CC BY
19BRONXIAL ASTMA MAVJUD BO'LGAN BEMORLARDA GASTROEZOFAGIAL REFLYUKS KASALLIGI DIAGNOSTIKASI VA OLIB
BORISH ALGORITMI
Suvon Totliboyevich Yarmatov Munira Alisherovna Xusainova
Samarqand davlat tibbiyot instituti
ANNOTATSIYA
So'nggi yillar davomida bronxial astma (BA) va gastroezofagial reflyuks kasalligi (GERK) o'rtasidagi bog'liqlikni o'rganishga oid ko'plab izlanishlar olib borilmoqda. Bir qator tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, GERK uchun muvaffaqiyatli terapiya BA davolash samaradorligiga ijobiy ta'sir ko'rsatdi. Reflyuks tunda va BA ning klinik ko'rinishlarida tez-tez ro'y berayotganligi, BA bilan kasallangan bemorlarda GERK namoyon bo'lishi va yo'tal o'rtasidagi vaqtinchalik bog'liqlik ushbu kasalliklar o'rtasidagi o'zaro ta'sir mavjudligiga qo'shimcha dalildir.
Kalit so'zlar: Bronxial astma, gastroezofagial reflyuks kasalligi, ezofagit, gastroezofagial reflyuks, Asthma Control Test.
DIAGNOSIS AND MANAGEMENT ALGORITHM IN GASTROESOPHAGAL REFLUX DISEASE IN PATIENTS WITH BRONCHIAL ASTHMA
Suvon Totliboevich Yarmatov Munira Alisherovna Khusainova
Samarkand State Medical Institute
ABSTRACT
In recent years, a lot of research has been done to study the link between bronchial asthma (BA) and gastroesophageal reflux disease (GERK). A number of studies have shown that successful therapy for GERK has had a positive effect on the effectiveness of BA treatment. The fact that reflux occurs frequently at night and in the clinical manifestations of BA, the manifestation of GERK in patients with BA, and the temporal association between cough suggest that there is an interaction between these diseases. 'is further proof.
Keywords: Bronchial asthma, gastroesophageal reflux disease, esophagitis, gastroesophageal reflux, Asthma Control Test.
KIRISH
So'nggi yillar davomida bronxial astma (BA) va gastroezofagial reflyuks kasalligi (GERK) o'rtasidagi bog'liqlikni o'rganishga oid ko'plab izlanishlar olib borilmoqda.
Tizimli tekshiruvda O.N. Brodskaya Bronxial astma bilan og'rigan bemorlar orasida GERK tarqalishi to'g'risida quyidagi ma'lumotlarni keltiradi: GERK alomatlari 59,2% hollarda aniqlandi, ezofagit borligi - 37,3%, diafragmaning qizilo'ngach teshigi churrasi - 51,2% va qizilo'ngach pH-metriyasi ma'lumotlariga ko'ra GERK 50,9% holatda tashxis qo'yilgan. Shu bilan birga, GERK bilan og'rigan bemorlarda astma tarqalishi 4,6% ni tashkil etdi. Shunday qilib, GERK umumiy populyatsiyaga qaraganda bronxial astma bilan og'rigan bemorlarda tez-tez uchraydi, ammo GERK bilan og'rigan bemorlarda bronxial astma tarqalishining sezilarli darajada o'sishi tasdiqlanmagan. Boshqa mualliflarning fikriga ko'ra, gastroezofagial reflyuks (GER) astma bilan og'rigan bemorlarda 34-84% holatda astma xurujiga va 40% holatda yo'talga sabab bo'ladi. Bronxial astmani davolash uchun ishlatiladigan teofillinlar, ß2-agonist kabi preparatlar pastki qizilo'ngach sfinkterining bo'shashishiga va bronxial astmadagi obstruktiv buzilishlar reflyuksga bilvosita mexanik ta'sir ko'rsatishi aniqlandi. GERK va BA o'rtasidagi o'zaro ta'sirlarni ko'rsatadigan boshqa ma'lumotlar ham mavjud. GERK bilan og'rigan bemorlarning 82 foizida oshqozon va o'n ikki barmoqli ichak harakatining funksional diskoordinatsiyasi fonida duodenogastral reflyuks aniqlanadi, ularning chastotasi asosiy kasallikning og'irligiga mos holatda bevosita proporsional ravishda ko'payadi. Reflyuks tunda va BA ning klinik ko'rinishlarida tez-tez ro'y berayotganligi, BA bilan kasallangan bemorlarda GERK namoyon bo'lishi va yo'tal o'rtasidagi vaqtinchalik bog'liqlik ushbu kasalliklar o'rtasidagi o'zaro ta'sir mavjudligiga qo'shimcha dalildir. Bir qator tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, GERK uchun muvaffaqiyatli terapiya BA davolash samaradorligiga ijobiy ta'sir ko'rsatdi. Katta yoshli BA bemorlari guruhida davolash qiyin, 7 hafta davomida omeprazol va domperidon bilan davolash 86% hollarda BA simptomlarini yengillashtirishga imkon berdi, bemorlarning 10 foizida o'rtacha yaxshilanish kuzatildi, bemorlarning atigi 4 foizida ta'sir ko'rsatilmagan. BA belgilari GERK terapiyasi to'xtatilgandan so'ng tezda qayta namoyon bo'ldi. Xuddi shu tarzda, ranitidinni yuborish astma simptomlari va reflyuks darajasi o'rtasidagi o'zaro bog'liqlik darajasi bilan tungi astma belgilarining og'irligini pasayishiga olib keldi. Gastroenterologiya sohasidagi mutaxassislarning fikriga ko'ra, GERK bilan kasallanishning haqiqiy darajasi tashxis qo'yilganidan ancha yuqori, chunki bemorlarning katta qismi kasallik ko'rinishini e'tiborsiz qoldiradi yoki GERKning qizilo'ngachdan tashqari ko'rinishini kam baholaydigan boshqa mutaxassislar tomonidan uzoq vaqt davomida kuzatiladi.
Hozirgi vaqtda BA bemorlarida GERK diagnostikasi bo'yicha aniq standartning yetishmasligi ushbu kasallikning yetarlicha tekshirilmasligiga, terapiyaning o'z vaqtida tayinlanmaganligiga va natijada BA nazoratining to'liq bo'lmaganligiga olib keladi.
Tekshirish maqsadi: BAda GERK diagnostikasi va olib borish algoritmini ishlab chiqish.
MATERIAL VA USULLAR
Tekshirishda astma bilan kasallangan 32 nafar bemorda tahlilllar o'tkazildi, yoshi va klinik va funksional ma'lumotlari bilan solishtirish mumkin: ayollar - 18, erkaklar -14, o'rtacha yoshi - 44,1 ± 3,6 yil. Tadqiqotda BA o'rtacha og'irlikda kechayotgan, kasallik davomiyligi 3 yildan ortiq bo'lgan bemorlar ishtirok etdilar, ular xabardor qilinganda rozilik bildirdilar. Barcha bemorlar kamida 3 oy davomida SMART rejimida bazis terapiyani (formoterol/budesonid 18/640 mkg) oldi. Bronxodilatatsiya testi bilan spirometriya (400 mg salbutamolni ingalatsiyasidan so'ng takroriy spirometriya) Master-screen apparati yordamida amalga oshirildi (E. Jager, Germaniya). O'zgarishlarning namoyon bo'lishi R.F. Klement va boshq. ga ko'ra o'zgarishlar gradatsiyalariga qarab baholandi. (1986). Astma nazorati dinamikasi ACT (Asthma Control Test - bronxial astmani boshqarish uchun test)so'rovnomasi va GINA 2020 (Global Initiative on Asthma -astma bo'yicha global tashabbus 2020) yordamida baholandi: 25 ball to'liq BA nazoratini, 20-24 - to'liq emasligi to'g'risida nazorat, 19 ball va undan kam - nazorat yetishmasligi haqida (nazorat darajasi so'nggi 4 hafta davomida baholanadi).
GERK alomatlarini aniqlashda oyiga kamida 2 marta jig'ildon qaynashi, to'sh suyagi orqasida kuyishish, kekirish, shuningdek, tananing gorizontal holatida nafas olish tizimidan keltirilgan alomatlar va shikoyatlarning ko'payishi hisobga olingan. Qizilo'ngachning kislota ko'rsatkichi (QKK) (pH <4, pH <3, pH <2, pH <1 bilan vaqt foizlarining yig'indisi) De Meester formulasi yordamida hisoblab chiqilgan. 14,72 dan yuqori indeks qiymati bemorda kislotali GER borligini, past ko'rsatkichlar -ishqorishligini ko'rsatdi. Dastlabki tekshiruvdan so'ng GERK tashxisi qo'yilgan bemorlarga antireflyuks terapiyasi buyurildi. Qayta tekshirish 28 kundan keyin o'tkazildi.
Natijalarni statistik qayta ishlash uchun StatSoft Statistica v 6.0 dasturiy ta'minot to'plami (AQSh) foydalanilgan. Ma'lumotlarni taqsimlashning normalligi Shapiro - Uilk testi yordamida baholandi. Normal ko'rsatkichlar uchun o'rtacha qiymatdan foydalanilgan. Guruhlararo taqqoslash Mann-Uitni U-testi yordamida amalga oshirildi. Guruh ichidagi farqlar Uilkokson kriteriyasi yordamida tekshirildi. P qiymati <0,05 statistik jihatdan ahamiyatli hisoblanadi.
TADQIQOT NATIJALARI
Tekshirilgan 32 bemorda astma klinik ko'rinishlarmmg davomiyligi o'rtacha 8,5 ± 1,5 yilni tashkil etdi.
3 oy davomida. barcha bemorlarga doimiy ravishda formoterol / budesonid 18/640 mkg kombinatsiyasi va kerak bo'lganda SMART terapiya rejimida qo'shimcha ingalatsiyalar qabul qilindi. To'liq BA nazoratiga 25 bemorda erishildi (ACT 25 ball). 7 bemorda to'liq BA nazoratiga erishilmadi (ACT 22,3 ± 1,1 ball). BA ni to'liq nazorat
qilmagan bemorlar nafas olish diskamfortiga shikoyat qilishdi - xushtaksimon xirillash, kam balg'amli yo'tal, gorizontal holatda astma xurujlari, bu alomatlarning jig'ildon qaynashi bilan bog'liqligini qayd etdi. Kuniga 4,5/160 mkg dan 13,5 / 480 mkg gacha bo'lgan dozalarda formoterol / budesonidning qo'shimcha ingalatsiyalari yaxshilanishga va 1 soniyada jadal chiqarilgan nafas hajmining (FEV1)oshishiga olib kelmadi.
Jadval 1. To'liq nazorat qilinmagan bronxial astmada bemorlar shikoyatlari
Klinik belgilar n(%)
Doimiy nafas diskamforti 5(71,4)
Epizodik nafas diskamforti 2(28,6)
Kam balg'amli yo'tal 4(57,1)
Ovozning pasayishi 2(28,6)
Gorizontal holatda bo'g'ilish xuruji 5(71,4)
Jig'ildon qaynashi bilan bog'liq respirator shikoyatlar 2(28,6)
Epigastral sohada og'riq 5(71,4)
Tashqi nafasni funksional o'rganish natijalarini tahlil qilish, astma kuchayishining aniq belgilari yo'qligi, shuningdek, nafas olish shikoyatlarining jig'ildon qaynashi bilan bog'liqligi ekzofagial ko'rinishda bo'lgan bemorlarda GERK borligini taxmin qilishga imkon berdi.
Tashxisni aniqlashtirish uchun GERKga shubha qilingan bemorlar GERning xarakterli belgilarini aniqlash uchun FEGDSni o'tkazdilar.
Sutkalik pH-metriyaning asosi reflyuks to'qimalarining (boluslar) tabiatini tashxislash zarurati edi - kislotali, ishqorli yoki aralash; sutkalik ritmlar va ularning tana holatidagi o'zgarishlar bilan bog'liqligi (gorizontal, vertikal). Tadqiqot natijasida barcha tekshirilayotgan bemorlarda GERK borligi aniqlandi: kislotali reflyuks - 1 nafar bemorda, kuchsiz kislotali - 2 nafarida, aralash kislota-asos, yuqori reflyuks - 3 holatda. pH-metriyada 1 holatda kuchsiz ishqoriy distal reflyuks tashxislandi. Reflyuks xususiyatini aniqlash antireflyuks terapiyasini tayinlashda differensial yondashuv uchun juda muhim ahamiyatga ega bo'ldi.
Reflyuks xususiyatini hisobga olgan holda olib borilgan tadqiqotlar asosida astma nazorati to'liq bo'lmagan (n = 7)va GERK bo'lgan bemorlarga 28 kun davomida antireflyuks terapiyasi buyurildi. Biroq, 1 holatda to'liq nazoratga erishilmadi (ACT so'rovnomasida 23 ball), bu qo'shimcha tahlilni talab qiladi.
28 kunlik antireflyuks davolash kursidan so'ng takroriy spirometriya o'tkazildi. Spirometrik parametrlarni tahlil qilishda dastlabki ma'lumotlarga nisbatan sezilarli o'zgarishlar aniqlamadi.
Klinik kuzatuv
Bemor K., 45 yoshda, "Aralash genezli (atopik, yuqumliga bog'liq)bronxial astma, o'rtacha og'irlik darajasi" tashxisi bilan, 3 oydan ko'proq vaqt davomida ishlatilgan bazis terapiya (formoterol/budesonid18/640 mg) olayotganda kasallikning to'liq nazoratiga (ACT 22) erishilmadi. Bemor ovozi pasayganligi, ertalabki jig'ildon qaynashi, xurujsimon yo'tal paydo bo'lishi va uyg'onish paytida nafas olish noqulayligiga shikoyat qildi.
FEGDSni o'tkazishda kataral ezofagit belgilari aniqlandi, bu esa bemorda GERK borligini ko'rsatdi. Reflyuksning xususiyatini aniqlash uchun sutkalik pH-metriya o'tkazildi.
Bemorda De Meester indeksining umumiy qiymati 5,56 ni tashkil etdi va ishqoriy GER borligini isbotladi. GER kechasi yotgan paytda, maksimal darajada ertalab sodir bo'lgan. Oshqozonning sekretor funksiyasi, qizilo'ngachga o'tish muddati, De Meester indeksini hisoblash to'g'risidagi ma'lumotlarning aniqligi proton nasos ingibitorlari ishlatmasdan - pankreatin 25 ming ED va natriy gidrokarbonat bilan birgalikda davolashni buyurishga imkon berdi. GERK uchun muvaffaqiyatli terapiya 4-haftaning oxiriga kelib formoterol / budesonidning qo'shimcha ingalatsiyasidan foydalanishni kamaytirishga va keyin butunlay bekor qilishga imkon berdi. Olingan ma'lumotlar antireflyuks terapiyaning astma nazoratiga erishishiga yordam berganligini ko'rsatdi.
XULOSA
Optimal basiz terapiya fonida BA nazoratiga erishish imkoniyatining yo'qligi, ayrim hollarda GERK bilan birga kelishi bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Bir qancha respirator simptomlar (yo'tal, xirillash, kam balg'amli yo'tal, to'sh ortida og'irlik, nafas diskamforti va/yoki nafas olish qiyinligi) GERKning klinik ko'rinishida ham aniqlanadi, bu ko'pincha uning kech tashxisiga olib keladi va shunga muvofiq yetarli terapevtik davolanish o'tkazilmasligiga, bu esa, o'z navbatida, bemorlarning hayoti sifatiga va kasallik prognoziga ta'sir qiladi. Ushbu tadqiqotda astma nazorati to'liq bo'lmagan bemorlarning 21,8 foizida GERK bilan bog'liqligi aniqlandi. GERK uchun antisekretor terapiyaning ijobiy ta'siri, BA belgilarining paydo bo'lishi va kuchayishida reflyuksning patogenetik rolini tasdiqladi. Astma tarqalishining yuqori darajasi va uni davolashning har doim ham muvaffaqiyatli emasligi yuqoridagi holatlarning rivojlanish sabablarini aniqlash va diagnostikmuolajalar ko'lamini kengaytirish zarurligini belgilaydi. Bugungi kunda GERKda BAni nazorat qilish masalalari dolzarb bo'lib qolmoqda, ular tashxis qo'yish va o'z vaqtida davolanishi kerak, bu nafaqat BA nazoratiga erishish, ishlatilgan ingalatsion glyukokortiko-steroidlar va uzoq muddatli ß2-agonistlar dozasini
SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 2 I ISSUE 2 I 2021
ISSN: 2181-1601
kamaytirish, balki GERK rivojlanishini va yuzaga kelishi mumkin bo'lgan asoratlarini oldini olish uchun juda muhim.
REFERENCES
1. ALISHEROVNA M. K., XUDOYBERDIYEVICH G. X. Treatment of Chronic Heart Diseases Insufficiency Depending On the Condition of the Kidneys. - 2021.
2. Alisherovna M. K. 24-Hour Abp Monitoring Of Blood Pressure In Patients With Chronic Heart Failure And The State Of Kidney Function //CENTRAL ASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES. - 2021. - T. 2. - №. 1. - C. 197-204.
3. Alisherovna M. K., Tatlibayevich S. Y. PREVENTION OF THE PROGRESSION OF CHRONIC KIDNEY DISEASE BY DECOMPENSATION OF CHRONIC HEART FAILURE //Euro-Asia Conferences. - 2021. - T. 4. - №. 1. - C. 54-58.
4. Tairov D. R., Yarmukhamedova S. K., Khusainova M. A. Characteristics of Metabolic Syndrome and Cardiovascular Injuries in Gout.
5. Alisherovna K. M., Tatlibayevich Y. S. RENAL HEMODYNAMICS AND GLOMERULAR FILTRATION IN PATIENTS WITH HYPERTENSION DISEASE AT THE AGE OF 40-60 YEARS //Euro-Asia Conferences. - 2021. - T. 3. - №. 1. - C. 146-149.
6. Khusainova M., Nazarov F. FEATURES OF THE CIRCADIAN RHYTHM BLOOD PRESSURE IN PATIENTS HEART FAILURE AND IMPAIRED RENAL FUNCTION //InterConf. - 2021.
7. Alisherovna K. M., Tatlibayevich Y. S. RENAL HEMODYNAMICS AND GLOMERULAR FILTRATION IN PATIENTS WITH HYPERTENSION DISEASE AT THE AGE OF 40-60 YEARS //Euro-Asia Conferences. - 2021. - T. 3. - №. 1. - C. 146-149
8. ALISHEROVNA M. K., SHAXMAXMUDOVNA S. Z., TATLIBAYEVICH Y. S. EFFECTIVENESS OF TREATMENT OF CHRONIC HEART DISEASE INSUFFICIENCY DEPENDING ON THE FUNCTIONAL STATE OF THE KIDNEYS //practice. - 2021. - T. 7. - №. 2.
9. ALISHEROVNA M. K., XUDOYBERDIYEVICH G. X. Treatment of Chronic Heart Diseases Insufficiency Depending On the Condition of the Kidneys. - 2021.
