КУЛЬТУРА И РЕЛИГИЯ
dnqn^pqm^mU rnnUhpp U^nipjmU qjm.qni.tf
¿пфшЬЬрщшЬ U. L.
ZWZId-mhqmphmqJiinnLp-jmh, Q-pmijmpmhmqJiinnipjmh U liminhhmqJiinnLpjmh
mifppnhp ifmqpuinpnu (bplimh, Zmjmummh) [email protected]
4^nnpn2 pmntp U^ntpjmU, mnU, dnqn^pim^mU, ^hUgmq, mqqmj^U, bhu, m^mUinijp
Национальные праздники в селе Ахурян
ОганнисянА. Л.
Магистр кафедра музееведения, библиотековедения и библиографии (Ереван, Армения)
arthur.hovhanшsyan33 [email protected]
Резюме: Народные праздники для армянского народа неотъемлемые элементы жизни. Они выполняют функции ориентирования этнических традиций, регулирования общественных отношений и удовлетворения потребностей личности, поэтому изучение этой системы имеет не только теоретическое, но и практическое значение. Поэтому мы посчитали необходимым задуматься о праздниках, которые существовали в недавнем прошлом, и которые сегодня забываются.
Ключевые слова. Ахурян, праздник, народная, бытовая, ритуальная, традиция
Traditional holidays in village Akhuryan
Hohvannisyan A. L.
Magister chair of Museology, Library Studies and Bibliography
arthur.hovhannisyan333 @gmail.com
Abstract: Public holidays for the Armenian people are indispensable elements of life. They serve to orient ethnic traditions and regulate social relations and the satisfaction of the needs of the individual, therefore the examination of this system is not limited to theoretical, but also practical. Therefore, we considered it necessary to think about the holidays, that existed in the recent past, and which are forgotten today. Keywords. Akhuryan, holiday, folk, everyday, folk, ritual, tradition
tfnqn^pim^mU rnnUhpp hmUi^umUntl hU hmj dnqn^pi^ ^hUgmq^ mUpmdmU mmpphpp: IpmUp ^mrnmpntl hU tpU^ m^mUinLjpUhp^ ^nqJUnp^tfmU, hmumpm^m^mU hmpmphpnt-pjniUUhp^ ^mpqm^nplmU U mUhmrn^ цш-hmUgUhp^ pm^mpmpmlmU qnpbmnntjpUhp, mj! ^иЦ щшш^шпп^ mji hmlm^mpq^ ntuntJ-Umu^pntpjntUp niU^ n^ Jl^mjU mhum^mU, mjiU ^^pmnm^mU U2mUm^ntp]ntU:
SnUp J^m^nLjp^ mjU rnmppU t, npU mnm^hi Jhb ihp t ^mqntl mqqmj^U mpdhpUhp^ цшЬ-^mUlmU qnp&nttf, ^U^p 2ШШ ^mpUnp t J?m-^ntjp^ pmqlmp^^ mmpphpp hmlmhmpphg-JlmU hmlmp Jlhp impm2P2mUntl: Sm^np, mjU rnnUhpp, np hmj dnqn^ntpip U2ntl tp hmpjntp rnmp^ mnmg 2ШШ pfc t Jlhp ^hU-
gmqntl, mjU, ^U^ fcnpp ^Jmurn ntUhp hmpjntp rnmp^ mnmg m^pnq hmumpm^ntpjmU hm-Jlmp, ^mpnq t mU^Jlmum, hpphJU t]_ mmpop^-Um^ p^mi mjuop^m uhpUi^ hmlmp:
U^ntpjmUntl 2ШШ snUhp Цшц^шЬ hU pp^umnUhm^mU im^mUmUp^ hhm, um^mjU IpmUg^g 2mmhpp Lnp rnmp^U, 4mpim^mnp, SjmnpUimnmgp, ^mh^mUntl t^U mqqmj^U U hmj h^U hhpmUnum^mU ^pnU^ U hm^mrnmlp-Uhp^ ^hpm^pnt^Uhpp:
U^ntpjmUntl U hUnttf, U h^Jlm qphph pn-inp rnnUhpp U2^ntl hU Jhb nqUnpntpjmJlp U ntpm^ntpjmJp [2, t? 2] :
UlmUnp Lnp rnmp^. Сиш 4. Pinjm-U^, hmjhpp Lnp rnmp^U U2h^ hU Jlmpm^ 21-qmpUmUmj^U qfy?hpmhm^mump^ opp: «PUntp-jntUp hmpntpjntU t mnUntl qmpUmU u^qp^U, U hmj Jmpip mji opU tl impAph]_ t "bnp rnmp^ U U2hl_ 2Phq mnUm^tfpntpjmtfp4 фmnmpmUhln^ pUntpjmU qmppnUpp, m^U^m^n^ phppmnmm mmp^» [1, t? 31]: Uju rnnU^U qjnLqnttf Um^m^mmpmum^nttf t^U pmU^ 2mpmp mnmg;
UÜ^Ünp^ Un^npnLjpÜhpp hü hhmU^L hpUntjpühp^ 2nLp2.
• PüшЦшpшüp, p^^^mjpp U tfшpqnL
ü^pü^üü nL hnq^ü tfшpphLp, hшpqш-
PhLP,
• Ь^ишЦшй nLmhumühpp,
• Ь^ишЦшй ш]ghLnLp]nLÜühpp,
• pш^mшqnL2шЦnLp]nLÜühpp
(шй^йшЦшй, pümшühЦшü)
• hш2nцnLp]шü шщшhn^hLnLÜ йфт^шЬ
U ^pp Цшü^шpqhLnц htfш]шЦшü ^nu-
fhpp, Ь^ишЦшй tfшцpшüpühpp: Lnp mшp^ш mnü^ü üш^шqшшpшuш4h-LnL püpшgpnLtf püшЦшpшü^ tfшppnLp]шüü шпшй^йшЦ^ ^pUnpnpnLpjnLÜ tp mp^nLÜ: П^ ü^jü U^pp^nLÜ tp püшЦшpшüp, ш]LU hüш-pш^np^üu qnLpu tp ühm^nLÜ шйцЬшр ^phpp, ünpnq^nLÜ t^ü ршй^^шЬ tfшuhpp: ^ü^nLÜ U
ü^pp^nLÜ tp nqg шtfшühцhüp, L^g^nLÜ tp nqg uщ^mшЦhцhüp: Сйшшй^р^ pnLnp шй^шй-ühpp Ln^ünLtf t^ü U hшqünLtf шпйшЦшй hш-qnLus: bph pümшü^pnLtf qdmnLpjnLÜühp Цш-j^ü, t^ü LnLbhL qdmnLp^ü шп^р-
ühpp hш2шhgühLn^ qdm^bühp^ü:
Lnp mшp^ш qL^ш^np üш^шqшшpшu-mnLpjnLÜühpp nLrnhL^p^ 2nLp2 t^ü: np
mnüp pü^nLÜ tp цши^ 2P2шünLÜ, nLurn^ qmrnpmurnnid t^ü rnjü^^u^ ЦhpшЦnLpühp, npnüp pnL^mp^nLÜ t^ü щшu^ dшtfшüшЦ: ^mrnpmurnniü t^ü À.hpn^ pшЦLШ, Lnpfr, ш^Ь-LnL^, àm^mpn^ Шщйш, npp Ц^ф^й tp щш-unLg тщйш, шju^üpü щшu^ dшtfшüшЦ pnLj-Lшшp^nq т^йш [4, t? 39] :
Lnp шшpnLg hp^nL op шпш^ p^nLÜ t^ü hшmnLЦ mnü^ hшtfшp üш^шmhu^ш& hшg, шunLÚ t^ü, np Lnp шшp^ü ünp hшgn^ t щЬшр u^uhL, ш]ц opp p^nLÜ t^ü üшU «Цшцшüq^ hшg», npn^ qnL2шЦnLÜ t^ü, ph ^ü^^u^ шшp^ щЬшр t L^üfr, hph hшgp p2snLÜ tp, nLphüü шшp^ü шпшш tp, hph n^ unLq шшp^ tp L^ühLnL [4, t? 9]:
ш^шpm^ü hp^mшuшpq m^ühpp U шЦ2^Цühpp 2P^nLÜ t^ü qjnLqnLÜ U «Цшрщ^Ц
qgnLÜ», np^ ühg шшüш^Ц^üüühpp qünLtf t^ü шшpphp pшцgpш^hü^pühp U üpqhp: Uш шш-tp üшU Lnn^nLÜ, uшЦш]ü ш^шЬц, цш шp^nLtf tp U^ünp^ q^2hpp:
¿nLÜ^p^ 6-frü üфшdшtfшüшЦ ßp^umnu^ ü^pmnLp^ü snüü tp, hЦhцhgnLtf ühb dшtfhp-
qnLpjnLÜ tp rnhq^ nLÜhünLtf, U^prnnLÜ t^ü ^ш^: Ujq opp Ц^ф^й tp üшU gpophühp: ^hqhgnL dшtfhpqnLpjnLÜ^g hhsn ophüшЬ gnLp t^ü шшünLÜ snLü, punLÜ ^phüg ш^php^ü, 2nLpphp^ü, 2шц тш!^ шшü шüЦ-jnLüühpnLÜ:
Ujq opp ^p pшpUhL^u шunLÜ t^ü. «ßp^urnnu bü^hg U hш]шü^hg», «Ophü]ШL t ÜünLüqp ßp^urnnup», «Uhq^ A.hq^
UnLpp ÜünLüq^ opp pnLnpp йшшшц t^ü шünLÜ U pшdшünLÜ hшшЦшцhu Цшp^pш^np U UШpqЦшüg [4, t? 12] : Üüüq^ü rnnü^ hш2npq opp ühnhLng tp, np^ dшüшüшЦ ш]ghLnLÜ nL ophühL t^ü
шшL^u ^phüg tfhp^^npühp^ qhphqüшüühpp [б, t? 3S] :
Untpp Umpq^u. snüp ^ü^^hu Up. Uшpqu^ цш2шшünLÜpp ühb dnqn^pqшЦшünLp]nLÜ nLühp hш]ng ühg, hшшЦшцhu hp^шшuшpq-
ühpfr 2P2ШünLÜ, U цшhцшü^nLÜ tp ü^ü^U ühp ophpp: Ujü ü2hLnL hшuшшшnLÜ op ^Цшp: Up. Uшpqu^ snüp Ü2nLÜ t^ü Зшш^Ц^д 63 op шпш^: bp^шшuшpqühpp q^rnh^ü, np Up. Uшpq^up u^pn ЦnqüüшЦ^gü t, «u^pn ^шüш-цшphp» pшgnqp U u^pшhшpühp^ oqüшЦшüp:
Up. Uшpq^up dnqn^pqшЦшü щшmЦhpш-gnLÜühpnLÜ цшшЦhp^nLÜ tp qnp2 Цшй u^^-шшЦ Uju rnnü^ üш^npqnq ophp^ü pn-
Lnpp, hшmЦшщhu hp^шшuшpqühpp, щшu t^ü цшhnLÜ, ^Ц npn2 hp^шшuшpqühp bnü [3, t? 56]:
Ünüшцшh hp^шшuшpqühpü nL op^npq-ühpp nLppшp hphЦn]шü шц^ pi^p t^ü nLsnLÜ, np^huq^ hpшqnLÜ shühü, ph n^ t ^phüg gnLp шшLnL: ¿ш^шшnLÜ t^ü, np üш, n^ ^phüg hpш-qnLÜ gnLp Цшшp üpш hhs tL ЦшünLuüшüш]^ü: Ujq opp hphЦn]шü шшü ш^Ц^üp uЦnLшhqn^ tp qünLÜ qpunLÜ: Cшpшp шпш^пш-]шü шпш2^ü qnpbp ш]^ usnLqnLÜü
tp, hph Up. Uшpqu^ A.^nL hhrnpp
Ü2^pnLÜ t^ü uЦnLшhqn^ ^^ш
nLpш^шünLÜ t^ü U hш]шünLÜ pnLnp^ü [3, t? 65-6S]:
Ujq «^Ш2^L» tfrü цшшpшu-
snLÜ, npn2 ^ш]phpnLÜ hp^шшuшpq шq2^Цüh-pp qpшü^g щшшшп qünLÜ t^ü щшшnLhш-ü^ü U hhsUnLÜ, ph pn^nLÜühpp np Цп^ Цшш-ühü:
U^nLp^ünLtf ühqpn^ Цшй щшüpn^ ppqnL^ t^ü iünLÜ, U hhsUnLÜ, ph pn¿nLÜühpp np Цп^ Цшшühü ш]ü, Ш]1 ЦnцünLÜ tL ЦL^ühp шünLu^üp, ^Ц hph pn¿nLÜp qmrnmnp Цшдш-hшpnLÜ U ¿tp pngünLÜ, Ü2ШüшЦnLÜ tp, np щшшшп^ shp шq2^Цp Цшй m^ü hpphp ¿^
ШÜnLUÜШÜШLnL:
U. Uшpqu^ rnnü^ü ршй^ tp pшpÀ-
pшünLÜ U üшpI^Ц hш^шшnLÜ t^ü, np Ш]1 dшüшüшЦ UnLpp Uшpq^up Цn^nLÜ t ¿шp^ ihü, np^ щшш^шпп^ tL фnpnp^Ц tp pшpÀpш-ünLÜ [2, t? 1S]:
SjшпpUqшпш2 Цшй Spüqbq. ¿ш] шпшр^ш-Цшü hЦhцhgnL шhpnLÜшЦшü, шÜ2шpd snüh-p^g t, npp Ü2^nLÜ t фhшp^шp^ 14-^ü, UnLpp ÜünLÜq^g 40 op hhrnn:
Snü^ щш2шnüшЦшü шünLÜp pшgшшp^nLÜ t ßp^urnnu^ ЦhüuшqpnLp]шü rnjü ^pшIшp-ÄnLp^üp, np hphшühpp ophüp^ hшüшÀш]ü ФpЦ¿h büüq^ü 40-hpnpi opp üpш bünqühpp npinLÜ mmámp rnmpmü; Ujurnhq üpшü pü^-пш^ ьцш^ ^np bhpnLp^ü hшuшЬ U rn^png qшLUШ]Шüü uщшunц U^ünü bhpnLÜ^ü, npsh-q^g U rnnü^ шünLÜp S]шnpÜIшnш2: SnüшЦшü hшÜI^unLp]nLÜühpp, uшЦш]ü nLÜhü hüшqnL]ü ш^шÜInL]pühp U шnü¿^nLÜ hü ЦpшЦ^ üшppш-qnpbnq qnpnLp^ü hшÜIhщ nLÜhgшЬ hш^шш^ hhs: S]шпpÜIшпш2^ü ^mn^nq ЦpшЦp qшp-üшü ш^Ьш^^ ^nphpIшÜ2шЦшü qhp t Цш-шшpnLÜ:
U^nLp^ünLü rnnü^ üш^püpшg opp 13-^ü, pnLnp ünpшщuшЦühpp qünLÜ t^ü hЦhцhg^, nL hphgфn^p ü^-ü^ ünü tp шшфш
b^qhgm. dшühpqnLp]nLÜ^g hhsn ш]1 ünühpp шшünLÜ t^ü snLÜ, ш]1 ünühp^g tL ^nnLü t^ü üш^opnp qmrnpmurn^mb Ьшп^ ájnLqhpp Цшй ^nrnp nL hphp шüqшü pnünLÜ ш]1 ЦpшЦ^ ^ш]^: Sшphgühpp ш]phL hü ^phüg ^Ш2Ц^-üшЦühpp Цшй uh^ü^ Ьш^Ц^^ ^jpp U ш]1 ün^p^g ^шф^ qhü^ hpq^^g ühpu, ЦpЦühLn^ hhшU]ШL ^nuphpp.
«Uhp hш^hpp Цnpшü hqü^ü, Uhp Цn^hpp ^п^шЬ»: Un^p^ ü^ üшuü tL щшhnLÜ t^ü, np qшpnLÜp ^шпüh^ü uhpüшgnL^ hhs, np^huq^ phppp шпшш L^ühp [2, t? 1S]:
UünLL hшpuühpü tL ш]phL hü ^phüg qqhurn^ ^jphpp, np^huq^ ^ш^шЬ ^hpgü^ frphüg шÜLnLp]nLÜp: Uji шшp^ш ünpшщuшЦühpp ü^
Цün2 nLqh^nLp^üp рш^^^ U pш^npЦün2 hhs ^rnrn^nLü t^ü ЦpшЦ^ 2nLp2 Ähnphp^ü шцшüÀ, pn^b u^uhn, nu^ U pшdшünLÜ шügnpIÜhp^ü:
Uju^^un^ S]шnüpÜIшnш2 rnnü^ bhuhp^ U шpшpnqnLp]nLÜühp^ h^üüшЦшü üщшmшЦp pшphhш2nq phpp^, üшpIЦшüg шnnq2nLp]шü nL uhpü^á^ шцшhn^nLÜü tp, Цш^
^шpqhLnLÜp:
ÜшqЦшqшpq. ^hU n¿ ühb 2nLpn^, pш]g snüp U^nLp]шünLÜ snünLü t^ü Sшш^Ц^g ühЦ 2шpшp шпш^: Uju opp hЦhqhgnLÜ dшühp-qnLpjnLÜ tp шp^nLÜ, np^g hhsn pшhшüшühpp nLnhünL ophüшЬ ^jnLqhp t^ü pшdшünLÜ ühp-Цшühp^ü: Uji opp Ü2ШÜ^Ш& шq2^Цühp^ü шшphL hü hЦhqhg^, Цшüшüg 2шppnLÜ Цшüq-ühgphL, pnq hü рш2^ qhüphp^ü, h^üш]шЬ Ähnphp^ü ünü rn^hL [4, t? 21]:
LnLjü opp hph^шühpp ЦшpЦш¿hpp Ähnph-Pfrü, 2P2hL hü rnührnnLÜ U hpqhL:
ЧшpЦш¿ш, Цшp^ü Цш^ш, UU hqшü uU uшünLphü Чшpü^p hqшü oqü nL Цп^шЦ, Чшpü^p hш^Ц^pu inLpu phphp, ^h ¿t Цuhü щп^шт ^bnLÜ ^nLЦш Цnшph Ähp ÄÄnLü: bpqhpü ш^шpшhLnLg hhsn q]nLqшg^ühpp hph^шühp^ü ÄnL t^ü mm[^u, npp щшhnLÜ t^ü ü^ü¿U qшш^Ц:
ÜшqЦшqшpI^ hphЦn]шü ш^nLpIn^ pшg^hL t «IInüpшghp^» ^шpшqnLJpp. n^ np 2шш qnL-üшp t s^hL, üш t pшghL ^шpшqnL]p^ bш]pp [3, t? 12S]:
ÜшqЦшqшpI^ü hш2npInq jnp ophpp nLÜhü ^phüg шünLÜühpp: ^jnLqnLü шunLÜ t^ü. Uhш ЬЦШ^ hpЦnL2шpp^ü CшLЦшЬ phpш^ hphp2шpp^ü, UшpIШuщшü ¿nphp2шpp^ü, Uhgpi Цnшp^ h^üq2шpp^, 4np^ nLppшp, 4np^ 2шpшp, Sшü Ц^pшЦ^ Цhp nL щшp^ [2, t? 21]: Зшш^Ц. «Зшш^Ц» pшnp hш]ng ЦhügшqnLÜ nLÜhp «snü», «nLpш^nLp]nLÜ» ^üшuшp: tfnqn-^nLpip ^php 2ШpnLÜшЦ ¿^unLu ßp^usnu^ ÜünLÜqü nL ¿шpnLp]шü шшqш^шp snühpp шшpphpшЦhL hü Фnpp Зшш^Ц U Uhb Зшш^Ц
ШÜ^ШÜnLÜÜhpn^:
Сшш l^phpntü Зшт^Ц pшnp hndrnü^ t rnnü pшn^ü [5, t? i0]: Uju rnnüp hшüшцш-шшu^шünLÜ t hЦhцhgшЦшü Up. ^pnip^ü rnnü^ü, pш]g 2шpdшЦшü rnnü t, ш]u^üpü Ü2h^nt hшuшшшnLÜ op ^ntü^:
¿ш^шр^пШ. ЗштЦ^д ntq^q 40 op шüg Ü2ntJ hü ¿шüpшpÀmüp, npp 2шш rnhqhpntü Цп^шИ t Ч^шЦ ЦшИ Чшpüшщp^ rnnü: Snüp Ü2lntJ tp h^üq2шpp^ opp, ш]u rnnü^ hhrn dnqn^ntpip Цшщ^ t hшühlnL un^n-
pmjp^ hhrn: Snü^ üш^püpшg opp шц2^Цühpp ^q^ühp hü hшlшpnLÜ nL 2ШüqjnцnLÜ шunLÜ: Um тшрш&^шЬ tp ¿mjmurnmü^ pnjnp üшpqhpnLÜ: bph^njrnü, шц2^Цühpp jnp ш^-jntp^g gntp t^ü Ihpgüntü h &шц^Цühpp lüntü ühg: Q-^hpp 2pnl srnprnü lüntü t^ü hpi^^ntü, np rnumqhpp hürnjhü:
Ч^ршЦ^ шnшlnш]шü шц2^Цühpp qüntü t^ü hшühLnL: Sшppш;ф ühg ш^Ы üh^p
^p tp qgntü: Uh^^ü hшpu^ qqhurn t^ü hшqgünLÜ h qi^^ü pnq qgntü, pnjnpp 2p^ü Цшqüш& üurnntü t^ü, шшphg Ц^ u^untü tp rnqnphL, hhrnn hpqntü t^ü nL «ф^р^Ц hшpu^-^üipntü t^ü ^p hшühL шшррш]^д [4,
t? 7]:
Чшр1ш1шп. bЦhцhgшЦшü ^rn2rnnürn^ü шnüшgnL]gnLÜ rnnüp Цп^шИ t «Uji_rn^p^nL-pjnLÜ» Цшй «^ш]ЬшnшЦhpцnLp]nLÜ» h ü2lntü t Зшт^Ц^д 98 op hhrnn hntü^u^ 27фд ü^ü^h oqnumnu^ U^p püЦш& dшüшüшЦшhшmlш-püЦш& npht Ц^ршЦ^: ¿шлд ühg ЧшpIшlшnp hürnqnLjü шр^шш-ühp ntühgnq mnühp^g t: Ърш ühg hшugphL hü rnpmrngnLlhL hш]ng щшmlmpjшü h шИшпш-j^ü шnüшЦшшшpnLp]nLÜühp^ pn^np ip^q-ühp^g "Ъцф щшmlmpjnLÜp, h Ph^
шlшÜIшqpnL]gp, Uüшh^ш h Uumq^ I^gnt-h^ühp^ Цhpцшpühpp h ш^Ь:
UlшÜIшqpnL]g^ hшüшA.ш]ü, hpp "bnjp hшuünLÜ t Urnu^u^ qшqшpp h ш]üшhq^g ^güntü ■Lrn^ghrnü, ш;ц oplшü^g uЦulnLÜ t hrnjng ЪшlшuшpI шlфup: bl np^huq^ gphh-qhq^ hhrn Цшщ^шЬ h^nqnLpjnLÜp ^ünnrngl^, Lnjp цшш^^рпъ^ t ^p npi^ühp^ü ^ршр 1рш gntp LgühL [3, t? 20i] :
U^^p^ün^ rnnüp шülшünLÜ t^ü «Чшр-ihnp»: Uju rnnü^ü 2шш qjnLqшg^ühpp
nt^rn^ t^ü qüntü ih^^ ^ПШШЦШ upprnlrnj-phpp:
^шqnqophUhp Цш^ чьршфп^пъ^ Up. UumlrnäU^. Uju rnnüp ü2lntü tp nqg pp^u-шnü]ш Ш2^шphp, püintülrnb tp ш]ü Ü2h^ oqurnnu^ 15-^ü: Snüp Цшц^шЬ tp dшühpqnL-pjntü tp L^üntü, np^g hhrnn ophüntü t^ü ^шqnqp h pшdшünLÜ püшЦ^^ühp^ü [2, t? 33]:
Untpp ^ш^ Цш^ Ьш^1Ьршд. Uhqrnhüphp^ 14-^ü ürn^npinq Цш^ hш2npInq Ц^pшЦ^ opp ü2lntü tp pp^uшnühшЦшü шnüшgnL]gnLÜч ^ш^lhpшg, dnqn^pi^ ühg шшpшЬlшЬ Up^h^ Цш^ Hqüng шünLÜühpnl hш]шü^ rnnüp [6, t? ii2] :
U^nLp]шünLÜ ш]ü hrnjmü^ tp H^^ng, ПLLШÜ Inшü h Ощшц Inшü шünLÜühpnl, Ü2ШüшЦnLÜ tp nqhp^ ЦnшnpшЬ, npn^hhrnh шл opp пц_ t^ü ünppntü, шnшüg Цmpшmhl_ ЦШ^ПЪ^ pnü^-pp, ^uЦ тшЦ^ шüшünl Л.шlшpnl ф^ш^ t^ü lüntü, np^ü шülшünLÜ t^ü рш2Цш:
Uju^unl lhpnh^2]ШL 2шpшIpшüp^g шЦühш]ш t irnnüniU, np ühp dnqnlpIшЦшü, hЦhqhgшЦшü püntjp^ bhuhpp ш]u Цш^ ш]ü ^шФп^ Ц^pшnlhL t üшh ш^nLp]шüg^ühp^ цп^и^, nLp Ipшüp ш]^ шqqшqpшЦшü 2pgrnü-ühp^ hшühüшш ntüh^ü npn2шЦ^ rnnrnüÄ.ürn-hшшЦnLp]nLÜühp, ^ü^^hu шnüшЬ^uшЦшü hш-Urn^p^ Цш]шgüшü, ш]щhu tL шшpphp rnülrn-üntüühp^ ЦшplшЬpühpnl: UüфnфhLnl rnnüh-p^ lhpшphp]ШL 2шpшIpшüpp, ЦшphL^ t rnuh]_, np U^nLp]шünLÜ шшpшЬlшЬ t^ü rnjü^u^ rnnühp, npnüp LШ]ü шшpшЬnLÜ ntüh^ü üшh ¿ш]шuшшü^ ш]L шqqшqшlшnühpnLÜ, prnjg ^üш]шЬ Ipшü шшpphplnLÜ t^ü ph ^phüg шülшüüшüp h ph Цшünüühpnф 0ш^пр ^hrnp t ü2hüp, np rnnühp^ ühb üшup ünnшgnLp]шü t rnplhL, h 2шш ih^phpntü iprnüg üшu^ü Лш-ghL hü tf^rnjü шцпш h^2nqntp]ntüühp:
Oqшшqnpö4шö qpш^шünLp|шü giuiili
1. Pqnjib Ч., ^Щ) шqqш]^ü öhuhpü nL rnnühpp: -bpkuiü i952:
2. ^nnjib U., -Ч-иЪ, rnhrnp 2:
3. luinisjii dnqn^pqш^шü rnnühpp: -bpb-шй, 2005:
4. sn^hiii^ujii U., -иЪ, rnhrnp i:
5. 1Гш[^ишиЬшйд U., - ЪphLшü, ^щ^^ш^шЬ UU^ ^йшш^шЬ ^pшшшpш^¿nLp^LÜ,i944 :
6. Flpшi|шЬ U., Snühp: - Ъphшü, 20i0:
Сдана/^шйййф1116.04.2020 Рецензирована/0-рш^пиф1119.04.2020 Приняша/£йщьйф11" 22.04.2020
ii7