CC BY
0TILSHUNOSLIKDA XORIJIY TILLARNI O'QITISHDA LINGUOKULTUROLOGIYA
FANINING AHAMIYATI Rabbimova Marjona Shuhrat qizi
O'zDJTU talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.11085979
Annotatsiya. Ushbu maqolada tilshunoslik fanning chet tillarini o'rgatish sohasida lingvomadaniyat fanining muhim roli o'rganiladi. Tadqiqot til o'qitishda madaniy jihatlarni integratsiyalashning ahamiyati va uning til o'rganuvchilarning malakasi va madaniy ongiga ta'sirini o'rganadi. Til va madaniyat o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni o'rganish orqali ushbu tadqiqot lingvomadaniyatfanini chet tili ta'limiga kiritishning afzalliklarini yoritishga qaratilgan.
Kalit so 'zlar: tilshunoslik, xorijiy til, lingvomadaniyat, madaniyat, chet tillari.
Аннотация. В данной статье рассматривается важная роль языкознания и культуры в обучении иностранным языкам. В исследовании рассматривается важность культурной интеграции в преподавании языка и ее влияние на языковую компетентность и культурную осведомленность учащихся. Изучая взаимосвязь между языком и культурой, данное исследование призвано пролить свет на преимущества включения лингвистических и культурологических исследований в обучение иностранным языкам.
Ключевые слова: языкознание, иностранный язык, лингвокультура, культура, иностранные языки.
Abstract. This article examines the important role of linguistics and culture in teaching foreign languages. The study examines the importance of cultural integration in language teaching and its impact on language learners' competence and cultural awareness. By examining the relationship between language and culture, this study aims to shed light on the benefits of incorporating linguistic and cultural studies into foreign language education.
Keywords: linguistics, foreign language, linguistic culture, culture, foreign languages.
Kirish
Tilshunoslik sohasida tilni o'rganish grammatika va sintaksisdan ancha uzoqqa boradi; u madaniy nuanslar va ijtimoiy nozikliklarning ko'p qirrali gobelenini o'z ichiga oladi. Til madaniyat bilan chuqur chambarchas bog'langan - u jamiyatning e'tiqodlari, qadriyatlari, an'analari va tarixini aks ettiradi. Shunday qilib, tilning madaniy kontekstini tushunishning ahamiyatini, ayniqsa chet tillarini o'rgatishda ortiqcha baholab bo'lmaydi.Til va madaniyat o'rtasidagi o'zaro ta'sirga qaratilgan tilshunoslikning bo'limi bo'lgan lingvomadaniyatshunoslik tilni o'qitishda asosiy rol o'ynaydi. Lingvomadaniyatshunoslik fanini chet tillarini o'qitishga integratsiyalashgan holda o'qituvchilar nafaqat til ko'nikmalarini, balki lingvistik iboralarni shakllantiruvchi ijtimoiy-madaniy omillarni chuqurroq tushunishni ham o'rgatadi. Lingvistik kompetentsiya endi faqat grammatik aniqlik va lug'at bilimlari bilan cheklanmaydi; endi u madaniy nuanslar va ijtimoiy-lingvistik kontekstlarni chuqurroq tushunishni o'z ichiga oladi. Globallashuv chegaralarni xiralashtirishda va turli millatga mansub odamlarni bog'lashda davom etar ekan, til o'rganishda madaniy sezgirlik va xabardorlikning ahamiyatini yetarlicha ta'kidlab bo'lmaydi. [2]
Asosiy qism
Til va madaniyat o'rtasidagi murakkab munosabatlarni o'rganuvchi soha bo'lgan lingvomadaniyat fani til o'rganuvchilarga maqsadli til haqida keng qamrovli va nozik tushunchalar berishda muhim ahamiyatga ega. Ushbu tadqiqot lingvomadaniyatshunoslikka oid mavjud
adabiyotlarni sifatli tahlil qilish va so'rovlar va tilni bilish darajasini baholash orqali miqdoriy ma'lumotlarni to'plashni birlashtirgan aralash usuldan foydalanadi.[1]
Tadqiqot lingvomadaniyat fanining ularning til qobiliyatlari va madaniy kompetentsiyalariga ta'sirini baholash uchun turli darajadagi til o'rganuvchilarga qaratilgan. Natijalar lingvomadaniyat fanini xorijiy tillarni o'qitishga integratsiyalashning muhim afzalliklarini ko'rsatadi. O'rganilayotgan tilning madaniy jihatlariga duchor bo'lgan til o'rganuvchilar yuqori darajadagi malaka va madaniy xabardorlikni namoyish etadilar. Tilning madaniy kontekstini tushunish orqali talabalar til xilma-xilligini chuqurroq tushunishni va yanada nozik kommunikativ kompetentsiyani rivojlantiradilar. Muhokama bo'limi tadqiqot natijalarining chet tili o'qituvchilari va o'quv dasturlarini ishlab chiquvchilar uchun ta'sirini o'rganadi. Bu talabalarning tilni bilish va madaniyatlararo muloqot ko'nikmalarini oshirish uchun til o'rgatish metodologiyasiga lingvomadaniyat fanini kiritish muhimligini ta'kidlaydi. Bundan tashqari, tadqiqot chet tillarini o'qitishda lingvomadaniyat fani sohasidagi potentsial muammolar va kelajakdagi tadqiqot yo'nalishlarini o'rganadi.[3]
Lingvomadaniyatshunoslik fani tilshunoslik sohasida chet tillarini o'rgatishda muhim rol o'ynaydi. U til va madaniyat o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikka e'tibor qaratadi, tilning madaniy kontekstlarda chuqur ildiz otishi va muloqotga qanday ta'sir etishini ta'kidlaydi. Tilning lingvistik va madaniy jihatlarini tushunish tilni samarali o'qitish va o'rganish uchun juda muhimdir. Tilshunoslik doirasida chet tillarini o'rgatishda lingvomadaniyat fanining ahamiyatini ko'rsatuvchi ba'zi sabablar:
Lingvomadaniyatshunoslik talabalarga ular o'rganayotgan tilda o'rnatilgan madaniy me'yorlar, qadriyatlar va amaliyotlarni tushunish orqali madaniy kompetentlikni rivojlantirishga yordam beradi. Bu bilim chet tili kontekstida samarali muloqot qilish uchun zarurdir.Til shunchaki so'zlar va qoidalar to'plami emas, balki madaniy amaliyotlar va e'tiqodlar bilan chambarchas bog'liq. Lingvomadaniyatshunoslik talabalarga tilni tegishli madaniy kontekstda talqin qilishga yordam beradi, bu ularga to'g'ri muloqot qilish uchun zarur bo'lgan nuanslarni tushunishga imkon beradi. Til bilan bog'liq madaniy nuanslarni bilish muloqot ko'nikmalarini oshiradi. Tilshunoslikni lingvomadaniyatshunoslikka yo'naltirilgan holda o'qitish talabalarni madaniyatlararo muloqotni samarali boshqarish va tushunmovchiliklarni oldini olish uchun vositalar bilan jihozlaydi. Til o'rgatishda lingvomadaniyat fanini kiritish orqali talabalar turli madaniy istiqbollarni hurmat qilishni va qadrlashni o'rganadilar, madaniy farqlarga nisbatan ochiq fikr va sezgirlikni rivojlantiradilar.Tilning madaniy asoslarini tushunish o'rganish tajribasini boyitadi, tilni o'zlashtirishni talabalar uchun yanada qiziqarli, mazmunli va esda qolarli qiladi. Lingvomadaniyatshunoslik turli tillar va madaniyatlar bo'yicha til va madaniyat hodisalarini solishtirish imkonini beradi, bu esa talabalarda til xilma-xilligi, madaniyatlararo o'xshashlik va farqlar haqida kengroq nuqtai nazarni shakllantirish imkonini beradi.Tilshunoslik doirasida chet tillarini o'rgatishda lingvomadaniyat fanini kiritish talabalarga nafaqat tilni yaxshi biladigan foydalanuvchi, balki turli lingvistik kontekstlarda madaniyatdan xabardor va malakali kommunikator bo'lishga yordam beradi.[4]
Til o'rganish va o'qitishning dasturlari boy pedagogik tajribalarni hisobga olgan holda ishlab chiqilishi kerak:
muloqotga kirishuvchi sifatida orttirilgan tajribasi; o'quv jarayonida vositachilik qobiliyati;
talabalarning ma'lumot qabul qilish jarayoni yoxud talabaning o'quv uslubini aniqlash; til va madaniyatni o'qitish jarayonida texnologiyalardan foydalanish;
sinfda turli xil faol jamoalar tashkil etish;
ta'lim va madaniyat o'rtasidagi bog'liqlikni o'rganish;
vositalar (asboblar va texnologiyalar), faoliyat tizimlari va jamoalardagi amaliyot jarayonini o'z ichiga oladi.
Til o'rganish orqali talabalar bir vaqtning o'zida kamida ikkita til va shu til tizimida madaniyat bilan hamohang tarzda ishlashni o'rganadilar. Xorijiy til o'rganish jarayonlariga ijtimoiy-madaniy yondashuv talabalarning amaliyotda o'zlarining tajribalari, ishtiroklari, vositachiliklaridan foydalanishlariga yordam beradi. Ijtimoiy-madaniy nuqtai nazar talabalarning o'quv muassasalarida yangi akademik "madaniyatlar" (harakat qilish, o'zaro ta'sir o'tkazish, tilni, obyektlar va jarayonlarni baholash va ulardan foydalanishning yangi usullari)ni o'rganish jarayonida ta'sir qiladi.[5]
Xulosa
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, ushbu tadqiqot tilshunoslik doirasida chet tillarini o'qitishda lingvomadaniyat fanining ajralmas rolini ta'kidlaydi. Madaniy elementlarni til o'qitishga integratsiyalash orqali o'qituvchilar talabalarning til bilimlarini, madaniy sezgirlikni va madaniyatlararo kompetentsiyani rivojlantirishi mumkin. Ushbu tadqiqot lingvomadaniyat fanining xorijiy tillarni o'qitishdagi ahamiyati haqidagi adabiyotlarning ko'payishiga hissa qo'shadi va uni til o'qitish amaliyotiga keng joriy etish tarafdori bo'ladi.
REFERENCES
1. Samarova, S.R. (2019). Methods and technologies for the development of creative thinking of pupils. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, 7(10), 37-43.[1]
2. Samarova, S.R., & Mirzayeva, M.M. (2020). The problem of the formation of creative abilities of students in foreign psychology. An International Multidisciplinary Research Journal, 10(5), 1937-1943.[2]
3. Rahmanova, M.K. (2019). Talabalarda ijtimoiy faollikni rivojlantirishning nazariy metodologik asoslari. Xalq ta'limi. (1), 24-29.[3]
4. Shokarimova, K.A. (2020) pedagogik qobiliyat va pedagogik mahoratning ta'lim tarbiya berishdagi ahamiyati. Science and Education, 1 (Special Issue 2).[4]
5. Chernov G.Ch.. Theory andpractice of simultaneous translation: Mejdunarodnye otnoshenia, M, 1978.[5]
