахти Сангин», «Хулбук», «^алъаи Хисор», "Ачинатеппа" мавзеи зебоманзари "Чилдухтарон" ва амсоли он садхо минтакахои таърихй инъикос меёбад.
Чунон ки дар Паёми Пешвои Миллат Асосгузори сулху вахдати миллй мухтарам Эмомалй Рахмон ба мачлиси олй 26. 12. 2019 ироа гардид, рушди сохаи сайёхй самти афзалиятноки сиёсати давлатии мо ба хисоб рафта, чихати боз хам тараккй додани он аз чониби хукумати мамлакат вобаста ба пардохти андоз ва бочхои гумрукй як катор имтиёзхо пешбинй гардиданд.
Дар зарфи се соли эълон гардидани «Солхои рушди дехот, сайёхй ва хунархои мардумй» дар дехоти мамлакат як катор пешравихо ба назар расид. Мувофики маълумотхои бахши сайёхии дар соли 2021 дар кишвар зиёда аз 221 ширкати сайёхй фаъолият дошта, 15 лоихаи инфрасохтори сайёхй аз имтиёзхои пешбинишуда бархурдор гардидаанд.
Албатта, фаъолият дар шароити иктисоди бозаргонй ва ракобатнокй, хусусан дар вазъияти вазнини фарогир шудани бемории сироятии COVID-19 баъзе ширкату субъектхои хочагидорро водор намуд, ки фаъолияташонро катъ намоянд. Дар давра COVID-19 10 ширкат бо сабабхои иктисодй фаъолиятро катъ намуда. Аммо, афзоиши шумораи ширкатхои нав ва субъектхои хизматрасонии соха, аз кабили мехмонхонахо, фарогатгоххо, тарабхонахо ва гайра аз он далолат медихад, ки сохаи сайёхй хамчун бахши даромаднок дурнамои нек дорад ва дар рушди устувори иктисодй сахми арзандаи худро мегузорад.
Аз тахлили дар поён овардашуда бар меояд, ки шумораи сайёхони ба кишвари мо омада дар давоми соли авали эълон шудани «Солхои рушди дехот, сайёхй ва хунархои мардумй» афзоиш ёфта, аммо бо дарназардошти пахншавии бемори COVID-19 шумораи ташрифи саёхони хоричй ба Чумхурии Точикистон кам гардид. Вале рушди соха чихати таъмини инфрасохтори зарури ва ташрифи сайёхони хоричи дар соли равон нисбат ба ояндаи соха умеди тоза мебахшад.
1400000-. 120000010000008000006000004000002000000-
П.
й
□ Шумораи сайёх,оне, ки дар панч соли охир ба Точикистон ташриф овардаанд
г'
соли 2017
соли 2018
соли 2019
соли 2020
соли 2021
Тахлилхо нишон медиханд, ки дар натичаи тадбирхои андешидашуда, сол аз сол ташрифи сайёхони хоричй ба чумхурй зиёд гардида истодааст. Аммо новобаста аз ин, захирахои сайёхии чумхурй ба таври зарурй ва мувофик ба меъёрхои муосиру байналмилалии сайёхй истифода нагардида, шароити мусоид барои сайёхон ба таври кофй мухайё карда нашудааст. Мувофики маълумотхои оморй дар Точикистон ба хазор нафар ахолй хамагй панч чои истирохатй рост меояд, ки ин нишондихандаи хело паст аст. Дар холе, ки мамлакати мо дорои минтакахои зиёди истирохатию табобатй мебошад. Бинобар ин зарур аст, ки дар солхои минбаъда шароити инфрасохтори зарурии сохаро дар хамаи мавзеъхои сайёхй бехтар намуда, сатху сифати хизматрасонй боз хам баланд бардошта шавад.
Инчунин дар Паём баён карда шуд, ки бо максади ракобатпазир гардонидани соха дар бозори чахонии сайёхй моро зарур аст, ки мутахассисони забондон, донандаи фархангу таърих ва технологияи муосирро омода кунем [5. с. 1-2].
Х,амчунин иктидори сайёию рекреатсионии минтакахои гуногуни Точикистон барои рушду инкишофи сохахои мухталифи сайёхй мусоид мебошад. Иктидори сайёхи гуфта «мачмуи шароитхои табий, фархангй, таърихй ва ичтимоию иктисодй барои ташкили фаъолияти сайёхй дар минтакаи муайян» мебошад.
Аксар вакт иктидори сайёхй дар худуди минтака мавчудияти объектное фахмида мешавад, ки хусусияти нотакрор доранд, на талаботи хатмй барои минтакае, ки дар он фаъолияти сайёхй амалй карда мешавад.
Илова бар ин, чунин акида вучуд дорад, ки дар асоси он иктидори туристй кобилияти кабули микдори муайяни рекреантхоро, ки дар он холати табиию экологии худуд вайрон намешавад, фахмида мешавад.
Х,амин тарик, иктидори сайёхй минтакаро метавон хамчун мачмуи тамоми захирахои сайёхй, инчунин имконияти истифодаи самараноки онхо, ки ба рушди сохаи сайёхй ва баланд бардоштани чолибияти сайёхии минтака нигаронида шудааст ифода меёбад.
Дар асоси ин изхорот метавон гуфт, ки иктидори сайёхй як системаи мураккабест, ки микдори зиёди унсурхои ба хам алокаманд ва пайваста бо хам амалкунанда, ки дар раванди хосилшавии махсулоти сайёхй вазифахои гуногунро ичро мекунанд, ки ба талаботи микдорй ва сифатии бозор чавобгу мебошанд.
Барои баходихии микдорй ва сифатии иктидори сайёхй бояд донем, ки он аз кадом чузъхо иборат аст.
Сохти иктидори минтакахои сайёхй .
■I
Иктидори иктисодй
ик^идорЙ
захирахо
Иктидори инфрасохтори
М П а в ч У д а
Иктидо
эи ичтимои
Иктидори таърихию
Фархангй
Иктидори кадри
V
-инфрасохтори манзил; -инфрасохтори озука;
- инфрасохтори наклётй;
- инфрасохтори фарогати ва табобатй ;
Иктидори сармоягузори
- сармоягузории хоричй;
- сармоягузории давлатй; -сармоягузории субектхо (ширкатхо, сохибкорон ва г);
-маводхои таърихию фархангй ;
Иктидори табии
- флора ва фавуна
- и к л и м й
- орографй
- гидрологй
- табобатй -дигар намуди захирахо
V-бозори мехнат;
- коршиносон ва мушовирон дар
с о х а и с а й ё х й ;
- тайёр намудани мутахасисон дар сохаи сайёхй;
- таёо каодани кадр-
х о и т и ч о р а т й ;
Яке аз самтхои асосии сохаи сайёхи, ки иктидор ва имконияти рушду инкишофи сохаро дорад ин захирахои рекреатсионии минтакахои гуногуни чумхури мебошад. Захирахои рекреатсионй низ торафт дар чахон ахамияти хочагй пайдо карда истодааст. Рекреатсия ва сайёхй нафакат сохаи хочагиро ташкил медихад, балки яке аз дастовардхо ва мероси умумибашарй ба хисоб меравад. Мувофики баруйхатгирии ЮНЕСКО холо дар чахон ин мероси умумибашарй 788 иншоотро ташкил медихад. Ин захирахоро одатан ба ду гурух чудо месозанд: табий ва фархангй. Гурухи якуми онхо захирахои табии бо максади истирохат, табобат ва сайёхй ва ба гурухи дуюми иншоотхо бошад, мучассамахо, бинохо, оромгоххо, маконхои таърихии шахрхо, умуман, мавзеъхои бостонй, ки таваччухи сайёхони хоричй ба онхо зиёд аст, дохил мешаванд. [2. с. 66-70]
Чумхурии Точикистон низ дорои захирахои бузурги рекреатсионй (табобатй) буда, аз руи тадкикотхои Институти лоихакашии «Гипрогор»-и Москва, захирахои рекреатсионии Точикистон бештар аз 10 фоизи худуди онро дар бар мегиранд. Танхо дар водии Хисор ин захирахо кариб 14 дар сади каламрави онро ишгол мекунанд. Дар худуди кишвари мо беш аз 200 чашмахои обхои маъданй, 18 кулхои лойкадор ва шури муоличавй, 70 манбаи обхои маъдании пармашаванда муайян кардашудааст. [2. с. 66-70]
Хамчунин даххо минтакахои рекреатсионй, амсоли сохилхои Бахри Точик (обанбори ^айрокум), обанбори Норак, Искандаркул, кули Саррез, дараи Варзоб, Ромит, мавзеъхои тамошобоб вокеъ дар минтакаи Рашт (дараи Камароб, Ясман, Хойит), Чилдухтарон, осоишгохи Хочаобигарм, Обигарм, Бахористон, Зумрат, Гармчашма, Чашмаи Шохамбарй, Чилучорчашма муайян шудааст. Дар сурати истифодаи максадноки сарватхои рекратсионии Точикистон метавон дар як вакт то панчох хазор нафарро ба истирохат фаро гирифт. Дар ин замина метавон ифрасохтори заруриро дар минтакахои рекриатсионй ташкил намуда самти туризми истирохатию табобатиро рушд бахшид. Мухайё намудани шароитхои зарурй дар минтакахои рекреатсионй дар рушди минбаъдаи ин соха накши калиди дошта, рушди дехоти кишварро таъмин месозад ва метавонад мушкили ба чои кор таъмин намудани ахолии нохияхои кухистонро то дарачае хал намояд.
Як чузъи мухими ташаккули неруи рекреатсионй холати рушди инфрасохтор мебошад. Дар баробари ин сухан дар бораи вазъи хизмаатрасонии наклиётй, мехмонхонахо ва тарабхонахо, иншооти фарогатй, инчунин хизматрасонии итилооти, ки сатх,и рушди онхо ба дастрасии зуд ба маълумот дар бораи имкониятхои эхтимолии минтакаро фарохам меорад.
Барои таъмини инфрасохтори зарурй дар митакахои рекриатсионй чалби сармояи дохилй, махсусан, сохибкорони дохилй ба манфати кор буда, самаранокии сохаро дар кишварамон баланд мебардорад.
Самти дигари ин соха, ки имкониятхои мусоид барои рушди он дар мамлакати мо мухайё аст, туризми кухнавардй ва варзишй мебошад. Ба хамагон маълум аст, ки 93% -и худуди Чумхурии моро куххо ишгол намудаанд ва хамасола бо максади фатхи куллахои осмонбус ва дидан аз ландшафтхои зебои кухсори ватанамон шумораи зиёди сайёхон аз кишвархои дуру наздик ташриф меоранд. Дар ин самт дар минтакаи туристию рекреатсионии Варзоб, навъхои туризми экологй, варзишй, фархангй, лижаронй ва кухнавардй дар Сафеддара, маркази байналхалкии туризми кухии "Артуч" дар масофаи 76 км аз шахри Панчакент ташкил шудааст. Дар водихои кухй, махсусан, дар минтакаи Рашт ва Вилояти Мухтории Кухистони Бадахшон кабати гафси барфй, нишебихои тулонй имкони рушди ин самти сохаи сайёхиро дар худ дорад. Вале дар минтакахои зикршуда иншоотхои зарурии ин соха таъмин нашудааст. Аз ин ру, зарур аст, ки дар ин самт шумораи ширкатхои сайёхиро зиёд намуда хизматрасонии ин соха дар сатхи баланд таъмин карда шавад. Махсусан, таъмини чархболхои наву замонавй, ташкили хатсайрхои хавой дар дохили чумхурй, автомобилхои мусоид барои хатсайрхои дури сайёхй дар шароити кухсор рушди ояндаи сохаро таъмин хохад кард.
Ба имконияти истифодаи иктидори захирахои табий ба максадхои рекреатсионй холати экологии минтака таъсири назаррас мерасонад, ки метавонад хамчун омили хавасмандкунанда ва инчунин хамчун омили боздоранда амал кунад. Дар байни нишондихандахои асосие, ки иктидори захирахои туризми экологиро тавсиф мекунанд, чунин омилхори зикр намудан мумкин аст: замин, обхои маъданй таъмин намудани объектхои фонди мамнуъгоххо, инчунин дарачаи ифлосшавии объектхои обхои руизаминй, хавои атмосфера ва мухити зист.
Тачрибаи рушди кишвархои пешрафтаи чахон нишон медихад, ки ракобатпазирии иктисодиётро тавассути гузаштан ба модели инноватсионии рушд, ки хадафи нихоии он баланд бардоштани некуахволии ахолй тавассути суръат бахшидан ба рушди иктисодй мебошад, баланд бардоштан мумкин аст. Чузъи инноватсионй як воситаи мухими баланд бардоштани иктидори рекреатсионй дар минтака ва ба хадди аксар расонидани самараи иктисодй ва ичтимой, ки аз чониби рекреаторон ба даст оварда шудааст, мебошад. Ворид намудани навоварихо дар сохаи фарогат метавонад тагйироти мусбатрор ба бор орад.
Барои рушди бахшхои гуногуни сохаи сайёхй Чумхурии Точикистонро зарур аст, ки корхои зерин ба сомон расонида шавад:
- Омода намудани мутахассисони чавобгуи талаботи замон, махсусан, мутахассисони забондон, донандаи таъриху фарханги ниёгон ва аз технологияи муосир бохабар.
- Баланд бардоштани сатхи маданиятнокии ахолй чихати кабули сайёхони хоричй ва дар сатхи баланд кабул намудани онхо.
- Таъмини инфрасохтори зарурии соха, бо ташкили сатхи баланди хизматрасонй.
- Таъмини амнияти сайёхон дар дохили кишвар.
- Назорати холати экологй дар шахру нохияхо.
Бояд кайд намуд, ки ин соха яке аз падидахои мураккаби иктисодй, ичтимой ва фархангии ин замон башумор рафта вобаста ба вазъи ичтимоии ахолй рушд мекунад. Ин соха ахамияти байналмилалй дошта, сабабгори бо хам наздикшавии халкияту миллатхои гуногун мешавад.
Хамин тавр, Чумхурии Точикистон имкониятхои васеъи рушди бахшхои гуногуни сохаи сайёхиро дар худ дорад. Дар сурати истифодаи босамари ин захирахо ва рушди минбаъдаи сохаи сайёхй дар кишвар метавонад ба ташкили чойхои кори доимй, инкишофи мунтазами иктисодиёти мамлакат, муаррифии фархангу тамаддуни кадимаи миллй, рушди дехоти мамлакат ва истифодаи самараноки сарватхои табиии ватанамон накши босазо гузорад.
Дар охир, гуфтаниам, ки ташаббуси рохбари мамлакат чихати рушд бахшидани сохаи сайёхй, рохи чомеаи навинро барои расидан ба зиндагии арзанда равшан менамояд. Боварии комил дорам, ки рушди минбаъдаи соха боиси пешрафти иктисодиёти мамлакат шуда, сатхи некуахволии кишварро баланд мебардорад.
АДАБИЁТ
1. Мухаббатов Х. Географиям Точикистон./ Х.Мухаббатов, М.Рахимов-Душанбе: 2011
2. Мухаббатов Х. Географияи иктисодии Точикистон бо асосхои демографии он Х. Мухаббатов, Р.Диловаров, Ш.Акобиров Душанбе: 2019.
3. Дар партави хуршеди истиклол (Маводи конфренсияи илмию назариявй) Душанбе: 2018
4. Хочаев F. Х. Географияи иктисодии Точикистон ва асосхои демография. F.Х,.Хочаев, М.А. Амонатова, Душанбе: 2012.
5. Мачалаи "Омузгор" аз 26. 12. 2019
УДК Тадж: 33с5+91 (07)
ИСТИФОДАИ ЗАХИРАХОИ ЗАМИНИ МИНТАЦА^ОИ КУХЙ ВА ТАЪСИРИ ОН БА ТАШКИЛИ ХУДУДИИ ХОЧДГИИ ЦИШЛОЦИ МИНТАЦАИ РАШТ
МИРЗОМУДДИНОВ ДОДИХУДО АКРАМХОЦАЕВИЧ,
омузгори калони кафедраи географияи ицтисодй-ицтимоии факултети географияи Донишгощ давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни, Тел (+992) 931420597.E-mail: mirzomuddinov79@bk.т
Мацола ба масъала%ои истифодаи захира%ои замин дар минтаца%ои кущ Цум^урии Тоцикистон бахшида шудааст. Дар мацолаи илми проблемами асосноккунонии истифодаи фонди замини мавцудаи минтаца%ои кущ, ки то %ол бо сабаб%ои гуногун барои ташаккули %удудии исте%соли мавод%ои хуроквори заруранд ва он имконият%о кам истифода шудаанд равона карда шудааст.
Мацсади тадцицот. Муайян кардани захира%ои замини минтаца%ои кущ ва таъсири он%о ба ташкили %удудии хоцагии цишлоци минтацаи Рашт.
Натицаи тадцицот. Водии Рашт дар минтацаи кущ цойгир буда фонди замини онро аз нуцтаи назари географи барои истещол намудани мащулотщи гуногуни хоцагии цишлоц ва дар таъмини ащлй бо хуроквори истифода бурдан мумкин аст.
Калидвожахр: кущ ва наздикущ, минтацаи Рашт, ташкили %удуди, хоцаги цишлоц, минтацащи баланд, со%а%ои хоцаги, чарого%, нощябандй.
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЗЕМЕЛЬНЫХ РЕСУРСОВ ГОРНЫХ РЕГИОНОВ И ЕГО ВЛИЯНИЕ НА ТЕРРИТОРИАЛЬНУЮ ОРГАНИЗАЦИЯ СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА РАШТСКОГО РЕГИОНА
МИРЗОМУДДИНОВ ДОДИХУДО АКРАМХОДЖАЕВИЧ,
старший преподаватель кафедры экономическая и социальная география Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, тел (992) 931-42-05-97.E-mail: [email protected]
Статья посвящена вопросам использования земельных ресурсов в горных районах Республики Таджикистан. В научной статье основное внимание уделяется проблемам обоснования использования имеющегося земельного фонда горных районов, которые по
