Научная статья на тему 'TO'QIMALARNING DOPLEROGRAFIYASIGA KO'RA ARTERIAL GIPERTENZIYA KASALLIKLARIDA YURAKNING STRUKTURAVIY VA FUNKTSIONAL XUSUSIYATLARI'

TO'QIMALARNING DOPLEROGRAFIYASIGA KO'RA ARTERIAL GIPERTENZIYA KASALLIKLARIDA YURAKNING STRUKTURAVIY VA FUNKTSIONAL XUSUSIYATLARI Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
91
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
tibbiyot / arterial gipertenziya / strukturaviy xususiyat / medicine / arterial hypertension / structural feature

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — S. X. Yarmuxamedova

Arterial gipertenziya (AG) surunkali yurak etishmovchiligining (CHF) rivojlanishining eng muhim sabablaridan biri bo'lib qolmoqda. So'nggi yillarda arterial gipertoniya (AG) uchun to'qimalar dopplerografiya ko'rsatkichlarini o'rganishga katta e'tibor qaratildi. Ushbu o'zgarishlarni CHF rivojlanishining dastlabki belgilari sifatida ko'rish mumkin to'qimalar dopplerografiyasini o'rganish diastolik yurak etishmovchiligining ishonchli belgisi sifatida xizmat qilishi mumkin. Shu bilan birga, ushbu to'qimalar dopplerografiyasi AG uchun prognozni baholash uchun juda muhimdir, ayniqsa CHF bilan birga.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STRUCTURAL AND FUNCTIONAL FEATURES OF THE HEART IN ARTERIAL HYPERTENSION DISEASES BY TISSUE DOPLEROGRAPHY

Arterial hypertension (AH) remains one of the most important causes of the development of chronic heart failure (CHF). In recent years, much attention has been paid to the study of tissue dopplerography parameters for arterial hypertension (AG). These changes can be seen as early signs of CHF development, and tissue dopplerography studies can serve as a reliable indicator of diastolic heart failure. However, this tissue dopplerography is very important to assess the prognosis for AG, especially in conjunction with CHF.

Текст научной работы на тему «TO'QIMALARNING DOPLEROGRAFIYASIGA KO'RA ARTERIAL GIPERTENZIYA KASALLIKLARIDA YURAKNING STRUKTURAVIY VA FUNKTSIONAL XUSUSIYATLARI»

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 I ISSUE 2 I 2021

ISSN: 2181-1601

TO' QIMALARNING DOPLEROGRAFIYASIGA KO'RA ARTERIAL GIPERTENZIYA KASALLIKLARIDA YURAKNING STRUKTURAVIY VA

FUNKTSIONAL XUSUSIYATLARI

S. X. Yarmuxamedova

Samarqand davlat tibbiyot instituti

ANNOTATSIYA

Arterial gipertenziya (AG) surunkali yurak etishmovchiligining (CHF) rivojlanishining eng muhim sabablaridan biri bo'lib qolmoqda. So'nggi yillarda arterial gipertoniya (AG) uchun to'qimalar dopplerografiya ko'rsatkichlarini o'rganishga katta e'tibor qaratildi. Ushbu o'zgarishlarni CHF rivojlanishining dastlabki belgilari sifatida ko'rish mumkin to'qimalar dopplerografiyasini o'rganish diastolik yurak etishmovchiligining ishonchli belgisi sifatida xizmat qilishi mumkin. Shu bilan birga, ushbu to'qimalar dopplerografiyasi AG uchun prognozni baholash uchun juda muhimdir, ayniqsa CHF bilan birga.

Kalit so'zlar: tibbiyot, arterial gipertenziya, strukturaviy xususiyat

STRUCTURAL AND FUNCTIONAL FEATURES OF THE HEART IN ARTERIAL HYPERTENSION DISEASES BY TISSUE DOPLEROGRAPHY

S. Kh. Yarmukhamedova

Samarkand State Medical Institute

ABSTRACT

Arterial hypertension (AH) remains one of the most important causes of the development of chronic heart failure (CHF). In recent years, much attention has been paid to the study of tissue dopplerography parameters for arterial hypertension (AG). These changes can be seen as early signs of CHF development, and tissue dopplerography studies can serve as a reliable indicator of diastolic heart failure. However, this tissue dopplerography is very important to assess the prognosis for AG, especially in conjunction with CHF.

Keywords: medicine, arterial hypertension, structural feature

TADQIQOT MAQSADI

To'qimalar dopplerografiyasi asosida arterial gipertoniya bilan og'rigan

bemorlarda hipotenziv terapiyaning kardioprotektiv samaradorligini baholashni optimallashtirish.

NATIJALAR MUHOKAMASI

Antihipertenziv terapiya fonida, E/Em nisbati qiymati bo'lgan AG kasalliklarida sistolik qon bosimi sonining kamayishi<8 9,6% va 12,1% , E/Em>8 bilan, diastolik qon bosimining pasayishi navbati bilan - 8,3% va 10,4%. Shu bilan birga, E/Em >8 nisbati katta bo'lgan bemorlarda charchoq yuqori bo'lgan bemorlarning soni 42,4% dan 24,2% , yurak urishi bilan-18,2% dan 3,0% , nafas qisilishi-30,3% dan 21,2% gacha. Gipotenziv terapiya fonida standart EhoKG va DEhoKG transmitral va transstrikuspidal oqimlarning, shu jumladan, chap qoribcha miyokard massasi va E pikning yuqori tezligi asosiy ko'rsatkichlari sezilarli darajada o'zgarmadi.

Aksincha, to'qima Dopplerga ko'ra, Tei-indeksi qiymatini ishonchli kamaytirish qayd etildi. Shunday qilib, har ikki guruhda ham chap qorinchaning yon devorida, shu jumladan, barcha devorlari uchun Tei-indeksining pasayishi kuzatildi.

Bundan tashqari, E/Em>8 kombinatsiyalangan indeksining boshlang'ich qiymati bo'lgan bemorlarda Tei-indeks qiymatining pasayishi ko'proq ahamiyatga ega edi va bu dinamika asosan izovolumik gevçeme vaqtini kamaytirish orqali sodir bo'ldi. Shunday qilib, boshlang'ich qiymati E/Em<8 1,2%, holbuki E/Em>8 - 15,6% , qorinchalar aro tusiq sohasida, bu dinamik mos ravishda 13,3% va 14,7%, old devor - 14,4% va 18,8% (p<0,01), pastki devor - 8,1%, oldingi devor-14,4% va 18,8%, va 15,4% tashkil qildi. 2 guruhidagi bemorlarda Tei-indeksning yanada aniq dinamikasi qon bosimi raqamlarining faol pasayishi bilan bog'liq edi. Shunday qilib, E/A boshlang'ich qiymati bo'lgan AG kasalliklarida uning ishonchli o'sishi yon devorida qayd etilgan. Dastlabki E/Em >8 nisbati bo'lgan bemorlarda, aksincha, dastlabki ma'lumotlarga qaraganda, bu ko'rsatkichning pasayishi, diastolik funktsiyasini yaxshilashni ko'rsatib berdi. Bundan tashqari , bu dinamika 20,1%, 9,3% va pastki devor bilan - 11,4% bilan chap qorinchaning yon devorida miokardning erta diastolik harakatining mintaqaviy tezligini gipotenziv terapiya fonida o'sishiga bog'liq edi.

E/Em<8 boshlang'ich qiymatiga ega bo'lgan AG kasalliklaridaning oldingi devorida bu ko'rsatkichning pasayishi, shuningdek, 8,3% gacha bo'lgan eng yuqori tezlik bilan bog'liq edi.

E/em dinamikasini batafsil tahlil qilish bilan, E/Em boshlang'ich qiymatiga ega bo'lgan 53 nafar bemordanfaqat 42 bemorda (79,2%) bu ko'rsatkich 8 dan kam bo'lib, 6,1±1,2 ni tashkil etdi, qolgan 11 (20,8%) bemorlarda esa bu ko'rsatkichning nisbati salbiy dinamikaga, ya'ni e/em munosabatlarining qiymati 8 dan oshib, 9,3±1,08 ni tashkil etdi. Batafsil tahlil qilish uchun ushbu bemorlar 2 kichik guruhga bo'lingan. O'z navbatida, 15 bemorda (45,5%) dastlabki E/Em>8 ga ega bo'lgan 33 bemordan bu raqam 8 dan ortiq bo'lib, 9,9±1,4 ni tashkil etdi, 18 bemorda (54,5%), aksincha, bu ko'rsatkichning qiymati 8 dan kam bo'lib, 7.0±0,72 ni tashkil etdi. Aniqlangan dinamikani hisobga olgan holda, bu bemorlar navbati bilan 3 va 4 kichik guruhlarini tashkil etdi. Antihipertenziv terapiyaning E/Em indikatorining dinamikasiga ta'sirini

tahlil qilganda, antihipertanziv dorilarning muntazam qabul qilinishi va shunga mos ravishda qon bosimining maqsadli darajalariga erishish 1 va 4 kichik guruhlarida tez-tez sodir bo'lganligi qayd etildi. Gipotenziv preparatlarni qabul qilishning muntazamligiga, terapiyaning samaradorligiga va e/em kombinatsiyalangan indikatorining dinamikasiga qarab AG bemorlarning taqsimlanishi 1-jadvalda keltirilgan

Gipotenziv preparatlarni qabul qilishning muntazamligiga, terapiyaning samaradorligiga va e/em kombinatsiyalangan indikatorining dinamikasiga qarab AG bemorlarining

taqsimlanishi. 1-jadval

Kichik guruh Antihipertansif dorilarni muntazam qabul qilish (n = 63) Qon bosimining maqsadli darajasiga erishish (n = 51)

1 34 (54,0%) 32 (62,7%)

2 7(11,1%) 4 (7,8%)

3 9 (14,3%) 5 (9,8%)

4 13 (20,6%) 10(19,6%)

Shu bilan birga, 1 kichik guruhida APF inhibitorlari (perindopril yoki enalapril), gidroklorotiyazid bilan birga, bemorlarning 80,9% muntazam ravishda qabul qilindi, qon bosimining maqsadli darajasi 76,2% ga etdi. 4 kichik guruhida bemorlarning 72,2% muntazam antihipertansif dorilar va bemorlarning 55,5% qon bosimining maqsadli darajalariga erishdi.

2-kichik guruhdagi diastolik chap qorincha funktsiyasining yomonlashishi yoki 3-dagi diastolik disfunktsiyaning dastlabki belgilarini saqlab qolish terapiyaning samarasizligi bilan bog'liq edi, chunki bu kichik guruhlardagi qon bosimining maqsadli darajalari bemorlarning 40% dan kamiga etgan bo'lsa-da, 63,6% bemorlarning 2-kichik guruhi va 60,0% 3 kichik guruhlari muntazam ravishda antihipertansif dori-darmonlarni qabul qildilar.

1-chi va 2-chi kichik guruhlar dastlab yoshi, yurak tezligi, sistolik va diastolik qon bosimi ofis raqamlari bilan solishtirish mumkin edi bemorlar 3-chi kichik guruh, aksincha, dastlab, ayniqsa, 2-chi kichik guruhlar bilan solishtirganda, qon bosimi yuqori sur'atlarini edi.

3 kichik guruhidagi bemorlarda qon bosimining yuqori ko'rsatkichlariga qaramasdan, tahlil qilingan kichik guruhlar yolg'onning asosiy strukturaviy - geometrik va funktsional parametrlari bo'yicha dastlab farq qilmadi. Antihipertansif terapiya fonida E/Em kombinatsiyalangan indikatorining dinamikasiga qarab, AG kasalliklarida standart EchoKG va chap qorincha DehoKGning dastlabki ko'rsatkichlari. Shu bilan birga, devorning nisbiy qalinligi indeksining va chap qorinchaning miyokard massasining qiymatini hisobga olgan holda, 3 kichik guruhidagi bemorlarda biroz ko'proq aniq strukturaviy va geometrik yolg'onni qayta qurish sodir bo'lgan deb taxmin qilish mumkin, ammo 1 subgrouplari dastlab chap qorinchaning strukturaviy va funktsional holatining kamroq aniqlangan buzilishlariga ega edi.

MUHOKAMA

AG 3 kichik guruhidagi bemorlarda to'qimalar dopplerografiyasiga ko'ra, qon bosimining yuqori ko'rsatkichlari uzunlamasina yolg'on tolalarining funktsional holatida sezilarli o'zgarishlarga olib keldi. Shunday qilib, 3 kichik guruhidagi bemorlarda 1-kichik guruhdagi bemorlar bilan solishtirganda, MZHP, lateral va pastki devordagi miyokard sistolik harakatining tepalik tezligida pasayish kuzatildi. AG 3 kichik guruhidagi bemorlarda to'qimalar dopplerografiyasiga ko'ra, qon bosimining yuqori darajasi uzunlamasina tolalarning funktsional holatida sezilarli o'zgarishlarga olib keldi. Shunday qilib, 3 kichik guruhidagi bemorlarda 1 kichik gurux bemorlari bilan solishtirganda, qorinchalar aro tusiqning sistolik harakatning , lateral va pastki devordagi tepalik tezligida pasayish kuzatildi. Shuni ta'kidlash kerakki, yolg'onlarning mintaqaviy holatining dastlabki ko'rsatkichlari 1 va 2 kichik guruhlarida sezilarli darajada farq qilmadi. Kuzatuv davrida 2 kichik guruhidagi bemorlarda diastolik yolg'on funktsiyasining yomonlashishi hipotenziv terapiyaning samarasizligi bilan bog'liq edi. Shunday qilib, E/Em<8 boshlang'ich qiymati bilan faqat 1 kichik guruhidagi bemorlarda antihipertansif terapiya ishonchli dinamikasi bilan birga sistolik va diastolik qon bosimining pasayishi bilan bog'liq.

NATIJA

2 kichik guruhidagi bemorlarda antihipertansif terapiya fonida SAQB va DAQB ko'rsatkichlarining pasayishi kuzatildi, ammo bu dinamika diastolik noto'g'ri disfunktsiya belgilari paydo bo'lishining oldini olish uchun etarli emas edi. AG 3 kichik guruhidagi bemorlarda terapiya fonida dastlabki ma'lumotlarga qaraganda, SAQB va DAQB ko'rsatkichlarining pasayishi ishonchli bo'ldi, ammo bu dinamika diastolik yolg'on funktsiyasini yaxshilash uchun etarli emas edi.

XULOSA

Shunday qilib, sistolik yoki diastolik yolg'on funktsiyasining mintaqaviy buzilish belgilari mavjud bo'lganda, uning ko'rsatkichlarini yanada yaxshilash uchun sad va dad ko'rsatkichlarining yanada sezilarli dinamikasi talab qilinadi. Muntazam antihipertansif terapiya, ayniqsa, qon bosimining maqsadli darajasiga erishilganda, nafaqat yolg'onlarning diastolik disfunktsiyasini rivojlanishiga to'sqinlik qilmaydi, balki 6 oylik kuzatuv davomida uning normallashishiga ham yordam beradi.

REFERENCES

1. Беленков, Ю.Н. Хроническая сердечная недостаточность. Избранные лекции по кардиологии / Ю.Н. Беленков, В.Ю. Мареев, Ф.Т. Агеев. — М.: ГЕОТАР-Медиа, 2006. - 432 с.

2. Беленков, Ю.Н. Хроническая сердечная недостаточность. Избранные лекции по кардиологии / Ю.Н. Беленков, В.Ю. Мареев, Ф.Т. Агеев. — М.: ГЕОТ АР-Медиа,

2006. - 432 с.

3. Российские национальные Рекомендации ВНОК и ОССН по диагностике и лечению ХСН (второй пересмотр) / разработ. Комитетом экспертов ВНОК и ОССН. - Москва, 2007.

4. Ярмухамедова С. Х., Назаров Ф. Ю. Оценка струтурно-функциональных нарушений сердца у больных артериальной гипертензией по данным допплер -эхокардиографии //Национальная ассоциация ученых. - 2016. - №. 1. - С. 16-17.

5. Prognostic value of the 6 min walk test and self-perceived symptom severity in older patients with chronic heart failure / Alan S. Rigby [et al.] // European Heart Journal. -

2007. - Vol. 28, № 5. - P. 560-568.

6. Гуревич, М.А. Артериальная гипертония и хроническая сердечная недостаточность - единство патогенеза и принципов лечения / М.А. Гуревич // Российский кардиологический журнал. — 2005. - № 6 (56). - С. 91-95.

7. Демидова, Н.Ю. Эхокардиографические признаки поражения сердца при артериальной гипертензии / Н.Ю. Демидова, Ю.В. Белоусов // Нижегородский медицинский журнал. - 2006. — № 6. - С. 57-61.

8. Ярмухамедова С. Х., Бекмурадова М. С., Назаров Ф. Ю. Диагностическая ценность натрийуретического пептида при выявлении пациентов с бессимптомной систолической или диастолической дисфункцией //Достижения науки и образования. - 2020. - №. 8 (62).

9. Артериальная гипертензия и хроническая сердечная недостаточность: клинико-инструментальные сопоставления / И.Ю. Рюхина [и др.] // Сердце. - 2006. - Т. 5, № 6 (30). - С. 296-300.

10. Барт, Б.Я. Хроническая сердечная недостаточность с сохраненной систолической функцией левого желудочка (диастолическая сердечная недостаточность) / Б.Я. Барт, Ю.В. Барт, В.Н. Ларина // Российский кардиологический журнал. - 2007. - №1 (63). - С. 77-83.

11. Дедов,' И.И. Сахарный диабет и артериальная гипертензия / И.И. Дедов, М.В. Шестакова. - М.: ООО «Медицинское информационное агентство», 2006. — 344 с.

12. Демидова, Н.Ю. Эхокардиографические признаки поражения сердца при артериальной гипертензии / Н.Ю. Демидова, Ю.В. Белоусов // Нижегородский медицинский журнал. - 2006. — № 6. - С. 57-61.

13. Джахангиров, Т.Ш. Сердечная недостаточность и Сахарный диабет: распространенность, заболеваемость и прогноз / Т.Ш. Джахангиров // Сердечная Недостаточность. - 2005. - Т. 6, № 3. - С. 124-131.

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 I ISSUE 2 I 2021

ISSN: 2181-1601

14. Диастолическая дисфункция левого желудочка у больных сахарным диабетом 2 типа / A.C. Аметов [и др.] // Сахарный диабет. - 2008. — № -С. 4044.

15. Бекмурадова М. С., Гаффоров Х. Х., Ярматов С. Т. Значение определения мозгового натрийуретического пептида в процессе диагностики хронической сердечной недостаточности //Достижения науки и образования. - 2020. - №. 4 (58).

16. Кисляк, O.A. Сахарный диабет 2 типа, артериальная гипертензия и риск сердечно-сосудистых осложнений / O.A. Кисляк, Т.О. Мышляева, Н.В. Малышева // Сахарный диабет. - 2008. - № 1. - С. 45-49.

17. Гаффоров Х. Х. :Жигар циррози касаллигида юракнинг систолик ва диастолик дисфункциясининг ахамияти : дис. - Самаркандский государственный медицинский институт, 2015.

18. Нарушение диастолической функции левого желудочка при эссенциальной артериальной гипертензии. Часть I. Клиническое значение, типы нарушения диастолической функции левого желудочка и методы их диагностики.

19. Частота и основные патогенетические механизмы нарушения диастолической функции левого желудочка при артериальной гипертензии / А.И. Мартынов [и др.] // Кардиология. - 2001.-№ 5.-С. 74-78.

20. Мазур, H.A. Диастолическая форма сердечной недостаточности (этиология, патогенез) / H.A. Мазур // Российский кардиологический журнал. - 2002. - № 2 (34). - С. 58-62.

21. Ярмухамедова С. Х., Назаров Ф. Ю. Оценка струтурно-функциональных нарушений сердца у больных артериальной гипертензией по данным допплер -эхокардиографии //Национальная ассоциация ученых. - 2016. - №. 1. - С. 16-17.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.