Научная статья на тему 'THE TASKS AND OPPORTUNITIES OF VIRTUAL LABORATORY WORKS DURING THE LESSONS OF PHYSICS'

THE TASKS AND OPPORTUNITIES OF VIRTUAL LABORATORY WORKS DURING THE LESSONS OF PHYSICS Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
24
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Ученый XXI века
Область наук
Ключевые слова
НАГЛЯДНОСТЬ / ИЛЛЮСТРАЦИЯ / МОДЕЛИРОВАНИЕ / ИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ / ИССЛЕДОВАНИЯ / АНАЛИЗ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Исмоилова М.Н., Муродова Г.И.

В статье рассмотрены важные стороны виртуальных лабораторных занятий.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам об образовании , автор научной работы — Исмоилова М.Н., Муродова Г.И.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ФУНКЦИИ И ВОЗМОЖНОСТИ ВИРТУАЛЬНЫХ ЛАБОРАТОРНЫХ ЗАНЯТИЙ ПО ФИЗИКЕ

The article indicated important aspects of virtual labs.

Текст научной работы на тему «THE TASKS AND OPPORTUNITIES OF VIRTUAL LABORATORY WORKS DURING THE LESSONS OF PHYSICS»

УДК 378

ФИЗИКА ФАНИДАН ВИРТУАЛ ЛАБОРАТОРИЯ МАШГУЛОТЛАРИНИНГ

ВАЗИФАЛАРИ ВА ИМКОНИЯТЛАРИ

М.Н. Исмоилова1, Г.И. Муродова2

Аннотация

Маколада виртуал лаборатория машгулотларининг ахамиятли томонлари ёритиб берилган.

Tayanch so'zAap: виртуаллик, кургазмалилик, иллюстрация, моделлаштириш, компьютер технологиялари, тадкикотлар, тахлиллар.

Ривожланган жамиятимизда компьютер техникасининг жадал ривожланиб, таьлим сохасига чукур кириб келиши таълим жараёни сифатига борган сари купрок таъсир килмокда. Компьютер технологияларининг таълимда жорий килиниши илмий-техникавий тараккиёт натижаси саналиб, объектив ва мукаррар жараён булгани сабабли компьютер технологияларини жорий килишнинг бир усули сифатида таълимни виртуаллаштириш муаммоси хозирги замоннинг долзарб муаммолардан бири хисобланади. Жадал ривожланаётган Интернет гипертизимида уз ифодасини топган замонавий ахборот технологиялари ва компьютер телекоммуникациялари ахборот туплаш ва унга кириш учун принципиал жихатдан янги имкониятларни кашф килади, бирок бунда мазкур технологияларнинг юкори даражаси билан улардан таълимда фойдаланишнинг етарлича ишланмаганлиги уртасида зиддият юзага келади.

Виртуаллик — (лот. virtualis - эхтимолий, мумкин булган) - реал мавжуд булмаган, аммо маълум шароитларда юзага келиши мумкин булган объект ёки холат.

Лаборатория сузи лотинча labórate сузидан олинган, "ишламок" маъно-сини англатади. Купинча махсус жихозлар ва узига хос шароитларда тадкикотлар, тахлиллар ва экспериментлар амалга ошириладиган хонани шун-дай аташади. Лекин шу билан биргаликда, лаборатория таълим беришнинг шаклларидан биридир.

Виртуал лабораториялар электрон -таълимий мухитда реал хаётий объектлар хатти-харакатини моделлаштириб, укувчи ва талабаларга асосан физика, кимё, биология, математика, геометрия, информатика каби илмий-табиий фанлардан янги билим, куникма ва малакаларга эга булишга имкон беради. Виртуал лаборатория термини остида физика фанини укитиш жараёнида лаборатория машгулотларида лаборатория конун-коидаларини бажариш учун зарур булган компьютер ахборотлари жамланмаси тушунилади. Виртуал лаборатория бу платформа булиб, факатгина белгиланган вактда мавзу юзасидан амалий ишдир, шунинг билан бирга янги билимларни эгаллаш учун илмий мухитдаги бизнинг белгиланган хатти-харакатларимиз. Виртуал лаборатория «интеграцияланган ахборот мухити булиб, укув, укув-методик, амалий, маълумотнома, назорат-укитиш ва назорат-тест материалларини уз ичига олади». Виртуал лабораториянинг афзалликларини таъкидлар экан,К.И. Богатиренко ёзадики, бу «методик материалларни ишлаб чикишга сарфланадиган вактни кескин камайтириш ва асосий эътиборни урганиладиган назариянинг методлари хамда олинган натижаларни тахлил килишга каратиш имконини берадиган» воситадир.

1Исмоилова Махсума Нарзицуловна - преподаватель кафедры информационных технологий, Бухарский государственный университет, Узбекистан.

2Муродова Гулзира Ихтиёровна - учитель, Каганский колледж промышленности и транспорта, Узбекистан.

Педагогические науки

Муаммога доир педагогик адабиётларни урганиш шуни таъкидлаш имконини берадики, виртуал ахборот-таълим лабораторияси: укитишнинг самарали воситаси (инструмента, асбоби) сифатида кулланади, аммо укув жараёнида укитувчининг урнини босмагани холда таълим олувчига билим олиш суръатини ва траекториясини танлаш эркинлигини таъминлайди; узида яхши дарслик ва компьютер имкониятларини бирлаштирган холда, бу катта хажмдаги ахборотни саклаш имконияти, кургазмалилик, матн, график, аудио ва видеоахборотларнинг жамланиши хисобига таъминланади; у ёки бу фан сохасидаги вазифаларнинг мураккаб мажмуи булиб, укувчига вазифа шартларининг яратилиши ва шаклланиши учун виртуал асбоб-ускуналарни хамда уни ечиш воситаларини такдим этади, укитувчига эса укувчиларнинг харакатларини назорат килишга имкон беради.

Виртуал лабораторияларни яратишнинг максадларидан бири - урганиш жараёнини хар томонлама, тулик визуаллаштириш, асосий вазифалардан бири -укувчини урганиш жараёнининг мазмун-мохияти тулик идрок этиш ва тушунишдир.

Виртуал лабораториялар бутун жахонда кенг таркалган. Булар: STAR (Software Tools for Academics and Researchers) - виртуал лабораториялари - тадкикот ва укитиш учун Массечутия технологик институти дастури. Дастур фаолияти умумий биология, биокимё, генетика, гидрология фанларидан укитиш ва тадкикотчилик учун лабораториялар ишлаб чикишдан иборат. (http: // star.mit.edu) StarBiochem, StarGenetics, StarORF, StarMolSim, StarBiogene, StarHydro, StarCluster

VirtualLab - Россия федерациясининг укувчилар учун физика, химия, биология, экология фанларидан виртуал лабораториялар ишлаб чикиш лойихаси. (http: // www.virtulab.net)

Algodoo - Норланд Университети (Швеция) физик симуляцияларни урганиш учун лабораториялар яратиш дастури (http: // www.algodoo.com/)

PhET - Колорадонинг физика, кимё, биология, ер хакидаги фанлари учун виртуал лабораториялар яратиш дастури (http: // phet.colorado.edu/en/ simulation/color-vision).

Куйидагилар виртуал лабораториянинг вазифалари булиб хисобланади: кургазмали иллюстрация ва урганиладиган конунларнинг тугрилигини исботлаш; утказиладиган тажрибаларнинг мутлако хавфсизлиги хамда синфда

хавонинг тозалигини таъминлаш; тажрибаларни якка тартибда бажариш имконияти, бу эса таълим олувчилар мустакиллигининг, уларнинг конструкторлик кобилияти ва техник уддабуронлигининг ривожланишига таъсир утказмай колмайди; дарс вактида виртуал лаборатория ишларини бажариш назарий хамда амалий машгулотлар уртасидаги тусикларни бартараф этади, бу укитиш сифат ва самарадорлиги, укувчиларнинг мустакил билиш фаоллиги ортишига кумаклашади; виртуал ахборот-таълим лабораторияси тадкикотчилик характеридаги экспериментларни утказиш учун кенг имкониятлар такдим этади, маълум методик жихатдан асосланган вазиятларда улардан реал лаборатория курилмаларига кушимча сифатида фойдаланиш мумкин (компьютердаги лаборатория ностандарт ва муаммоли вазиятларда укувчиларнинг субъектив тажрибасини таъминлайди); таълим муассасаси укув жараёнига очик дастурий махсулотлар ва ахборот технологияларни жорий килиш; семинар машгулотлари доирасида амалий топширикларни бажариш; малака ошириш буйича машгулотларни утказиш.

Виртуал лабораторияларнинг имкониятлари куйидагилардан иборат:

Киммат лаборатория асбоблари сотиб олишга эхтиёжнинг йуклиги; лаборатория шарт-шароитларида бажарилиши принципиал мумкин булмаган жараёнларни моделлаштириш имконияти; хавфсизлик; вакт ва ресурсларнинг тежалиши; бажарилган лаборатория натижаларининг автоматик тарзда хисобланиши; виртуал лабораторияларни масофавий таълимда куллаш имкониятининг мавжудлиги; виртуал жараённи бошкариш компьютернинг зиммасига тушишини хисобга олиб, киритилаётган параметрларни узгартириб, тажрибалар сериясини утказиш имконияти мавжудлиги; утказилаётган лаборатория тажрибасини вактнинг бошка масштабларида кузатиш мумкинлиги.

Бундан ташкари, виртуал ахборот-таълим лабораторияси шароитида укув моделлаштириш оркали билимнинг янги сохаларини урганишда укувчиларнинг атроф оламдаги ходисаларни билишга оид мустакил фаоллиги ортади, хаётий фаолияти давомида юзага келадиган муаммоларнинг ечими вариантларини мустакил топиш малакаси, олинган билимларни амалиётда куллашга тайёрлик шаклланади. Демак, укувчиларнинг мустакиллигини ривожлантиришга кумаклашадиган виртуал лабораториялардан фойдаланиш электрон таълимий компьютер махсулотини жорий килишда муваффакиятнинг узвий кисми саналади.

Адабиётлар:

1. Абильдинова Г.М., Дуйсенова М. Виртуал лаборатория укувчилар билим сифатини ошириш воситаси сифатида.Т. нашриёти, 2014 йил.

2. Егоров.Е.П. ОУЮ таълим жараёнида виртуал лабораторияларни куллаш методикаси. "Концепт" илмий методик электрон журнал 2013 йил 7 сон июль

3. http: // www.mpiwg-berlin.mpg.de/Preprints/P140.PDF.

© М.Н. Исмоилова, Г.И. Муродова, 2016

UDC378

THE TASKS AND OPPORTUNITIES OF VIRTUAL LABORATORY WORKS DURING THE LESSONS OF PHYSICS

M.N. Ismoilova, G.I. Murodova

Abstract. The article indicated important aspects of virtual labs.

Keywords: virtual reality, visualization, illustration, modeling, information technology, research, analysis.

©M.N. Ismoilova, G.I. Murodova, 2016

Педагогические науки УДК 378

ФУНКЦИИ И ВОЗМОЖНОСТИ ВИРТУАЛЬНЫХ ЛАБОРАТОРНЫХ ЗАНЯТИЙ ПО ФИЗИКЕ

М.Н. Исмоилова, Г.И. Муродова

Аннотация. В статье рассмотрены важные стороны виртуальных лабораторных занятий.

Ключевые слова: виртуальность, наглядность, иллюстрация, моделирование, информационные технологии, исследования, анализ.

© М.Н. Исмоилова, Г.И. Муродова, 2016

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.