Научная статья на тему 'The role of primary and secondary prophylaxis in reducing the value of stroke'

The role of primary and secondary prophylaxis in reducing the value of stroke Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
54
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ИНСУЛЬТ / ФАКТОРЫ РИСКА / ТИА / ИИ / СЕРДЕЧНО-СОСУДИСТЫЕ ЗАБОЛЕВАНИЯ / қАУіП ФАКТОРЛАРЫ / ТИШ / ЖүРЕКқАН ТАМЫР АУРУЛАРЫ / STROKE / RISK FACTORS / TIA / IS / CARDIOVASCULAR DISEASES

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Нурмухамбетова Б.Р., Толеубаева Ш.Т., Дуйсенова Ж.Б., Абилкеримова А.Т.

Инсульт глобальная эпидемия, которая ставит под угрозу здоровье и жизнь людей. Первичная профилактика направлена на профилактику первичного инсульта, а вторичная профилактика на предотвращение развития повторного инсульта. Наиболее распространенной и наиболее важной частью медицинской профилактики является первичная профилактика инсульта. Он состоит из комплекса мер по предотвращению первичных нарушений мозгового кровообращения с своевременной коррекцией и ранним выявлением факторов риска цереброваскулярных заболеваний.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

РОЛЬ ПЕРВИЧНОЙ И ВТОРИЧНОЙ ПРОФИЛАКТИКИ В СНИЖЕНИИ ПОКАЗАТЕЛЬНОСТИ ИНСУЛЬТА

A stroke is a global epidemic that threatens health and life of people. A primary prophylaxis is directed on the prevention of primary stroke, and a secondary prophylaxis is aimed on preventions of development of the repeated stroke. The most widespread and the most essential part of medical prophylaxis is a primary prophylaxis of stroke. It consists the complex of measures for prevention of primary violations of brain-blood circulation with timely correction and early identification factors of risk of cerebrovascular diseases.

Текст научной работы на тему «The role of primary and secondary prophylaxis in reducing the value of stroke»

Vestnik KazNMU №1-2019

УДК 616. 831 - 005.1- 084

Б.Р. Нурмухамбетова, Ш.Т. Телеубаева, Ж.Б. Дуйсенова, А.Т. Абилкеримова

С.Ж. Асфендияров атындагы Цазсщ ¥лттьщ медицина университетг Жуйке аурулары кафедрасы нейрохирургия курсымен

ИНСУЛЬТТЩ К0РСЕТК1Ш1Н Т0МЕНДЕТУДЕГ1 Б1Р1НШ1Л1К ЖЭНЕ ЕК1НШ1Л1К ПРОФИЛАКТИКАНЫЦ МАЦЫЗЫ (ЭДЕБИ ШОЛУ)

Инсульт - дуние жуз: халцыныц денсаулыгы мен вм1р1не цаут твнд1ретт элемдЫ эпидемия. Б1р1нш1л1к профилактика алгашцы инсульттщ алдын алуга, ал ектшыЫ профилактика цайталанган инсульттщ дамымауына багытталган. Медициналыц профилактиканыц кец1нен талцынатын жэне мацызды бвлт - инсульттщ б1ртшшк профилактикасы. Бул ми цантамырлары ауруларыныц цаут факторларынуацытында тузеу жэне ерте аныцтау квмег1мен б1ртшл1кжедел ми цанайналым бузылыстарыныц алдын алу шараларыныц жиынтыгынан турады. ТYйiндi свздер: инсульт, цаут факторлары, ТИШ, ИИ, журек- цан тамыр аурулары

бзекплМ: инсульт тек Цазак;станда гана емес, элемдеп элеуметтж-медициналы; мацызды мэселе болып табылады. Цазак;станныцел1м-жтмдж ;урылымында ;ан айналым жуйеа аурулары бiрiншi орынды алады жэне дуние ЖYзi бойынша жогары керсеткштерге ие. Цазак;станда жыл сайын 40 мыцга жуы; адам инсультпен ауруханага тYседi. Оныц 5 мыцы бiрiншi тэулiкте, ал тагы 5 мыцы бiр ай iшiнде ;айтыс болады.Бас;а аурулармен салыстырганда осы аурудыц салдары жиi мYгедектiкке алып келедь Цазак;станда инсульттыц кесiрiнен 275 мыц адамныц ЖYрiп туруы шектелген.

Инсульт Регистр мэлiметтерi бойынша алгашк;ы инсульта бастан еткерген нау;астардыц 27-32 % аурудыц жедел сатысында (алгашк;ы 28 ^н), инсульт дамыган алгашк;ы бiр жыл квлемiнде жартысына жуы; (52-63%), ал 5 жыл келемшде 70% нау;ас вмiрден втедi. Инсульттiц терттен бiрi (25-32%) екiншiлiкке жатады, ал ;айталанган инсульттi екiншiлiк профилактиканыц заманауи тэсiлдерi ар;ылы алдын алуга болады [1].

Аурудыц кеп таралуы,ауыр мYгедектiк, жогалган функциялардыц ;алпына келуiнiц ;иындыгы, профилактикалы; шаралардыц ;ол жетiмдiлiгi мен оныц жогары эффективтiлiгi инсульттiц профилактикасын мемлекеттiк децгейге ;ояды. Профилактиканыц непзп тэсiлдерi:

Инфекциялы; емес аурулардыц эпидемиологиясы мен профилактикасында инсульттыц алдын алудыц екi тэсiлi бар: популяционды стратегия жэне жогары ;ауш стратегиясы. Популяционды стратегия анамнезшде инсульт

Кесте 1

жэне бас;а да ЖYрек-;ан тамыр аурулары бар-жогына ;арамастан инсульттiц алдын алу ма;сатында тургындардыц келемдi популяциясында ЖYргiзiледi.Эдетте, ол салауатты емiр салтын устану,дурыс тама;тану, уйымдастырылган тургындардыц Yлкен популяциясы арасында орта артериялы; ;ысым керсеткiшiн темендету тYрiнде етедi.Мундай стратегия ецдеудi жэне ултты; багдарламаларды ;аржыландыруды ;ажет етедi. Жогаргы ;ауш стратегиясы инсульттщ ;ауш бар адамдарды аны;тап жэне олармен сэйкес емдiк шараларды жекелеп ЖYргiзудi ;амтиды. Бул эд^ кецiрек таралган, ейткенi жа;сы нэтиже керсетуе шыгын азыра; жумсалады. Инсульттщ профилактикасы еюге белiнедi: бiрiншiлiк жэне екшшыж.

Бiрiншiлiк профилактика алгашк;ы инсульттщ дамымауына, ал екшшшж профилактика ;айталанган инсульттiц дамымауына багытталган. Цайталанган инсульттердщ саны, эсiресе алгашк;ы жылда, жеткшжт келемде жогары екенiн атап ету ;ажет.

Профилактиканыц концепциясы iрi ба;ыланатын зерттеулер мен ;ауш факторларын аны;тау шмдерше,ягни клиникалы; биохимиялы; инсульт даму ;ауш бар популяция адамдарына тэн бас;а да сипаттамаларга CYЙенген. Бiрiншiлiк профилактиканыц тактикасы ;ауш факторларын тYзетуге багытталган. Ал екiншiлiк профилактика тек ;ана ;ауш факторларын гана емес, сонымен ;атар, инсульттыц дамуыныц патогенетикалы; нус;асын да ескередi [2].Негiзгi ;ауш факторлары кестеде келтiрiлген.

Бiрiншiлiк инсульттщ непзп ;ауш факторлары [3]

I. Модифицирлеушi емес факторлары II. Модифицирлеушi факторлары

А.Непзп Б. Аз зерттелген

Жасы Артериальды гипертония Бас са;инасы

Жынысы Шылым шегу Метаболикалы; синдром

Туылгандагы аз салма; Цант диабетi Алкогольды асыра пайдалану

¥лты Дислипидемия Токсикомания

Генетикалы; факторлары ЖYрекшелер фибрилляциясы ¥й;ы бузылуы

ЖYректiц бас;а аурулары (синус тYЙiнi элаздж синдромы, сол ЖYрекшедегi тромб, iсiктер, вегетациялар, ЖYректiц ;а;па;шалар протезi) Гипергомоцистеинемия

¥й;ы артериясыныц симптомсыз тарылуы Гиперкоагуляция

Постменопаузада орынбасушы гормонды; терапия Цабыну жэне инфекция

Оральды контрацептивтердi ;абылдау

Тама;тану сипаты

Семiру

Темен физикалы; белсендiлiк

Сезаз, бiрiншiлiк профилактикалы; шараларды ЖYргiзу барысында аса мацызды орын бiрiншiлiк буын дэр^ерлерше тиедi.

Профилактиканыц стратегиясын белгiлеу жэне кебше бiрнеше ;ауш факторы бар нау;аста на;ты араласуларды тацдау Yшiн жалпы (жиынты^) кардиоваскулярлы ;аушт

багалау шешушi рольдi алады. Жиынты; кардиоваскулярлы ;ауш - бул белгiлi бiр уа;ыт келемiнде кардиоваскулярлы жагдайдыц даму ;ауш. 2003 жылдан берi Еуропада SCORE (Systematic Coronary Risk Evaluation) ;аушт багалау ЖYЙесiмен (шкала) ;олдануды усынуды [4].

Вестник Ка^НЖУ №1-2019

Дегенмен, журек-^ан тамыр ЖYЙесi ауруларынан болган eлiм саныныц бвлiгi твменгi немесе орташа ;ауш фонында болады. Сонды;тан барлы; тургындарга профилактикалы; шаралардыц кец масштабты ЖYзеге асырылуы инсульттен адам шыгыныныц шынайы твмендеуiне алып келуi мYмкiн

[5].

Казiрri тацда инсульттiц бiрiншiлiк профилактикасы бойынша Америкалы; ЖYрек ассоциациясы/Америкалы; инсульт ассоциацияларыныц усынымдары еркiн колже^мдыжте жарияланган, сонымен катар транзиторлы; ишемиялы; шабуылды бастан кешкен адамдарда инсульттщ ;айталануын алдын алуга арналган инсультпен ^рес жвнiндегi Еуропалы; ассоциацияныц да усынымдары колже^мдыжте [6,7].

Инсульттыц бiрiншiлiк профилактикасы бойынша усынымдар:

Бул белжте тYзетiлген жагдайда инсульттiц дамуын айтарлы;тай темендете алатын ;айтымды ;ауш факторлары керсетiлген [8].

1. Салауатты емiр CYPу салтын ;алыптастыру. Физикалы; белсендшжт арттыру усынылады, себебi бул инсульттщ ;аушн темендететiндiктен ересектер теменгi ;арк;ындылык;тан бастап жогары ;ар;ындылыкка дейiн, кем дегенде аптасына 3-4 рет, ^нше 40 минут аэробты жаттыгулармен шугылдану керек.

Жацга; косылган жерортатецiзiнiц емдэмi инсульттiц даму ;аушн темендету ма;сатында ;арастырылуы мYмкiн. Инсульттiц ;аушн темендету Yшiн арты; салмагы мен семiздiгi бар жандарма салма; тастау усынылады. Инсульттщ ;аушн темендету Yшiн темек шекпейтiндер темекiден аула; болу керек, ал темек шегетiндер одан бас тарту керек.

АКК темендету Yшiн натрийды тутынуды азайтып, калийдi ;абылдауды кебейту керек.

2. Артериальды гипертонияны TYзету:

АКК Yнемi ба;ылау ;ажет, АКК бар нау;астарга медикаментозды терапия ;ажет, сондай а; емiр CYPу салтын езгерту керек.

АКК 120-139 мм с.б. жэне диастолалы; АК 80-89 мм с.б. децгейшдеп нау;астарга АКК - ныц жыл сайынгы скринингi мен емiр CYPу салтын ;алыптастыру. АГ бар нау;астардыц АКК ма;сатты децгейi 140/90 мм с.б. темен болуды ;урайды.

АКК тYсiру инсульттiц ;аупщ темендетуде ете мацызды болып табылады, эрбiр нау;ас;а препараттарды жеке тагайындау ;ажет болып табылады.

3. Кантты диабет

1 немесе 2 типт ;антты диабетi бар нау;астардыц АКК ма;сатты децгейi 140/90 мм с.б. болуын ба;ылау керек. ЖYрек-к;ан тамыр ЖYЙесi аурулары бойынша 10 жылды; теменгi ;ауш бар ;ант диабетiмен ауыратын нау;астарга инсульттщ бiрiншiлiк профилактикасындааспириннiц пайдасы аньщталмаган.

Инсульттщ ;аушн темендету Yшiн диабетi бар адамдарга статиндерге фибраттарды ;осу пайдалы емес. ЖYрекшелердiц фибрилляциясы

Инсульттiц даму ;ауш жогары ЖYрекшелердiц ;а;па;шалы фибрилляциясы бар нау;астар Yшiн жэне геморрагиялы; ас;ынулардыц даму ;ауш темен болганда варфарин усынылады.

Ка;па;шалы емес ЖYрекшелердiц фибрилляциясы бар нау;астарга жэне геморрагиялы; ас;ынулардыц даму ;ауш темен болганда пероралды антикоагулянттар: варфарин, дабигатран, апиксабан, ривароксабан усынылады. Ка;па;шалы емес ЖYрекшелердщ фибрилляциясы бар нау;астарга антитромболитикалы; терапия

тагайындалмаса да болады.

Ка;па;шалы емес ЖYрекшелердщ фибрилляциясы бар жэне геморрагиялы; ас;ынулардыц даму ;ауш темен нау;астарга антикоагулянттар усынылмаган немесе тек аспирин керсетiлуi мYмкiн. 5. Антиагрегантты ем:

10% - дан жогары жедел ЖYрек-к;антамырлар о;игаларыныц 10 жылды; даму ;ауш бар нау;астарга, ЖYрек-к;антамыр ауруларыныц жэне инсульттiц алдын алу Yшiн

ацетилсалицил ;ыш;ылын ;олдану усынылады, сонымен ;оса ЖYргiзiлетiн антиагрегантты емнiц профилактикалы; пайдасы экелетiн ас;ынуларына ;араганда жогары болу керек.

ЖYрек ;антамыр ауруларыныц даму ;ауш жогары эйелдерге ацетилсалицил ;ыш;ылы бiрiншiлiк инсульттiц алдын алу Yшiн усынылуы мYмкiн, сонымен ;оса ас;ынулардыц даму ;аушне ;араганда пайдасы жогары болу керек.

6. Гиполипидемиялы; ем:

Статиндер жэне емiр CYPу салты мен емдэмдi ;алыптастыруга багытталган шаралар ишемиялы; инсульттiц бiрiншiлiк профилактикасында ЖYректiц ишемиялы; аурулары бар нау;астарга немесе жогары ;ауш тобындагы, эсiресе ;ант диабетi бар нау;астарга усынылады.

Фиброй ;ыш;ылыныц препараттары

гипертриглицеридемиясы бар нау;астарга усынылуы мYмкiн, бiрак ишемиялы; инсульттыц алдын алуда олардыц эффективтiлiгi дэлелденбеген.

Никотин ;ыш;ылы тыгыздыгы жогары липопротеидi темен нау;астар Yшiн ;арастырылуы мYмкiн, бiрак; ишемиялы; инсульттыц алдын алуда олардыц эффективтшп дэлелденбеген.

Статиндердi ;абылдау кезiнде холестериннiц тыгыздыгы темен липопротеидтерiнiц децгейi темен болганда немесе статиндердi кетере алмайтын нау;астарга, фибраттар, ет ;ыш;ылыныц секвестранттары, ниацин, эзетимиб ;олданылатын гиполипидемиялы; терапия усынылуы мYмкiн, бiрак инсульттыц алдын алуда олардыц эффективтшп дэлелденбеген.

7. ¥й;ы артерияларыныц симптомсыз стенозы:

¥й;ы артерияларыныц симптомсыз стенозы бар нау;астар аспирин мен статиндер ;абылдау керек. Профилактикалы; каротидтi эндартерэктомия (КЭЭ) уй;ы артерияларыныц симптомсыз стенозы бар арнайы тацдалган нау;астарга летальдылы; пен ас;ынулары 3% -дан аз болатын орталы;та ЖYзеге асарылады. Профилактикалы; каротидтi ангиопластика стенттеумен бiрге уй;ы артерияларыныц симптомсыз стенозы бар арнайы тацдалган нау;астарга жасалуы мYмкiн. Инсульттыц екшшшк профилактикасы бойынша усынымдар:

1.Антигипертензивтi терапия:

Антигипертензивт терапия ТИШ жэне ИИ бар,САК 140 мм с.б. жэне/немесе ДАК 90 мм с.б. тура;ты кетерiлетiн нау;астардыц барлыгына анемнезiнде АК бар жо;тьнына ;арамастан жедел кезец ая;талганнан кейiн керсетыген; АГ дэрыж терапиясы Yшiн на;ты гипотензивтi препаратты тацдау дэлелдi медицина тургысынан казiргi тацда аньщталмаган. Препаратты тацдау жеке ;арастырылу ;ажет.Колда бар деректерде тиазидт (гидрохлортиазид) жэне тиазидке у;сас (индапамид) диуретиктер, сонымен ;атар диуретиктердiц АПФ

ингибиторларыменкомбинацияларыныц эсерлiгi туралы жазган;

АК ма;сатты абсолюттi мелшерi жэне АК темендеу децгей элша;ты аны;талмаган. Дегенмен, САК < 140 мм с.б. жэне ДАК<90 мм с.б. дешн темендету унамдыра; (класс 11а, дэлелдшж децгейi В).Лакунарлы инсульттi бастан еткерген нау;астар Yшiн АК<130 мм с.б. жетизу усынылган. Гемодинамикалы; инсультi бар жэне уй;ы артериясыныц екi жа;ты тарылуы бар нау;астарда, гипотензивтi терапияны тацдау барысында АК шамадан тыс бiрден темендетуден са; болу ;ажет [9].

2. Гиполипидемиялы; терапия:

Инсульттiц жэне бас;а да ЖYрек-к;ан тамыр патологияларыныц каупiн темендету ма;сатында жогары дозадагы статиндер ТИШ немесе кардиоэмболиялы; емес инсультi бар жэне ХС ТТЛП > 3,0 ммоль/л жогарылаган немесе бас;а да ЖYрек - ;ан тамыр ЖYЙесi аурулары бар нау;астарга керсетiлген.

ИИ жэне атеротромботикалы; генездi ТИШ бар нау;астаргажогары дозадагы статиндермен терапия инсульттщ жэне ХС ТТЛП<3,0 ммоль/л децгейлi

Vestnik KazNMU №1-2019

атеросклерозбен саба;тас;ан бас;а да журек-^ан тамыр патологияларыныц ;аушн темендету ма;сатында кврсетiлген.

3. Антитромботикалы; терапия:

Антитромботикалы; терапия инсульт пен ТИШ бастан еткерген барлы; нау;астарга

керсетiлген.Антикоагулянттар мен тромбоцитарлы антиагреганттар арасындагы тацдау инсульттiц патогенетикалы; турше байланысты:кардиоэмболикалык; немесе кардиоэмболикалы; емес (атеротромботикалы; лакунарлы, критогендi)

Кардиоэмболикалы; емес инсульт бар нау;астарда тацдау препараты тромбоцитарлы антиагреганттар болып табылады.

Цайталамалы инсульттщ профилактикасы ушш тацдаупрепараты ацетилсалицил ;ыш;ылы (АСЦ) (50-325 мг/тэул), АСЦ 25 мг мен дипиридамолдыц 200 мг комбинация кунше 2 рет, клопидогрел 75 мг/тэул. Препаратты тацдау жекелеген турде ;ауш факторлар профилi, багасы, кетере алуы жэне препараттыц бас;а да клиникалы;, сонымен ;атар, фармакологиялы; ;асиеттерше негiзделедi.

ЖYрекшенiц ;а;па;шалы; емес фибрилляциясымен зардапшегетiн кардиоэмболикалы; инсульт бар

нау;астарга екiншiлiк профилактика ушш варфарин MHO 2.0-3.0 ма;сатты керсеткшпен, апиксабан,

дабигатранусынылган. Антикоагулянтты тацдау ;осал;ы ;ауш факторларын, препараттыц багасын, дэршермен езара эрекеттесуiн жэне бас;а да сипаттамаларды ескере отырып жузеге асады.Ривароксабон, сонымен ;атар, ЖYрекшенiц ;а;па;шалы; емес фибрилляциясымен зардап шегетш кардиоэмболикалы; инсульт бар нау;астарга екiншiлiк профилактика Yшiн ;арастырылуы мYмкiн. Цорытынды: Бул ма;алада инсульттiц профилактикасына байланысты барлы; сура;тарды ;арастыру мYмкiн емесi сезсiз, сол себепт, мунда инсульт профилактикасына ;атысты негiзгi, езектi тустары ;арастырылган. Нау;астарды,эаресе, инсульттi бастан кешкендердi ЖYргiзу неврологтар, кардиологтар, сонымен ;атар, жалпы тэжiрибелiк дэрiгерлер Yшiн де мультидисциплинарлы болып табылады^здщ кез;арасымыз бойынша, мамандардыц (неврологтардыц да, терапевттердiц де) бiлiм децгейш кетеру профилактикалы; шаралардыц табысты болуына жэне елiмiздегi инсульттан болатын елiм жэне мYгедектiктiц керсеткiштерiнiц темендеуi Yшiн мацызды релалады.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Суслина З.А., Варакин Ю.Я. Клиническое руководство по ранней диагностике, лечению и профилактике сосудистых заболеваний головного мозга. - М.: МЕДпресс-информ, 2017. - 442 с.

2 З.А. Суслина, М.А. Пирадова Инсульт: диагностика, лечение, профилактика. - М.: МЕДпресс-информ, 2009. - 289 с.

3 З.А. Суслина, М.А. Пирадов, А.В. Фонякин Российские рекомендации по первичной профилактике инсульта // II Национальный конгресс «Кардионеврология». - М.: 2013. - С. 4-6.

4 Клинические рекомендации. Диагностика и тактика при инсульте в условиях общей врачебной практики, включая первичную и вторичную профилактику // IV Всероссийском съезде врачей общей практики. - Казань: 2013. - С. 23-28.

5 Фейгин В.Л., Варакин Ю.Я., Кравченко М.А., Пирадов М.А., Танашян И.И., Гнедовская Е.В., Стаховская Л.В., Шамалов Н.А., Кришнамурти Р. и др. Новый подход к профилактике инсульта в России // Анналы клинической Экспериментальной неврологии. - 2015. - Т.9., №4. - С. 156-161.

6 Guidelines for Management of Ischaemic Stroke and Transient Ischaemic Attack. The European Stroke Organization (ESO), 2008 URL: http://www. eso-stroke.org. стр 43.

7 Guidelines for the Primary Prevention of Stroke. A Statement for Healthcare Professionals From the American Heart Association // Stroke. - 2014. - №2. - С. 45-49.

8 М.А. Пирадов, М.М. Танашян Академия инсульта. Материалы Школы Научного центра неврологии по сосудистым заболеваниям мозга. - М.: МЕДпресс-информ, 2014. - 66 с.

Б.Р. Нурмухамбетова, Ш.Т. Толеубаева, Ж.Б. Дуйсенова, А.Т. Абилкеримова

Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова кафедра нервных болезней с курсом нейрохирургии

РОЛЬ ПЕРВИЧНОЙ И ВТОРИЧНОЙ ПРОФИЛАКТИКИ В СНИЖЕНИИ ПОКАЗАТЕЛЬНОСТИ ИНСУЛЬТА

(ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ)

Резюме: Инсульт - глобальная эпидемия, которая ставит под угрозу здоровье и жизнь людей. Первичная профилактика направлена на профилактику первичного инсульта, а вторичная профилактика на предотвращение развития повторного инсульта. Наиболее распространенной и наиболее важной частью медицинской профилактики является первичная профилактика инсульта. Он состоит из комплекса мер по предотвращению первичных нарушений мозгового кровообращения с своевременной коррекцией и ранним выявлением факторов риска цереброваскулярных заболеваний. Ключевые слова: инсульт, факторы риска, ТИА, ИИ, сердечно-сосудистые заболевания

B.R. Nurmukhambetova, Sh.T. ^leubayeva, Zh.B. Dyusenova, А.Т. Abilkerimova

Asfendiyarov Kazakh National medical university department of Nervous Diseases with a course of neurosurgery

THE ROLE OF PRIMARY AND SECONDARY PROPHYLAXIS IN REDUCING THE VALUE OF STROKE

(REVIEW)

Resume: A stroke is a global epidemic that threatens health and life of people. A primary prophylaxis is directed on the prevention of primary stroke, and a secondary prophylaxis is aimed on preventions of development of the repeated stroke. The most widespread and the most essential part of medical prophylaxis is a primary prophylaxis of stroke. It consists the complex of measures for prevention of primary violations of brain-blood circulation with timely correction and early identification factors of risk of cerebrovascular diseases. Keywords: stroke, risk factors,TIA,IS, cardiovascular diseases

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.