Научная статья на тему 'ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА РАЗВИТИЯ ВНЕШНЕ ЭКОНОМИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ'

ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА РАЗВИТИЯ ВНЕШНЕ ЭКОНОМИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ Текст научной статьи по специальности «Прочие социальные науки»

CC BY
24
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ВНЕШНЕЭКОНОМИЧЕСКАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ПРЕДПРИЯТИЙ / ВСЕМИРНАЯ ТОРГОВАЯ ОРГАНИЗАЦИЯ / ЭКСПОРТ / ИМПОРТ / ВНУТРЕННИЙ РЫНОК / ЭКОНОМИЧЕСКОЕ РАЗВИТИЕ / НАЦИОНАЛЬНАЯ СТРАТЕГИЯ РАЗВИТИЯ / РАЗВИТИЕ ЧЕЛОВЕЧЕСКИХ РЕСУРСОВ / ТАМОЖЕННЫЕ ПОШЛИНЫ / КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТЬ / ЭФФЕКТИВНОСТЬ / МАРКЕТИНГ / УПРАВЛЕНИЕ

Аннотация научной статьи по прочим социальным наукам, автор научной работы — Шарофудинзода Садафи Сафомудин

Татья посвящена государственной поддержке развития внешнеэкономической деятельности промышленных предприятий в условиях глобализации, выхода на внешние рынки и развития экономики. Цель статьи: Государственная поддержка развития внешнеэкономической деятельности в Республике Таджикистан призвана создать благоприятные условия для реализации государственной внешнеэкономической политики, повысить конкурентоспособность отечественной продукции на внутреннем и внешнем рынках, увеличить экспорт, снизить долю товаров народного потребления и услуги, импорт, который полностью освещен в статье. По результатам исследования: в статье рассматриваются меры государственной поддержки экспорта и импортозамещения, меры безналогового ввоза новых технологий и оборудования, стимулирование экспорта в рамках соглашений ВТО, совершенствование таможенного и валютного регулирования, меры антидемпинговой и налоговой защиты, меры защиты. Планируется доступ к финансированию экспортеров и импортозамещающих производств, специальные отраслевые меры. При этом, наряду с выявлением барьеров развития экспорта и конкуренции, в статье предлагаются пути их устранения и снижения в Республике Таджикистан.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STATE SUPPORT FOR THE DEVELOPMENT OF FOREIGN ECONOMIC ACTIVITY OF INDUSTRIAL ENTERPRISES

The article is devoted to state support for the development of foreign economic activity of industrial enterprises in the context of globalization, access to foreign markets and economic development. Purpose of the article: State support for the development of foreign economic activity in the Republic of Tajikistan is designed to create favorable conditions for the implementation of state foreign economic policy, increase the competitiveness of domestic products in domestic and foreign markets, increase exports, reduce the share of consumer goods and services. import, which is fully covered in the article. According to the results of the study: The article also discusses state support for export and import substitution, tax-free import measures of new technologies and equipment, export promotion incentives under WTO agreements, improvement of customs and foreign exchange regulations, anti-dumping and tax protection measures, and protection measures. There are plans to provide access to finance for exporters and import-substituting industries, and special sectoral measures. At the same time, along with the identification of barriers to the development of exports and competition, the article suggests ways to eliminate and reduce them in the Republic of Tajikistan.

Текст научной работы на тему «ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА РАЗВИТИЯ ВНЕШНЕ ЭКОНОМИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ»

УДК 338.48

ИМКОНИЯТ^ОИ САЙЁХД ВА САМТ^ОИ РУШДИ ОН ДАР КИШВАР

ДОДШОЕВА БИБИЦАМОЛ МИРЗОШОЕВНА,

омузгори калони кафедраи бауисобгирии мууосиби таллия ва авдити Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни Тел. (+992) 934710161, E-mail: dodshoeva1984@,gmail.com;

Туризм яке аз соуауои меунатталаби ицтисодиёт ба шумор меравад ва аз ин ру рушди он сабаби паст намудани шиддати бекори мегардад. Шумораи цойуои кори дар индустрияи туризм зиёда аз 200 млн нафарро ташкил медщад, ки ин баробар аст ба 8,2 % аз уацми умумии ауолии цобили меунати цауон ба шумор меравад. Тацрибаи цауони нишон медщад, ки индустрияи туризм боиси цалби цувваи кори аз дигар минтацауо гашта, сабаби афзуншавии ауолии мауалуои туристи мегардад. Имруз мавзуи сайёуи на тануо дорои моуияти минтацавию цумуурияви, балки дорои моуияти байналмилали мебошад. Хамчунин, циуатуои сиёси, ицтисоди, фаруанги ва экологии сайёуи ба касе пушида нест.

Мацсади асосии сиёсати давлати дар соуаи сайёуи таъмини шароити мусоиди ууцуци барои ташкили самарабахши субъектуои фаъолияти сайёуи дар Цумуурии Тоцикистон мебошад, ки имкониятро барои цонеъгардонии талаботи шаурвандони дохили ва хорици ба хизматрасонии гуногун ва сифатнокии соуа таъмин менамояд.

Калидвожахр: туризм, экология, ицтисодиёт, ширкатуои хусуси, хизматрасони, фаруанг, байналмиллали, ширкатуои туристи, сифат, сиёсати ицтисоди, рекреатсиони, маблагуо.

ТУРИСТИЧЕСКИЕ ВОЗМОЖНОСТИ И НАПРАВЛЕНИЯ РАЗВИТИЯ В СТРАНЕ

ДОДШОЕВА БИБИДЖАМОЛ МИРЗОШОЕВНА,

старший преподаватель кафедры бухгалтерский учет, анализ и аудита Таджикского государственного педагогического университета имени С.Айни, Тел. (+992) 934710161, E-mail: dodshoeva1984@,gmail.com;

Туризм является одной из самых трудоемких отраслей экономики, и его развитие позволит сократить безработицу. Количество рабочих мест в сфере туризма составляет более 200 млн человек, что равно 8,2% от общей численности трудоспособного населения мира. Мировой опыт показывает, что индустрия туризма привлекает рабочую силу из других регионов и приводит к увеличению населения туристических зон. Сегодня тема туризма имеет не только региональное и общегосударственное значение, но и международное значение. Также ни от кого не скрываются политические, экономические, культурные и экологические аспекты туризма. Also, the political, economic, cultural and environmental aspects of tourism are not hidden from anyone.

Основной целью государственной политики в сфере туризма является обеспечение благоприятных правовых условий для эффективной организации деятельности субъектов туризма в Республике Таджикистан, что дает возможность удовлетворять потребности отечественных и иностранных граждан в различных услугах и качестве.

Ключевые слова: туризм, экология, экономика, частные компании, услуги, культура, международные, туристические компании, качество, экономическая политика, рекреация, фонды.

TOURISM OPPORTUNITIES AND DEVELOPMENT DIRECTIONS IN THE COUNTRY

DODSHOEVA BIBIJAMOL MIRZOSHOEVNA,

Tajik State Pedagogical University named after S.Aini, Head of the Department of Basics of Entrepreneurship and Economics.

Phone: 934710161. E-mail: dodshoeva1984@gmail.com;

Tourism is one of the most labor-intensive sectors of the economy, and its development will reduce unemployment. The number of jobs in the tourism sector is more than 200 million people, which is equal to 8.2% of the total working-age population of the world. World experience shows

that the tourism industry attracts labor from other regions and leads to an increase in the population of tourist areas. Today, the topic of tourism is not only of regional and national importance, but also of international importance.

The main goal of the state policy in the field of tourism is to provide favorable legal conditions for the effective organization of the activities of tourism entities in the Republic of Tajikistan, which makes it possible to meet the needs of domestic and foreign citizens in various services and quality.

Keywords: tourism, ecology, economy, private companies, services, culture, international, travel companies, quality, economic policy, recreation, funds.

Мукаддима. имруз мавзуи сайёхй на танхо дорои мохияти минтакавию чумхуриявй, балки дорои мохияти байналмилалй мебошад. Хамчунин, чихатхои сиёсй, иктисодй, фархангй ва экологии сайёхй ба касе пушида нест.

Асосгузори сулху вахдати миллй - Пешвои миллат, Президенти Чумхурии Точикистон мухтарам Эмомалй Рахмон дар Паём ба Мачлиси Олии Чумхурии Точикистон солхои 2019-2021-ро «Солхои рушди дехот, сайёхй ва хунархои мардумй» эълон намуданд. Шароити гуногуни табий, мавчудияти ёдгорихои таърихию меъморй ба мо имкон медихад, ки дар Точикистон сохаи сайёхиро инкишоф дода, дар ганй гардонидаи бучаи давлат ва бехтар гардонидани некуахволии мардуми кишвар сахми худро гузорем.

Максади асосии сиёсати давлатй дар сохаи сайёхй таъмини шароити мусоиди хукукй барои ташкили самарабахши субъектхои фаъолияти сайёхй дар Чумхурии Точикистон мебошад, ки имкониятро барои конеъгардонии талаботи шахрвандони дохилй ва хоричй ба хизматрасонии гуногун ва сифатнокии соха таъмин менамояд.

Боиси фарахмандй ва сарфарозист, ки бо ташаббуси Асосгузори сулху Вахдати миллй -Пешвои миллат, Президенти Чумхурии Точикистон, мухтарам Эмомалй Рахмон ба максади рушди сохаи сайёхй, муаррифии шоистаи имкониятхои сайёхии мамлакат дар дохил ва хоричи чумхурй, эхё ва рушди хунархои мардумй, бехтар гардидани симои сайёхии Ватанамон дар арсаи байналмилалй ва чалби сармоя ба инфрасохтори соха солхои 2019-2021 "Соли рушди дехот, сайёхй ва хунархои мардумй" эълон гардид ва тибки Накшаи чорабинихои "Соли рушди сайёхй ва хунархои мардумй", ки аз чониби Пешвои миллат тасдик гардидааст, чорабинихои сатхи миллию байналмилалй мунтазам гузаронида шуда истодааст.

Дар пайи дастгирихо ва имтиёзхои пешбининамудаи Асосогузори сулху Вахдати миллй-Пешвои миллат, Президенти Чумхурии Точикистон мухтарам Эмомалй Рахмон хавасмандии бахши хусусй барои фаъолият дар сохаи сайёхй зиёд гардида, дар ин давра аз чониби Комиссияи ичозатномадихии фаъолияти сайёхии Кумитаи рушди сайёхии Чумхурии Точикистон якчанд маротиба чаласаи ниходи мазкур доир гардида, бо ризоияти он ба зиёда аз 44 ширкати сайёхй ичозатномаи фаъолият дар сохаи сайёхй дода шудааст.

^исми асосй. бо максади татбики босамари сиёсати давлатй дар сохаи сайёхй "Барномаи рушди сайёхй дар Чумхурии Точикистон дар давраи солхои 2018-2020" бо ^арори Хукумати Чумхурии Точикистон аз 1уми марти соли 2018, №80 тасдик гардид. Бояд тазаккур дод, ки дар доираи барномаи мазкур ба халли масъалахои такмили санадхои меъёрии хукукии амалкунанда, соддагардонии расмиёти дастрасии ичозатнома барои огози фаъолияти сайёхй, ба рох мондани муколама ва шарикии давлату бахши хусусй дар сохаи сайёхй ва хамкорихои самарабахш бо ширкатхои сайёхй, мехмонхонахо, осоишгоххо ва дигар макомоти ба фаъолияти сайёхй ва сайёхон алокаманд, таквият бахшидан ба фазои сармоягузорй дар бахши сайёхй, коркард ва интишори маводи иттилоотй ва таргибу ташвики он, бехтар намудани сифати хизматрасонй, сохтмони иншооти сайёхй, аз чумла инфрасохтори сарирохй, инчунин тарбияи мутахассисон барои сохаи сайёхй ва хизматрасонй диккати зарурй дода шудааст.

Аз чониби Кумитаи рушди сайёхи лоихаи ^онуни Чумхурии Точикистон "Дар бораи сайёхй" дар тахрири нав тахия гардида, айни замон дар мувофикаи нихоии вазорату идорахои дахлдор карор дорад.

Инчунин, лоихаи ^онуни Чумхурии Точикистон "Дар бораи хунармандй" аз чониби кумитаи мазкур тахия гардидааст, ки дар баррасии вазорату идорахо карор дошта, тибки тартиб баъд аз мувофика ба Хукумати Чумхурии Точикистон ирсол карда мешавад.

Бо максади ба рох мондани хамкорихои мутакобиланд судманд байни Хукумати Чумхурии Точикистон ва Хукумати Чумхурии Узбекистон Созишнома оид ба хамкорй дар сохаи сайёхй, ба тасвиб расид. Байни Кумитаи рушди сайёхй ва Ширкати миллии "Казах -туризм"-и Чумхурии ^азокистон Ёддошти тафохум оид ба хамкорй дар сохаи сайёхй ба имзо

расонида шуд. Лоихаи Созишнома байни Хукумати Чумхурии Точикистон ва Хукумати Федератсияи Россия оид ба хамкорй дар сохаи сайёхй тахия гардида, тибки тартиби мукарраргардида ба чониби Федератсияи Россия ирсол гардидааст.

Лоихди Созишнома байни Хукумати Чумхурии Точикистон ва Хукумати Давлати Исроил ва Ёддошти тафохум байни Кумитаи рушди сайёхй ва Кумитаи сайёхии Чумхурии Озарбойчон оид ба хамкорй дар сохаи сайёхй тахия гардида, дар баррасии вазорату идорахо карор дорад. Фикр менамоем, ки ташкил ва баргузории чорабинихои зикргардида дар муаррифии хунархои мардумй хамчун армугони арзанда барои сайёхон ва чалби бештари сайёхони хоричй ба Точикистон накши бузург дорад.

Новобаста аз он, ки хиссаи даромад аз сайёхй дар Точикистон назар ба дигар мамлакатхои ИДМ кам бошад хам, нишондихандахои рушди сайёхй ва афзоиши микдори хоричиёни ба чумхурй воридшуда, назар ба солхои сипаришуда ба маротиб бештар мебошад. Чунончи, дар соли 2019 ба Чумхурии Точикистон 1 миллиону 255 хазор 300 нафар шахрвандони хоричй ворид гаштанд, ки ин нисбат ба давраи соли 2018 21 фоиз зиёд мебошад. Солхои рушди дехот, сайёхй ва хунархои мардумй эълон гардидани солхои 20192021, хамчунин зиёд шудани диккати сайёхон ва хоричиён ба сайёхй ва иктисодиёти Чумхурии Точикистон аз сиёсати дурусти давлат дар муайян намудани самтхои рушди иктисодиёти мамлакат дарак дода, ин раванд дар умум ба гузариши чумхурй ба муносибатхои муосири бозорй, бунёди инфрасохтори нав ва тачдиди инфрасохтори мавчудаи мамлакат, пайдо шудани корхонахои бахши хусусй дар сохаи сайёхй, бахши мехмондорй ва бехтар гаштани сифати хизматрасонй таъсиргузор аст. Хамчунин, рушди сайёхй дар солхои охир метавонад бо баланд шудани чолибияти намудхои сайёхии сайри дехот, экосайёхй, сайёхии кухй, алпинизм ва сайёхии минтакавй, ки дар як сафар сайёхон аз якчанд мамлакатхои бо хам хамсоя дидан мекунанд таъмин гардад. Тахлили иктидорхои мавчуда ва инфрасохтори марбут ба сохаи сайёхй нишон дод, ки дар соли 2019 дар кишвар 182 мехмонхона, 18 адад хостелхо ва мотелхо, 44 адад осоишгоххо, 8 адад марказхои муоличавй ва дармонгоххои солимгардонй, 9 адад хонахои истирохатй фаъолият менамоянд, ки шумораи хучрахояшон 7575, шумораи катхо 16340 чойро ташкил дод, ки масохати умумии он 174,5 хазор метри мураббаъ мебошад. Хамзамон бо ин иктидори сайёхй дар чумхурй бо мавчудияти инфрасохтори табий чихати рушди сайёхии дахлдор арзёбй гардидааст. Унсурхои географй боиси ташкил ва рушди инфрасохтори сайёхй дар Точикистон мегардад. Чунончй, сохили бахрхо, худуди биёбонхо, минтакахои баландкух, мавчи бахрхо, пиряххои материкию кухй, назди шаршарахо, ёдгорихои табиию таърихй ва гайра мухитхоеанд, ки он чо истехсолоти неъматхои моддй гайриимкон аст ва махз хастии унсурхои номбурдаи географй заминагузори рушди сайёхй гардида, иктисоди минтака ё кишварро ривоч медихад. Ин холат аз чониби 15 муаллиф хамчун омили сарфакунандаи харчи маблаг барои инфрасохтор арзёбй карда шудааст.

Тахлили шумораи сайёхон ва даромад аз хизматрасонии сайёхй барои солхои 2015-2019

Номгуй Вохиди ченак 2015 2016 2017 2018 2019 2019 нисбат ба 2015 (%)

Шумораи сайёхони ба хаз. нафар 413,8 344,9 430,9 1035 1257300 303,8

чумхурй воридшуда

Даромад аз пешниходи млн. 9,6 8,4 9,1 16,9 24,5 2,55

хизматрасонихои саиёхд сомонй

Теъдоди ширкатхои сайёхй адад 82 118 91 146 161 1,96

Дромад аз хар нафар сайёх сомонй 23,2 24,3 21,1 16,3 19,5 -84

Тахлили нишондихандахои оморй дар макола нишон медиад, ки чараёни воридшавии сайёхон ба Чумхурии Точикистон тамоюли афзоиш дорад ва дар соли 2019 1 миллиону 255 хазор 300 нафарро ташкил намуд, ки назар ба соли 2015 3,04 маротиба зиёд аст. Даромад аз пешниходи хисматрасонихо дар соли 2019 2,55 фоиз зиёд нисбати соли 2015 мебошад. Аммо дар ин солхо дар мачмуъ хачми даромад аз хар як нафар сайёхи хоричй тамоман ночиз буда, дар соли 2019 19,5 сомониро ташкил дод, ки назар ба соли 2013 34,6 фоиз кохиш ёфтааст. Ин аз он гувохй медихад, ки дар кишвар сатхи даромаднокии хизматрасонихои сайёхй ба талабот чавобгу нест ва инчунин ба акидаи бисёри коршиносон омори сайёхй мукаммал низ нест.

Зиёд шудани теъдоди ширкатхои сайёхй бо сабаби афзоиши теъдоди сайёхони хам дохилй ва хам хоричй ба амал меоянд. ^арори Хукумати Чумхурии Точикистон аз 12 апрели

соли 2018, № 189 тасдик гардидааст, ки тибки он руйхати иншооти сайёхие, ки барои бунёди онхо воридоти тачхизоту техника ва маводи сохтмонй аз андоз аз арзиши иловашуда ва бочи гумрукй озод карда мешавад. ^айд гардидааст, ки махз дар руйхат тачхизоту техника ва маводи сохтмонй барои мачмаахои сайёхй, мехмонхонахо ва дигар инфрасохтори сайёхй ворид карда шудааст, ки амали таъсирбахш ба рушди соха ба хисоб меравад.

Накши туризм дар тачрибаи чахонй пайваста меафзояд. Алхол туризм яке аз сохахои бузурги сердаромад ва зина ба зина рушдёбанда ба хисоб рафта, аз руи нишондихандахои даромаднокй баъд аз истихроч ва коркарди нефт макоми дуюмро касб кардааст. Мувофики маълумотхои ТУТ СММ туризм 10%-и гардиши истехсолию хадамотии бозори чахониро таъмин менамояд. Ба сохаи туризм 6%-и МММ-и чахонй, 7%-и сармояи чахонй ва 1/16 чои корй, 11%-и харочотхои истеъмолии чахонй ва 5 %-и маблагхои аз андоз воридшуда, рост меояд.

Бояд ёдовар шуд, ки 93 фоизи каламрави Точикистонро куххо ташкил медиханд ва дехоти мо асосан дар кухистон чойгир аст ки зиёда аз 73 фоизи ахолии кишвар (аз шумораи умумии ахолй дар соли 2018, яъне аз 8931,2 хазор нафар 6136,5 хазор нафар) дар дехотчой маскун мебошанд. Ин омор водор мекунад, ки шароит ва вазъи имрузаи дехоти кишвар ба талаботи рушди як инсони муосир ва аз чихати чахонбинй пешрафта бояд чавобгу бошад, аммо омили чугрофй (курсор ва дар масофаи дур чойгир шудани дехот) баъзе монеахои объективию субъективиро дар самти рушду инкишофи он пеш меорад, ки таъсири худро ба сокинон низ мерасонад.

Дар баробари ин "Стратегияи рушди сайёхй барои давраи то соли 2030" кабул гардид, ки барои рушди дехоти Точикистон ахамияти нихоят бузург дорад. Дехахои кухистони точик бо обхои мусаффою шифобахш ва табиати афсонавиаш дили дилхох сайёхи дохилию хоричиро ба вачд меорад. Барои чалби онхо сохтани мехмонхонахои оддй ва дастрасй ба наклиёт мавкеи мухимро мебозад. Гузашта аз ин бо ташаккули туризм талабот ба мутахассисони сохибкасб, ки метавонанд ба афзуншавии самаранокии иктисодии фаъолияти туристй мусоидат намоянд, афзун мегардад

Тархрезии барномахои махсуси омоданамоии мутахассисони сохибкасб дар сохаи туризм боиси афзуншавии нуфузи иктисодии туризм миёни дигар сохахо гардида, муайянкунандаи асосй дар ташаккули иктисодй махз мутахассисони сохибкасб мебошанд.

Ахамияти ичтимоии туризм дар хаёти чомеа ба баркарорнамоии захирахои рухию чисмонии чомеа ва кобилияти кори инсон; истифодаи окилонаи вакти фориг аз кор, ташкили чойхои корй ва таъмини шугли ахолй, таъсиррасонй ба фарханги сокинони махаллй, таъминоти даромаднокии кормандоне, ки дар муассисахо машгуланд, амнияти экологии туризм ва тамоюли он барои нигохдорй ва баркарорнамоии мухити зист, оварда мерасонад.

Дар эъломияи Манила (Филипин) оид ба туризми байналмилалй кайд гардидааст, ки мохияти ичтимоии туризми ба таъмини бархе аз талаботхои инсон- баркарорнамой, неруи чисмонию равонй ва эхсосй, равона гардидааст. Ба гайр аз баркарорнамоии неруи равонй ва чисмонй туризм дорои хусусиятхои фарогатй, тагйирёбии шакли фаъолият дар мухити зист, шинохти фаъоли ходисахои табиат, хифзи мероси фархангй ва гайра мебошад. Рушди индустрияи туризм ба халли масоили бекорй, ки онхо хамчун масоили иктисодй ва бекорй ва хам ичтимой махсуб меёбанд, таъсир мерасонад.

Туризм яке аз сохахои мехнатталаби иктисодиёт ба шумор меравад ва аз ин ру рушди он сабаби паст намудани шиддати бекорй мегардад. Шумораи чойхои корй дар индустрияи туризм зиёда аз 200 млн нафарро ташкил медихад, ки ин баробар аст ба 8,2 % аз хачми умумии ахолии кобили мехнати чахон ба шумор меравад.

Тачрибаи чахонй нишон медихад, ки индустрияи туризм боиси чалби кувваи корй аз дигар минтакахо гашта, сабаби афзуншавии ахолии махалхои туристй мегардад. Туризм тарики мустаким ва гайримустаким ба бехбудии сатхи ичтимоии ахолй мусоидат менамояд. Кормандони сохаи туризм нисбати як катор сохахои дигар музди нисбатан хуб мегиранд, ки ин албатта боиси афзуншавии талабот ба чойхои кории сохаи туризм оварда мерасонад. Туризм ба сохтори хонаводагй таъсир мерасонад. Масалан: дар баробари мустакилияти

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.