0Chirchik State Pedagogical University Current Issues of Modern Philology and Linguodidactics
Staatliche Pädagogische Universität Chirchik Aktuelle Fragen der modernen Philologie und Linguodidaktik
^hirchiqdavlat^edagogjka^niVBBiiiBti^^^^^^^ZimiliÄ
TILSHUNOSLIKNING RIVOJLANISHIDA AYOL OLIMALARNING ROLI
Shoxista Abdugafurovna Umirova
O'zMU Xorijiy filologiya fakulteti Lingvistika (nemis tili) 2 - kurs magistranti
Ilmiy rahbar: SH.S. Imyaminova
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada O'zbekiston Respublikasida xotin qizlariga berilayotgan im-koniyatlar va ularni qo'llab quvatlash uchun ishlab chiqilgan farmonlar tushunchasi. Bugungi kundagi tilshunos olimalar jumladan Rodmonda Potapovan haqida ma'lumot beriladi.
Kalit so'zlar: Tilshunoslik, jamiyatda xotin qizlarning o'rni, ularga ta'lim ol-ishida berilayotgan imkoniyatlar, tilshunos olimalar, Rodmonda Potapovan.
THE ROLE OF FEMALE SCIENTISTS IN THE DEVELOPMENT OF LINGUISTICS
ABSTRACT
In this article, the concept of the opportunities given to women and girls in the Republic of Uzbekistan and the decrees developed to support them. Today's linguists, including Rodmonda Potapovan, will be informed.
Keywords: linguistics, the role of women and girls in society, the opportunities given to them in their education, linguists, Rodmonda Potapovan.
Agar biz xalqimizning bizdan rozi bo 'lishini xoxlasak, avvalo, mo 'tabar onalarimiz, opa - singilarimiz, qizlarimiz uchun munosib turmush sharoitlarini yaratib be-
rishimiz lozim
SH. M. Mirziyoyev
Kundalik hayotimizda ko'p foydalaniladigan tushuncha borki bu inson huquq va ma'nfatlari, ularni himoya qilish qonunlaridir. Bu borada davlatimizda xotin qiz-larga berilayotgan e'tibor yuqori darajada ekanligini aytib o'tishimiz joizdir. Jumladan xotin qizlarni uy joy, ish va ta'lim olishi uchun jumladan magisturaturada ta'limining kontrakt to'lovi davlat hisobidan to'lab berilishi va oliy ta'lim muassala-
April 23-24, 2024
40
Chirchik State Pedagogical University Current Issues of Modern Philology and Linguodidactics
Staatliche Pädagogische Universität Chirchik Aktuelle Fragen der modernen Philologie und Linguodidaktik
^hirchiq^avlat^edagogika^niVBB|||BH
rida ta'lim olayotgan talaba qizlarning jumladan boquvchisini yo'qotganlarni ham kontrakat to'lovlari qoplanib kelinmoqda. Yurtimizda ketma - ket Prezidentimiz to-monidan xotin qizlar uchun ishlab chiqilayotgan qarorlar ularga bo'layotgan keng e'tibor na'munasidir. Jumladan yangi O'zbekistin taraqiyot strategiyasida ham ayolarga munosib sharoit yaratish, ularing tashabbuslalarini qo'llab - quvvatlash ma-salasini eng muhim vazifalar ijrosini tizimli tarzda ham ayollarga munosib sharoit yaratish, ularning tashabbuslardan qo'llab- quvvatlash masalasini eng muhim yo'nalishlardan biri sifatidan belgilanganligi va ushbu muhim vazifalar ijrosini tizimli tarzda har bir mahalla kesimida amalga oshirishini ta'minlash maqsadida bugun Oila va Xotin qizlar davlat qo'mitasini tashkil etish to'g'risidagi Farmoni imzolaganligi fikrimizning yaqol isbotidir. Shu jumladan hozirgi kunda dunyoning top unversi-tetlarini to'rtdan birini ayollar boshqarmoqda. Dunyoning mashhur davlatlari Ger-maniyada 5 ta top unversitetlarini ayollar boshqarmoqda, AQSHda nufuzli unversi-tetlarning 58 tasi mavjud bo'lib ulardan 16 tasini ayollar boshqarmoqda, Sharqiy Osiyoda ko'rsatkichlar yuqori foizni tashkil qilmoqda jumladan 27 ta nufuzli unversi-tetlarni ayollar boshqarmoqda. Ilm fan doirasida bu ko'rsatkichlarni ham alohida ay-tib o'tishimiz joizdir; o'zbek tilshunosligi rivojiga hissa qo'shib kelayotgan Imyami-nova SH.S. rus tilshunosligida Telya V.N. ,Rodmonda Potapovani allohida etirof et-ishimiz lozim.
Rus tilshunos olimi Rodmonga Kondratevna Potapova hozirgi kunda Rossiya Fediratsiyasida o'z imiy izlanishlarini olib bormoqda va hozirda 87 yoshni qrashi ol-di. Rodmonga Kondratevna Potapova uni yaqinlari Ilina deb atashadi 1936 - yil 27 -aprelda Mangoliyaning Ulan-Batorda ziyoliylar oilasida dunyoga kelgan. Yu yosh-ligidan aniq va pisixologiya fanlariga qiziqan. U yoshligida og'ir bosiq insin bo'lib ota onasi uning tarbiyasiga allohida e'tibor bergan. U Moskvada o'rta maktabni tugallab Moskva Davlat Lingvistika Unversitetiga o'qishga kiradi va shu yerda u o'zining ilmiy izlanishlarini boshlaydi. Uning tirishqoqligi va say harakatlari, tinim-siz izlanishlari besamara ketmadi va uning natijasi o'laroq u 1983 - yilda o'zining doktirlik ishini yoqladi. Bu uni to'xtatmadi va aksincha uni fanga bo'lgan qiziqishi uni mehnat qilishga undadi bu esa uni professor darajasiga 1987 - yilda olib chiqdi. Professor Rodmonga Kondratevna Potapova o'z faoliyatini Moskva Davlat Lingvistika Unversiteti Professori, Rossiya Federatsiyasi oliy ta'limida xizmat ko'rsatgan, Xalqaro fanlar jamiyati (ISPTIS) faxriy prezdenti. Uning asosiy tilshunoslikda olib borgan ilmiy izlanishlarining bir qismi fonetikani tashkil qiladi. Qolaversa hozirgi kunda u ,, Xalqaro axboratlashtirish akademiyasi '' xalqora tashkilotini a'zosi hisoblanadi. U o'zining ilmiy izlanishlarini olmon tilshunosligida ham olib borgan va bu borada bir qator ilmiy asarlarini ham yaratgan. Bu borada nazriy ekspremental,
April 23-24, 2024
41
Chirchik State Pedagogical University Current Issues of Modern Philology and Linguodidactics
Staatliche Pädagogische Universität Chirchik Aktuelle Fragen der modernen Philologie und Linguodidaktik
Chirchiq davlat pedagogika universiteti Zamonaviy filologiya va lingvodidaktikaning dolzarb masalalari
matematika va amaliy tilshunoslik, nutq pisixologiyasi, sohalari bo'yicha mutaxasis hisoblanadi. 1999 - yildan 2022 yilgacha Rossiya Federatsiyasi Oliy attestatsiya komissiyasining (OAK) filologiya bo'yicha ekspremental kengashi a'zosi lavozim-larida o'z faoliyatini olib bordi.
1987- yilda 2022- yilgacha Moskiva Davlat Tilshunosligining amali va ekspremental tilshunosolik kafedirasi asoschisi va Rossiya amaliy- matematika tilshunoslik instuti direktori lavozimlarida ish olib bordi.O'sha davrlar davomida u o'zining ,, Amaliy va matematika tilshunoslik" asarini yozdi va ,, German tillari" mu-taxasislari bo'yicha ,,Sa'nat tarixi" nomli asarlarini chop etdi. ,, Inson tili texnalogiyalari bo'yicha yevropa mukammalik tarmog'i" nomli asarlari ham dunyo yuzini ko'rdi. Rossiya Federatsiyasi olimaning ilm fan jumladan tilshunoslikga qo'shan hissasini inobatga olgan holda olimaning yublaylari uchun uning nomiga ,, Europen Network Excellence in Language Technologies" ELSNET olima domidagi profilni taqdim etdi ,,Rodmonga Potapova".U asosan o'z ilmiy ishlarini Sharqiy Yevropa mamlakatlari tillari bo'yicha ilmiy ishlar olib bormoqda.
REFERENCES:
1.A.Iskos, A.Lenkova „Lesestoffe zur deutschen Lexikologie"
2. Tavabilova, L. I. ,,To the question about the influence of loanwords on the formation of children's speech''
3. M.E.Umarxo'jayev "Olmon tili leksikologiyasi''
4. P. K. Rodmonda ,,Fonetika rapsodiya: fonetik olimlarning tarjimayi hollari qis-qacha insklopedik lug'ati''
42
April 23-24, 2024
