CC BY
0TIBBIYOT OLIY TA LIM MUASSASALARIDA LINGVODIDAKTIK TAFAKKURNI RIVOJLANTIRISH ORQALI TALABALARDA INGLIZ TILINI O QITISH SAMARADORLIGINI OSHIRISH
Kadirova GoZal Gulyamovna
Buxoro psixologiya va xorijiy tillar instituti https://doi.org/10.5281/zenodo.14293317
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Qabul qilindi: 01- Dekabr 2024 yil Ma'qullandi: 05- Dekabr 2024 yil Nashr qilindi: 07- Dekabr 2024 yil
Ushbu maqolada tibbiyot OTM talabalariga ingliz tilini o^qitish sifatini baholash indekatorlarini shakllantirish masalasi, xususan, ingliz tilini o^qitish jarayonini baholash ko^rsatgichlari va mezonlari masalasi tahlili bayon qilingan.
KEY WORDS
linvodidaktik, talim, texnologiya,
tafakkur,
rivojlantirish,
muammolar.
Uchinchi ming yillikka qadam qo'yayotgan jamiyatimiz ishlab chiqarishning texnologik murakkabligi ishchilarning malaka darajasidan tezroq o'sib borayotgan vaziyatga duch keldi. Bugungi kunda mamlakat o'zi uchun eng og'riqli masalalardan biri - iqtisodiyotning barcha tarmoqlari uchun ishchilar tayyorlashda vaziyatni zudlik bilan o'zgartirishga majbur. Uning har qanday sohasi zamonaviy texnologiyalar va eng yangi texnologiyalarni o'zlashtira oladigan yuqori malakali mutaxassislarga juda muhtoj
Rivojlanayotgan mehnat bozori va jamiyatdagi tub ijtimoiy-iqtisodiy o'zgarishlar talablarini inobatga olgan holda turli darajadagi ishchilar va mutaxassislarning kasbiy tayyorgarligi sifatini ta'minlash maqsadida davlat ta'lim standartlarini joriy etish, ta'lim sohasidagi yondashuvlarning tubdan yangi mazmunini belgilab beradi. Talabalarning kasbiy malaka darajalari. Vaqt zamonaviy ishlab chiqarishda inson mehnatining funksiyalarini o'zgartirish bilan bog'liq bo'lgan yosh mutaxassislarni tayyorlashga yangi yondashuvlarni talab qiladi. Malakali ishchilarni tayyorlash har doim jiddiy vazifa bo'lib kelgan, chunki ishlab chiqarishning haqiqiy muvaffaqiyati ko'p jihatdan ularning malakasi darajasiga bog'liq edi. Ishchilar mehnatining mazmunini tahlil qilish barcha rivojlanayotgan mamlakatlarga xos bo'lgan barqaror tendentsiyani ko'rsatdi, bu barcha tarmoqlarda jismoniy mehnat xarajatlari ulushining pasayishi bilan bog'liq. Shuning uchun biz zamonaviy ishchi o'tmishdagi professionalning eng yaxshi fazilatlarini saqlab qolgan holda, tez o'zgaruvchan texnologik jarayonlarga, eng yangi asbob-uskunalar va asboblarning paydo bo'lishiga mobil moslashishga tayyor bo'lishi va ularni muvaffaqiyatli o'zlashtirishi haqida gapiramiz. Hozirgi bosqichda bo'lajak mutaxassis ijodiy fikrlaydigan, faol, o'zgaruvchan ishlab chiqarish sharoitlariga oson moslasha oladigan shaxs sifatlarini namoyon qilishi kutiladi. Boshqacha aytganda, kasb egasining fazilatlari - bu kasbga o'zining individual ijodiy hissasini qo'shadigan, turli xil vazifalarni hal qilish jarayonida o'zini topgan shaxs. Bir qator fundamental, eksperimental va amaliy psixologik tafakkurni rivojlantirish muammolariga
k 1
5
YANGI OZBEKISTON PEDAGOGLARI AXBOROTNOMASI IF: 5.141
www.in-academy.uz
bag'ishlangan. Talabalarni mehnatga o'rgatish jarayonini tashkil etishda tafakkurni shakllantirish, faoliyat ko'rsatish qonuniyatlariga o'rgatish hamda tarbiyalash bilan bog'liq masalalarni hal etishda ingliz tilida tafakkurni shakllantirish va rivojlantirish bilan bog'liq Shunga ko'ra odatiy (reproduktiv) hamda ijodiy (samarali) tafakkurni farqlash mumkin. Albatta, bu farqlash shartli desak ham bo'ladi. Chunki har ikkala tafakkur elementlari turli xil vazifalarni bajarishda uchrashi mumkin. Bizning fikrimizcha, tafakkur, faqatgina mustaqil ravishda vazifalarni tuzib ularni bajarish, amaliyotda nazariy bilimlardan foydalanish, loyiha ishlarini olib borishgina emas, balki tafakkur vazifalarining haqiqiy xilma-xilligini tasvirlashimiz kerak. Bular: konseptual, majoziy va amaliy. Barcha komponentlar bir-biri bilan chambarchas bog'liq va har qanday komponentning shakllanmasligi vazifalarni muvafaqiyatli bajarilishga ta'sir qiladi.
Til ta'limi mohiyatan maqsaddan natijaga o'tish jarayoni, bilimlarni to'plash bosqichidan ularni turli faoliyat turlarida erkin qo'llash bosqichiga o'tish imkonini beradigan «ko'prik». Til o'rgatishning zamonaviy yo'nalishlari ma'lum miqdordagi grammatik qoidalar va lug'atni o'zlashtirish va to'plashdan ko'ra, ko'nikmalarni rivojlantirish va tildan foydalanish ko'nikmalarini rivojlantirishni nazarda tutadi. Tilni bilishning asosi insonning muloqot sharoitlarini, ularni belgilovchi barcha omillarni tahlil qilish va baholash, nutq xatti-harakatlari bo'yicha adekvat qaror qabul qilishga tayyorligi va qobiliyatidir.
Tafakkur muammolarni muvaffaqiyatli hal qilish qobiliyatida namoyon bo'ladi, shuning uchun tafakkurni shakllantirish mezoni sifatida turli darajadagi murakkablikdagi murakkab muammolarni hal qilish qobiliyatini ajratib ko'rsatish mantiqan to'g'ri keladi. Murakkab vazifalar deganda biz texnik vazifani tushunamiz, uni hal qilish tafakkurni tashkil etuvchi barcha tarkibiy qismlarga ega bo'lishni talab qiladi. Har xil qiyinchilikdagi murakkab muammolarni hal qilish muvaffaqiyatiga qarab, tafakkurning rivojlanish darajasini baholash mumkin. Bu darajani ma'lum ko'rsatkichlar tufayli aniqlash mumkin.
Chet tilini o'qitishda pedagogik jarayonning bunday ish turlariga talabalarning mustaqil ishini tashkil etish, uni faollashtirish, talaba mustaqil faoliyatining turli jihatlari, uning o'zini-o'zi tashkil etishi, o'zini-o'zi boshqarishi va o'qituvchining bevosita ta'siri ushbu faoliyatning barcha turlari bo'yicha kiradi. O'qitish amaliyotida o'qitish usullarini aniqlashning boshqa yondashuvlari mavjud bo'lib, ular o'quv materialini idrok etishdan xabardorlik darajasiga asoslanadi: passiv, faol, interaktiv va boshqalar. Bu ta'riflar qo'shimcha tushuntirishni talab qiladi, chunki o'quv jarayoni passiv bo'lishi mumkin emas va har doim ham talabalar uchun kashfiyot (evrika) emas.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Kadyrova, G. (2023). THROUGH THE DEVELOPMENT OF LINGUISTIC DIDACTIC THINKING EFFECTIVENESS OF ENGLISH LEARNING IN STUDENTS IMPROVEMENT. Еврaзийcкий журнaл aкaдемичеcких иccледoвaний, 3(7), 204-209. извлеченo ot https://in-academy.uz/index.php/ejar/article/view/19237. DOI:https://doi.org/10.5281/zenodo.8210349
2. Kadyrova , G. . (2023). THROUGH THE DEVELOPMENT OF LINGUISTIC DIDACTIC THINKING EFFECTIVENESS OF ENGLISH LEARNING IN STUDENTS IMPROVEMENT. Еврaзийcкий журнaл aкaдемичеcких иccледoвaний, 3(7), 204-209. извлеченo OT https://in-academy.uz/index.php/ejar/article/view/19237
3. DOI:https://doi.org/10.5281/zenodo.8210349
YANGI OZBEKISTON PEDAGOGLARI AXBOROTNOMASI IF: 5.141
www.in-academy.uz
4. З.Кадирова , . Г. . (2023). ЛИНГВО ДИДАКТИК ТАФАККУРНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ОРКАЛИ ТАЛАБАЛАРДА ИНГЛИЗ ТИЛИНИ УКИТИШ САМАРАДОРЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ. Инновационные исследования в современном мире: теория и практика, 2(15), 91-95. извлечено от асаёешу.^/тёех.рЬр^Ш1:/аг1лс1е/у1еш/13662
5. 4. Кадирова, Г. . (2024). ТИББИЁТ ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИДА ЛИНГВОДИДАКТИК ТАФАККУРНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ОРКАЛИ ТАЛАБАЛАРДА ИНГЛИЗ ТИЛИНИ УКИТИШ САМАРАДОРЛИГИНИ ОШИРИШ. Естественные науки в современном мире: теоретические и практические исследования, 3(11), 13-15. извлечено от https://in-academy.uz/index.php/zdtf/artic1e/view/39144
INNOVATIV ACADEIVY
