Научная статья на тему 'Հայ-թուրքական «Պատմական երկխոսության» հնարքը. Ի՞նչ նպատակ է հետապնդում անկարան'

Հայ-թուրքական «Պատմական երկխոսության» հնարքը. Ի՞նչ նպատակ է հետապնդում անկարան Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
263
107
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
21-րդ ԴԱՐ
Область наук
Ключевые слова
Հայաստան / Թուրքիա / Հայոց ցեղասպանություն / մերժողականություն / Երևան / Անկարա / Ռեջեփ Թայիփ Էրդողան / Յուսուֆ Հալաչօղլու / Դեյվիդ Գաունթ / լորդ Էյվբուրի / Արա Սարաֆյան / Կապույտ գիրք / օսմանյան արխիվներ։

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Հայկարամ Նահապետյան

Դանիայի կողմից Հայոց ցեղասպանության դատապարտումից հետո Թուրքիան պաշտոնապես առաջարկեց ստեղծել հայ-թուրքական հանձնաժողով՝ իբր, 1915թ. հարցի պատմական քննության համար։ Վերջին ավելի քան տասը տարվա ընթացքում Թուրքիան քանիցս նման առաջարկություններ է արել։ Որքանո՞վ են անկեղծ Անկարայի հայտարարությունները։ Հոդվածը նպատակ ունի հիմնավորելու այն թեզը, որ թուրքական կողմի համար նախընտրելի տարբերակը եղել և մնում են մերժողականությունը և հայկական հարցի թաբուն երկրի ներսում, այլ ոչ թե քնննարկումը։ Պատմությունը բաց քննարկելու իբր պատրաստակամության մասին հայտարարությունները, նշված բազմաթիվ օրինակների լույսի ներքո, Թուրքիայի դիվանագիտական հնարամիտ քայլն են հանդիսանում։ Վերլուծության համաձայն՝ Թուրքիան կարող էր նման «ճշմարտության» հանձնաժողով ձևավորել ավելի պարզեցված ձևով` իր երկրի ներսում, քանի որ այստեղ էլ արդեն քիչ թիվ չեն կազմում 1915թ. Հայոց ցեղասպանության փաստը և Երևանի հետ հարաբերությունների կարգավորումը հրապարակայնորեն ընդունող պատմաբանները, հասարակական-քաղաքական գործիչներն ու իրավապաշտպանները։ Սակայն Թուրքիան ոչ միայն չի արել դա, այլև խուսափել է այդ ուղղությամբ միջազգային նախաձեռնություններից։

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE PLOY OF ARMENIAN-TURKISH “HISTORIC DIALOG”: WHAT OBJECTIVE ANKARA PURSUES?

After Denmark condemned the Armenian Genocide, Turkey once again officially proposed establishing of an Armenian-Turkish commission for studying the historical events of 1915. For more than a decade Turkey has made numerous such offers. To what extend are these initiatives sincere? The article substantiates that the preferred option of the Turkish authorities has always been and still remains the historical amnesia and taboo of the Armenian issue inside the country, not an open discussion of it. In the light of many examples mentioned in the article, claims of readiness to openly discuss the history appear to be a diplomatic ploy by Turkey. According to the analysis, Turkey, if desired, could have organized such work long time ago in a much more simplified version: inside its own country. In Turkey itself, there is a substantial number of historians and intellectuals who advocate the recognition of the Armenian Genocide of 1915 by Ankara and the normalization of relations with Yerevan. Turkish authorities never tried to form a commission with them and also avoided such opportunities with any reputable international scholars.

Текст научной работы на тему «Հայ-թուրքական «Պատմական երկխոսության» հնարքը. Ի՞նչ նպատակ է հետապնդում անկարան»

¿из-Фпьгричиъ «^шиичиъ ъгчмипьА-зиъ» ¿иИГРС. ЬЪЭ Ъ^шич t ¿fcSU^bTnbU иъчигиъ

ZшJ¡ïшp.шlI ЪшЬшгуЬщ/шЬ*

РшЬшф ршпЬА ¿rnjrnumrnü, fà-nipp^, ¿rnjng ghqmuщmünLpJnl.ü, Utpdn-qm¡münLpJnLÜ, bpUmü, Uü¡rnprn, ЛЬ^Ьф Фщфф tpqnqmü, Зпшпъф ¿ш-irnoqint, "^bj^q ^ШПЪЬР, jnpq tj^pntp^, Umpmф]mü, ЧШЦП!]Ш q^pp, оииш^шй mp^^ühp:

U. p. hnLÜ^p^ 26-^ü ^шй^ш]^ ^nphpqmpmünLJ ¿ш^ ghqmuщmünL-р]шй op^ürnqh^ Ьшишшшйшй^ hm2npqhg ш]и phd^n^ pnLpprn¡rnü q^-^^q^^p^U mühümшmpmh4mh pbq^ ¡p¡ünLpjniÜ£. U0- йш^ш-pmp UUjnLp Эш^п^о^п^Ь Ьш^ш^шЬ ¡nqU^ü hpm4^pЬg цшшйшршй-ühp^ hmüÁ.ümdnqn4 Л.Um4npbLч püüh[ni. 1915p. ^pmqmpÁ.nLp|nLÜühp£: «^nq pnjnp^ pmghü mp^4üЬp£, np^g hhrnn Jhüp ¡^üqniühüp gmü¡m-grn& mpq|nl.üp»,- hm]шmpmphg Ьш1:

Unü^qü 2001 p^rn^rnü^g, bpp Á.Um4np4Ьg Фпфр-Ьш^ш^шй hш2mhgUmü hmüÁ.ümdnqn4£ (TARC), pnLppm¡mü ¡nqj^ шп

dmümüm¡ hü^hgünLÜ t ^rnmUmpjnLÜü n^un^^u^^nt. U qümhmшm-¡шЬ mrnjnL ¿ш^ш^шЬ ¡nqU^ 4ЬpmphpUmüpü rnju ^üqpntJ ^

u¡qpmüh шпш^Ь^шцЬи prngrnurn^rnb tp: CüqnLÜ4mh шЬиш^Ьш t, np ghqmuцmünLp]mü hüpmp¡4mЬ hmüpnLp]nLÜ^ ühpdnqm¡müühp^ htm ^ рййпъй qpm цшшйш^шй hqh[nLpjrnü ^pg^: Cum m¡müm4np mühp^¡mg^ hphrn ghqmuцmümqhш ^hpnpm «öhqmuщm-

ünLpjrnü ühpdnqm¡münLp]nLÜ^, шЬ^ш^ üpmü^g ^nup^ hrnjhp^ ^üq^ pntpphp^, pb hp^Ubp^ hrnüqh^ ümg^uшühp^ qnphmqpmh^ ümu^ü t, ^rnmUmpjrnü 4Ьpmqümhmшümü рш;|[_ ¿t: . .."^шт ^nup^ UЪpdnqm¡müühp^ü ^ шщшЬп^пЫ «^^q^ ¡nqü» ^üq^ qmLnL

' ¿1 hhnnmmrn^ü^hpnLpjrnü ^фш^шй pqpm¡^g, Um>:

1 «Qrn^ni^oqinLÜ t ш^Ь^ ¿ш^итш^й hmJmшhq hmüàümdпqп4 umhq&hp, 28.01.2017; http://www.panorama.am/am/news/2017/01/28/Эm4пL2oqLПL-h^ü-hpq/1717466

op^üm^mü ^pm^niüp, pmü^ np «hm^mq^p ^nqü» np^hu mjm^u^ü, qnjnipjniü ¿niü^»1:

fcqh|_ hü pnippm^mü mnm^mp^ ühpdümü ^m2snüm^mü mp&m-qmüpühp, ümuüm^npm^hu 2005p. mjü dmümüm^m ^mp^m^hm Uüq-pmü^ Umpqmpjmü^ ^nqü^g, npp hmjsmpmphg, ph hqhLnipjniüp «^h-pmhmusmshLni ^üq^p ¿^ shuüniü»2:

^^ pus öhqmu^mümqhmühp^ ü^mqqmj^ü pü^hpm^gnipjmü, «^mph[^ t püümp^h| Zmjng ghqmu^münipjmü ^pm^mümgümü qmrn-^mnühp^ ^mü hqmüm^ühp^ hmpgp, pmjg n^ ^mumü ^üpü^ü»3:

Zmü&ümdnqn^ hmpgniü hmj^m^mü ^nqü^ h^üüm^müniü pmgm-um^mü ünshgniüp pnippm^mü pmpnq^mühphümü ^np&niü t 2mhmp^h| pmpnq^m^mü qm2sniü: ^nLjü Qm^n^oqLniü Tmü^mj^ npn2ümüp hm-^npqmb hmjsmpmpnipjmü üh^ 2h2sh| tp. «...ü^ü^U opu Zmjmusmüp

a

qpmü ¿^ qümgh|: Fü^n i: ^hüp t| q^shü, np ghqmu^münipjniü ¿^ hqh|, pmjg mpsmumhümüjmü [npp^umm^mü nidhp^ hhs 2mpniüm^niü hü hmümqnpbm^gh| ^nipp^mj^ qhü»: 2011p. rn^p^^ü ünijü ^hp^ Hm2^üq-snüniü ^nuhg ßmpp^mj^ mjü dmümüm^m ^n^mp^m^hm U ^hm-üm^mpmp Pjniihüp Uppü^p: t^mb h|nijp^ü qhn ^müqpmqmnümüp:

U^ü^qhn n^ pnjnp qh^phpniü t, np hmj^m^mü ni ümU n^ hmj^m-^mü 2p^müm^ühpp hpmdmp^h| hü Uhb hqhnü^ phümjn^ ^nipp^mj^ hhs hp^nqü ^mü pmqüm^nqü hmü&ümdnqn^niü hümpm^np m2^m-

a

mmüp^g: Ujq qh^pniü ^ü^n i qmmüm^mü püümp^niü mhq^ ¿niühgm^: Omumhp^ hmümqpnipjniü^g hhsUniü t, np üümü hhnmü^mp^ ^pm^mü nip^mqbhp ummüm[ni qh^pniü hpmdmp^nqp hqh| t... ^nipp^mü:

Ujuop^üm^ «^m^niumühp^» pmqüm^ ^p^ünipjniü^g ^mpnq t hhsUh|, np hmü&ümdnqn^ ümu^ü pnippm^mü nq^ üm^mÄhnüni-pjniüü, pus tnipjmü, ^hqb^p t: Zhmmqnmnipjmü üqmmm^ü t h^üüm^n-

1 Hmhmqh Tmqpjmü, «Zmjng ghqmu^müntpjmü pnippm^mü ühpdnqm^münipjmü h^üüm^mü smpphpp. mqimmümü U ^hq&^p^ hhmmqnmnipjniü», hm^ti^mb 4, «Shqmu^münipjmü ühp-dnqm^müntpjmü ümu^ü», Snpjmü ^üus^mnis, 1999p; t2 81 (müq|. «The Key Elements in the Turkish Denial of the Armenian Genocide: A Case Study of Distortion and Falsification»):

2 «^mp^mqbm Umpqmpjmüp ühpdniü t ^nipp^mj^ mnm2mp^p», Uqmmnipjniü nm]^n-^mjmü, 18.04.2005; http://www.azatutyun.am/a71576565.html

3 Shqmu^mümqhmühp^ ü^2mqqmj^ü pü^hpm^gnipjmü ümüm^p tp]nqmü^ü, http://www.genocidescholars.org/sites/default/files/document%09%5Bcurrent-page%3A1%5D/ documents/Turkish%20State%20Denial%200pen%20Letter.pdf

pb[, np hrnpUrnü bp¡Mpü £üqhшüpшщbu Ьцшшш^ ¿пъЬМ hrnjbpM ¡шй n^ ^^pM hbrn Ubh bqbnüM hmpg ^un^^u^^nu Фшрт.Ь bqb[ U 2шpnL-Ьш^пъй t йЬш[_ ^^qm^U «[пъйпъй^» щш2mnüш¡шü Uü¡шpшJM hrnürnp, Mu¡ «щштйш^шЬ bp^nuntp^fr» h^pp^ 2rnhrnp¡4nLJ t pшpnq¿ш¡шü U qM4mümqMшm¡mü ü^rnmrn^übpn^4 üM2шqqшJMü ^Up^p^U^ Ьш-ünqb[nL, pb Mpp pnLppbp^ цmшpmuш bü bp¡^nunLpjrnü, hrnibpp' n^:

bpb цm2шnüm¡mü Uü¡rnprnü Mpnp gшü¡шüшp ^pgM mqmш püürnp¡nLÜ hmüÀümdnqn4M ¡шй ш;|[_ üш¡шpqш¡übpnф шщш ünmbgnL-Ü£ 2шш qnp&ürn¡rnü щЬтр t i^übp: Ubh bqbnü^ nLqqш¡Mnpbü

4bpшpbpnLÜ t hrn^^, prnjg hшüшüшpq¡шJMü ^üq^p t' qmшmцmpш-qpbpb 30 bp¡pübpM ¡nqüMg: U^rnqbUMrn^rnb ¡шй hшüpшJMü püüшp¡nLÜ ¡mqüm¡bpцbLnL hrnürnp Müшum ¿n^M qMüb[ qni.m hrnj¡rn-¡шЬ ¡nqü^ü: UM2mqqm]Mü qMmш¡шü 2p2rnbrn^bbpnLj 2шш übh pM4 bü ¡rnqUmü Ь24ш& ^hqpM n^ Ьш] üшuüшqbmübp£, npnhg Uü¡шpшü ü^^U opu ¡rnpnq tp hpш4MpbL hшüÁ.üшdnqn4 U ш2^штЬ[ üpшüg hbrn шпшüg Ьш^ш^шЬ ¡nqüM шpЛ.шqшüpMü MppU pb uщшubLnL: U^b^h, M^^bu gnLjg ¡тшЬр ^^npqnq op^^^^pn^, ^nLpp^fr ^ЬрЬ t ^пшш-

фЬ[ üM2шqqш]Mü шш]шüübpMg uшшg4шh ШшЬ шпш2шp¡übpMg:

^nLpp^fr ^pnq tp ШшЬ «<Í2ÜшpшnLp]шü» hшüàüшdnqn4 A.Uш-4npb[ t[ цшpqbg4шh Л^пф Mp bp¡pM frbpunLÜ, ршЬ^ np ш]uшbq

t[ шpqbü pM^. pM ^ЬЬ ¡rnqUmü Ubh bqbnfr^ фmuшß hpшцшpш¡ш]-UnpbU ^qntfrnq pnLpp, pnLpq ¡шй щп^ишЬш] щшmüшpшüübp£, hшuш-pш¡ш¡шü-pшqшpш¡шü qnphM^übpü ni. Mpш4шцш2шцшüübp^: шqqш]Mü Á.Uш¡шü bLnLjpUbpM фn^шpbü U шпшüg «hbnni qUrn^nL»' Ьпъ]Ь итшйрпцтй ^pb^M tp urnbqhbL üM hшüàüшdnqnф ш]üшbq hpш4Mpb-[пф op^^^, pnippbpM U ^^pM hш2шbgüшü nLqqnLpJшüp ш2^шшnq цп^ш^] |pшqpnq ¿prnUm ^Ьр^Ь, Lpшqpnqübp tp^bfr ишЬ^пъф]ш-Ь^Ь, OpшL Эш^Д2LшpMü, Pшup£Ü OpшüMü, Mpш4шцш2шцшü tpbU ßbu-р^Ь^Ь, qnp^M^ Ч-rnpn Фш]LшüMü, цшшüшpшüübp Uhübp ^üub^Mü, ¿шф[ Pbpppш]Mü, ш¡шüш4np qpnq Uhübp и^шЬ^Ь ¡шй üpш bqpш]p Ubh-übp U|pшüMü, np^ hpшцшpш¡ш^nu t, U 4bp2шцbu, qpш¡шünLp]шü ЪпрЬ^шЬ üpgшüш¡ш¡Mp OphrnU Фшйпър^Ь: Uju шЬ^^Ьр шшpMübpn4 рЬш^п^ tMü ишшйрпъ[пъй, рш^ш^шЬ hш2nq mMprn^bmnLÜ ^üqpMü, U 4bp2MüübpMu hbrn hшüÁ.üшdnqn4M hшpg^ pшпшgMnpbü opbpM 2Üpшg-

pniJ ^ph[M tp Ln^bh^4 Jh^ni^hu шünpn2 hш]mшpшpnl-

pjnLÜühpM фn^шphü:

t.hp^^gühüp JM ршй^ opMüш^ühp, hpp hp^nunip^ü шпш^шр-u^uhL tp прп2ш^М qЬшqpnlJühp umшüшL, U nlunlJüшuMphüp ^nip-рш^рр, npnüp hш2npihL hü: Чшй ¿hü hш2npihL:

2005p.- Ptpppш]M ^шnш^шpnLp]шü «]шшшцш2шцши-цШшJшpшUühpMü». 1994p. ФпфрМш]М 4шnш4шpnlp|шü ^nqJ^g hpш-шшpш^4hg «Z^jhpü ouJшü]шü фшumшpqphpnlJ» hшшnp]ш^p: U]ü ouJшühphü 4ш4hpшqphpM dnqn^bni t, npnüf MppU ph ^п^шЬ t^ü hhpphLnL ^ш]пд ghqшuщшünlp|шü фшuшp, шр^р^ hhpphLni

шühhpph|Mü:

ßmpp 4ш]-ЦШшJшpшüühpM шünL2ШipnLp]шü 2ünph^4 hшmnpJш-^niJ rn^^hg^ü Jhb p^n^ фшuшшpqphp, npnüp n^ ph ^t^ü hhppniJ, ш]L ^hpurn^ü hMJüш4npnLJ t^ü ghqшuщшünlp]шü hqhLnipjniüp: Uшuüш-4npшцhu, 1915p. hniü^u^ 29-^ü ФшLhшpp ^^pphp^pM üшhшü-qшцhшMü пщцшЬ hhnшqpnlJ huшш^ ü2niJ t, np qM2hpш]Mü oцhpш-püpшgpnlJ UшpiMü рш^шр^ шшphшü4hL hü hш]hp U ш]L pp^u-шnü]шühp ni «n^шpühpM ^hu Jnpp^hp»: «2^]hpM ]hJ Mpш4шüшg4nq pшqшpш^шü U ^шpqшцшhш^шü JM2ngшnnlJühpp n^ JM ih^pniJ ^hmp t Mpш^шüшg4hü ш]L ppMumnü^ühpM ]hJ, pшüM np hüшpш4np t 2шш pшgшuш^шü шqihü hшüpш]Mü ^pb^fM ^ш»1,- qphL tp ФшLhшpp: ^hpUu, 4ш]-ЦШшJшpшüühpü niqhghL t^ü hшüpnlp|шüp gni]g шш[, ph ФшLhшpp hpшhшüqhL t ш]L ppMumnü^ühpM ^üшuhL, J^ü^ihn hhnшqpM ^nümhpump ш^ühш]шnphü ш]L MJшuш niüM

ФпфрМш]М UшpшÜ2p hшJшLuшpшünlJ t ш2^штпЫ цшшJшqM-mnip^ü ^pn$hunp 2,ш[М_ fîhpppш]p, npp Z^ng ghqшuцшünlp]шü ^шüш^Jшü Ш2Ш^Mgü t: 2005p. JшpшMü «Z]nipMhpMü» ш^шЬ

hшpgшqpnl]gnlJ Phpppш]p ü2hL t, np uni]ü фшumшpnщpp hMJüш4n-pniJ t Uhb hqhnüM фшump: «bu шшцр, puшü, hphuniü, pшnшunlü, h^uniü, hшp]nlp ^J hшp]nlp h^uniü hnqnig pшq^шgшЬ d]nipMM ]hJ фшuшшpqpM шüqLhphü ^J фpшüuhphü pшpqJшü4шЬ ni ünшшpn4

1 ФпLppMш]M 4шp¿шщhшM шp^M4ш]Mü qL^ш4пp 4шp¿пLp]m.ü, «Oudmü^ü фшumшpцph-pmiJ hш]hpp - 1915-1920», Uü^шpш 1994, t2 69; фшuшшpпLqp 71 (pmpp. «Osmanli Belgelerinde Ermeniler 1915-1920»):

hmummm^mi pmpqJmfanipjmJp «qhsnipjmfa ^mummpmh»-qmmJm-pmfafahp^ U qm2snfampnq q^mfamqhmfahp^ qhJ ^J ^mpfc^pp J^mjfam^ qmmpmum hJ qm2sqmfahp>,- hmjmmpmph[_ tp fam1:

Phpppmjfa ^p hhs fanijfa pmqmpniJ ni fanijfa hp^pniJ mqpnq qmmJmpmfafahp^fa Jmpmmhpm^hp fahshg, hpm^phg hp^nunipjmfa" mnm^mp^hjn^ u^uh[_ ^mnm^mpm^mfa mp-

4hpg4m^ nL qhsnipjmfa mqmi ^m^hpmqp^ pfafamp^niJ^g: U^fa^U opu npUt pnipp Jhpdnqm^mfa qpm^mfa qmmmu^mfah[_ fapm mnm^mp^fa:

bph pnipp qhqfcmpmpfahpp Uhfc hqhnfa^ hmpgniJ ¿hfa hp^nuniJ

a

^phfag ^nqp^fa pfam^4n^ qmmJmpmfa^ hhs, ^ fa^ ^Jmum nifa^ qMhl_ Zmjmusmh^ Zmfapmqhmnipjmfap ^mJ U^jninp^fa:

2001p.- Omentum TARC-^g. 2001p. hni^u^ 9-^fa tffaUniJ AUm^np-^hg 0*nipp-hmj^m^mfa hm2snipjmfa hmfa&famdnqn^p (TARC): ^mnnijg^ faqmrnm^h tp m£m^gh[_ hmjhp^ U pnipphp^ J^U ^n^pJpnfaJmfap U pmpjmgm^mJnipjmfap2:

Z^JfamqpJmfa qmh^fa ^mnnijgfa nifahp 10 mfaqmJ, 6-p" pnipp, 4-p" hmj, npnfap fahp^mjmgfaniJ t^fa pmqmpm^mfa, q^mm^mfa, [npp^umm^mfa 2p£mfam^fahpp" Q-jnifaqniq Uppmfa (fam^^fa qhuqmfa), ^Lphp ^jnippJhfa (UQ- fam^^fa fam^mpmp), OqqhJ Umfaphpp (fam^^fa qhuqmfa), Hmfa Q-p^qnpjmfa (UUt Zmj^m^mfa hmJmqniJmp^ fam^mqmh), Ujhpumfaqp UpqniJmfajmfa (UQ- fam^^fa fam^mpmp) U mjqfa: £mqmpmqhm Ufaqpm-fa^ U^hpmfajmfa^ ^nupn^, T4RC-p AUm^np^hL tp ^hmpmpmniqmpni-pjmfa ^mfaphpn^ U Jmufam^ ^famfaum^np^niJ tp UUt, U^ump^mj^, tnp^hq^mj^ U C^hq^mj^ ^mnm^mpm^mfa fcpmqphpn^3: tJmfa ^mpfc^p^ tp famU pnipp qmsJmpmfa £mJhp £mupJp4:

1 «F fa^ t mtq^ nifahghL 1915p., Phpppm]», 01 hnifa^u^ 2005, «Zjnip^tp» opmphpp (pnipp. «1915'te ne oldu; Halil Berktay»), http://www.hurriyet.com.tr/1915-te-ne-oldu-324069

2 Unipmq Unipmqjmh, «Zm2mnip]nifa. pnipp-hmj^m^mfa hm2mnipjmfa hmfa&famdnqn^ qhqpp», t2 5 (mfaqL. Moorad Mooradian, «Reconciliation: A Case of the Turkish-Armenian Reconciliation Commission»), http://scar.gmu.edu/wp_24_mooradian.pdf

3 tnijfa mtqniJ, t2 10, sh u famU «Uqq», hnifa^mp^ 23, 2004:

4£mUhpi fimujiii, «i^nipp-hmj^m^mfa hm2mnipjmfa hmfa&famdnqn^. pmg pnqfa^mb hfampm^n-pnipjnifa» (mfaqL. Kamer Kasim, «Turkish Armenian Reconciliation Committee: Missed Opportunity»), http://www.eraren.org/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=166&Lisan=en

«bjni. 3npp pmjtfunitf» mq^bg frmqmqnipjmb "bnpbijmb Jpgmbm-^m^p tl^ H^qbj^ ^^us ipm^mb hpmqmpm^nitfp TARC-\l Jmu^b: «Sbq^ ni.bbgmbp hpm2f t: fcpb pnippbpp U hmjbpp ^mpnq bb hmbi^qbj_ U bp^nubj, nipbtfb" pnjnpp ^mpnq bb»,- b2bj_ tp bm1:

TARC-^ ÀUm^nptfmb mnm^b qmh^g b^mmbj^ tp hm^mum^m-bnLpjnibp. tf^ ^nqtf^g J^nLpjnibb m2^mmmbp tp mmbbjni. hm2snLpjmb U, ]buqmb Uppmb^ ÀUm^bpqtfmtfp, «mqmqmj^ hmJmp bnp hnp^qnb-bbp pmgbjni. hmJmp», JjnLu ^nqtf^g hmjmmpmp^b^ tp, pb ^bb pbbbjni. Zmjng gbqmuqmbnipjmb hmpgp: Hppmbn^ t mnmbg Ubh bqbnb^ ^mpqm^nptfmb hmj-pnippm^mb ^bp^bm^mb hm2snLpjni.bp ^pm^mb id^mp t mubp «Zmbàbmdnqn^p id^mpnLpjnibbbp ni.b^ ^mq^mh mjb hmpg^ hbm, pb ^b^qbu ^m^mqnijbu qnpbmqp^ ^p tfmb]mmp»,- b^mmbj_ tp Ubgnitfmj^b 2p^mb^ mpimpmimmnLpjmb tf^mqqmj^b ^bbmpnb (ICTJ) bjnijnppjmb ^mnnujgp2: U^mqqmj^b ^pm^mpmqmpm^mb bbp^ U ^nb^j^mbbp^ ^bpinLhnipjmJp qpmq^n^ ICTJ-b, ^ ]bq, brn.jb-qbu umbqb^bl tp 2001p., U 7MRC-p ^mqtfm^nptfmb op^g m^m^. qnp-bm^gnitf tp ^bp^b^u hbm:

2001p. mmpb^bp^b ^nitfpb, mjbnimtfbbmjb^, mbipmimpàm^ Ubh bqbnb^ hmpg^b: "bnjbtfpbp^ 19-^b "bjni. 3nppnitf hmbi^qnitf^g hbmn ^mnnujg^ hmtfm^mpqnq Tbj^fci S^j^qup hmjmmpmpbg, np ICTJ-b nLunLtfbmu^pbjni. tp, pb nppmbn^ tp 1915p. mbq^ nibbgmhp hmJmqm-mmu^mbnitf UU^ 1948p. gbqmuqmbnipjmb hn^m^mqp^b:

Uji 2p^mbniJ, ^b^qbu qqmj^ ¿m^n^ bmU Jbp opbpnitf, Zmj^m^mb hmpgp ^nLpp^mjnitf pmpni. tp, mnm^b^ Uu TARC-\l pnipp mb]mtfbbp^ hmJmp, npnbp, Hmb Q-p^qnpjmb^ pbnLpmqpJmJp, «mb^mu^mh, ^mq^ Jb^ t^b ^pbbg ^mnm^mpnipjmb hbm»3: Tm gmjmnib bpUnitf t hbmUjm|_ op^bm^g. TARC-p bppUt b^us ^qniJmpbg bpUmbniJ, pmb^ np mj] ibqpniJ ^mbqbbjni. tp U^bbnbm^mpbp]^ hn^mhmtfmj^p mjg^ hmpgp, ^b^b «hm2snLpjnLb npnbbjni» ^n^mh pnipp tfmubm^gbbpp ^t^b

1 U. Unipmqjmh, b2^. mqpjrnp, t2 5:

2 ICTJ-\l mmpb^mb qb^ntgmq^p, t2 14

(mbqi_. «ICTJ Annual Report 2001-2002; Turkish-Armenian Reconciliation Commission»), https://www.ictj.org/sites/default/files/ICTJ_Annual_Report_2001-2002.pdf

3 «fà-rnpp-hmj^m^mb hm2mntpjn tb», 17.07.2001, «^m2^bqmnb pmjJu» (mbq|_. «Turkish-Armenian Reconcilliation»?).

hmJmAmjfaniJ: Ujuq^un^, ICTJ-Yfa qYJniJp pnippm^mfa ^nqJY hmJmp n^u^mj^fa tp, pmfaY np qpm^mfa hqpm^mgnipjmfa hhnmfa^mpp ¿tp hmJm-whq^niJ pnippm^mfa qhwm^mfa pmpniY hhw: dmJmfam^ mfag

pnipp Jmufam^^gfahpp J^m^nqJmfa^ hpmdmp^hg^fa ICTJ fahp^mjmg^mh qYJniJYg1: Um^mjfa ICTJ-fa, mjfanimJhfamjfa^^, hpmqmpm^hg npn2niJpx 2003p. ^hwp^mpY 10-^fa hmjwmpmphjn^, np whqY nifahgmhp ghqm-uqmfanipjnifa tp: «...(1915p.- Z.t.) qhqphpfa Ypm^mfamgfanqfahpY mnfa-^mqfa Jh^ Jmup whqjm^ tp, np ^phfag qnpfcnqnipjnifafahpY hhwUmfapp ^l^fahp UpUhymfa Ufamwn^^mj^ hmjhpY mJpnq^m^mfa ^mJ Jmufam^Y pfam^fa^niJp: Shqjm^ l^fahip ^mJ mju niqqnipjmJp J^wniJfam^np qnp-hh[p qmpnifam^niJ t ghqmuqmfam^mfa Jwmqpnipjmfa hmw^mgnlgY¿»-fa2^mh tp ICTJ-Y Ypm^mpmfam^mfa hqpm^mgnipjmfa Jh^2:

Ujfa qmh^fa, hpp fajnijnppjmfa ^mnnijgp hpmqmpm^hg Yp npn2niJp, ^nippYmjniJ mpqhfa Y2^mfanipjmfa tp h^h[_ Upqmpnipjnifa U pmpqm^m-£niJ ^nium^gnipjnifap:

Cmpnifam^ ^nuhjn^ hmfa&famdnqn^Y AUm^npJmfa mfanpn2 mnm-^mp^Y JmuYfa" tpqnqmfaY ^mnm^mpnipjnifap JYwniJfam^np Jnnmgni-pjmfa t wm^Yu mjfa, Yfa¿fa Ypm^mfaniJ ¿hfa ^mpnq ¿YJmfam^

1. ZmfaAfamdnqn^ mpqhfa hqh[_ t;

2. "bpp hmfaAfamdnqn^fa niuniJfamuYpniJ tp Zmjng ghqmuqmfanipjmfa hmpgp, pnipp Jmufam^Ygfahpfa tYfa, np hhw ^hpgpYfa qYJniJp;

3. ZmfaAfamdnqn^Y m2^mwmfapY mpqjnifapniJ Ypm^mpmfam^mfa qfamhmwm^mfa t wp^h^, np whqY nifahgmhp ghqmuqmfanipjnifa tp:

2005p.- "bmdm^ ZZ hm^rnqmh^U. Zmjng ghqmuqmfanipjmfa 90-pq wmph^YgY ophpYfa" 2005p. mqpYlY 14-Yfa, ^nippYmjY 4mp¿mцhw fth-tpqnqmfap famJm^ qphg ZZ 2-pq fam^mqmh ftnphpw ^¿mpjmfaYfa, npniJ mnm^Yfa mfaqmJ qm2wnfamqhu pmpApmAmjfahg hmJmwhq

1 U. Unipmqjmh, ii2^. mqpjnipp, t2 19:

2 «UU^-Y Shqmuqmfanipjmfa ^mfa]umpqhpJmfa U qmwdY h^m^mqpY ^Ypmpkhlbnipjnifap 20-pq qmpmu^qp^fa whqY nifahgmh YpmqmpAnipjnifafahpY fa^mmJmJp», t2 17, https://www.ictj.org/sites/default/files/ICTJ-Turkey-Armenian-Reconciliation-2002-English.pdf (mfaqL. «The Applicability of the United Nations Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide to Events Which Occurred During the Early Twentieth Century»), https://www.ictj.org/sites/default/files/ICTJ-Turkey-Armenian-Reconciliation-2002-English.pdf

hrnMbrndnqn^M ürnu^fr tpqnqrnbp tp, np «Mp mburn¡bmp ¡Muniü t ^U püqqMüшqMp Ь^Ьш^шЬ ¡nLUш¡gnLpJшü qb^^p ^bb^q Ршфшщ»1:

UMшüqшüшJÜ Mpшшbuш¡шü ^pbiM t hшüшpbl ¿¿ üш]шqшhM ünrn 10 op rnùg hbшUшh щшшшu]шüM ш]Ь ¡brnp, np bpUrnfr^ ni иЬ^ш-pш]M ü^U шп^ш ЬЬ n¿ ü^^ щшшüш¡шü, ш]lU pшqшpш¡шü ]UqMp-frbp (op^rn^' фш^ uшhüшüp): nium^, bpUшüü rnnrn^rnp^bg Л.Uш4npbl n¿ pb qnim щшшüшpшüübpM, ш;ц üM2щbmш¡шü hшüÁ.üшdnqnф «... Чшpnq t qnLÜшp4bl üM2¡шпш4шpш¡шü hшüàüшdnqn4 pH^ni bp¡ni bp¡pUbpM ü^U шп^ш gшü¡шgш& U pnlnp ^qMpfrbp^ Ьщшшш^ тЬЬ-Ьшр^ lnL^bl qpшüp U ^u^l фп^^рпЫшЬ»,- tp üш]шqшh

Pnpbpm ^n^p^^ üшüш¡nLÜ2:

^mшmu]müü шпü4шqü ¿tp prngrnnnLü, np üM2щbmш¡шü ЬшЬЛ-frrndnqn^nLü, ш;ц pшqшpш¡шü ^pgbpM p^niü, hfrrnprn^np tp шüqpш-qшpà üшU шügJШlMü: ^b hшüшшbpuшnLÜ' ш;ц hrnpg t: UщpMlM 30-UQ-Ъ ^nu^^ Ъшüp¡ ФшЬр hш]шшpшpbg, np ¿ш]шuшшüMg uшшg-^шЬ üшüш¡p qprn^rnfr qMшшü¡)nLÜn4 t q^^m^ni^3: «Uju hrnjimrnprn-pnLpjnLÙp üb¡üшpшü4nLÜ t hbшU]Шl ¡Ьpщ. Uü¡шpшü ^n^p^^ üшüш¡p ¡mpni¡ ¿M übpdM»,- qpbg pnLppш¡шü üшünLщ4:

^^nLü tp, pb ¡nqübpp ünrnbUnLü t^fr Mpшp U hшüш¡nqüшüM bp¡-^nunLpjnLfrp hüшpш4np tp: Рш^, ¿Ьш^й «qprn^rnfr qMшшü¡)nLÜn4 q^^mbini» üшuMü qM^^qbrn ФшЬ^ hш]шшpшpnLp]шüp' иЬ^ш-pш]M щшшшu]шüp bpUшüMü ü^fr^U opu ¿M uшшg4bl: UM2Щbшш¡шü hшüÀüшdnqn4nLÜ pn[np hüшpш4np ^pgbpp pUbi Uü¡шpшü ¿gшü¡шgшф..

1 Sb u 2005p. mщpMlM 15-M ^nLppMm]M U4- lm]]mpmpnl.pJml hmqnpqmqpnLp]nl.lp, http://www.mfa.gov.tr/no_62—15-nisan-2005_-basbakan-sayin-recep-tayyip-erdogan_in-ermenistan-devlet-baskani-robert-kocaryan_a-gonderdigi-mektup-hk_.tr.mfa

2 írnipnii Zш1}пр]шЬ, «^ßn¿mp]mlM щmшmu]mlp tpqnqmlMl ¡rnü Sbp-'ïïbmpnuJmlp ¿M h^ntü», 11.04.2016; http://www.aniarc.am/2016/04/11/kocharian-erdogan-ltp/

3 Sbu ^nLppMm]M U4- lm]mpmpnLp]ml 2005p. mщpMlM 18-M hmqnpqmqpnLp]nl.lp, http://www.mfa.gov.tr/sc_16—28-nisan-2005_-disisleri-bakanligi-sozcusu-namik-tan_in_-ermenistan-cumhurbaskani-robert-kocaryan_in-sayin-basbakanimiza-gonderdigi-cevabi-mektup_hakkinda-kendisine-yoneltilen-bir-soruya-cevabi.tr.mfa

4 «Ul¡mpm]nLÜ pllmp¡nLÜ ЬЬ fe^p^UM lmüm¡p», «PMpqjntU», 29.04.2005 (pnipp. «Ankara'da Koçaryan'in mektubu tartiçiliyor»), http://www.birgun.net/haber-detay/ankara-da-kocaryan-in-mektubu-tartisiliyor-23269.html

2011p. mqpYlYfa Hm2Yfaqwnfa tp mjgh^hL ^nippYmjY mjfa dmJm-fam^^m ^n^4mp¿mцhw U qhwfam^mpmp Pjni[hfap Uppfa¿p, npp h[nijp nifahgm^ Ump2m|Y qhpJmfam^mfa hYJfamqpmJniJ1: ZmfaqYqJmfap Zm-jmuwmfaY hhw hmpmphpnipjnifafahpY ^hpmphpjm^ [nppYuw £hjp tmhm-qhwjmfaY hmpgYfa Y qmwmu^mfa" Uppfa¿p hY2hg 2005p. tpqnqmfaY famJm^p, mqm uwhg" muhjn^, ph JYfa¿U opu uqmuniJ hfa ZmjmuwmfaY qmrnmu^mfa^fa: Um mjfa qhqpniJ, hpp Uppfa¿p 2011p. qhn 2mw Jnw tp tpqnqmfaY hhw, pfaqhmfapmqhu hmJmp^niJ t ^nium^gnipjmfa

hYJfamqYpfahpYg, U ^Yuw mfahm^mfam^mfa t, np whqjm^ ¿i^fahp bpUm-faYg uwmg^mh qmwmu^mfaY JmuYfa2: tnijfaYu^ hph wmpYfY hhw Uppfa^ hY2nqnipjnifafa Ypnp famhmfa^h^ tp, mqm fapm ^nqpYfa fauwmh tp UUt-niJ ^nippYmjY qhuqmfa... tmJp^ ^mfap: UQ fam^mpmpnipjmfa fam^^Yfa fanufam^, Yu^ 2010-2014pp. UUt-niJ qhuqmfa ^mfap ¿JY^m-Jwhg U ¿niqqhg Uppfa^Y u^mjp, phU 2005p. fam qpm^mfa qYwmfa^jnifan^ tp qfamhmwniJ bpUmfaYg uwmg^mh famJm^p:

ZmjmuwmfaY qmrnmu^mfap hfampm^npnipjnifa tp wm|^u mn-fa^mqfa 2mpnifam^hL hp^nunipjnifap: hph ^nippYmfa uwniJ t 2005p.

o

famJm^mqpnipjmfa phJmjn^, mpqjn p qm Uu JY hYJfam^npniJ ¿t, np ^nippYmfa uwniJ t 1915p. JmuYfa pfaqhmfapmqhu:

2005p.- Lnpq tj^pnipYY kn^p. «ZmjhpY ^Y^m^fa OuJmfajmfa ^mju-pnipjnifaniJ» qYppp, npp hmjwfaY t famU npqhu ^mqnijw qYpp, mnm^Yfa mfaqmJ wq^h^ t Uhh PpYwmfaYmjY «HhjYfaqwnfa Zmniu» nmqJm^mfa pm-pnq^nipjmfa JmpJfaY ^nqJYg 1916p.: ZhqYfam^fahpfa tYfa Ypm^mpmfa, qY^mfamqhw, ^Y^nfaw ShjJu Ppmjup U qmwJmpmfa Upfaqq ^njfapYfa: Q-ppniJ fahp^mjmg^mh hfa ghqmuqmfanipjmfa JmuYfa Jhh p^n^ 44mjni-pjnifafahp, ^hpinihnipjnifafahp U 150-Y ¿m^ ^muwmpqphp: 1918p. fanjhJ-phpY 13-Yfa 4Y^nfaw Ppmjup LnpqhpY qm[qwniJ, m^h^Y ^^w qYppnpn-2niJ qmhmfa^hjn^ qmwhpmqJniJ qmpw^mh ^nippYmjY hmfaqhq,

1 «imqmpm^mfa pmph^n]uniJfahpp P-nippYmjniJ», 07.04.2011 (mfaqi_. «Political Reforms in Turkey»), http://www.gmfus.org/events/political-reforms-turkey

2 «Upqjnp PjniLhfap Uppfa¿p> h^Jfamq^p hmjpp, tpqnqmfa^ hhw ^h^Y qmm^mnn^ ^hhnmfam », «Ui_-UnfaYpnp», 17.11.2013; mfaqi_. «Will Bulent Arinc, founding father of AKP, Depart Over Dispute with Erdogan», http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2013/11/turkey-bulent-arinc-akp-politics.html

£mp]hp^ Jmu^b q^mh^pbhpp pmpJmgbh|_ gmb^mgnqbhp^b ^nphnip] tp rnmi^u bnp^g ^mpim|_ ^mqnijm q^ppp, «np^ Jh^ ]ni.p ^qmbhp mpA.mbmqpnLpjni.bb mjb umpum^hj^ ^nmnpmfcbhp^, npnbp mJhbniphp hmbnig^niJ hb m^jm|_ qmmJnLpjmb Jh^»1:

2005p. mqp^j^ 13-^b ^nipp^mj^ Jh^u^ pnjnp mb]mJbhpp U ^mp^mqhm tp]nqmbp umnpmqphg^b Pp^mmb^mj^ ^nphpqmpmb niqmp^^hl^p 5 t^mbng bmJm^ mm^, npn^ qmhmb^hg^b pb]ni.bhL, ph «q^ppb mb^ummhhj^ u^qpbmqpjnip t, u^m|_ t, Upbnj] ^njbp^b ^bpb m^hj^ pbinibh^ t u^mjbhpp» U mjjb2:

t-mJm^p hhq^bm^h|_ tp pbii^Jmq^p qmmqmJm^np, qm2mnbm-pnq ]huqmb Cjnippjni. tjbpimqp:

^nipp^mj^ ^nphpqmpmb^ pnjnp 550 qmmqmJm^npbhpp J^mhm-JnLn ^hqfc^p npm^hg^b J^ q^pp, npb ^phbg^g brnjb^u^ Jh^b mJhbmjb hm^mbm^mbnipjmJp hppUt mhumfc ¿^mp, pmb^ np mjb ^nipp^mjniJ ¿tp mq^hp ^nipphphb mqmqpnLpjnibp mhq^ nibhgm^ m^hj^ nL2, mjb t[_ Ubqj^mjniJ, ^nJ^mmu pp^mmbmhmj ^bum^mnim^ ^nqJ^g: «U^b¿ tp]nqmbb muniJ t, ph qmmpmum hbp mnhphu^h|_ mbgjmj^ hhm, ^UUtf-p Ubqj^mj^ ^nphpqmpmb^b ^^ t mbniJ bm^m^hnbnipjnib hmb]hu phphj»,- bmJm^ mn^pn^ ^bpbm^ummh ^hpqn^ qphg pnippm^mb ^mjpp3:

Ubqj^mg^bhpp hmb]hu phphg^b bm^m^hnbnLpjnib, U 2006p. hnib^mp^ 27-^b (Znjnpnum^ opp b^pnqmjniJ) pp^mmbm-

^mb ^nphp]mpmb^ 33 mb]mJbhp, Lnpqhp^ qmjqm^ Jmpqni. ^pm-^nibpbhp^ hmb&bmdnqn^ ^n^bm^mqmh tp^ tj^pnip^, inpi P^hb^ U Lnpi ^¿hp^ bm^mA-hnbnipjmJp qmmmu^mbhg^b, np qppniJ u^mjbhp ¿^mb, ^njbp^b hppUt u^m^ pb]ni.bhp i^mbmqhm-bhp^ U J^u^nbhpbhp^ hmpjnipm^np ^mjnipjnibbhpp h^Jbm^npniJ hb

1 «Zmjng ghqmuqmbntpjmb qmrnmqmprnniJp Pp^mmb^m]^ JunphpimpmbntJ», Zmjng ghqmuqmbntpjmb pmbqmpmb ^bus^rnnim, t2 51, fcphmb, 2004:

2 https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/MECLIS%20BULTENI/2469 _2005_0000_0116_0000/0031.pdf;

mh u bmU http://chgs.umn.edu/histories/occasional/Akcam_Anatomy_of_Denial.pdf, Anatomy of Genocide Denial: Academics, Politicians, and the "Re- Making" of History.

3 «Ubqj^mj^g qmmmu^mb t ^mqnijm qpp^b», «^-mqhph ^mpmb», 30.01.2006 (pntpp. Ingiltere'den Mavi Kitap mektubuna cevap geldi);

http://www.habervitrini.com/gundem/ingiltereden-mavi-kitap-mektubuna-cevap-geldi-713398

qYppp U mjifa: «iUUd-p ^mqnijw qppY phJmjn^ pm^mpmp whqh^mg-^mh ¿t: inippYmjY Jh^iYuYfa mnm^mp^niJ hfap hhw ^hpgfah^ famJm^p U hpm^YpniJ pfafamp^Jmfa hmj^m^mfa hmpgn^»,- fa2^mh tp qmwmu^m-faniJ1: Um^mjfa pnippm^mfa famJm^Y hhqYfam^ Cjnippjni t^hpqmqp pm-^mpmp^hg JYmjfa «famJm^p hhw 4hpgfah[ni JmuYfa» ^¿Yfa mp&mqmfa-ph[n4" hmjwmpmph^n^, np faJmfa pmjjY ¿hfa qYJY2: ^u^ hp^nunipjmfa mnm^mp^Y Jmun^ n¿ t^hpqmqp, n¿ 550 qmwqmJm^npfahpYg npUt Jh^p npUt «fam^m^hnfanipjnifa hmfaqhu ¿phphg»: 2006p. fanjhJphpY 15-Yfa Lnpq tj^pnipYfa qphg Yp p^nqniJ. «...mnm^mp^hL tYfaf hp^nunipjnifa ppYwm-famgY U pnipp qmwqmJm^npfahpY JY^U, npnfap, Yphfag ^nqpYfa nifahfam-^n^ famU m^mqhJYm^mfa ^np&mqhwfahp, ^niuniJfamuYphYfa (pnippm-^mfa- Z."U) ^^mjnipjmfa Ypm^mgYnipjnifap: bpp npUt qmwmu^mfa ¿h^m^, hu pn^np pnipp qmwqmJm^npfahpYfa mfahmwmqhu famJm^ qphgY" hmpgfah^n^, ph mpqjnp ^gmfa^mfamjYfa hp^nunipjnifa ^mph^: n Jh^p ¿qmwmu^mfahg»3: tj^pnipYfa fa^mwniJ t, np n¿ Jh^up hm^mpm-^mfa mnniJn^, n¿ qmwqmJm^npfahpfa mfahmwmqhu qmwpmuw ¿tYfa pmg pfafamp^Jmfa: «Pmjg hpm^hpp qhn nidY Jh^ t: Zniju nifahJ mju hmjwmpmpnipjmJp npn2 pnipp qmwqmJm^npfahpY ^JqhJ ^Yqmfani-pjmfa, np hp^nunipjnifa ^mphfa»,- Yp pinqY ^hp^niJ fa2hL tp qmwqmJm-^np U hniJmfaYuw Lnpq tj^pnipYfa:

2016p. ^hwp^mpY 14-Yfa Lnpq tpY4 Pmpnp tj^pnipYfa Jmhmgm^: n JY pnipp Jh^iYum^mfa mjqqhu tL ¿mp&mqmfaphg fapm ^n^fa. • •

2007p.- Upm Umpm^jmb^ mnmgmp^p. 2006p. JmpwY 16-Yfa UwmJpnqY hmJmLumpmfaniJ qYwmdnqn^Y tp Jmufam^gniJ Uhh PpY-wmfaYmjY ^nJYwmu YfauwYwniwY wfaophfa Upm Umpm^jmfap: t-hp^m tp famU inippYmjY ^mwJnipjmfa qhwm^mfa YfauwYwniwY wfaophfa 3ni-uni$ ZmLm¿oqLnlfa, npfa Yp hLnijpniJ ^p^fahL tp hmJmwhq hmfa&famdn-qn^Y JY^ngn^ qmwJnipjnifap pfafahLni mnm^mp^p4: 2007p. ^hwp^mpY

1 ^nijfa mhqniJ:

2 tlhpqmq. iUUd-p hhw ¿Y mnfaY ^mqnijm qppY famJm^p, 30.01.2006, http://www.sondakika.com/haber/haber-elekdag-tbmm-mavi-kitap-mektubunu-geri-cekmez/

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

3 Zmjng ghqmuqmfanipjnifa, 15.11.2006 (mfaqi.. Armenian Genocide), http://ericavebury.blogspot.com/2006/11/armenian-genocide.html

4 «Shqmuqmfanipjmfa hmJmmhq hmfa&famdnqn^», «frmqY^mL» opmphpp, 17.03.2006 (pnipp. Or-tak 'soykirim' komisyonu), http://www.radikal.com.tr/turkiye/iortak-soykirim-komisyonu-i-774734/

22-Mfr «bnpprn» шüuшqpMü т^шЬ hшpgшqpnL]gnLÜ Upш UшpшфJшüp Ь2Ь1 tp. «UM MpшqшpÀш]Mü hbшшqnшnLp]nLÜ шЬЬЬр' qpшq4büp pbpqM qш2mnф.. Uju ш2]шmшüpp щЬшр t l^M pшфшügM4 U qMшш-^шЬ^ ^nq ^nippMrnjM щшmüшpшüübpp übp^ш]шgübü frшppbpqMg шшpшqp4шЬ U шл ^jpbpniü фn]шqp4шЬ hш]bpM üшuMü Mpbfrg àbn-fMfr bqшЬ 0UÜШÜJШÜ шpÁ.шüшqpnLpJnLÜübpp»1: ФnLppш^шü «ftшqM-

pbppM ^q^bfr ш]u pbüш]n4 4bpüшqp4шЬ tp «bp^nump^fr

hniju», Ьп^Ь pbppM u]nLÜш^шqMp buübp Pbppшüp ]nphnipq tp rnrni^u «Л-bnpMg pшg ¿pnqfrbi hüшpш4npnLp]nLÜp»2:

ZbmUbgMfr pnipp pшqшpш^шü qnpbM^frbpM hш]шшpшpnLp]nLÜüb-pp. щшшqшüш4npübp UbpMfr êш2PpoqlnL (UÖ4). «Unnq^ ünmbgniü t, pnq щшpq4M ^2ÜшpшnLp]nLÜp», Op^fr tpqbü (UÖ4). «^шmüшpшüüb-pM hшüÀüшdnqn4M Ä.Uш4npnLÜp opш^шpq tMfrp pbpbi, qpш^шü рш;ц t», ]nubgMfr ^U Ыш1 PшpnLÜ ФnLppMшJM ]nphpqшpшüM шpшш-

pMfr 4шщbpM hшüÀüшdnqn4M шüqшü), шqqш]üш^шü Ubhübp Cшüqppp U nLpM2Übp3: UM щшЬ knpMg ^pnq tp p^rnp pb щшшüш^шü püüшp^-üшü ^pgfr Mpш4шü nip^qfrbp t uшшünLÜ:

^npbM шügш4 qbqЬшpшp U übpdnqш^шünLpJшü «¿büщMnü» 3ni-unLф ¿шlш¿oqlnLÜ, npp ^^unq hш]шшpшpnLp]nLÜübpn4 ^pgfr шЬп-pn2nLpJшü шшpm^: Cum «ftшqM4шl» opшpbppM, lpшqpnqübpM шnш2Mü hшpgüшüü M щшшшu]шü Ьш шubl tp, pb püqnLÜnLÜ t шnш2шp^p, шщш üb^ op шüg hш]шшpшpbl, pb qbn ¿M ^qnifrbi, pшüM np шüÁ.шüp Mpbfr ШшЬ шnш2шp^ Uшpшф]шüp ¿tp nLqшp^bl4: «UщшunLÜ bü щш2шnüш^шü qMüniüM»,- tp ¿шlш¿oqlnLÜ5:

1 «Sbqmuщmlnlp]ml hmpgnlü bpЩ]nunlpJml hniju», «ftmqM4ml» opmpbpp, 24.02.2007 (pnipp. 'Soykirim'da diyalog umudu), http://www.radikal.com.tr/turkiye/soykirimda-diyalog-umudu-806825/

2 «Uju rnn^pp pmд ¿pnqlblp», «ftrnqM^rni» opmpbpp; 24.02.2007 (pnipp. «Bu firsat kaçmasin»), http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ismet-berkan/bu-firsat-kacmasin-806805/

3 «^mшümpmllbpM hmlqMщümlp pшqшpш^шllЬpp hm.]hщbu qpm^ml ЬЬ lm]nlü», «иш-ршЬ», 23.02.2007 (pnipp. «Tarihçilerin buluçmasina siyasiler de sicak bakiyor»), http://arsiv.sabah.com.tr/2007/02/22/gnd118.html

4 «Uju rnn^pp pmg ¿pnqlblp»:

5 «¿шLш¿oqLnl.l Umpmф]mlM щm2шnlm^ml q^üniüMk t uщmunlü», «Чmqbpb Чmpml», 23.02.2007 (pnipp. «Halaçoglu, Sarafyan'dan resmi baçvuru bekliyor»),

http://www.gazetevatan.com/halacoglu-sarafyan-dan-resmi-basvuru-bekliyor-110032-gundem/

^pnLpjnLÜp ц^щп^ tp pünLpmqphi pnLpp ipmqpnq buühp Phppm-üp. «Uшpшф]шüM mpmhp üM fmji tp, npp rnhqmlnplnLÜ t ^nLpp^mjM ihp^^ü 2p^müM «"^mrnünLpJnLÜp pnqühüp щшшüшpшüühpMü» U «Чшш-ümpmüühpM hmü^ümdnqnl qnLümphüp...» щhшш^шü pmqmpm^münL-pjmü üh^, U ¿ühpdhip ^mpUnp t: «Uhq щш2шnüшщhu ¿M q^ühp» ^mü «ц^-ühi t, pmjg ümüm^M ümüm^müM2p щш^шu tp», ^mü «ümüm^ ¿hü usm-ghi» n^M mürnhqM ЩШшáшnшpшünLp]nLÜühpnl Uшpшф]шüM mnm^mp^p ¿M ^mpnq ühpdlhi: lumqmpmprnjih qptfmb t fönLppJimjJi fanupji lumm-hhiJi ißhbip»1:

Shuühüp, ph nppmü lurnmhhi^ tp ш]ц ^nupü müqmü Uшpшф]шüMg q^ünLü usmüminLg hhsn: ФhшplшpM 22-^ü üm tih^mpnümJ^ü ümüm^ qphg Zmim¿oqinLMü4 ^üqphinl Mphü ühp^mjmgühi ouümüjmü фшцшш-pqphp frmpphpqM hm] mqqmpüm^¿nLpjmü ümu^ü: «bu, ^hmp^h, hnLJu nLÜhü nLunLüümuMphi ouümüjmü pnümqmqpM ümu^ü mp^mümqpnL-pJnLÜühpü mjuoplm pnLppm^mü mp^Mlühp^g»,- Ü2hg üm2:

Zmim¿oqinLÜ щшшшu^шünLÜ ünpMg «^nupp ^snLpü t qgnLü»4 Uшpшф]шüMü mnm^mp^hinl, hph hümpmlnp t, Mp ümüm^ühpp qphi pnLpphphü U üm^ ^2shi, ph nlphp U Mü¿ mp^Mlühp щhшp t nLunLüüm-

о

uMphü: Pmjg ¿t np Uшpшф]шüp щшpq qphi tp, np «Ouümüjmü mp^Ml-ühp» U «frmpphpqM phümjnl»: Unm^ 2mpdlhinL фn^шphü 2,mim¿oqinLÜ ^mphhu dmümüm^ 2mhhinl U ^p^hunLpjmüp tp qpmqlmh:

ФhшplшpM 26-Mü Zmim¿oqinLÜ hmüqhu h^ml pnLppm^mü CNN Turk mi^pnl, npM dmümüm^ u^uhg münpn2 ^nuhi ouümüjmü mp^Mlüh-pM üшш¿hl^nLp]шü ümu^ü, mumg, np Mü¿-np ^üq^pühp ^mü фшцшш-pqphpM hhш, üшuüшlnpшщhu n¿ pnpp qjnLqhpM U шшpшqplшhühpM münLÜühpü hü hm^üM «Uшpшф]шüp 2шш iml q^h Mü¿ muhi t mp^Ml U]üшhq qjnLq mn qjnLq, münLÜ mn münLÜ шшpшqplшhühpMü ¿M ^mpnqmüminL qшühl»,- hш]шшpшphg Zmim¿oqinLÜ3: UlhiM nL2 üm

1 «Uju mnMpp pmg ¿pnqühüp»:

2 «¿mim¿oqinLM U Umpmф]müM tlh^шpnüm]Mü ümüm^ühpp», Zmj^m^mü ghцmuщmüm.p]mü mqpjnLpühpM ^hüшpnü (müqi. «Halaçoglu and Sarafian emails»), http://armenians-1915.blogspot.com/2007/03/1530-halacoglu-sarafian-emails.html

3 «Umpmф]müM ЬЬш qnp&m^gnLpjm.ü ¿^m», «ftmqM^mi», 10.03.2007 (pnLpp. «Sarafyan'la içbirligi

yok»), http://www.radikal.com.tr/politika/sarafyanla-isbirligi-yok-808155/

mumg, np «mp^^bhp^ ^ Jmw¿hL^ j^bhjni» Jmu^b ^p ^nupp ¿hb hmu^mghp phU ^nqJ tp, np mp^^niJ ^b]^pbhp ^mb1:

¿hmu^mg^hjni Jmu^b bpm ^nuphpp hmJnq^ ¿p^mg^b mnm^b hhpp^b CNN Turk-\i jpmqpnq UhhJhp Uj^ P^pmb]^b, npp U ^p hhq^bm^mj^b «Umb2hp» fcpmqp^ dmJmbm^ bpmb^g ^hpgph^ tp b2^mh hmpgmqpnijgp: ^ qmwmu^mb P^pmbqp hn]^mh wqhg «Zjnip^hpniJ» «Zmjhp^g qq ^hpmbp» ^npmqpn^. «ZmLq¿oqnlb ¿^ hmJm&.mjbh|_ gnijg wm[ npn2 ^muwmqpqphp U mnmbg umhJmbm^m^Jmb pmgh|_ ou-Jmbjmb mp^^^bhpp: bph ¿t^p ^mpnqmbmjni ^muwmpniqp gnijg wm[,

a

^¿n i t^p hpmqmpm^ hjhniJ: ^nipp^mb mnmbg mj] t[_ pniJL njnpwniJ bnp qq ^hpm^»,- b2h|_ tp bm: Hhpjnifcmpmb^ ^nupn^, «mjunihhw ^ np ¿^ hm^mwmjni pqnp mp^^bhpp pmghjni U qmwJmpmbbhp^ J^ngn^ hmpgp pbbhjni Jmu^b pnippm^mb bm^m&.hnbnipjmbp»2:

Umpm^jmbp bmJm^ qphg ZmLq¿oqnl^bx muhjn^, np hph bhpp Jmw¿hL^ ¿hb, mqm hmJmwhq m2^mwh|h mb^Jmuw t: Ujupmbn^ phJmb ^m^hg, fru^ Umpm^jmbp hmjwmpmphg, np ZmLq¿oqnl^ qmh^mhpp J^mjb mJpmqb]niJ t hmj^m^mb ^nqJ^ i^pphpp3 U qnhni-bm^nipjnib hmjwbhg jpmqpnq P^pmb]^ mn^pn^4: Umpm^jm-

bp bmU ^uwmhmpmp b2h|_ tp, np OuJmbjmb ^nipp^mj^ "bO- bm^mpm-pnipjnibb mp&.mbmqph|_ t ghqmuqmbnipjmb hbpmp^mfc pqnp qjni-qhp^ U pbm^m^mjphp^ pqnp hmj pbm^^bhp^ mbnibbhpp5:

P.S. OuJmbjmb mp^^bhpniJ t m2^mwh|_ &bnib]n4 ^nipp^mj^g qmwJmq^wnipjmb ]n^wnp HiJ^p £nipwp, npb mju phJmj^b mb]pm-]mpA.m4 2017p. ^hwp^mp^ 28-^b UUb Jmjpmpmqmp^ 2np^ Hm2^bq-

1 «ZmLmoqini. Omuwmpqphpp qmhtjnL ^pm^nibp ¿nibhJ», «^nipp^h» opmphpp, 15.03.2007 (pnipp. Hala5oglu. Belgeleri saklama yetkim yok), http://www.turkiyegazetesi.com.tr/Genel/a322222.aspx

2 «Zmjhp^g qn]_ ^hpmbp», «Zjnip^hp», 14.03.2007 (pnipp. «Ermeniler'den Gol Yedik...»), http://www.hurriyet.com.tr/ermeniler-den-gol-yedik-6120651

3 «Hprnt q hb qnjnipjnib nibhgnq ^muwmpqphpp», «bb^ UppjnihL», Jmpw 2005 (pnipp. «Var, denen o belgeler nerede?»), http://www.yeniaktuel.com.tr/tur101,[email protected]

4 «tpinqmbp, OuJmbjmb ^muwmpqphpp U Zmjng ghqmuqmbnipjnibp», 01.02.2015; http://www.horizonweekly.ca/news/details/60770 (mbqj.. Erdogan, «Ottoman Archives and the Armenian Genocide»).

5 "bnijb whqniJ:

wnfaY mfa^mfa hmJmLumpmfaniJ Yp hLnijpniJ1: bLnijpYg hhwn hhqYfam^Y hhw qpnijgniJ fam fa2hg. «ZmjhpY nifahg^mhpY pnfamqpm^Jmfa JmuYfa Jmwjmfafahpp ¿tYfa wpmJmqpniJ: Q-Ywhfap, np mjq mp&.mfamqpnipjnifa-fahpp ^mfa, fapmfap qnjnipjnifa nifahfa U hph hpmqmpm^hfa, mqm ^pmgm-hmjw^Y hmjhpY pmLmfap: Ujq qmw^mnn^ ^muwmpqphpfa mfahmum-fah[Y hfa qmhniJ hhwmqnwnqfahpYg: fcu Jh^ wmpY ^np&niJ tY uwmfamL mjq Jmwjmfafahpp, pmjg mJhfa mfaqmJ muniJ tYfa, ph hmumfahjY ¿hfa, hmJm^mpq^mh ¿hfa»:

Ujupmfan^ hmfaqhpA., hqhL t JY pmgmnY^ qhqp, hpp hm^nq^hL t Ahnp phphL 1915p. OuJmfajmfa ^mjupnipjmfa hmjhpY nifahg^mhpY pnfam-qpm^Jmfa U ^m^mnpY JmuYfa Jh^ Jmwjmfa: UjfapmqgY UmpqYu 3m^ni-pjmfap 1915p. qh^whJphpYfa uwmghL ni qmhqmfahL t Yp nifahg^mhpY pnfamqpm^Jmfa U JmhJhqm^mfafahpYfa qpm hhwmqm ^m^mnpY JmuYfa qhwm^mfa mp^mfamqpnipjnifap: «Uju qh^nijgniJ ^mpnq hp pmnmgYnphfa whufahL 3m^nipjmfaY mJhfa JY qmpmqmjY, mfaqmJ qmfam^fahpY U qmwmnmpmqfahpY pnfamqpm^Jmfa JmuYfa mp^mfamqpnipjnifap, hhwmqmjniJ mjq pnLnp qmpmqmfahpp qfanqfahpY mfanifafahpp: Um JYmjfa Jh^ mp^mfamqpnipjnifa tp, pmjg faJmfa hmpjnip hmqmpm^np mp&mfam-qpnipjnifafahp qhwp t LYfahfa mp^Y^fahpniJ»,- qmum^nunipjmfa dmJm-fam^ fa2hL tp £nipwp" hm^hLhLn^, np mnm^Y^mjniJ hm^mfam^mfa t Yp hhwmqnwnipjnifap ^hpmqmpm^Y mnmfa&Yfa qppn^2:

Uju Jh^ opYfam^Yg, hmJhfamjfaqhqu, hhwUniJ t, np ouJmfajmfa ^mnm4mpY¿fahpfa mp&mfamqphL tYfa ^ JYmjfa qjniq mn qjniq, ^ JYmjfa mfanifa mn mfanifa, mjLU fanijfaYu^ hm2^mnhL tYfa mjfa qmfam^-qmwmnm-pmqfahpp, np qm^phL tYfa wnidjmL hmjhpYg:

Um Y qYwnipjnifa «mp^Y^fahpniJ whqh^nipjnifa ¿^m» munq pnipp «qmwJmpmfa ZmLm¿oqLnlYfa»...

Shqh^nipjnifa 2mw ^m: Ujq whqh^nipjnifap wpmJmqpnq ¿^m...

1 «2np2 ^m2YfaqwnfaY hmJmLumpmfaY Ypm4mFmfam4mfa qqpngp U Upqmpnipjmfa ni Jmpqni Ypm^nifapfahpY hmj^m^mfa Ypm4mFmfam4mfa ^hfawpnfap (ALC) hmJmhn^mfam^nphgYfa qp HiJYp -Snipm^ hLnijpp», Armenian Weekly, 03.03.2017 (mfaqL. George Washington University Law School and the Armenian Legal Center for Justice and Human Rights (ALC) Cosponsor talk by Dr. Umit Kurt).

2 «Tp. fliJ^p -Snipmp pfafamp^niJ t Zmjng ghqmuqmfanipjmfa nifahqp^niJp GW LAW-niJ» (mfaqL. «Dr. Umit Kurt Discusses Armenian Genocide Dispossession at GW Law»), https:// youtu.be/gADlrBh_0mo?t=4622

2007p.- Thj^q ^mnibp^ ^npip. 2006p. hn^whJphp^ 19-^b tfmp-p^mj^ hmpm^mpUhymb Umpi^b pmqmp^ Jnwm^m "bjniumjp^b^ (qmwJmpmb Ufcp^b) 2p^mb^ £nipni qjniq^ qjniqmg^bhpp hnp t^b ^npniJ, hpp qmwmhmpmp hmjwbmphphg^b nu^php^ pnijw: C^hi^mj^ Un]hpu-wnpb hmJmjumpmb^g qmwJmpmb Thj^fci Qmnibpp Jmubmq^wmbniJ t hmwpmqhu b2^mh wmpmfcm2p£mb^ qmwJnipjmb niqqnipjmJp: t-pm w^jmihhpn^, 1915p. Umpi^bniJ 150-^ ¿m^ ^mpqhp t^b hqhp UJhbm-hm^mbm^mbp, np qjniqmg^bhpp qwh|_ t^b, Umpi^b^ ouJmbg^ qm^m-nmqhw Zm^L hpmJmbn^ uqmb^mfc 270 pp^uwnbjmbhp^ (150

pmpn^p hmjhp U 120 munp^bhp) ^Jm^pbhpb t^b: £p^uwnbjmbhpp Jn-wm^mjp^ Tmpm (mjuop Oqniq) qjniq^g t^b: t-pmbg pmbwmp^h^ t^b 1915p. hnib^u^ 13-^b U uqmbh^ hnib^u^ 15-^b: C^h] qmwJmqhw^ Jjniu wmpphpm^n^ ipmbp hnib^u^ 28-^b uqmb^mfc hmj pmpn^p pmbmbg pmJ bnijb 2p£mbniJ uqmb^mfc niqqm^mn munp^bhp^ Jbm-gnp]bhpb t^b1: U^h^ huwmp qmw^hpmgbhjni hmJmp Qmnibpb mnm-^mpphg qm^ "bjniumjp^b" mb&mJp whubh^ni U pbbnipjmb mnbh^ni nu-pnpbhpp: Zpmqmpm^ bhw^hg «qmwJmpmb» U ^mnbmp^ 3niuni$ Zm-imoq|nib, npb mnm^mpphg J^mu^b Jhpbh|_ "bjniumjp^b U hhwmqnwhj2: Ujuwhq mp]hb, bm^np] w^nip ^np&^g h^bh^n^, pmph^ tp qmwph-pmgbhp ph hhwmqnwnipjnib mumfcp Zm|moq|nib ^b¿ mbhhphpnipjmb tp ^hprnhhini: 2007p. mqp^j^ 23-^b Thj^fci Qmnibpp T^mpphp^pniJ tp U Zmimoqinifc, hbmqhwbhp^, qmwJmpmbbhp^, pd^^bhpfr jpmqpnqbh-p^ U nuw^pmbnipjmb niqh^gnipjmJp 2mpd^hg ]hq^ "bjniumjp^b: «Qni-gh mnm^b mbqmJ ^nipp^mj^ qmwJmpmbbhpp J^mqqmj^b Jmubm-qhwbhp^ hhw pnbmqmqp^ dmJmbmpm2p^mb^ hhwmqnwnipjmb niq-qnipjmJp 2mw pmpUnp pmj|_ pmbh^b»,- qphg pnippm|bqni pmjpp3: Pmjg ^nipp^mb hhppm^mb pmwpnbb tp ^mqniJ...

1 «Smbq^m&mj^b pmqmwbq^b qmw^mbniJ t hmjbp^b U munp^bbp^b», «Oqqjnip QjnibihJ», 07.11.2006 (pnipp. «Toplu Mezar Ermenilere ve Suryaniler'e Ait»), http://old.acsatv.com/index.php?sid=2&usid=27&aID=640

2 «$-mpp-24hi qmwJmpmbbbpp ^hbmmqnmbb qmbq^mbmj^b qbpbqJmb^ qb]niJp», Ubmin^ni q^^^m^n-ppi^ 09.03.2007 (mbqj.. «Turkish-Swedish Historians to Examine Alleged Mass Grave»).

3 «bph JmhmbmJ, ¿qmu qbpbqJmb^u», «t^pbbubi», 29.04.2007 (pnipp. «Olursem kabrime gelme istemem!»), https://www.evrensel.net/haber/245246/olursem-kabrime-gelme-istemem

ßmpmü^mlM ünLшpp фш^ tp, phU шшpшhpM dnqnlnLpqü munLü tp, np ü^ü¿U üm^npq opü mjü pmg tp hqhi, U шhqшgM ipmqpnqühpMg jnLpmpmü¿jnLpü ш]ц püpmgpnLü mnülmqü üh^ müqmü mpqhü üшhl tp pmpmüA.ml nL шhuhl nu^npühpp1: ^шр t hüpmqphi Uü^mpmü, iml ph-üm^mümgümü hmümp, ümU фш^^ tp ünLшpp, np mjü MppU ph pmglhp ^mnLÜpM ühp^mjnLpjmüp: ßmpmü^mlnLü ^üm^pühp ¿^mj^ü, üh^-hp^m. nu^np tp üümghi O-mmüpp ü^шшhg, np щшш^hpü mühüU^ü ¿tp hшüшщшшшu^шünLÜ hn^шhüphpMü mplmh imumü^mp^ü: «Q-müqhp U ühh nu^npühp npnühgM, n¿ üM Ьшш ¿^mp: Uh^-hp^nL фnpp nu^np tp üümghi»,- Ü2hi tp 4-mnLÜpp2:

U]uшhq qi^mlnp umm^nu Zmim¿oqinLÜ hш]шшpшphg, np hpUM mü^pUühp nL фп2^ t iglhi ühpu nL p2hl-шшphl ^mü hmh^hi nu^npühpp3: Ulhi^ nL2 üm 2mpnLÜm^hg Mp «qmpm^mqü^» pшgшhш]шnLÜühppч hmj-rnmpmphinl, ph üümgmh ^npühpü Müpp фnpÀ.шpüünLp]шü шlhg nL щшpqhg, np qpmüp щшш^шünLÜ t^ü... h^ü hnnühm^mü qmpm2p^mü^ü4:

ZMü Znnüp qnjnLpjnLÜ t nLÜhghi ü^ü¿U 476p.: Uju^üpü, puш pmpp

«q^üm^mü^», nu^phpM ^m^p шhqnLÜ t hqhi mnülmqü Ш]ц qmpm-

2p^mü^g M lhp ünш 15 qmp, ü^ü¿U 2006p. m2nLÜp, hpp mjü irnumü^mp-lhi t, U ш]ц püpmgpnLü müápUühpp ¿t^ü P2hl nu^npühpp, фп2^ mjü ¿tp hmh^hi: Um^mjü mjü pmü^g hhшn, hpp hmjrnü^ qmpàml Clhq^m-

jMg q^rnüm^müM hümpmlnp mjgM ümu^ü, üM pmü^ müunLü müápUühpp upphgMü, фп2^ bmh^hg.

Uh^ümpmünLpjnLÜühpp, phpUu, mlhinpq hü:

«bu pmlm^mü qdlmpnLpjmüp M^m ш]ц фnuM üh^»,- hhq^üm^M hhш qpnLjgnLü Ü2hi t ^hjlMq Ч-mnLÜpp,- «pmjg Zmim¿oqinLÜ pmlm^mü £mp-щ^ A.Unl M^ml: 4mphnLü hü üm ш]üшhq mpqhü hqhi tp»:

1 'nLjü rnh^niü:

2 «SmüqlmbmjMü pmцmшhцMü qninp2Mmgml», «tlphüuhi» 26.04.2007 (pmpp. «Toplu Mezar Buharlaçti»), http://www.suryaniler.com/haberler.asp?id=250

3 «Uju nu^npühpü n Lp qümgMü», «ftmqMkmi», 26.04.2007 (pmpp. «Bu Kemikler Nereye Gitti?»), http://www.radikal.com.tr/turkiye/bu-kemikler-nereye-gitti-812439/

4 «n¿ ph hmj^m^mü, mji hnnühm^mü qhphqümü tp», «ftmqM^mi», 24.05.2007 (pmpp., «Ermeni degil Roma mezariymiç»),

http://www.radikal.com.tr/turkiye/ermeni-degil-roma-mezariymis-815088/

Uhbp qnpfc nibhbp J^ qhwnipjmb hhw, npp 21-pq qmpniJ hmwnip uwnpmpmdmbniJ t niqmppniJ pmpmb&m^ mjbwhq^ ^nuhp^g mbpmq Jmpqpmbg nupnpbhpp hm^mphjni U qhqp^ ^mjp^g hhnmgbhjni

hmJmp...

Uhbp qnpfc nibhbp J^ qhwnipjmb hhw, npb mbqmJ hmpjnip wmp^ mbg hbmpm^npnipjnib ¿^ wmj^u qnbh ^hpmpmqhjni mbpmq bmhm-wm^bhp^ Jmunibpbhpp...

2010p.- Zmj-pntppm^mb mp&mhmqpnipjni.'hhbpp. "bnijb op^bmp-bhp^ p^niJ t^b hmj-pnippm^mb mpA.mbmqpnipjnibbhpp, npnbp ZZ U ^nipp^mj^ UQ bm^mpmpbhp tq^mpq "bmjpmbqjmbp U UhJhp Tm-^nipoqjnib uwnpmqphg^b 2010p. hn^whJphp^ 10-^b1: t-hp^m t^b UUb, ftT, Spmbu^mj^, C^hjgmp^mj^ UQ bm^mpmpbhpp, J^mqqmj^b 2mw jpmw^mJ^ngbhp, Jmubm^npmqhu CNNp, Assosiated Press-p uwnpm-qpJmb mpmpnqnipjnibp jniumpmbniJ t^b niq^q dmJmbmp^ nhd^Jn^:

Omuwmpniqpp bm^mwhuniJ tp bmU ^m^hpmgniJ ^nphpqm-pmbbhp^ pnqJ^g: ^¿qhu hmjwb^ t, ZZ bm^mqmh Uhpd Umpqujmbp hpm2^m4nphg, np bpUmbp p^m^hpmgb^ mpA.mbmqpnipjnibbhpp qmj-Jmbn^, np qm mnm^bb mb^ ^nipp^mb2: ^nJmu qh Hmmj^ hhwmqn-wnipjnib^g hhwUniJ t, np hmjpmpmb ^nphpqmpmb^ hmuwmwniJp ^bq^p ¿tp hmpnig^3:

Ub^mpmj^ Jh^uniJ Jhp op" 2009p. hn^whJphp^ 21-^b, pbbmp-phg^b ^muwmpqphpp, umpmjb ¿^m^hpmgp^b ni J^b¿U opu mjjUu ¿pbbmp^hg^b4: Omuwmpniqpp bm^mwhuniJ tp qmwJmpmbbhp^ bh-

1 «T^^mbrnq^wmpmb ^mw^nipj^b. $■mlpp^m-Zm]mummb mp^mbmqpmlp]mlbbbpp», 17.04.2012; -Smpbbq^ hmummmmlp]mb kmJP (mbqi_. «Diplomatic History: The Turkey-Armenia Protocols»), http://carnegieendowment.org/2012/04/17/diplomatic-history-turkey-armenia-protocols-event-3630

2 «"bmjumqmh. Zmjmuwmbp mpA.mbmqpmlp]mlbbbpp ^nipp^mj^g hbwn», http://www.armeniandiaspora.com/showthread.php?215637-Armenia-To-Ratify-Protocols-After-Turkey-President (mbqi_. «Armenia to ratify protocols after Turkey»), Mediamax 10.02.10, http://www.armeniandiaspora.com/showthread.php?215637-Armenia-To-Ratify-Protocols-After-Turkey-President

3 qb ^mm], «Ub& mqbw», Oxword University Press, 2015, t2 232 (mbqi_. Thomas de Waal, «Great Catastrophe»).

4 «Zmjpmpmb mpA.mbmqpmlp]mlbp Jb2LhuniJ», «Zpip^bp» 21.10.2009 (pnipp. «Ermeni proto-kolu Meclis'te»), http://www.hurriyet.com.tr/ermeni-protokolu-mecliste-12743361

pmnnLÜ hmü^ümdnqn^nLÜ, npp qtmp t müm^mnnptü püütp qmmUm-pjniüp: Upgm^jmü hm^mtfmpmnLpjmü ^mpqm^npntüp npqtu üm^m-qmjümü mpÄ.mümqpnLpjni.üütpp ¿t^ü üm^mmtunLtf1:

Smppm^mü mpmtfmpmünLpjmtfp, ^mpmpmqjmü hmpg^ [nL&nLtfü ^ppU hmj-pnLppm^mü hmpmptpnLpjnLüütp^ ^mpqm^nptfmü üm^mqmj-ümü mnm^mqptjü ^tfmummqp^nLtf tp nq^ qnpfcpüpmgp, pmü^ np mnmüg mpÄ.mümqpnLpjnLüütp^ tL qmpq tp, np L^ ^üqp^ pmqmpm^mü ^mp-qm^nptfmü qmpmqmjnLÜ ^nLpp^mü pmptLm^tjni. tp Zmjmummü^ htm hmpmptpnLpjnLüütpp: UpÄmümqpnLpjnLüütp^ nq^ ^ümump hmj-pnLp-pm^mü ^mpqm^npntüü tp mnmüg üm^mqmjtfmüütp^:

ßmpp^mü hpmdmp^tg pt pmqmpm^mü ^mpqm^npnLÜ^g, pt qmmüm^mü hmpg^ müm^mn püümp^nLtf^g:

«UpÄ.mümqpnLpjni.üütpp» Uq^mm^ smü q^mümq^mm^mü üm-^mÄ.tnünLpjni.üü t^ü, U üm^npq qtqptp^ hmtfttfmm Hm2^üqmnüü mju müqmü mnm^t|_ nL2mq^p htsUtg qmpqmgnLtfütp^ü pnLppm^mü ^nL-um^nqm^münLpjmüü ^ qmmmu^mü qtmpmpmnLqmp Z^jqpfc ßj^üpn-ü^ tfm^mpqm^n^ hmjmmpmpt[n4, np «qüqm^p ^nLpp^mj^ ^mqm-qm2rnnLÜ t»2:

2017p. ^tmp^mp^ 3-^ü, qmü^m^mü ^nphpqmpmü^ npn2nLtf^g htsn, 3m^nL2oqLnL^ hmjmü^ mnm^mp^ü ^ qmmmu^mü, ^mümqmjnttf qnpfcnq önpjmü ^üum^mnLmp hmüqtu t^m^ Jmtfnq^ hmqnpqmqpnL-pjmüp. <^ü^qtu munLÜ tü deja vu, ünp^g ^p^ünLpjniü: Zmjmummü^ü 1915p. ^pmqmpÄ.nLpjnLüütpp hmümstq hmü^ümdnqn^ tf^ngn^ püüt^nL ^n^p ^tp^ü mmp^ütp^ü qmpÄ.t|_ t fàmpp^mj^ ^mnm^mpnLpjmü qnpfctjqn^p»,- ü2^mh tp hmjsmpmpnLpjmü mtpumnLÜ3:

önpjmü ^üum^mnLmp, ümuüm^npmqtu, ^mjm^n^nLÜ tp mpàm-ümqpnLpjnLüütp^g ^m^t[nL pnLppm^mü üm^mqtqp:

1 St u hmj-pntppm^mü mp&mümqpnLp]ni.üühp^ rntpump, http://www.azatutyun.am/a/1812299.html

2 «Tüqm^p ß-nipp^m]^ qm2mnLÜ t», «Unm^nm» opmptpp, 04.06.2012; http://www.aravot.am/2012/06/04/298891/

3 «önpjmü ^üurn^mnirn^ qmmmu^müp 1915p. ^pmqmp&nippLüühpp hmümmtq püühp11-

^ntpp^m]^ UT ümjumpmp^ ^n^ü», 06.02.2017 (müqj.. «Zoryan Institute Responds to Turkish

Foreign Minister's Call to Set Up Joint Commission to Study the Events of 1915»),

http://www.zoryaninstitute.org/Announcements/Zoryan%20Response%20to%20Turkish%20FM%

20Feb%206%202017.pdf

Hppmb hhq^bmp^b hmjwb^ t, um mnm^b qhqpb t, hpp hmjpmpmb pmnnijgp hpmqmpmpmjbnphb pmp&pm&.mjbhg hpp^nunipjmb mnm^mpp-bhp^g hhwUnqmpmbnphb ^m^h|ni pnippmpmb «qhdm pjni^» Jmu^b:

U^b¿qhn mju qnpfcpbpmgp qhwp t 2mpnibmpmpmb i^b^ ^nip-p^mj^ q^pmbmq^wmpmb hhppmpmb ^mpqmpmbpb m2^mph^b puw qmw2m^^ bhppmjmgbh|ni hmJmp...

bqpmpmgni.p]ni.U. Qbqmpp J^w tp ^nipp^mj^ qm2wniJ. qm hb ^muwniJ pmqJmp^p op^bmpbhpp, hpp pnipphpp hb pmbmp-

gnipjnibbhp^g, ¿hb mp&.mqmbph|_ hpmphpbhp^b ni qmpqmqhu uwh|_ hb: Cbq npniJ op^bmpbhpp 2mpnibmph^ hb: Cphq qmwJmpmb Thjp^q Qmnibpb muniJ t, ph ^nipp^mj^ ^Wmbnipjnibbhp^b q^Jh|_ tp bmU qmwJmpmbbhp^ hmb&bmdnqnp &.UmpnphLni mnm^mppnp, mbqmJ qmjJmbmq^p uwnpmqph|, ni bnp^g mbmpqjnibp: bpu Jfr mbhm^nq mpph|_ tp H^hbbmjniJ 2003p.: Ujuwhq hmjpmpmb pnqJp pnipph-p^b qmwJmpmb ^muwmpqphp tp niqmpph|_ mpuwp^mpbmp qmwJmpmb UpwhJ Ohmb^mbjmb^ J^ngnp: Uju fcpmq^pp 2mpnibmpmpmb ¿hqmp, umpmjb pnipp «qmwJmpmbbhpp» qhnUu 2003p., phpUu fcmbn-pmbmjnp hmjpmpmb ^muwmpqphp^b, qmu mnmb, np bJmb hpp^nuni-pjmb Jmubmpghjni pmp^pp ¿pm:

2014p. qhpwhJphp^b Hm2^bqwnb^ ZmJm2^mphmj^b pmqmpmpm-bnipjmb ^buw^wniwniJ (IWP) ^nipp^mj^ mpwmp^b pmqmpmpmbni-pjmb phJmjnp ^nphpqmdnqnp^ dmJmbmp wnqhp^u hhq^bmpp b2pm& phJmjnp qhpnigniJ pmpqmg1: Smp^bhp^ pbpmgpniJ t mpph|_

hmpgp pmp&pmgbh|_ mJhp^pjmb phpjnifcmpmbbhp^, q^pmbmqhwbhp^, jpmqpnqbhp^ hhw 2^niJbhp^ pbpmgpniJ:

Smpnp, Ubpmpmj^ pmpnq^m- U q^pmbmq^wmpmb Jhphbmbhp^b wmp^bhpnp pmpfchu hm^nqph^ t uwhqfch|_ wqmpnpnipjnib, ph ^pp ^phbp hpp^nunipjmb pnqJbmp^gb hb, hmjhpp" n¿: Unbpmqb, pmg^ £j^bpnb^ hmjwb^ hmjwmpmpnipjnib^g U Snpjmb pmnnijgp hmqnpqm-qpnipjnib^g, ¿pm npUt J^mqqmj^b pmp&pmuw^mb qm2wnbjmj^ pmJ hmuwmwnipjmb ^nup, npp pJmwbmb2hp. ^nipp^mb uwniJ t hpp^n-

1 «Prnpp^mj^ mpwmp^b pmqmpmpmbnipjmb bpppbwpmbpbbpp 2015p.», 03.12.2014 (mbqj_. «Turkey's Foreign Policy Dilemas in 2015»), https://www.youtube.com/watch?v=MxusXBAU2M0&t=1s

ипър]шЬ шпш^шррр цшрЛ.ЬЬ[пр ишртшршршршЬ рш]^ ш]и рЬ^ЬЩрЩ ЬршдрпЫ: 2,ш]ршршЬ рп^р ^ЬпЬи шЬЬ[ЩрЬЬр пъЬЩ Ь2ршЬ пщ^пъ-р]ш^р, ишиЬшрпршщЬи рш^шршршЬ и [рштршршЬ цш2тЬрпЫ:

Цшрш, 2017р.

¿из-^пьгшчиъ «^шиичиъ ьгч&пипь^-зиъ» ¿ъиг£с. ЬЪЭ Ъ^ШИЧ Ь ^и^ЪТПЬи иъчигиъ

Лш]Цшргт1 ЪшЬшщЬщшЬ

ШфпфшдЩр

ТшЬЩшф рп^Щд ¿ш]пд дЬ^шищшЬпър;|шЬ цштшщшртпЫЩд ЬЬтп ФтррЩшЬ щш2тпЬшщЬи шпш^шррЬд итЬ^ЬЬ^ Ьш^рпърршршЬ ЬшЫЬшдп^пр Щрр, 1915р. ЬшрдЩ щшт^шршЬ рЬЬпър;|шЬ Ьш^шр: ЧЬр^ЩЬ шрЬф ршЬ шшир шшррш рЬршдрпЫ ФтррЩшЬ ршЬЩди Ь^шЬ шпш^шррпърръЬЬЬр Ь шрЬр

а

ПрршЬп р ЬЬ шЬрЬ^Ь иЬршршф Ьш^шршрпърръЬЬЬрр: дпцрш&р Ьцшшшр пг.ЬЩ ЬЩ^ЬшрпрЬщ. ш]Ь рЬqр, пр рпърршршЬ рп^Щ Ьш^шр Ьш^рЬтрЬф шшр-рЬршрр Ь^Ь^ и ^ЬпЫ ЬЬ Лрдп^шршЬпърръЬр и Ьш]ршршЬ ЬшрдЩ ршрпг.Ь ЬрррЩ ЬЬрипЫ, шл_ рЬ рЬЬЬшррпЫр: ^шт^пърргйр ршд рЬЬшррЬщ. Щрр цшшршишшрш^п!р]шЬ ^шиЩЬ Ьш]шшршрп!р]п!ЬЬЬрр, Ь2ршЬ ршqtfшрЩр орЩ-ЬшрЬЬрЩ щ^иЩ ЬЬррп, ФтррЩшф цЩршЬшдЩтшршЬ ЬЬшрш^Щш рш^Ь ЬЬ ЬшЬ-цЩишЬпЫ: ЧЬрщъ&пър^Ь Ьш^шЛ.ш]Ь ФтррЩшЬ ршрп^ Ьр Ь^шЬ «^^шртпъ-р]шЬ» ЬшЬ&Ьшдп^пр ДишрпрЬ^ шрЬф щшрqЬдрш& Д.ипф Щр ЬрррЩ ЬЬрипЫ, ршЬЩ пр ш]ишЬ^ шрцЬЬ рЩ^ рЩр ¿ЬЬ ршqtfпLtf 1915р. ¿ш]пд дЬ^шицшЬп!р]шЬ фшитр и ЬришЬЩ ЬЬш ЬшршрЬрпърръЬЬЬрЩ ршрдшрпрпЫр Ьршцшршрш]Ьп-рЬЬ рЬцпг.Ьп^ цшш^шршЬЬЬрр, ЬшишршршршЬ-рш^шршршЬ дпр&Щ^ЬЬрЬ пг. Щршршцш2шцшЬЬЬрр: ишрш]Ь ФтррЩшЬ п^ ^Щш]Ь ф шрЬ^ цш, шц_и ^пъ-ишфЬ^ Ь ш]ц JЩ2шqqш]ЩЬ Ьш^шЛ.ЬпЬп!р]п1ЬЬЬрЩд:

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

УЛОВКА АРМЯНО-ТУРЕЦКОГО «ИСТОРИЧЕСКОГО ДИАЛОГА»: КАКУЮ ЦЕЛЬ ПРЕСЛЕДУЕТ АНКАРА?

Айкарам Нагапетян

Резюме

После осуждения Данией Геноцида армян Турция вновь официально предложила создать армяно-турецкую комиссию для якобы исторического исследования

вопроса 1915 года. В течение последнего десятилетия с лишком Турция неоднократно делала такие предложения. Насколько искренни заявления Анкары? Статья призвана обосновать, что предпочитаемым вариантом турецких властей была и остается историческая амнезия и табуирование армянского вопроса внутри страны, а не обсуждения. Заявления о якобы готовности открыто обсуждать историю, в свете множества приводимых примеров, являются дипломатической уловкой Турции. Согласно анализу, Турция при желании давно могла организовать такую работу в куда более упрощенном варианте: внутри страны. В самой Турции уже немало историков и интеллектуалов, которые отстаивают необходимость признания Анкарой Геноцида 1915 года и нормализации отношении с Ереваном. Однако Турция не только не делала этого, но и уклонялась от международных инициатив в данном направлении.

THE PLOY OF ARMENIAN-TURKISH "HISTORIC DIALOG": WHAT OBJECTIVE ANKARA PURSUES?

Haykaram Nahapetyan

Resume

After Denmark condemned the Armenian Genocide, Turkey once again officially proposed establishing of an Armenian-Turkish commission for studying the historical events of 1915. For more than a decade Turkey has made numerous such offers. To what extend are these initiatives sincere? The article substantiates that the preferred option of the Turkish authorities has always been and still remains the historical amnesia and taboo of the Armenian issue inside the country, not an open discussion of it. In the light of many examples mentioned in the article, claims of readiness to openly discuss the history appear to be a diplomatic ploy by Turkey. According to the analysis, Turkey, if desired, could have organized such work long time ago in a much more simplified version: inside its own country. In Turkey itself, there is a substantial number of historians and intellectuals who advocate the recognition of the Armenian Genocide of 1915 by Ankara and the normalization of relations with Yerevan. Turkish authorities never tried to form a commission with them and also avoided such opportunities with any reputable international scholars.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.