Научная статья на тему 'ТOҒ ВA ТOҒOЛДИ ҲУДУДЛAРИ ҚИШЛOҚ XЎЖAЛИГИНИ РИВOЖЛAНТИРИШДA ДAВЛAТ ТOМOНИДAН ҚЎЛЛAБ-ҚУВВAТЛAШНИНГ УCТУВOР ЙЎНAЛИШЛAРИ'

ТOҒ ВA ТOҒOЛДИ ҲУДУДЛAРИ ҚИШЛOҚ XЎЖAЛИГИНИ РИВOЖЛAНТИРИШДA ДAВЛAТ ТOМOНИДAН ҚЎЛЛAБ-ҚУВВAТЛAШНИНГ УCТУВOР ЙЎНAЛИШЛAРИ Текст научной статьи по специальности «Энергетика и рациональное природопользование»

CC BY
44
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Иқтиcoдий фaoлият / қишлоқ хўжалиги / фермер / нoaнъaнaвий мaҳcулoтлaр / кoнцeпция / экотизим / инфратузилма / рecурc / экология / мaқcaдли дacтур. / Economic activity / agriculture / farmer / non-traditional products / conception / ecosystem / infrastructure / Resource / Ecology / target program.

Аннотация научной статьи по энергетике и рациональному природопользованию, автор научной работы — Гулшан Абдулхаева, Шохназар Бобоқулов

Мақолада тoғ вa тoғoлди ҳудудлaри қишлoқ xўжaлиги мaмлaкaт иқтиcoдиётидa тутган ўрни ҳамда ушбу ҳудудлар қишлоқ хўжалигини ривожлантиришда дaвлaт дacтурлaрининг вaзифaлaри, ҳамда дaвлaт тoмoнидaн қўллaб-қуввaтлaшнинг уcтувoр йўнaлишлaр борасида фикрлар баён этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PRIORITY DIRECTIONS OF STATE SUPPORT FOR THE DEVELOPMENT OF AGRICULTURE IN THE MOUNTAIN AND TOOK A MOUNTAIN

The article describes the role of the mountain and took a mountain regions in the economy of the country in agriculture, as well as the tasks of state programs in the development of Agriculture in these regions, as well as the priorities of state support.

Текст научной работы на тему «ТOҒ ВA ТOҒOЛДИ ҲУДУДЛAРИ ҚИШЛOҚ XЎЖAЛИГИНИ РИВOЖЛAНТИРИШДA ДAВЛAТ ТOМOНИДAН ҚЎЛЛAБ-ҚУВВAТЛAШНИНГ УCТУВOР ЙЎНAЛИШЛAРИ»

TOF BA ТОГОЛДИ ХУДУДЛАРИ КИШЛОК ХУЖАЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ДАВЛАТ ТОМОНИДАН КУЛЛАБ-КУВВАТЛАШНИНГ УСТУВОР ЙУНАЛИШЛАРИ

Гулшан Абдулхаева

"Тошкент ирригация ва кишлок хужалигини механизациялаш мухандислари института" миллий тадкикот университети доценти gulshan.abdulxaeva@mail .ru

Шохназар Бобокулов

"Тошкент ирригация ва кишлок хужалигини механизациялаш мухандислари института" миллий тадкикот университети доценти mr.boev.2000@mail.ru

АННОТАЦИЯ

Маколада тог ва тоголди худудлари кишлок хужалиги мамлакат иктисодиётида тутган урни хамда ушбу худудлар кишлок хужалигини ривожлантиришда давлат дастурларининг вазифалари, хамда дaвлaт тoмoнидaн куллaб-куввaтлaшнинг уcтувoр йуналишлар борасида фикрлар баён этилган.

Калит сузлар. Иктисодий фаолият, кишлок хужалиги, фермер, нoaнъaнaвий мaхcулoтлaр, кон^пция, экотизим, инфратузилма, рecурc, экология, мaкcaдли дacтур.

PRIORITY DIRECTIONS OF STATE SUPPORT FOR THE DEVELOPMENT OF AGRICULTURE IN THE MOUNTAIN AND TOOK A MOUNTAIN

ABSTRACT

The article describes the role of the mountain and took a mountain regions in the economy of the country in agriculture, as well as the tasks of state programs in the development of Agriculture in these regions, as well as the priorities of state support.

Keywords. Economic activity, agriculture, farmer, non-traditional products, conception, ecosystem, infrastructure, Resource, Ecology, target program.

Кириш. Бугунги кундaoзик-oвкaт хавфсизлиги куплаб мамлакатлар учун мухим масалаларидан бири булиб келмокда. Бирлaшгaн Миллaтлaр Тaшкилoтининг Oзик-oвкaт Ba кишлoк xужaлиги тaшкилoти (ФAO) хaмдa Жaхoн coFликни caклaш тaшкилoтимaълумoтлaригa курa, дунёдa 840 миллиoндaн oртик киши туйиб oвкaтлaнишимкoниятигa эта эмac. Бу жaхoн aхoлиcининг дeярли хaр caккиз нaфaридaн бири дeмaкдир. Aгaр 2018 йилдa дунё aхoлиcи 7,6 миллиaрд кишини тaшкил этган булса, 2050 йилга бориб, дacтлaбки хиcoб-китoблaргa курa, у 9,8 миллиaрддaн oшaди, бу эca oзик-oвкaтгa булган тaлaбнинг ceзилaрли дaрaжaдa oшишигa oлиб кeлaди. Шу сабабли, мамлакат озик-овкат хавфсизлигини

таъминлашда худудлар салохиятидан, хусусан tof ва тоголди худудлари кишлок хужалигини ривожлантириш ва ушбу худудлар имкониятларидан окилона фойдаланиш заруриятини келтириб чикармокда [1-3].

Глобал иклим узгаришига мослашган кишлок хужалиги тизимини шакллантириш, усиб бoрaётгaн aхoлининг oзик-oвкaт махсулотларига булган талабини кондириш, мамлакат озик-овкат хавфсизлигини мустахкамлаш худудлар кишлок хужалигини баркарор ривожланишини таъминлаш билaн бирга ижтимoий-иктиcoдий Ba экoлoгик бaркaрoрликни caклaш тaлaб киланаётганлиги боис, бу бутун жaхoндa дoлзaрб мacaлaлaрдaн бири булиб кoлмoкдa. Айникса, COVID -19 пандемияси шароитида кишлок хужалиги ва озик-овкат махсулотлари етиштириш ва истеъмол килиш масаласи нафакат мамлакат ёки худуд хамда сохада, балки минтакава глобал куламда долзарб вазифа хисобланади [4-6].

Ушбу худудлaр кишлoк xужaлигини узига xoc xуcуcиятлaри хaмдa унинг мaмлaкaт oзик-oвкaт муcтaкиллигини тaъминлaш вaaгрaр coхa тaрмoклaрини бaркaрoр ривoжлaнтириш oмиллaридaн бири булиб ^лишини тaъкидлaгaн хoлдa oзик-oвкaт мaхcулoтлaри ишлaб чикaришни янaдa кутайтиришнинг cтрaтeгик йунaлишлaрини бeлгилaш, мaзкур худудлaр имкoниятлaридaн o^aro^ вacaмaрaли фoйдaлaниш йуллaрини излaб тoпиш зaруриятини кeлтириб чикaрмoкдa [7-9].

Мавзуга оид адабиётлар та^лили. Хрзирги вактда тог ва тоголди худудлари кишлок хужалигини ривожлантириш борасида нафакат минтакавий ва миллий даражада, балки дунёнинг бир катор мамлакатларида ушбу худудларни иктисодий, ижтимоий ва экологик нуктаи назардан хам илмий-назарий, хамда амалий куламда олим ва амалиётчилар томонидан урганилган. Жумладан, баркарор ривожланиш жихатларини Америкалик иктисодчилар Лестер Р. Броун ва Кристофер Флейвинлар томонидан урганилган булса, П.Г.Aбдулмaнaпoв ва М.A.Гaлбaцдибирoвaлaр уз тадкикотларида тогли худудларни ижтимоий-иктисодий ривожлантириш ва бу худудлардаги демографик жараёнлар ва уларнинг узига хос хусусиятлари масалаларини тадкик этишган. Ю.И.Караев эса илмий тадкикотларида тогли худудларни баркарорлигини таъминлаш оркали кишлок худудларини ривожлантириш масалаларига эътибор каратилган [10-12].

Дархакикат, утган асрнинг 90-йилларидан бошлаб БМТ томонидан (Aтрoф-мухит буйичa Риo дeклaрaтцияcи, 6-тамойил) экотизимлар, хусусан, "тоглихудудгарнинг бaркaрoр ривoжлaниши" масаласи хозирги ва истикболдаги мухим вазифалардан эканлиги алохида курсатиб утилган [13].

Тогли худудлaрни бaркaрoр ривoжлaнтириш бoрacидa юкорида билдирилгaн фикр вa тaклифлaргa кУшилгaн хoлдa шуни тaъкидлaш кeрaкки, бизнингчa, tof вa т0F0лди худудлaрининг aгрoэкoлoгик жихaтдaн бaркaрoр ривoжлaниши, aввaлo, тaбиий шaрoитнинг кулaйлиги, рecурcлaрдaн oкилoнa

^onganaHum, TaSuar Myxo$a3acu Ba экoпoгнк Ba3uaT omuMan xonarga Synumu Bamy acocga HKTucoguH KypcarKHnnaproKopHnHrH KaSu oMunnapra Sof^hk. Tof Ba TOFongu xygygnapuarpo^KonoruK xonaraapu TaBcu^u, ynapHHHr xygyguft ^onnamyBH, TaSuHH-HKgHM mapournapu, hk^hm y3rapumHra TatcupnaHnHrH, TynpoK cu^ar KypcaTKH^napu, ymSy xygyg^apgaru geMorpa^HK xonar Ba axpnu SaHgnuru xaMga KumnoK xy^anuru umnaS HHKapum mapouraapu Ba HyHanumnapH KaSunap SunaH TaBCH^naHHÔ, ynapHH hhmhh Ba Ha3apuH ^uxargaH ypraHunumuHH TaK030 этagн [14-16].

TagKHKOT MeTogo^oruacu. TagKHKOT oSteKTHTOF Ba TOFongu xygyngapu KHmnoK xy^annrHHHHr y3ura xoc xycycuaraapH, HyHanumnapH Ba acocun ôocKH^napn xucoSnaHagu. tof Ba tofongu xygyg^apu KumnoK xy^anuruHH pHBO^naHTHpnmga gaBnar TOMOHugaH Ky-MaS-KyBBaraamHHHr ycTyBop HyHannmnapn Sopacuga HKTucoguH xogucanapHH ypraHumga th3hmhh ëHgamyB, MaMnaKaTHMH3 Ba xopu^HH onHMnap Ha3apuH Kapamnapu, xopn^ Ta^puSanapuHH yMyMnamTHpnm acocuga Ha3apuH xynocanap Tanëpnam MeToguKacu SynuS xu3Mar KH^agu [17-19].

Tax^H^ Ba HaTH^a^ap.PecnySnHKaga KumnoK xy^anurHumnaS HHKapumuHu H3Hun puBo^naHTupum, MaMnaKar o3HK-oBKar xaB^cronuruHH aHaga MycTaxKaMnam^KonoruK To3a MaxcynoTnap eTumTupumHH KeHrafiTupum, arpap ceKTopHHHr экcпopт canoxuaTHHH ce3unapnu

gapa^agaomHpum^apaëHnapHxyKyMaTToMoHHgaHKynnaô KoHyH Ba MetëpuH xy^^araap ôunaH TapTuSraconHHuS SopunMoKga [20-22].

^aBnaTHMH3 paxSapu ffl.Mup3HëeB TamaSSycu Ba paxSapnuruga aManra omupunaëTraH pecnySnHKaMH3HH pHBo^naHTHpHmHHHr ycTyBop HyHanumnapu ôyHHHa "X,apaKaraap cTparerHacH"ga KumnoK xy^anuruga TapKuSuH y3rapTHpumnapHH aManraomupum MaKcaguga HKTucoguëTHH aHaga puBo^naHTupum Ba nuôepannamTHpum, xygyg^apga MaB^yg ep BacyB pecypcnapugaH oKH^oHa ^ofiganaHumra, myHHHrgeK, coxara paKaMnu HKTucoguëTHH ®:opHH этнm, "amun HKTucoguëT", "aKU-MH KumnoK xy^anurH" Ba "opraHHK KumnoK xy^anuru^HH puBo^naHTupumra ycTyBopnHK SepunraHnHrH Se^H3 эмac, anSarra. ByHgafi KeHr KaMpoBHH Ba hcthkôohhh TagSupnapHH TamKHnHH-HKTucogHH acocnapu MycTaxKaMnaHHÔ, MetëpHH-xyKyKHH acocnapu ®:axoH aHgo3anapu acocuga TaKoMHnnamTHpuô SopunaëTraHnHrH arpap ucnoxoTnapHHHr SyryHru SocKU^uga y3ranaxycycHaTHHH HaMoëH этмoкga.

KeHHHru Hunnapga MaMnaKar KumnoK xy^anuru coxacura oug KaTop aHru MetëpHH-xyKyKHH xy^^aTnapHHHr KaSyn KHnHHHmu,HcnoxoTnapHH aHaga nyKypnamTupumra KaparunraH cTpareruK HyHanumnap coxaga TapKuSuH y3rapumnapHH aHaga TaKOMunnamTupum hmkohhhh SepMOKga. Ammo, tof Ba TOFongu xygygnapu KHmnoK xy^anuruHH puBO^naHTupum Syauna y3OK MyggaTnapra

Myg^aggaHraH crparerua xaMga tof Ba TOFoggu xygyggapu KumgoK xy^aguruHu puBO^gaHTupumra oug KOHyHHuHr MaB^yg эмacgнгн ymöy xygyggapga TaSuufi pecypcgapgaH caMapagu ^ofigagaHumra, coxaHu puBO^gaHTupumra oug HHBecT^HanapHH ®:ag6 этнgнmнгa, umgaö HuKapyBHugap MKopu gapoMag ogumura Ba eTHmTHpunaëTraH MaxcygoTgap paKOÔaTÔapgomnurHHH omupumra TycKuHguK Kunagu [23-25].

Tof Ba TOFoggu xygyggapu KumgoK xy^aguruHu gaBgar TOMOHugaH y3OK MyggaTHH KyggaS-KyBBaraamHu puBO^gaHTupum CTpaTernacHHHHr MyxuM HyHannmnapHHH aHHKgaö, 6y öopaga aHHK Hopa-Tagöupgap umgaö HHKurn MaKcagra MyBO^HK. Ymöy cTpareruagaru acocufi ycTyBop Ba3u$agap goupacura tof Ba TOFoggu xygyggapuga Kygafi arpo6u3Hec мyxнтнннpнво:®gaнтнpн6, axoguHuHr öaHgguK gapa^acuHu omupum, ax6оpот-коммyннкaцнa TexHogoruagapuHu KeHr ^opufi этнm, myHuHrgeK, paKOÖaröapgom MaxcygoTgap umgaö HuKapum мехaннзмннн umgaö HuKum KepaK öygagu (1-pacM).

Ma3Kyp xygyggapga KumgoK xy^aguK MaxcygoTgapu eTumTupumHuHr xyKyKufi acocgapuHu TamKug этyвнн KOHyHHuguK gofiuxagapu xaMga aMaggaru KOHyHHunuK, opraHuK KumgoK xy^aguruHu puBO^gaHTupumHuHr xyKyKyKufi acocgapu umgaô HuKugumu go3uM.Ey эca ymöy xygyggapga KumgoK xy^aguru uMKOHuaTgapuHu öaxogaraH xogga coxaHu puBO^gaHTupumHu MaKcaggu gacTypgap goupacuga aMagra omupugumuHu Tagaö этagн [26-28].

Tof Ba ToFoggu xygyggapuHu MaKcaggu gacTypgap acocuga puBo^naHTupumHuHr Basu^agapu TapMoKgapapoxycycuaTra эгa ôyguô, MaB^yg MyaMMonapHu y3 uHuraogumu Ba öyHga, xycycaH, KumgoK xy^aguru KopxoHagapuHu мogepннзaцнa Kugum, uH^pa^ugMagapu, acocufi ^oHggapHu aHrugam Ba xygygHu MocgamyBHaH TexHuKa öugaH TatMuHgam, Kyngaö aHru um ypuHgapu aparum Ba MaB^yg cagoxuaTHu ^ag6 Kugumraagoxuga эtтн6op Kaparagumu KepaK.

1-pacM. Tof Ba tofo^h xygyg^apu KHm^oK xy^a^uruHH gaBgaT TOMOHHgaH Kyggaô-KyBBaT^amHH piiBow.iaHTHpiim crpaTeruHCHHH iim.iaô HHKum1

YmSy gacTypHHHr aManraomupugumH tof Ba ToFoggu xygyggapu axogucuHH h^thmohh KyggaS-KyBBaraam Ba urn SugaH TatMHHgamra, ygapHHHr xaëT cu^arnHH omupumra, TaSuufi pecypcgapgaH oKugoHa ^ofiganaHumra ëpgaM Sepagu. Harn^aga pecnySguKa tof Ba ToFoggu xygyggapuHHHr ннвecтнцнoн MyxuTH ce3Hgapgu gapa^aga axmugaHagu, capMoagopgap Bacafiëxgap ynyH ^muSagopgurH omagu.

^acTypHH umgaS HHKumgaymSy xygyggap Kumgo; xy^anurHHHHr xogaraHH Taxgug KHHum Ba Saxogam (xygygufi xycycuaraapH, umgaS nu^apum Baxy^anuK roprnum xycycuaraapH, H^HMoufi-HKTHcogHfi axBog, Metëpufi-xyKyKHfi 6a3a, экoнoгнк xogar, pecypccanoxutfra Ba yHgaH ^ofiganaHum gapa^acu xaMga xygyg Ba TapMo^Hu нннoвaцнoн puBo^narnupum HMKoHuaraapH Ba Som;anap) ra xaM эtтнSop Kaparagumu 3apyp.

^axoH Ta^puSacu ganogar Sepumuna, tof Ba ToFoggu xygyggapu TaSuufi pecypcgapugaH ^ofiganaHum Ba ymôy xygyggapHUHr MyBo3aHaraaHraH xogga puBo^naHumuHH TatMHHgam Ba экoнoгнк Sap;apopgHK xaMga Suo-xugMa-xugguruHH caKgam SugaH Sofhh; MyHocaSargap xap Sup MaMgaKarga"ToF xygygnapu TyFpucuga"rH ;oHyH SugaH TapTuSracogHHagu.

^eMaK, pecnyÔHHKaMH3ga xaM tof Ba TOFoggu xygyggapu TaSuufi pecypcgapuHu SyT ca;gam, ygapgaH o;ugoHa BacaMapagu ^ofiganaHum acocuga ymôy xygyggap H^HMoufi-uKTHcogHfi ^uxargaH Sap;apop puBo^gaHumuHH TatMHHgamra fiyHagrnpHgraH MyHocaSargapHu TapTuSra cogum Ma;caguga "Y3ÔeKucToH PecnySguKacuHHHr tofhh xygyggapu TyFpucuga"rH KoHyHHHH umgaS HHKum Ba ;aSyg Kugum Ma;cagra MyBo^u;.

TaKHH^ KuguHaëTraH ;oHyHHHHr ;aSyg KuguHumu SugaH tofhh xygyggap TacHu^u xyKyKufi Ma;oM ohhS, TaSuufi xycycuaraapH ;oHyH goupacuga TaBcu^gaHaguKu, my acocgaaxoguHHHr SeKaMy KycT xaëT Kenupumu, cofhom Sygumu Ba MexHaT ^aoguaTu SugaH myFyggaHumu ynyH mapouT aparamHH TatMHHgoBHH экoтнзнм Metëpufi Ba xyKyKufi ^uxargaH y3 TacgHFHHH Tonagu.

YmSy KoHyH gaBgaTHHHr tofhh xygyggap Sopacugaru cHëcaTHHH ropuramga xyKyKufi acoc SyguS xu3Mar Kugum SugaH Supra, ymSy xygyggapHHHr puBo^gaHumu gaBgaT ToMoHugaH TapTuSracoguS TypugumuHH TatMHHgafigu. OuKpuMrona, ymSy KoHyH tofhh xygyggapgaH ^ofiganaHraHga yHUHr Kaficu xygyggapgaH ^ofiganaHum TygoBgu ëKH TygoBcu3 SygumuHH, TygoBgap Me30HH Ba xa^MUHu, ^ofiganaHum fiyHagumu Ba ycyggapuHu SegrugaS Sepumu ho3hm. YHga, tofhh xygyggapHu gaBgaT ToMoHugaH KyggaS-KyBBaTgamra ycTyBopguK Sepum, Sap;apop puBo^gaHTupum ynyH Kygafi mapouT apaTum,ygapHHHr uKTucogufi-umgaS HH;apum Ba экogoгнк acocgapuHu xuMoagam, TaSuufi pecypcgapugaH o;ugoHa BacaMapagu ^ofiganaHum,

1Tag;HKOTnap HaTu^agapu acocuga Ty3unraH

Uzbekistan www.scientificprogress.uz

бу худудтар тaбиий рecурлaригacaлбий Ta^^ кyрcaтмacдaн, улaрнинг бутлиги Ba бaркaрoрлигини тaъминлaш acocидa тaдбиркoрликни ривoжлaнтириш учун кулaй шaрт-шaрoитлaр ярaтиш ^би тaмoйиллaр уз аксини топиши зарур.

Шунингдек, тог Ba т0F0лди худудтари кишлoк xyжaлигини ривoжлaнтиришдaушбу худудлар хаёт ва иктисодий фаолият сифатида дaвлaт тoмoнидaн кyллaб-куввaтлaнишгa мухтож. Бунда хилма-хил ва динамик иктисодиёт, замонавий ижтимоий инфратузилма ва ахолини куллаб-кувватлаш ва ривожланиш белгиланган максадлар асосида амалга оширишни талаб этади. Бу эса, tof ва т0F0лди худудлари кишлoк xyжaлигини ривoжлaнтиришдa дaвлaт тoмoнидaн кyллaб-куввaтлaшнинг куйидaгиуcтувoр йуналишларни камраб олиши керак.

1. ТoF ва т0F0лди худудлари кишлок хужалигида, айникса, чорвачиликда умумий фаолият учун шароитни яхшилаш:

ушбу худудлар кишлок хужалигининг рентабеллиги ва инвестицион жозибадорлигини ошириш максадида давлат томонидан куллаб-кувватлаш шакллари ва механизмларини такомиллаштириш, сохани техник ва технологик модернизация килиш;

ер ва бошка табиий ресурслардан самарали фойдаланишни таъминлаш; кредит олиш имкониятларини ошириш ва cуFуртa сохасида хамда лизинг бозорида ракобатбардош тамойилларни кучайтириш;

tof ва т0F0лди худудлари кишлок хужалиги учун кадрлар билан таъминлаш, уларни жалб килиш, куллаб-кувватлаш, укитиш уларнинг яшаш шароитларини яхшилаш;

tof ва т0F0лди худудлари кишлок хужалиги махсулотлари етиштирувчи барча тоифадаги субъектларнинг молиявий баркарорлигини ошириш.

2. ^f ва т0F0лди худудлари кишлок хужалигини баркарор ривожлантириш учун зарур шарт-шароитлар яратиш, шу жумладан:

тoF ва т0F0лди худудларидаги демографик холатни яхшилаш ва махаллий ахолини иш билан таъминлаш, янги иш уринлари яратиш буйича чора-тадбирларни амалга ошириш;

тoF ва т0F0лди худудларида ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантириш; tof ва т0F0лди худудлари ахолисининг турмуш шароитини яхшилаш, ахоли пунктларини комплекс равишда ривожлантириш ва ободонлаштириш.

^f ва т0F0лди худудларида кишлок хужалиги технологияларини ривожлантириш ва кишлок хужалиги ракобатбардошлигини ошириш:

замонавий технологиялардан фойдаланишга рaFбaтлaнтириш асосида мехнат унумдорлигини ошириш, ишлаб чикариш, мехнат, менежментни ташкил килишни такомиллаштириш;

tof ва тоголди худудларида насилли чорвачиликни купайтиришни таъминлаш;

tof Ba т0F0лди худудлaридa экинлaрни eтиштиришдa интeнcив тexнoлoгиялaрни ривoжлaнтириш, ю^ри хocилдoр нaвлaр eтиштирилaдигaн кишл0к хужалик майдонларини кенгайтириш.

Хулоса. Шундай килиб, тог ва тоголди худудлари кишлок хужалиги мамлакат иктисодиётида узига хос хусусиялари билан алохида урин тутади. Шу сабабли, давлат томонидан куллаб-кувватлашнинг устувор йуналишларини, давлат дастурларининг вазифаларини, устувор миллий лойихаларни амалга ошириш tof вa т0F0лди худудлaри кишлок хужалигини янада ривожлантириш, соха самарадорлигига эришиш, ижтимоий муаммоларни хал килиш мамлакат озик-овкат хавфсизлигини таъминлаш учун реал зарурият, деб хисобланиши керак.

REFERENCES

[1] A.P, B., & S.B., R. (2021). The Current State Of The Use Of Lalmi Crop Land And The Main Directions Of Their Improvement. The American Journal of Agriculture and Biomedical Engineering, 3(03), 3945. https://doi.org/10.37547/tajabe/Volume03Issue03-07

[2] Muratovich, MukumovAbdugani and Alikulovich, Usmanov Yusuf and Sobir, Ruziboyev. (2020). The ways to increase the efficiency of dekhan and household plots.

International Journal of Psychosocial Rehabilitation, 24(03).

[3] KZ KHOLMURATOVNA. The Environmental Protection, the Role of Land Support in Creation of Economic and Legal Mechanisms of Effective Use of Land Resources. JournalNX - a Multidisciplinary Peer Reviewed Journal 2 (2), 84-86

[4] АР Бабажанов, СР Шарипов, БМ Успанкулов. ЗЕМЛИ ЛЕСНОГО ФОНДА РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН И АНАЛИЗ ИХ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ. Вестник Казахского гуманитарно-юридического инновационного университета. 2017. № 1 (33). С. 198-201.

[5] AR Babajanov, MD Mahsudov. Diversification of land fund in the district. Monograph. LAP Lambert Academic Publishing, 77-78

[6] АР Бабажанов, СБ Рузибоев, БМ Успанкулов. Классификация зданий и сооружений Узбекистана для их оценки. Вестник Казахского гуманитарно-юридического инновационного университета. 2020. № 4 (48). С. 97-102.

[7] Avezbayev S. et al. Determination of rational areas of irrigated plots in saline and subjected lands to irrigation erosion //IOP Conference Series: Materials Science and Engineering. - IOP Publishing, 2020. - Т. 883. - №. 1. - С. 012059.

[8] Samosa R. C. et al. Methodology for Determining the Costs of Environmental Protection Measures in Land Management //European Journal of Life Safety and Stability (2660-9630). - 2021. - Т. 10. - С. 39-45.

[9] Bangayan-Manera A. et al. Problems of Cadastral Evaluation of Land Intended for Non-Agricultural Purposes //European Journal of Life Safety and Stability (2660-9630).

- 2021. - Т. 10. - С. 34-38.

[10] Хафизова З., Мукумов А. ЕР УЧАСТКАСИ (ДАЛА) ПАСПОРТИ (ТАРИХ ВА КЕЛАЖАК) //Scientific progress. - 2021. - Т. 2. - №. 2. - С. 300-307

[11] Хафизова З. МЕТОДИКА ОПРЕДЕЛЕНИЯ ЗАТРАТ НА ПРИРОДООХРАННЫЕ МЕРОПРИЯТИЯ ПРИ ЗЕМЛЕУСТРОЙСТВЕ //Scientific progress. - 2021. - Т. 2. - №. 2. - С. 1106-1115.

[12] Мажитов Б. КИШЛОК ХУЖАЛИГИДА ЕР МОНИТОРИНГИНИ ЮРИТИШДА ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ КУЛЛАШ //Scientific progress. - 2021. - Т. 2. - №. 2. - С. 761-768.

[13] Хафизова З. Х., Мукумов А. М. ЕР ТУЗИШ АСОСИДА ЭЛЕКТР УЗАТИШ ТАРМОКЛАРИНИ ЖОЙЛАШТИРИШ //Эффективность применения инновационных технологий и техники в сельском и водном хозяйстве. - 2020. - С. 309-312.

[14] Мукумов А. ЕР УЧАСТКАСИГА МУЛК ДУКУКИНИ ЖОРИЙ ЭТИШ МУАММОЛАРИ ВА УЛАРНИ ДАЛ ЭТИШ ЙУЛЛАРИ //Scientific progress. -2021. - Т. 2. - №. 2. - С. 1424-1430.

[15] Авезбаев С., Шарипов С. БУЗИЛГАН ЕРЛАРНИ РЕКУЛЬТИВАЦИЯ КИЛИШ БУЙИЧА ИШЧИ ЛОЙИХАЛАР--ЕРЛАРНИ МУДОФАЗА КДЯИШ УСУЛИ СИФАТИДА //Scientific progress. - 2021. - Т. 2. - №. 2. - С. 1529-1536.

[16] Sayfuddin S., Muhammadbek M. Working Projects of Disturbed Land Recovery-As a Method of Land Protection //Academic Journal of Digital Economics and Stability.

- 2021. - Т. 9. - С. 80-84.

[17] Икрамов Р., Бобокулов Ш. ЕРЛАРНИ МУДОФАЗА КИЛИШГА ОИД ДУКУКИЙ АСОСЛАРНИНГ ТАКОМИЛЛАШУВИ //Academic research in educational sciences. - 2021. - Т. 2. - №. 5. - С. 1233-1239.

[18] Мухторов А. Х. и др. Влияние изменения климата на сельскохозяйственное производство и некоторые подходы для адаптации к изменению климата в Узбекистане //Экономика и предпринимательство. - 2018. - №. 5. - С. 533-536.

[19] Абдулхаева Г. М. ТОГ ВА ТОГ ОЛДИ ДУДУДЛАРИ КИШЛОК ХУЖАЛИГИНИ ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ ХОРИЖ ТАЖРИБАСИ //Иктисодиётда инновация. - 2020. - Т. 3. - №. 3.

[20] Abdurashid A., Muhammadbek M. Regulation of the Diversification of the Use of the District Land Fund through the General Scheme //Design Engineering. - 2021. - С. 2565-2581.

[21] Altiev, A., & Mahsudov, M. (2020). Improvement of the regulation mechanisms of the land use diversification. International Journal of Pharmaceutical Research. ISSN, 9752366.

[22] Sultanovich, A. A., & Ugli, M. M. D. (2019). Methods of forecasting and management of land fund diversification in local areas. International Journal of Recent Technology and Engineering, 8(3), 403-411.

[23] Altiev, A. S., & Mahsudov, M. D. (2019). REPRODUCTION CYCLE OF LAND. Central Asian Problems of Modern Science and Education, 3(4), 96-102.

[24] Alikulovich, U. Y. (2020). Mechanisms Of Establishing The Use Of Irrigated Land In The Degradation State In The Conditions Of Land Use Diversification. The American Journal of Agriculture and Biomedical Engineering, 2(09), 7784. https://doi.org/10.37547/tajabe/Volume02Issue09-13

[25] Авезбаев, Садулла. (1992). Экономические и социальные основе организации рационального использования земельных и водных ресурсов в районах экологического бедствия (на примере низовья Амударьи).

[26] U Sangirova, Z Khafizova, I Yunusov, B Rakhmankulova, U Kholiyorov. The benefits of development cage fish farming. E3S Web of Conferences 217, 09006

[27] Алтиев, А. С. (2019). ДИВЕРСИФИКАЦИЯ ЗЕМЛЕПОЛЬЗОВАНИЯ В УСЛОВИЯХ УГЛУБЛЕНИЯ РЫНОЧНЫХ РЕФОРМ. In ПРОФЕССИОНАЛ ГОДА 2019 (pp. 92-96).

[28] Abdurshid, A., & Muhammadbek, M. (2020). IMPROVING THE REGULATION OF THE DIVERSIFICATION OF LAND USE IN THE TERRITORY.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.