Научная статья на тему 'ТИББИЙ ТАСВИРЛАРНИ ТИББИЁТДАГИ АҲАМИЯТИ'

ТИББИЙ ТАСВИРЛАРНИ ТИББИЁТДАГИ АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

144
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Тиббий тасвирлар / аналог шакл / рақамли шакллар / пикселлар / матрица шаклидаги тизимга ўтишда уларнинг асосий афзалликлари / тасвирларнинг аниқлилиги ва юқори сифатга эга бўлишлиги. / Medical images / analog form / digital form / pixel / matrix form / their main advantages in the transition to the system / the accuracy of images and high quality.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Асалиддин Эсиргапович Кубаев, Рустам Рахматуллаевич Бахрамов, Санобар Бердиевна Абдуллаева

Тиббиѐтда тиббий тасвирларнинг ўрни жуда ҳам катта аҳамиятга эгалиги. Беморга аниқ ташҳис қўйишда даволовчи врачга тиббий тасвирларнинг аниқлилиги ва тавсвирларнинг юқори сифатга эгалиги жуда ҳам муҳимлиги. Тиббий тасвирларни қайта ишлаш, сақлаш, шаклларини ўзгартириш, аналог шаклдан рақамли шаклга ўзгартиришлиги.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE IMPORTANCE OF MEDICAL IMAGES IN MEDICINE

The place of medical images in medicine is of great importance. The accuracy of the medical images and the high quality of the descriptions are very important for the treating physician in the thematic diagnosis of the patient. Processing, storage, reshaping, converting medical images from analog to digital form.

Текст научной работы на тему «ТИББИЙ ТАСВИРЛАРНИ ТИББИЁТДАГИ АҲАМИЯТИ»

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-872-877

ТИББИЙ ТАСВИРЛАРНИ ТИББИЁТДАГИ АХДМИЯТИ

Асалиддин Эсиргапович Кубаев

Самарканд давлат тиббиёт институти ассистенти

Рустам Рахматуллаевич Бахрамов

Самарканд давлат тиббиёт институти ассистенти

Санобар Бердиевна Абдуллаева

Самарканд давлат тиббиёт институти ассистенти

АННОТАЦИЯ

Тиббиётда тиббий тасвирларнинг урни жуда хам катта ахамиятга эгалиги. Беморга аник ташхис куйишда даволовчи врачга тиббий тасвирларнинг аниклилиги ва тавсвирларнинг юкори сифатга эгалиги жуда хам мухимлиги. Тиббий тасвирларни кайта ишлаш, саклаш, шаклларини узгартириш, аналог шаклдан ракамли шаклга узгартиришлиги.

Калит сузлар: Тиббий тасвирлар, аналог шакл, ракамли шакллар, пикселлар, матрица шаклидаги тизимга утишда уларнинг асосий афзалликлари, тасвирларнинг аниклилиги ва юкори сифатга эга булишлиги.

THE IMPORTANCE OF MEDICAL IMAGES IN MEDICINE

ABSTRACT

The place of medical images in medicine is of great importance. The accuracy of the medical images and the high quality of the descriptions are very important for the treating physician in the thematic diagnosis of the patient. Processing, storage, reshaping, converting medical images from analog to digital form.

Keywords: Medical images, analog form, digital form, pixel, matrix form, their main advantages in the transition to the system, the accuracy of images and high quality.

КИРИШ

Тиббиётда шифокорлар беморларга аник ташхис куйишда ва даволашда асосан тиббий тасвирлардан фойдаланишади. Тиббий тасвирлар - бу

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-872-877

касалликларни ташхислаш ва тананинг анатомик ва физиологик расмини урганиш учун мулжалланган инсон органларининг структуравий ва функционал тасвири. Улар диагностик тасвирлар деб хам аталади. Тиббий тасвирларни олиш усуллари радиация диагностикаси усулларидан иборат -рентген, магнит-резонанс, радионуклид ва ултратовуш. Тиббий тасвирларни икки гурухга булиш мумкин: ракамли ва аналог. Аналог тасвирлар узлуксиз маьлумотларни уз ичига олган тасвирлардир. Барча аналог тасвирлар сингари, тиббий тасвирлар хам камчиликларга эга. Аналог шаклидаги тиббий тасвирлар ракамли тасвирларга караганда анча хира ва аник Шифокорларнинг истаги тиббий тасвирларнинг янада аниклиги ва тиниклигидир. Бу эса шифокорларнинг ташхис куйишда хатоликларга йул куймаслик даражасини юкорилигидан иборат булади. Аналог тасвирларга узлуксиз характердаги маълумотларни уз ичига олган тасвирлар киради. Ушбу тасвирлар касалликларни аникдаш учун шифокорга такдим этилади. Барча аналог тасвирлар шу жумладан тиббий тасвирлар камчиликларга эга. Хусусан уларни саклаш, диагностикага мувофик кайта ишлаш, компьютердан компьютерга утказиш кийин. Аналог шаклида тасвирларад жуда куп кераксиз сигналлар ёки уларнинг сифатини ёмонлаштирадиган шовкинлар бор. Бу камчиликларнинг барчаси ракамли барчаси ракамли тасвирларда учрамайди. Улар диагностика курилмалари сигналларидан келиб чиккан ва тана аъзолари хакида маълумотларни (ракамли куринишда) уз ичига олган уяли тузилишга (матрицага) асосланган. Компьютер курилмалари ёрдамида матрицада сакланадиган сигналлардан мураккаб алгоритмлар ёрдамида тана аъзоларининг тасвири яратилади. Ракамли тасвирлар юкори сифатга, аникликга ва тасвирнинг тиниклиги, сигналларнинг узатилишида хеч кандай носозликлар булмаслиги билан тавсифланади. Тасвирларни турли хил магнит, оптик ва магнит-оптик ракамли узатувчиларда саклаш осон, компьютерда ишлов бериш ва телекоммуникатция тармоклари оркали узок масофаларга юбориш осон, тасвирни хеч кандай сифати ва куринишлари узгармайди. Ракамли тасвирларни матрица шаклидаги тизимга утишда уларнинг асосий афзалликлари шундан иборатки тасвирларнинг аниклилиги ва юкори сифатга эга булишлиги. Шу билан бирга бу тасвирларнинг сакланиши керак булган компьютер курилмаларида осонгина саклаш ва тасвирлар устида бошка жараёнларни хам амалга ошириш мумкин.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-872-877

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Тиббий сканерларнинг бугунги кундаги авлодлари канчалик куп булмасин хаммасининг вазифаси аналог тасвирларнинг ракамлаштириш учун ишлатилади. Бугунги кунда шифокорларга бериладиган тавсия, тасвирларни энг юкори аникликда тайёрлаб берадиган технологиялардан фойдаланишдир.

Тиббий тасвирлар уч турга булинади: векторли, растли ва матрицали.

Векторли тасвирлар элементар чизиклардан иборат. Расмли маълумотлар векторли хусусиятларга эга ва уни керакли холатда сифатни йукотмасдан узгартиришимиз мумкин. Ракамли расмлар турли рангдаги шундай нукталар каторидан хосил булади. Вектор ва растрли тасвир уртасидаги асосий фарк шундаки, растрли тасвир вектор тасвирга караганда хаётий тасвирга анчагина якин куриниш хосил килади. Растрли тасвир жуда майда булган пиксел деб аталувчи элементлардан ташкил топган. Растрли графика тасвирни шакллантирувчи юзлаб ва минглаб пикселлар билан ишлайди. Растрли графиканинг афзаллиги:

Агар пикселлар улчами кичик булса, тасвир фотосурат сифатига якин булади.

Компьютер алохида пикселларни курсатиш учун нукталардан фойдаланадиган ташки курилмаларни осонлик билан бошкаради. Шунинг учун растрли тасвирлар принтерларда осонлик билан босмага чикарилади.

Матрицали тасвирлар уз урнида куп сонли катакчалардан иборат булиб уларни пикселлар деб атаймиз. Пикселлар сони канча куп булса расмлар сифати шунча юкори булади. Бундай тасвирлар билан ишлаганимизда уларни сикилиши ёки чузилиши (деформацияси)га дуч келамиз. ^ачонки уларнинг хажми узгарганда. Бундай холатлар флюорография, томография ва радиология сохаларида тасвирларни когозга чикариш жараёнларида кузатилади. Тасвирлаш жараёнларида матрицали тасвирларни векторли тасвирларга утказишимиз мумкин. Матрицали тасвирлардаги хар бир элемент хотирада маълум бир жойга эга булади. Тиббий диагностикада дисплей экранларининг майдони куйидагича матрица куринишида тасвирланади яъни: 64х64, 128х128, 256х256, 512х512, 1024х1024, 2048х2048 ва 4096х4096 пиксел. Матрицалар канчалик катта булса шунчалик сифатлирок булади. Сифатнинг ошиши билан хотирада жойлашган манзилнинг сигими хам ортиб боради. Шунинг учун матрица хажмининг юкори даражаси танланади ва сифат курсаткичи сакланиб колади.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-872-877

МУХОКАМА

Турли хил тиббий тасвирлар, уларни кандай куринишда тасвирга тушуришдан каътий назар рейнтген, ултратовуш, радионуклид ёки магнит-резонас иккита асосий гурухга бирлаштириши мумкин: аналог ва ракамли. Тасвирлар биринчи навбатда аналог сифатда яратилади, сунгра детектордан диспелейга узатиш жараёнида улар ракамлаштирилади.

Аналог тасвирлар:

• анъанавий кино рентгенографияси, шу жумладан чизикли томография;

• анъанавий флороскопия,

• сонография (Ултратовуш тулкинлари булиб,танадаги тузилмалардан чикиб кетиш ва тасвирни яратиш учун диагностика тиббий текшируви). Бу текширув купинча оддийгина ултратовуш ёки сонография деб аталади.

Аналог-ракамли тасвирлар:

• ракамли рентгенография (радиографияни иккаламчи ракамлаштириш),

ракамли флороскопия,

• ракамли айириш ангиографияси,

• сонография,

•синтиграфия (икки улчовли тасвирларни яратиш учун ички радионуклидлардан

фойдаланиш)

Ракамли тасвирлар:

• рентгенографиянинг бирламчи ракамли усуллари;

• компьютер томографияси,

• магнит-резонанс томография,

• эмиссия томографияси (бир ва икки фотонли),

• допллер хариталаш.

Мониторда диагностика тасвирларнинг куриниши икки хил булиши мумкин. Вектор тасвирлар деб аталадиган математик объектлар куринишидаги математик формулалар билан тасвирларган элементар чизиклар ва эгри чизиклар тупламидан иборат. Иккинчиси график хусусиятга эга ва шифокор томонидан танланган дастурларга мувофик тасвир сифатини бузмасдан узгартириш мумкин.

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-872-877

ХУЛОСА

Ушбу маколамизда тиббиётда тиббий тасвирларни урни жуда хам мухимлигини, бундан ташкари беморларга аник ташхис куйишда шифокорларга ёрдамчи курсатма сифатида куришимиз мумкинлигини. Бундан ташкари бутун дунё буйича шифокорларнинг хатоси билан беморларнинг ногирон булишлиги ёки вафот этишилигини куришимиз мумкин. Ташхис куйишда тасвирларнинг аниклилиги ва тасвирларнинг юкори сифатга эгалиги даволовчи шифокорнинг хато килмасликка олиб келади. Бу муаммони ечишда аввалом бор, тиббиёт курилмаларининг барчаси замонавий холатда булишлиги хамда тиббиёт мутахассисларининг барчаси юкори малакага эга булишлиги, беморларга ташхис куйишда хатоликлар булмаслигига ишончимиз комил. Тасвирнинг тиниклиги оркали шикаст жойини аник куришимиз мумкин, масалан беморнинг бош миясида жойлашган усмани компьютер томографиясида уни катталиги, диаметри, жойлашган чукурлигини аник сантимерларда ифодалай олишимиз, траматологияда кули ва елкаси синган беморга аник ташхис куйишда тасвирларни сифатилиги, аниклиги ва тиниклиги шифокорга хато килмаслиги бу эса касалликни даволашда тугри усулни танланишида тугри карор деб хисоблаймиз. Хулоса килиб шуни таъкидлаймизки тиббиётга тегишли булган хар кандай тасвирларимиз аник, тиник ва сифатли булса, шифокорларимиз беморларга ташхис куйишда кийинчиликларга дуч келмайдилар.

REFERENCES

1. Медицинский изображаения и их обработка. http: //masters. donntu.udu. ua/2012/fknt/panina/article3. htm

2. Радиолгическая информационная система. http: //www. kmis. ru/site. nsf/page s/ri s. htm

3. Архивирование данных в медицинских учреждениях. http://emag.iis.ru

4. THE METHOD OF USING THE FUNCTIONAL-DIFFERENTIAL EQUATION IN DETECTING PARASITES IN CHILDREN.

R Bakhramov, M Malikov, A Kubaev - Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation;32(3) 2021. P 136-140 https: //turkj physiotherrehabil. org

5. Болаларда паразитларни аниклашда функционал дифференциал тенгламадан фойдаланиш усули. Бахрамов Р.Р., Маликов М.Р. ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES,2021. P 280-288. https://scholar.google.com

Academic Research in Educational Sciences VOLUME 2 | ISSUE 12 | 2021

ISSN: 2181-1385

Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89

DOI: 10.24412/2181-1385-2021-12-872-877

6. Concept Of Medical Information. SS Nabiyeva, AA Rustamov, MR Malikov, NI Ne'matov - European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 2020. P 606-609. https: //scholar.google.com

7. LABORATORY INFORMATION SYSTEMS. SS Nabiyeva, OB Axmedov, MR Malikov, LE Shukurov - Archive of Conferences, 2020. https://scholar.google.com

8. What is Ecology? /Khudaykulova SH.N., Kubaev A.E., Jalilov M.X., Baratova R.SH., Kurbanova L.M., Umarova O.S., Burxonov B.N. Annals of R.S.C.B., ISSN: 1583-6258, Vol. 25, Issue 5, Pages. 3341-3345 2021; http://annalsofrscb.ro

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.