Научная статья на тему 'Training of students - designer designers to professional activity with based competence approach'

Training of students - designer designers to professional activity with based competence approach Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
528
56
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
КОМПЕТЕНЦИИ / КОМПЕТЕНТНОСТНЫЙ ПОДХОД / ДИЗАЙН / ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ДИЗАЙНЕРА / АКТИВНОЕ ТВОРЧЕСТВО / ФОРМИРОВАНИЕ / ЗНАНИЕ / УМЕНИЕ / COMPETENCES / COMPETENCE-BASED APPROACH / DESIGN / PROFESSIONAL ACTIVITY OF THE DESIGNER / ACTIVE CREATIVITY / FORMATION / KNOWLEDGE / ABILITY / САЛОҳИЯТ / МУНОСИБАТИ САЛОҳИЯТНОК / ДИЗАЙНЕР / ФАЪОЛИЯТИ КАСБИИ ДИЗАЙНЕР / ЭҷОДИЁТИ ФАЪОЛ / ТАШАККУЛДИҳӣ / ДОНИШ / МАҳОРАТ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Юсупова Дилафрузмуминовна, Абдуллоева Адиба Усмоновна

В статье рассматриваются проблемы высшей школы которая в условиях современной всемирной экономической интеграции ориентируется на сертификацию специалистов в соответствии с российским и международными стандартами. В связи с этим определена актуальность задачи подготовки дизайнеров, осуществляющих профессиональную деятельность на высоком уровне, подтверждаемом сертификатом, имеющих гарантию трудоустройства по специальности. Отмечается, что в процессе обучения специальных дисциплинам преподаватели вузов, как показывает практика, испытывают определенные затруднения в актуализации знаний о сущности профессиональной деятельности. В результате, выпускнику либо приходиться с трудом адаптироваться на новом месте, либо получать дополнительное образование, либо устраиваться на работу не по своему направлению. В ходе изучения дисциплин профессионального цикла, будущий дизайнер должен овладеть практикой решения профессиональных задач, поскольку именно при изучении спец-предметов студент получает опыт жизненных проблем, проходит первичную профессиональную и социальную адаптацию, что существенно влияет на уровень формирования его готовности к производственно-технологической деятельности. Определяется сущность деятельности дизайнера которая заключается не только в художественно-творческих умениях, и в целом комплексе знаний и умений включающем специальные технологические и инженерно-технические знания; знания организационнотехнического характера. Дизайнер должен быть универсальным специалистом, разносторонне развитым.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Подготовка студентов-дизайнеров к профессиональной деятельности в рамках компетентностного подхода

In the conditions of modern global economic integration the higher school is directed by certification of experts according to Russian and the international standards. In this regard the relevance of a problem of training of the designers who are carrying out professional activity at the high level confirmed by the certificate, having an employment warranty in the specialty is defined. In the process of teaching special disciplines to students designers teachers of HIGHER education institutions as practice shows, experience certain difficulties in updating of knowledge of essence of professional activity. As a result, to the graduate or to have hardly to adapt on the new place, or to get additional education, or to get a job not in the field. During studying of disciplines of a professional cycle, future designer has to seize practice of the solution of professional tasks as when studying special-objects the student gets experience of vital problems, undergoes primary professional and social adaptation that significantly influences the level of formation of its readiness for production and technological activity. Activity of the designer cannot define only to art and creative abilities. The modern designer has to have the whole complex of knowledge and abilities including special technological and technical knowledge; knowledge organizationally technical character. The designer has to be the universal expert who is verity developed.

Текст научной работы на тему «Training of students - designer designers to professional activity with based competence approach»

УДК 371 ББК 74.00

А.А.ЮСУПОВА Д.М.АБДУЛЛОЕВА

ТАЙЁР НАМУДАНИ ДОНИШ^УЁН - ДИЗАЙНЕРОН БА ФАЪОЛИЯТИ КАСБЙ ДАР МУНОСИБАТИ САЛОХ,ИЯТНОКЙ

Дар шароити якчоякунии и;тисоди чахонй мактаби олй ба шаходатномаи мутахассисон мутоби; ба стандартхои байналмиллалй такя мекунад. Дар ало;амандй бо ин мухим будани тайёр намудани дизайнер, ки фаъолияти худро бо дарачаи баланди тахассусй амалй менамоянду сохиби шаходатномаи касбй мегардад, муайян карда шудааст.

Чй хеле ки тачриба нишон медихад, дар чараёни таълими фанхои махсуси тахассусй ба донишчуёни ихтисоси дизайни махсулоти дузандагй омузгорони мактабхои олй дар омузиш оиди фаъолияти тахассусй мушкилии муайянро хис мекунанд. Дар натича хатмкунанда дар чои нав бо мушкилй ру ба ру шуда мачбур мешавад, ки таълимоти иловагй гирад ё худ самти фаъолияташро дигар кунад. Дар чараёни омузиши сикли фанхои тахассусй, дизайнер (таррох)и оянда бояд вазифахои тахассусии худро хал карда тавонад, зеро танхо хангоми омухтани дарсхои махсуси тахассусй донишчу тачрибаи муаммовии хаётиро ба даст меорад, одаткунонии аввалини касбию ичтимоиро мегузарад, ки ба дарачаи ташаккулёбии омодагии у ба фаъолияти истехсолй технологй таъсир мерасонад.

Маънии мафхуми калимаи «дизайн» хеле васеъ аст. Герберт Рид, тархсозиро чун шакли олии санъат, чун касби олии муста;ил озод аз тахассусии махдуди корозмой муайян карда, обектхои дизайнро бо махсули санъати гайрихаётй (абстрактй) баробар мекунад. Ч,орч Нелсон дизайнро дар шароити тамаддуни хозира чун касби хизматрасон, аммо дар як ва;т онро чун фаъолияти дохилии озоди эчодй, тарзи худифодакунии касбии рассом дар замони муосир, шакли асосии санъати оммавй мехисобад (1,с.36). Маълумотхои додашуда дизайнро на чун навъи фаъолият, балки чун як намуди санъат маънидод мекунад. Аммо дизайн инкишоф ёфта ташаккули худро чун фаъолияти сохавй дар натичаи лоихасозии моддй - мухити фазогии хусусиятхои талаботии баланд, сифатхои эстетикй, муносибкунонй ва хамоханггардонй бо хамкории инсон ва чамъият ба даст овардааст.

Ба калимаи «дизайн» мафхуми нисбатан наздик ба ха;и;атро Доналд А.Н медихад (2,с.29). Дизайн - фаъолияти эчодй, ки ма;сади асосиаш муайян намудани сифатхои шаклии махсулотхои саноатй мебошад. Ба ин сифатхо намуди берунии махсулот, ало;амандии таркибй ва функсионалие, ки махсулотро хам аз ну;таи назари истеъмолкунанда ва хам истехсолкунанда ба ма;сади ягона табдил медихад дохил мешавад. Дизайн кушиш мекунад, ки хамаи чабхахои мухити инсониро ихота намояд, ки ин бо саноати истехсолй вобастагй дорад. Мутоби;и ин маълумотхо дизайнер шахсест, ки ба фаъолияти рассомй техникй, дар доираи ягон сохаи саноат машгул аст. В.Ф. Рунге ва В.В. Сенковский дизайнро пеш аз хама чун обекти фаъолияти саноатй дида баромаданд (1,с.58). Тад;и;отчиён тасди; менамоянд, ки дониши технологии тайёр намудани махсулоти дизайнер дар балоихагирии намуди берунии он мав;еи мухимро мебозад.

Намуди берунии махсулот, мехнатшиносии он аз руи таъиноти функсионалии ин махсулот муайян карда мешавад, бинобар ин дизайнер бояд фахмад, ки ашё аз чй тайёр шудааст, кадом сифатхо ва функсияхоро дорост. Аз ин маълум мешавад, ки дизайнер бояд доимо ихтисоси худро такмил дихад, хам;адами илм бошад, аз во;еахои инноватсионй бохабар бошад. Ва;т меравад, чамъият тагйир меёбад, зав;, талабот ва хохиш низ тагйир меёбад. Тара;;иёти саноатй дар як чо намеистад маводхои нав коркард карда мешавад, усули нави коркарди ин маводхоро дизайнер бояд ба тезй аввалин шуда ахамият дихад, зеро танхо аз сифатхои тахассусии у махсулоти нав номдор ё нодид мемонад..

Дар китоби И.А. Розенсон «Асосхои назарияи дизайн» вазифахои нави тахассусии дизайнерон нишон дода шудааст, ки дар солхои охир дар натичаи фаъолона пахн шудани -№еЬ-захирахо ва махсулотхои мултимедии ахборотй ба даст оварда шудаанд. Муаллиф ;айд мекунад, ки мутахассиси сохибихтисос бояд ба фаъолияти эчодй ва мувофи;кунй дар шароити тагйирёбанда азхуд намудани донишхои нави технологй мохир бошад (3,с.69).

Тагйирёбии босуръат дар сохтори фаъолияти тахассусии мутахассисон -дизайнерон ба он оварда расонд, ки имруз ;исми зиёди онхо ба гайр аз фаъолияти эчодии худ, ба фаъолияти истехсолй -технологй машгуланд:

-намунаи махсулотхои ба лоиха гирифтаро кор карда мебароянд;

- хуччатхои технологии лоихаро барои дар истехсолот ба кор андохтан тайёр мекунанд;

- аз болои тайёр намудани махсулот дар истехсолот мутоби;и нусхаи муаллиф назорат мебаранд;

-ба халли технологй будани лоихаи конструктории махсулот бахо медиханд;

- бо технологу конструктор корхои фахмондадихй мегузаронад.

Лекин, ба фикри мо хангоми тайёр намудани мутахассисон дар мактабхои олй дар самти «дизайнерй» омодагии онхо ба фаъолияти касбй дар сатхи зарурй таъмин намегардад. Бинобар ин вазифаи педагогии омузиши дизайнерон дар мактабхои олй бояд, чунин бошад: -ташаккул додани мутахассисоне, ки ба шароити нави тахассусй касбй бо тезй мутоби; мешавад;

-тайёр намудани мутахассисоне, ки обрую нуфузи муассисахои таълимиро баланд мебардоранд; -ташаккул додани малакахои корхои муста;илона, худомузй ва худтакмилдихй;

- ташаккул додани малакаи истифодабарии коркардхои иноватсионй; -ташаккул додани мутахассиси хаматарафа тара;;й додашуда;

-тайёр намудани мутахассисони хдматарафа ташаккул ёфта дар сохаи химия, масолехшиносй ва технология;

-ташаккул додани махорати хамкорй бо шахсоне, ки бо корхои илмй машгуланд, фахмида тавонистани талабот ва ;онеъ намудани хохиш дар сохаи тархсозии махсулоти тайёр (4,с.98).

Вазифахои дар боло зикршударо дар муносибати бо салохият ба таълим хал кардан мумкин аст.

Ингуна муносибат хамчун шарти тайёр намудани дизайнерон ба фаъолияти касбй дар корхои илмй бештар пешниход карда мешавад. Дар асоси адабиётхои омухташуда маъмул шуд, ки муносибати салохиятнок ин тартиби ташкили таълимот мебошад, ки ма;сади он ташаккул додани махорати салохияти таълимгиранда ба хисоб меравад; салохият - ;обилияти истифода бурда тавонистани дониш, махорат ва тачрибаи амалй барои фаъолияти бомуваффа; дар сохаи муайян ба хисоб меравад.

Яке аз масъалахои мухими таълимоти муосир, чй хеле, ки О.В.Кузмина ;айд мекунад, аз он иборат аст, ки самти асосии чараёни таълим дар тайёр намудани дизайнерон, асосан ба ташаккули донишхои бадей меравад. Ин ба талаботи стандарти давлатй ва талаботи саноати истехсолй, ки ба кадоме салохиятхои касбии ташаккулёфта зарур аст мутоби; нест (5,с.108). Ба а;идаи Бундина Ю.М мутахассисони дизайн барои фаъолияти бомуваффа;и таррохй бояд донишхои заруриро дар самтхои зерин: тахкурсии умуминазариявй, тахкурсии умумибадей, донишхои махсуси техникй ва мухандиси-техникй, донишхои ташкилотй- техникй дошта бошанд.

Барои ин ташкил намудани мухити омузиши касбй лозим аст, ки ба худмуайянкунии донишчуён дар фаъолияти тахассусй ва ба пайдошавии салохияти мусбии «Ман- таррохи оянда» ёрй мерасонад (6,с.115).

Абсалямова М.Р таъкид менамояд, ки салохияти касбии дизайнер - таррох салохиятхои зеринро: касбй -эстетикй, лоихавй-технологй, касбй - робитавй, мехнатомузй, маданиятй, ху;у;й дар бар мегирад ва дар раванди худтакмилдихии касбй - шахсиятии хатмкунанда бояд дар чараёни фаъолияти кори муста;илонаи у тара;;й дода шавад. Шартхои самараноки ташаккулдихии салохиятноки касбии дизайнери оянда чунин мебошад: ало;аи ташкили ва манти;ии байни фанхо, ки самти омузиши касбй-амалиро таъмин мекунад; пурра намудани мазмуни ;исматхои на;шаи таълимй бо назардошти талаботи бозори мехнат, дархости корфармо; мониторинги педагогии пешравии шахсии мутахассисони оянда дар раванди ташаккулдихии асосхои салохиятнокии касбй (7,с.80).

Н.М.Криштал бо назардошти талаботи корфармо, истеъмолкунандаи махсулоти дизайнерй, аз ну;таи назари кормандони корхонахои саноатй, студияхои рассомй ва эчодй, тамоюл ва тара;;иёти пешравии назария ва технологияи истехсоли махсулоти дизайнерй салохият ва компонентхои онро чудо мекунад.

Мутоби;и баходихии экспертй салохиятхои калидии дизайнери муосир муайян карда шуд. Салохиятнокии ахборотй ;обилият аз чараёни ахборотй хабардор будан, мулохизакорона истифода бурдани навгонихо, тартиб ва нигохдории ахборот, ;обилияти дар холатхои зарурй истифода бурда тавонистан ва робитаи кордонй ;обилияти муносибат карда тавонистанро дарбар мегирад; махорати истифода бурдани адабиёти методй ва илмй аз руи самти омодагй ба саволхои омехта ва гайрахо.

Салохиятнокии робитавй дар бар мегирад: махорати муносибаткунй; фахмидани арзишхои муносибатхои хамкорй, муносибатхои бовариноки байниодамон; гузаронидани гуфтушунид, кор бо гурух ва гайра. Таваччухи асосй ба салохиятнокии худтакмилдихй дода мешавад. Он чун ";обилияти омузиш дар тули умри инсон дар асоси тахсилоти бефосила, касбй ва ичтимой" муайян карда мешавад.

Салохияти фаъолиятй барои хамаи салохиятхои калидй асосй ба хисоб меравад, азбаски дар худ тачрибаи дарккунй, таълимй, тад;и;отй ва дигар намуди фаъолиятхоро дар бар мегирад. Инчунин зарур аст, ки салохияти технологию лоихавиро ;айд намоем - салохиятнокй дар масолехшиносй, технологияи материалхои саноатй, принсипхои чараёни технологии истехсолоти махсулот, равандхои технологии тайёр намудан ва истехсолоти оммавй, дастгох, техникаи тайёркунй, амсиласозй ва макетсозй (8,с.129).

Хдмин тари;, фаъолияти дизайнер таррох танхо аз донистан ва махорати эчодй-бадей вобаста нест. Дизайнери муосир бояд сохиби дониши чу;ур, яъне сохиби дониши махсуси технологй ва мухандисй-техникй бошад. Дизайнер бояд мутахассиси хаматарафа тара;;икарда бошад. Ба гайр аз ин у бояд дорои хислатхои шахсие бошад, ки барои мутахассиси пеш;адам шуданаш ёрй расонад. Сифатхои шахсии инсон аксар ва;т асоси фаъолияти пурсамар ва натичахои баланди мехнатй шуда метавонад.

А.А.Деркач се намуди салохиятро бо муайянкунии омодагй чун ошкоркунии хусусияти шахсият чудо: маърифатй, сабабнок ва хиссиётй (9,с.76). Ба фикри В.Д. Шадриков тайёр шудан ба фаъолият аз нишон додани хусусиятхои шахсй, ихтисосй, ки дар чараёни тачрибаи шахсй ва амалй асоснок шудааст, вобаста аст (10,с.32). Хдлли о;илонаи шахсият ба фаъолияти пурсамар асоси фаъолияти бомуваффа; мебошад. Хдмин тари;, сифатхои шахсии инсон дар ташаккули омодагй ба фаъолияти касбй, мав;еи мухимро ишгол мекунад.

Сарчашмахои мавриди назар имкон доданд, ки як ;атор мачмуи нави салохиятхо, ки аз тарафи стандарти олии касбй ба инобат гирифта нашудааст ва он имкон медихад, ки фаъолияти касбии дизайнер дуруст ба рох монда шавад.

Цадвали 1. Мацмуи салохияти зарури барои ба рох мондани фаъолияти касбии дизайнер, ки

стандарти маълумоти олии касби ба эътибор нагирифтааст.

Аломат^ои таснифот Салохият

Касбй

Фаъолияти эчодй - бадей Салохият дар амаликунии тасвирхои бадей-графикй бо ёрии барномаи таълимии Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, Coral Draw, Macromedia Dreamweaver Javascript, Action Script, PHP, CyberVision, Flash, WORD, EXCEL, РР-муаррифй

Фаъолияти робитавй-ахборотй -^обилияти кор карда тавонистан дар шабакахои компутерии глобалй; -Истифодаи намудхои асосй ва воситаи кор бо ахбор; -Дарк карда тавонистани илмхои технологй; -Салохияти маърифатй; -Сохиби донишхои саноатии чахонй будан (дар доираи мактаби олй) чахон ва давлат; -Махорати бозёфтхои илмй

Фаъолияти технологию истехсолй -Салохият дар коркарди макетхо (фаъолияти технологию истехсолй); -Салохият дар ба амалбарории лоиха дар материалхо; -Салохият дар тайёр намудани лоиха барои ба амалбарорй; -Салохият дар ичрои дархостхои технологй; -Салохият барои вазифа гузоштан дар назди технолог ва конструктор

Фаъолияти ташкилотчигй ва идоракунй -Коммуникативй -Ташкил карда тавонистани муносибати озод; -Дикдати шахсро ба худ нигаронида тавонистан; -Гузаронида тавонистани гуфтушунид; -Фахмидани вазифа ва ухдадории худ, баходихй ба

мухимияти он, донистани воситаи ба ма^сад расй, тасаввур карда тавонистани тагйиротхо дар хар гуна вазъиятхо

Ичтимой-щтисодй -Салохият дар ташкили портфолио касбй; -Салохият дар рохбаладй ва назорати дархостхои чорй; -Салохият дар сиёсати нархгузорй; -Салохият дар ташкил ва чустучуи базаи мизочони шахсй

Маданй - ахлок;й Муносибати ахлок;й ба худ, одамон, табиат, арзишхои динй

Шахсй (психологй) -^обилияти худтакмилдихй; -^обилияти азхуд намудани донишхои нав; -Магрурй; -Креативй; -Ма^саднок будан; -Мав^еи фаъоли хаётй; -^обилияти муносибати эчодй ба кор

Муносибати салохиятнокй, чун шарти тайёр намудани дизайнерон ба фаъолияти касбй, ба донишчуён имкон медихад, ки на танхо донишхои алохидаро азхуд кунад, балки онро ба пуррагй дар халли масъалахои тахассусй касбй истифода баранд. Инчунин муносибати салохдятнокй ба васеъшавии чахонбинй, ташаккул додани худомузй, худомузй, ташаккулдихии арзишхои инсондустй ёрй мерасонад.

ЛИТЕРАТУРА:

1. Рунге, В. Ф. Основы теории и методологии дизайна / В. Ф. Рунге, В. В. Сеньковский - М.: МЗ Пресс, 2005. - 368

2. Дональд А. Норманн Дизайн привычных вещей / Дональд А. Н. - М.: Вильямс, 2006. - 384 с.

3. Розенсон, И. А. Основы теории дизайна. Учебник для вузов / И. А. Розенсон- С.Пб: Питер, 2006. - 224 с.

4. Королева Л.Ю., Хайруллина Э.Р. Формирование готовности студента-дизайнера к производственно- технологической деятельности / Л.Ю. Королева, Э.Р. Хайруллина // Международный научно- исследовательский журнал.- 2012.- Часть 2.- N 6.- С. 48-50.

5.Кузьмина О.В. Компетентностная модель формирования конструкторской готовности дизайнера костюма в вузе: Дис... канд. пед. наук. - Москва: 2011. - 226 с.

6.Бундина, Ю.М. Формирование профессиональной компетенции студента-дизайнера как аксиологическая проблема / Ю.М. Бундина // Вестник ОГУ. - 2006. - N 6. - С. 92-97.

7.Абсалямова И.Р. Формирование основ профессиональной компетентности дизайнера в техническом колледже: Автореф. дис. канд. пед. наук.- Москва: 2007. - 24 с.

8. Кришталь, Н.М. Структура и содержание ключевых компетенций дизайнеров / Н.М. Кришталь // Компетентность. - 2010. - N 7. - С. 4-10.

9. Деркач, А.А. Акмеологические основы развития профессионала / А.А.Деркач. - Воронеж: НПО М0ДЭК,2004. - 752 с.

10. Шадриков, В.Д. Проблемы системогенеза профессиональной деятельности / В.Д. Шадриков. - М.: Наука,1982. - 185 с.

REFERENCES:

1.The basic of theory and methodology of design / V.F. Runge, V.V. Senkovskiy - M.: MZ Press,

2005. - 368 p

2. Donald A. Norman Design of Ordinary things / Donald A.N. - M.:Vilyams, 2006.- 384 p

3.Rozenson, E.A. The basic theory of design. Book for Universities / E.A.Rozenson - S.Pb:Peter,

2006. - 244 p

4.Koroleva L.U., Khayrulina E.R. Forming of preparing student-designer into productive and technological activities / L.U. Koroleva, E,R. Khayrulina // International scientific journal. - 2012.-Part 2.- N 6.- p. 48-50

5.Kuzmina O.V. Compitensive formation model of constructive preparing of designer of costume in Iniversities: Diss. Theses Of Pedagogical Science. - Moscow: 2011, 226p

6. Bundina, U.M. Forming professional competence of student designer as accelogical problem / U.M.Bundina // Vestnic OGU. - 2006. - N 6. - p 92-97

7. Absalyamova E.R Forming of basic professional competence of designer in technical college: Autoref. Diss. Ped. Science.- Moscow: 2007, - 24p

8.Crishtal, N.M. Structure and contents of key competence of designers / N.M. Crishtal // Competence. - 2010. - N 7. - p 4-10.

9. Derkuch, A.A. Accmeological developing bases of professionals / A.A. Dercuch, - Voronezh: NPO MODEC.2004. -752p.

10. Shadricov, V.D. Problems of systemogeniz professional activity / V.D. Shadrikov. - M.:Nauka, 1982. - 185 p.

Тайёр намудани донишцуён-дизайнерон ба фаъолияти касбй дар муносибати салохцятнокй Вожа^ои калидй: Салохият,муносибати салохиятноки, дизайнер, фаъолияти касбии дизайнер, эцодиёти фаъол, ташаккулдщй, дониш, мщорат Дар шароити якцоякунии щтисоди цахони мактаби олй ба шаходатномаи мутахассисон мутобщ ба стандартхои байналмиллали такя мекунад. Дар алоцаманди бо ин мухим будани тайёр намудани дизайнер ки фаъолияти худро бо дарацаи баланди тахассусй амали менамоянду сохиби шаходатномаи касби мегардад муайян карда шудааст.

Чи хеле, ки тацриба нишон медихад дар цараёни таълими фанхои махсуси ба донишцуёни махсуси дизайни махсулоти дузандаги омузгорони мактабхои оли дар омузиш оиди фаъолияти тахассуси мушкилии муайянро хсис мекунад.

Дар наатица хатмкунанда дар цои нав бо мушкили ру ба ру шуда мацбур мешавад, ки таълимоти иловаги гирад ё худ самти фаъолияташро дигар кунад. Дар цараёни омузиши сикли фанхои тахассусй дизайнер (таррох)и оянда бояд вазифахои тахассусии худро хал карда тавонад зеро хангоми омухтани дарсхои махсуси тахассуси донишцу тацрибаи муаммовии хаётиро ба даст меорад одаткунии аввалини касбию ицтимоиро мегузарад, ки ба дарацаи ташаккулёбии омодагии у ба фаъолияти истехсоли тахнологи таъсир мерасонад.

Фаъолияти дизайнер таррох танхо аз донистан ва махорати эцоди-бадеи вобаста нест. Дизайнери муосир бояд сохиби дониши чуцур яъне сохиби дониши махсуси технологи ва мухандиси техники бошад.

Подготовка студентов-дизайнеров к профессиональной деятельности в рамках компетентностного подхода Ключевые слова: компетенции, компетентностный подход, дизайн, профессиональная

деятельность дизайнера, активное творчество, формирование, знание, умение.

В статье рассматриваются проблемы высшей школы которая в условиях современной всемирной экономической интеграции ориентируется на сертификацию специалистов в соответствии с российским и международными стандартами. В связи с этим определена актуальность задачи подготовки дизайнеров, осуществляющих профессиональную деятельность на высоком уровне, подтверждаемом сертификатом, имеющих гарантию трудоустройства по специальности.

Отмечается, что в процессе обучения специальных дисциплинам преподаватели вузов, как показывает практика, испытывают определенные затруднения в актуализации знаний о сущности профессиональной деятельности. В результате, выпускнику либо приходиться с трудом адаптироваться на новом месте, либо получать дополнительное образование, либо устраиваться на работу не по своему направлению. В ходе изучения дисциплин профессионального цикла, будущий дизайнер должен овладеть практикой решения профессиональных задач, поскольку именно при изучении спец-предметов студент получает опыт жизненных проблем, проходит первичную профессиональную и социальную адаптацию, что существенно влияет на уровень формирования его готовности к производственно-технологической деятельности.

Определяется сущность деятельности дизайнера которая заключается не только в художественно-творческих умениях, и в целом комплексе знаний и умений включающем специальные технологические и инженерно-технические знания; знания организационно-технического характера. Дизайнер должен быть универсальным специалистом, разносторонне развитым.

Training of students - designer designers to professional activity with based competence approach Keywords: competences, competence-based approach, design, professional activity of the designer, active creativity, formation, knowledge, ability

In the conditions of modern global economic integration the higher school is directed by certification of experts according to Russian and the international standards. In this regard the relevance of a problem of training of the designers who are carrying out professional activity at the high level confirmed by the certificate, having an employment warranty in the specialty is defined.

In the process of teaching special disciplines to students designers teachers of HIGHER education institutions as practice shows, experience certain difficulties in updating of knowledge of essence of professional activity. As a result, to the graduate or to have hardly to adapt on the new place, or to get additional education, or to get a job not in the field. During studying of disciplines of a professional cycle, future designer has to seize practice of the solution of professional tasks as when studying special-objects the student gets experience of vital problems, undergoes primary professional and social adaptation that significantly influences the level offormation of its readiness for production and technological activity.

Activity of the designer cannot define only to art and creative abilities. The modern designer has to have the whole complex of knowledge and abilities including special technological and technical knowledge; knowledge organizationally - technical character. The designer has to be the universal expert who is verity developed.

Маълумот дар бораи муаллиф:

Юсупова Дилфуза Муминовна номзади илмуои педагоги, дотсенти кафедраи технология ва методикаи таълимии он Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи академик Б. Гафуров (Цумуурии Тоцикистон, ш. Хуцанд) E-mail: a.abdullaeva.90@mail.ru

Абдуллоева Адиба Усмоновна муаллимаи кафедраи технология ва методикаи таълимии он Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи академик Б. Гафуров (Цумуурии Тоцикистон, ш. Хуцанд) E-mail: a.abdullaeva.90@mail.ru Сведение об авторах

Юсупова ДилафрузМуминовна, кандидат педагогических наук, дотсент кафедры технология и методика её преподавания Худжандского государсвенного университета им. академика Б. Гафурова (Республика Таджикистан, г. Худжанд) E-mail: a.abdullaeva. 90@mail.ru

Абдуллоева Адиба Усмоновна, преподаватель кафедры технологии и методики её преподавания Худжандского государсвенного университета им. академика Б. Гафурова (Республика Таджикистан, г. Худжанд) E-mail: a.abdullaeva.90@mail.ru Information about the authors:

Usupova Dilafruz Muminovna, candidate of pedagogical science, theses of chair of technology and its methodical teaching. Khujand State University named after academician B.Gafurov(Tajikistan, Khujand) E-mail: a.abdullaeva.90@mail.ru

Abdulloeva Adiba Usmonovna, the teacher of chair of technology and its methodical teaching. Khujand State University named after academician B.Gafurov. (Tajikistan, Khujand) E-mail: a.abdullaeva. 90@mail.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.