Научная статья на тему 'THE WAY OF WRITING POEM AND POETIC SKILLS (FROM THE POINT OF VIEW OF SHAMS KAYSY ROSI)'

THE WAY OF WRITING POEM AND POETIC SKILLS (FROM THE POINT OF VIEW OF SHAMS KAYSY ROSI) Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
19
3
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ШАМСИ КАЙСИ РОЗИ / АЛЬ-МУ''ДЖАМ / ФАРСИ-ТАДЖИКСКАЯ ПОЭЗИЯ / ПОЭТИЧЕСКИЕ НАВЫКИ / КРАСИВЫЙ ЯЗЫК / СВЕЖИЕ МЫСЛИ / SHAMSI QAYSI ROZEE / AL-MU'JAM / FARSI-TAJIK POEM / POETIC SKILLS / BEAUTIFUL LANGUAGE / FRESH MEANINGS

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Юсуфов Умриддин

В статье исследуется одна из важнейших проблем персидско-таджикской литературной теории - стиль написания стихотворения и поэтическая основа (поэтические навыки), на которую ссылается выдающийся ученый XIII века Шамс Кейс Рози в секции Хотимы Аль-Му'джам. Он играет руководящую роль поэтических навыков. Автор считает, что каждая наука, включая науку о поэме, имеет свою собственную процедуру и правила. Если формулировка не соответствует стандартам стихотворения, то она не имела бы поэтической ценности. В статье автор пытается рассмотреть видение и теорию Шами Кейса, связанные с идентификацией стихотворения и его сущности с новым взглядом.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

СПОСОБ НАПИСАНИЯ ПОЭМЫ И ПОЭТИЧЕСКИХ НАВЫКОВ (С ТОЧКИ ЗРЕНИЯ ШАМСА КАЙСИ РОЗИ)

This article deals with one of the most important problems of the Persian-Tajik literary theory - the style of poem writing and the poetic basis (poetic skills), which is referred to by the eminent 13th-century scholar Shams Case Kozi Rosi in the section of Khotima Al-Mu'jam. He plays the leading role of poetic skills. The author believes that every science, including the science of the poem, has its own procedure and rules. If the wording does not meet the standards of the poem, then it would not have a poetic value. In the article the author tries to consider the vision and theory of Shamsi Keyes connected with the identification of the poem and its essence with a new look.

Текст научной работы на тему «THE WAY OF WRITING POEM AND POETIC SKILLS (FROM THE POINT OF VIEW OF SHAMS KAYSY ROSI)»

АЛОХОН АФСАХЗОД - ИССЛЕДОВАТЕЛЬ ЖИЗНИ И ТВОРЧЕСТВА КАМОЛА

ХУДЖАНДИ

Таджикский востоковед и ученый текстолог Алохон Афсахзод внес огромный вклад в изучение жизни и творчества Камола Худжанди. Его монографическое исследование «Камоли Худжанди - мастер газели» открыло новую страницу в развитии камоловедения, как самостоятельного направления в таджикском литературоведении. Данная работа, явилась серьёзным шагом в изучении поэтики газелей Камола и его поэтического мастерства.

Ключевые слова: таджикский востоковед, текстолог, Камола Худжанди, газель, поэтика, поэтическое мастерство, таджикское литературоведение.

ALOKHON AFSAKHZOD, THE RESEARCHER OF LIFE AND CREATIVITY WORK

OF KAMOL KHUJANDI

Tajik orientalist and scholarly textologist Alohon Afsakhzod made a great contribution to the study of the life and work of Kamol Khujandi. His monographic study "Kamoly Khujandi - master of gazelles" opened a new page in the development of Kamolovedenie, as an independent direction in Tajik literary criticism. This robot, was a serious step in studying the poetics ofKamol's ghazals and his poetic skill..

Key words: Tajik orientalist, textologist, Kamola Khujandi, ghazal, poetics, literature skills, Tajik literary criticism.

Сведения об авторе:

Салими Носирджон Юсуфзода - доктор филологических наук, профессор, академик АНРТ, ректор ТГПУ им. С. Айни

Солехов Шамсиддин Аслиддинович, доктор филологических наук, профессор кафедры теории и истории литературы ТГПУ им. С. Айни, е-mail: soleh59@mail.ru

About the authors:

Salimi Nosirjon Yusufzoda - doctor of philological sciences, professor, academician of Academy of Sciences of the RT, rector of the TSPU named after S. Ayni Solehov Shamsiddin Asliddinovich, Doctor of Philology, Professor of the Department of Theory and History of Literature of the TSPU. S. Ayni, E-mail: soleh59@mail.ru

АДАВОТИ ШЕЪР ВА МУЦАДДАМОТИ ШОИРЙ

(аз нигощ Шамси Кайси Розй) Умриддин Юсуфов

Институти забон, адабиёт, шарцшиносй ва мероси хаттии ба номи А. Рудаки

«Ал-Муъчам фй маъойири ашъори-л-Ачам»-и Шамсуддин Мухдммад ибни ^айси Розй дар таърихи адабиёти порсии точикй севумин ва ба навбаи худ мух,имтарин китоби балогат дар заминаи шинохти фунуни салоса (аруз, кофия ва накду-ш-шеър) ва бахше аз воситах,ои тасвири бадей мебошад, ки нисбат ба осори пешиниён дар них,ояти камол таълиф шудааст. Онро худи муаллиф «дар ин фан чомеътар аз ин насохтаанд ва дар ин ин навъ муфидтар аз ин чамъ насохта» [3, 23], Абдукавдор ибни Исх,ок мутахаллис ба Шариф сох,иби «Лисону-л-калам» «китобест дар гояти лутфу покй ва ороста ба анвои фавоид» [1, 2], Абдулхусайни Зарринкуб «дар хдмаи фунуни шеър аз арузу кофия ва бадеъ ва накди шеър, ки дар забони порсй то он гоят ва хдтто то кунун чунон китобе аз хдйси чомеият ва диккат [таълиф-У.Ю.] накардаанд»[2, 417], Абдунабй Сатторзода «яке аз пуркимматтарин асарх,ои назарй дар илми адабиётшиносии точик» [4, 69] тавсиф кардаанд. Ин, аз як су, нишон медихдд, ки фанни балогати порсии точикй аз марх,алаи таъсис ва шаклгирй ба раванди тозаи таквину тадвини фунуни балогй ворид гардида, аз суи дигар, хдмчун сарчашмаи муътабари балогат шинохта шуд, ки то он замон дар адабиёти порсй собика надошт. Зеро дар асри XIII дар баробари «ал-Муъчам фй маъойири ашъори-л-Ачам»-и Шамси ^айси Розй инчунин тазкираи «Лубобу-л-албоб»-и Мухдммад Авфии Бухорой, рисолах,ои «Меъёру-л-ашъор» ва «Асосу-л-иктибос»-и Хоча Насираддини Тусй ба вучуд омаданд, ки «афкори адабй ва эстетикии асрх,ои миёнаи форсии точикй дар ин карн нисбат ба

гyзaштa кaдaми ^твие пеш гyзоштa, хеле тaкомyл ёфт Ba бa гyзоштaни мaсьaлax,ои мух,имми нaзaрй чур^т тамуд» [4, 85].

Мугллиф кисми хотимaи китоби худро "фотихди ^кик^ти илм Ba востри икд (гавхдрх,о)-и ин синоaт" номидa, дaр он дидгохдои aдaбй Ba нaзaриёти бaдеии худро бaён нaмyдaaст. У хотимaро, -менaвисaд Уилям Смит, - бa мaводе ихтисос медихдд, ки фaротaр гз тaрx,и Faйри кобили иньитоф Ba мaвзyоти aслии мaтни китоб aCT [5, 161]. Бa aндешaи мо, ин бaхшро бa чуршт "aдaвоти шеьр Ba мyкaддaмоти шоирй" мегавон номзaд кaрд, бa ин дадел, ки он такши як тавь дaстyри хутари шоириро дорaд. Бояд гуфт, ки ин бaхши рисолa бa бaьзе нукгах,ои "^обyсномa"-и Унсyрaлмaолии Кaйковyс Ba '^ax^ мaколa"-и Низомии Арузии Сaмaркaндй шaбе^ aст.

Фaсли тнчуми боби дyвyмро, ки бa мaвзyи тaFЙири aлфоз aз мaнx,aччи сaвоб Ba хaтоx,ои мaьнaвй бaхшидa шyдaaст, низ метaвон бa чур^т бa бaхши такди aдaбии Шямси К^йс дохил кaрд. Бояд гуфт, ки aксaри ин гyнa такдх,о дaр кутуби бaлоFии aрaбй, aз чyмлa мyкaддимaи '^ш-Шеьр вa-ш-шyaро" - и Ибни ^yтaйбa aд-Динaвaрй, "aс-Синоaтaйн"-и Абух,илоли Aскaрй, "an-Умдa"-и Ибни Рaшик вучуд доштaнд, ки Шямси К^йс aз онх,о истифодa бyрдaaст.

Шеьр дaр бaробaри мох,ият (моддa) Ba вучу^ (сyрaт), инчунин aдaвот дорaд. Бинобaр фaрмyдaи Шямси К^йс: "Бидон, ки шеьрро aдaвотест Ba шоириро мyкaддaмотест, ки бе он х,еч кaсро лaкaби шоирй нaмезебaд Ba бaр х,еч шеьр номи нек дуруст таёяд" [3, 443].

Ин aдaвот бо мох,ият (мaьно) Ba сyрaт (лaфз) тaчзия шyдa, бa эчоди шеьр зaминa мегyзорaд. Мaчмyи ин aдaвот дaр дидгох,и aдaбии Шaмси К^йс aз чax,ор кисм: a) кaлимоти сax,еx„ б) aлфози aзб, b) ибороти бaлеF Ba г) мaонии лaтиф тaркиб ёфтa, онро "чун дaр колaби aвзони мaкбyл резaнд Ba дaр силки aбёти мaтбyь кaшaнд, шеьри нек хонaнд Ba тaмоми сaньaт чуз бa истикмоли олот Ba aдaвоти он дaст нaдиx,aд" [3, 444]. Бaр ин мaбнй, ин aдaвот бaрои шеьр aз ax,aмияти вижa бaрхyрдор бyдa, Шямси К^йс онро бa aьзои шaхс шaбоx,aт додaaст: "Ba кaмоли шaхс бе сaломaти aьзо Ba aбъози он сyрaт нaбaндaд".

"Мyкaддaмоти шоирй" дaр нaзaриёти бaдей Ba зебошинохтии Шaмси К^йс aз мaкyлотест, ки шaртx,ои мaхсyси худро дорaд, ки мух,имтарини онх,о бa кaрори зaйлaнд:

- вукуфи шaхс aз мyфрaдоти лyFaте, ки бaр он шеьр хохдд гуфт;

- интихоби aксоми тaркиботи сax,е^ Ba пешгирй aз aлфози фосид Ba нодуруст;

- шинохти роху рaвиш Ba сaбкy сиёки кaлом дaр тaьсиси мaбонии шеьр Ba сулуки мaноx,ичи нaзм (бa истилох,и имрyзa мaктaбx,ои aдaбй, чaрaёнx,ои фикрй, сaбкшиносй Ba чaрaёншиносии шеьр);

- пaйрaвй aз сyннaгy тaрикaти шоирон дaр хусуси ситоиш Ba сифоту дaрaчоти мyхотaбот Ba омyхтaни фунуни тaьризот, лaвозими тaсреx,от, ^вонини тaшбеx,от, aнвои тaчнисот, кaвоиди мутобикот, мyFOлaтот, вучух,и мучозот, истиорот Ba соири мaснyоти кaлом;

- корбaсти aмсолy хи^м дaр мaвкеи худ, донисган Ba огох,ии комил доштaн aз тaьрихи гyзaштa Ba ax,воли мулуки пешиниён Ba зиндaгиномa Ba осори донишмaндони бaрчaстaи кaблй;

- фaрки мaьонии лaтиф aз зaиф;

- дaрёфти зебоии хусни мaтлaъ Ba лутфи мaктaьи шеьр, то хдр мaьниро дaр кисвaти иборaте лоик бa минaссaи (мaнзaлaи) нaзм нишонaд;

- ичтиноб вaрзидaн дaр сaрaди сyхaн aз мaонии сaрд, тaшбеx,оти козиб, ишороти мaчx,yл, имооти мушкил, их,омоти нохуш, тaчнисоти мyтaкaррир, aвсофи Faриб, истиороти бaид, мучозоти нодуруст Ba тaкaллyфоти сaкил, тaкдими тaьхироти нодилписaнд;

- дaр x,aмa aбвоб aз кaдри х,очот бa тaрaфе aз ифроту тaфрит берун нaрaвaд (яьне хддди эьтидолро риоят кутад-У.Ю.) Ba aз молобудд такохдд Ba дaр молояьнй нaяфзояд [3, 444].

Аз шaртx,ои дигaр Ba хдтмии мyкaддaмоти шоирй, бa адвли Шaмси К^йс, вукуф ёфтaн aз илми aрyзy кaвофй бaрои шинохти бax,рx,ои кaдимy хддис, фaрки aвзони хуш aз нохуш Ba "шояд Ba ташояд"-и зих,офх,о, дaркy фax,ми aбёти сax,е^ aз сaким, тaмйизи кофияи aслй aз мaьмyл, мyкaррaр хондaни aшьори устодон бa хотири созгор омaдaни "моддaи тaбь Ba мояи хотир" мебошaд. Пеш aз он, ки бa гyфтaни шеьр OFOЗ нaмояд бояд шaртx,ое, ки дaр фaвк ишорa шуд, ичро нaмояд, "он га^ шеьри y чун чaшмaи зулол бошaд, ки мaдaд aз чуйх,ои бузург Ba рудх,ои aмик дорaд Ba чун мaъчyне хушбуй ояд, ки рaвоеx,и он мaшоми aрвоx,ро мyaгтaр гардотад" [3,

444-445].

Навиштани хар асар, аз чумла асари бадей, хyсyсaн шеър тартиби мyaйяне дошта, нaхyст бояд тархи он рехта шавад. Дар назариёти адабии Шамси ^айс тархи нигориши шеър аз чахор рукн иборат аст: "чун ибтидои шеъре кунад ва OFOЗи назме нихад, а) нaхyст насри онро пеши хотир орад, б) маонии он ба сахифаи дил нигорад, в) алфозе лоики он маъонй тартиб дихад ва г) вазне мувофики он шеър ихтиёр кунад" [3, 445].

Илова ба ин, шоир хангоми эчоди шеър бояд ба ду чанбаи мухими бaлоFй таваччухи вижа дошта бошад: а) сиёкати сухан ва б) тартиби маонй [3, 445].

Шамси ^айс дар баробари адабиётшиноси забардаст ва номй буданаш, инчунин шоири маъруфи замони худ буд. Ба ин далел, дар рисолааш ба чузъитарин масъалахои таълифи шеър ахамияти махсус додааст: "Ва аз кавофй онч мумкин гардад ва хотир бад-он мусомахат кунад бар вараке бинависад ва хар чй аз он сахлу дуруст бошад ва дар он вазн чойгир ва мутамаккин ояд, интихоб кунад ва шойгону маъмулро бад-он рох надихад. Ва ... касидаро бар сабили мусаввада таълик занад ва кайфа мо иттафака (чунонки иттифок уфтод- У.Ю.) бигуяд ва бинависад. Ва агар иттифоки уфтодагии кофияте дар маъние ба кор бурда бошад ва байте мaшFyл карда, баъд аз он маънии бехтар руй намояд ва байте аз он азбтар даст дихад ва он кофият дар ин байт мутамаккинтар ояд, накл кунад. Пас агар ба байти аввал хочат бошад онро кофияте дигар талабад, вагарна тарки он орад. Ва чун абёт бисёр шуд ва маонй тамом гашт, чумларо марратан баъда ухро аз сари иттикон боз хонад ва дар накду танкехи он мyболaFaт намояд ва миёни абёт талфик кунад ва хар якро ба мавзуи хеш боз барад ва такдиму таъхир аз он зоил гардонад, то маонй аз якдигар гусаста нашавад ва абёт аз якдигар бегона нанамояд. Ва ба хамаи вучух тавофуки абёт ва масориъ ва татобуки алфоз ва маъонй лозим дорад, чи бисёр бошад, ки ду мисроъ ё ду байт аз якдигар аз рохи маънии мутаносиб наёяд ва бад-он сабаб равнаки шеър ботил гардад [3, 445-446].

Яке аз лавозимоти мукаддамоти шоирй ба истеъдоти фитрй ва махорате, ки тавассути тачриба, хусусан тахкики осори бадей хосил шудааст, вобастагии кавй дорад. Ба иборати дигар, онро метавон хунари шоирй номид. Шоир аз назари Шамси ^айс "наккоши чирадаст" буда, бояд "дар такосими нукуш ва тадовири шоху баргхо, хар гуле бар тарфе нишонад ва хар шох ба суе берун барад ва дар рангомезй, хар ot6f (ранг) чое харч кунад ва хар ранг ба гуле дихад, ончо, ки ранги сер лоик ояд, ним сер сарф накунад ва ончо ки ранг равшан бояд, торик ба кор набарад" [3, 446-447].

Сохиби ал-Муъчам дар инчо ба ду макулаи адабй: а) хусни таълиф ва б) таносуби таркиб, ки бинои шеърро ташкил медихад, диккат варзида, баъдан дар хусуси интихоби мавзуъ ба тафсил мулохизахои муфид меронад.

Шамси ^айс охирин бахши фасли вижаи "Дар зикри баъзе аз ачноси шеър, ки мусталах ва мутадовили оммаи шуарост"-ро ба мутакаллиф ва матбуъ ихтисос додааст.

Шеър бино ба таърифи Шамси ^айс аз лихози мухтаво ба ду навъи мутакобил - мутакаллиф ва матбуъ чудо шуда, дар навбати худ дорои мухтассоти тамйизкунанда низ мебошад. Шеъри матбуъ дар назариёти адабии Шамси ^айс хамон шеъри нек буда, муаллиф сохтори онро бо таркиботи зер низомманд намудааст: а) насри бaлеF ва назми бадеъ, б) кавофии дуруст, в) маонии латиф ва алфози хуб, г) хуруфи калимоти он бар хам уфтода ва талаффузи калимоти он мушкил набувад, д) тачнисоти он мутакаррир ва санъати он мутакаллиф набошад, е) бинои он бар машхуроти лyFaти дарй сахех бувад ва аз Faроиби лyFaти фурс ва мусталахоти хар як вилоят (лахча - У.Ю.) пок бошад, ё) калимоти арабй, ки дар муховароти порсигуён наёяд, дар он мустаъмал набувад, ж) аз хуруфи завоид ва хашвхои кабех, ки чихати анбориши байт истеъмол кунад ва аз тaFЙироти алфоз, ки кудамо зарурати онро дар ашъори хеш чоиз доштаанд, холй бошад, з) ба шунидан осон ва ба гуфтан душвор [3, 431], яъне сахлу мумтанеъ бувад.

У шеъреро, ки дар он санъатхои лафзй, аз чумла калб ва тасхиф ва истеъмоли хуруфи атил ё манкут истифода шудааст, яъне бо такаллуф гуфта шудааст, мутакаллиф (сохта ва Faйритaбий-У.Ю.) меномад. Чунончи Натанзй гуфтааст:

Тирмижгону камонабру, суманбар, сангдил, Бозсират, кабкрафтор, обтан, оташрухон.

Хубзо^ир, зиштботин, захркин, позахрмехр, Некваъда, бадкуниш, фарбе^сурин, логармиён. Барцханда, барфдандон, кажзулфайн, ростцад, Мщцабин, шабгесувон, щнзалсухан, ширинзабон. [3, 432].

Тавре ки дида мешавад, шоир дар ин абёт илтизом карда, чанд "маънии мухталиф ва исми мутагойир"-ро баршумурда, ки дар натича "шеъре гарибу назме мушкил", ки вокеан маснуъист, фарохам омада. Зикри чунин шавохид аз чониби муаллиф ба хотири он аст, ки шоири чавон аз овардани калимоти душвор ва вазни нохуш худдорй намояд.

Умуман, дар бобати мукаддамоти шоирй, - менависад А. Сатторзода, - миёни назариёти Унсуралмаолии Кайковус, махсусан Низомии Арузй ва Шамсуддин Мухаммад ибни ^айси Розй хамрангие хис карда мешавад, ки хамаи онхо пешаи шоириро худодода ва дастнорас ва як касби фавкуттабий намешуморанд, баръакс барои хама дастрас ва имконпазир мехисобанд ва барои аз худ кардани он рох нишон медиханд [4, 75].

Нокид аз назари Шамси ^айс сохибхунарест, ки насси сарех, яъне неку бади шеър шиносад. Муаллиф саъй кардааст, то накшу макоми нокидро дар хаёти адабии худ муайян намояд ва тафовути пешаи шоирй ва истиклоли накди шеърро ба таври мушаххас нишон дихад.

Шеър, -менависад Шамси ^айс, -фарзанди шоир аст. Чун байте чанд гуфт... агарчи донад, ки камтар аз абёти дигар уфтодааст, аз хештан наёбад, ки гуфта ва пардохтаи хешро ботил кунад. Аммо нокидро дил насузад бар шеъри дигарон, ки на у хотир сузонидааст дар назм ва тартиби алфоз ва маъонии он, пас харчи неку бошад ихтиёр кунад ва харчи ракик бошад бигзорад, чй шоир дар назми хеш толиби хушомад бошад ва нокид чуяндаи бехомад бувад" [3, 459].

Аз ин ру, Шамси ^айс хамчун нокиди забардаст талош кардааст, то шоириро хамчун пешаи мустакил ва танкиди адабиро ба масобаи фанни махсус оид ба сухансанчй исбот намояд. Тафовут ниходан миёни нокид ва шоир аз ин чихат дорои ахамият аст, ки муаллиф шеърро на ба хайси як асари хунарии хос, балки хамчун падидаи фархангй арзёбй мекунад: "... накди шеър ва маърифати ракику расин ва гассу самини он ба шеъри нек гуфтан тааллук надорад ва бисёр шоир бошад, ки шеър неку гуяд ва накди шеър чунонки бояд натвонад ва бисёр нокиди шеър бошад, ки шеъри неку натвонад гуфт" [3, 457-458].

Рисолати шоир шеъри нагз гуфтан ва рисолати нокид дар назди адабиёт накди сараи асари бадей мебошад. Х,ануз хафтсад сол кабл аз ин Шамси ^айс ба масъалаи нашру пахши шеъри шоир диккати чиддй додааст, ки онро метавон яке аз мухимтарин дидгоххои у дар маърифати шеър номзад кард: "Ва бояд, ки ба хеч хол дар аввали вахлат бар гуфта ва пардохтаи хеш эътимод накунад ва то онро марратан баъда ухро бар нокидони сухан ва дустони фозили мушфик арз накунад ва хатою савоби он аз эшон ба тарики истиршод нашнавад ва эшон ба сиххати назм ва кабули вазн ва дурустии кофият ва узубати алфоз ва латофати маъонии он хукм накунанд, онро ба минассаи арзи омма нанишонад ва дар маърази писанд ва нописанди хар кас наёрад" [3, 456-457].

Дар мачмуъ, агар Мухаммад Умари Родуёнй дар "Тарчумону-л-балога" дар хусуси накди шеър бо ишорахое маъдуд иктифо дорад, Рашиди Ватвот дар "Х,адоику-с-сехр фй дакоики-ш-шеър" ин дидгоххои адабиро каме вусъат бахшидааст, Мухаммад Авфй дар "Лубобу-л-албоб" дар "рохи татбики назарияи шеър ба амалияи он, яъне тахлилу тадкики эчодиёт ва асархои бадеии адибон факат кушиш намуда бошад" [4, 76], пас Шамсуддин Мухаммад ибни ^айси Розй хамчун нокиди номй ва забардаст кадаме аз гузаштагони худ пеш рафта, ба мавзуъхои макоми сухан ва накди он, нуфузи шахсияти наккодон, накши онхо дар хаёти адабй ва нихоят арзёбии баъзе аз мухтассоти накди адабии давраи худ, аз чумла тавсиф, тачзия, тахлили осори адабй, санчиши чанбахои сохтор ва мухтавои шеър ахамияти вижа дода, бори нахуст накди адабиро хамчун фанни махсус ва алохидаи адабиётшиносии порсии точикй муаррифй кардааст. Ба иборати дигар, тахкурсии фанни мустакилеро бо номи накдушшеър ё ба истилохи имруза накди адабй гузоштааст.

АДАБИЁТ

II 1. Абдукаххор ибни Исхок. Лисону-л-калам фй шархи алфози-л-ачам. Бо хавошй ва таъликоту тасхехи Мухаммад Х,асан Адиби Х,иравии Хуросонй. -Техрон. 1337.

| 2. Зарринкуб Абдулхусайн. Ошной бо накди адабй. Вироиши дувум. -Техрон: Сухан. 1380. Чопи шашум.

-508с.

3. Розй, Шамси Кайс. Ал-Муъчам фй маъойири-л-ашъори-л-ачам. Ба тасхехи аллома Мухаммад ибни Абдулваххоби Казвинй, Мударрис Разавй ва Сирус Шамисо. -Техрон: Илм, 1388. -640с.

4. Сатторзода Абдунабй. Таърихчаи назариёти адабии форсии точикй. -Душанбе: Адиб, 2001, -144с.

5. Смит Уилям. Нахустин осори форсй дар балогат. Тарчумаи Махмуд Х,асанободй. Кайхони андеша. Мурдод ва шахривари 1373. Шумораи 55. - СС. 152-169с.

СПОСОБ НАПИСАНИЯ ПОЭМЫ И ПОЭТИЧЕСКИХ НАВЫКОВ (С ТОЧКИ ЗРЕНИЯ ШАМСА КАЙСИ РОЗИ)

В статье исследуется одна из важнейших проблем персидско-таджикской литературной теории - стиль написания стихотворения и поэтическая основа (поэтические навыки), на которую ссылается выдающийся ученый XIII века Шамс Кейс Рози в секции Хотимы Аль-Му'джам. Он играет руководящую роль поэтических навыков. Автор считает, что каждая наука, включая науку о поэме, имеет свою собственную процедуру и правила. Если формулировка не соответствует стандартам стихотворения, то она не имела бы поэтической ценности. В статье автор пытается рассмотреть видение и теорию Шами Кейса, связанные с идентификацией стихотворения и его сущности с новым взглядом.

Ключевые слова: Шамси Кайси Рози, аль-Му'джам, фарси-таджикская поэзия, поэтические навыки, красивый язык, свежие мысли.

THE WAY OF WRITING POEM AND POETIC SKILLS (FROM THE POINT OF VIEW OF SHAMS KAYSY ROSI)

This article deals with one of the most important problems of the Persian-Tajik literary theory - the style of poem writing and the poetic basis (poetic skills), which is referred to by the eminent 13th-century scholar Shams Case Kozi Rosi in the section of Khotima Al-Mujam. He plays the leading role of poetic skills. The author believes that every science, including the science of the poem, has its own procedure and rules. If the wording does not meet the standards of the poem, then it would not have a poetic value. In the article the author tries to consider the vision and theory of Shamsi Keyes connected with the identification of the poem and its essence with a new look.

Key words: Shamsi Qaysi Rozee, al-Mu'jam, Farsi-Tajik poem, poetic skills, beautiful language, fresh meanings.

Сведения об автора:

Умриддин Юсуфов , докторант Института языка и литературы имени Рудаки, Академия наук Республики Таджикистана.

About the author:

Umriddin Yusufov, Doctoral candidate of the Institute of Language and Literature named after Rudaki, Academy of Sciences of Tajikistan

УДК 07+621397(5753)

ОМОДАСОЗИИ КАДРХ,ОИ ЖУРНАЛИСТА ВА МУАММО^ОИ РУШДИ КАСБИЯТИ

КОРМАНДОНИ ВАО

Гулов С.

Донишгощ миллии Тоцикистон

Имруз дар чумхурй омодасозии кадрхои сохибтахассус барои расонахо ва муаммои рушди касбияти кормандони ВАО хеле мубрам аст. Ч,ойи шубха нест, ки дар шароити муосир журналистика яке аз ниходхои мухимтарини ичтимой, ВАО аз муассиртарин василахои таъсир ба афкори омма мебошанд. Дар баробари ин журналистон касоне хастанд, ки фаъолияти намояндагони ягон касбу коре ба мисли фаъолияти онхо мавриди баррасиву вокуниш, эътимоду эътироз, тавсифу интикод, тахсину мазаммат карор намегирад. Имруз журналистика аз доираи илмхои филологиву таърихй фаротар рафта, синтези сиёсат, иктисод, ичтимоъ, фалсафа, хукук ва гайра гардидааст. Дар ин замина баррасии мушкилоти тахсилоти журналистй, таълиму тарбияи журналистон, омодасозии

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.