CC BY
46dyscypliny sportu.
Bibliografía
1. Níebrzydowskí L. O poznawaníu í oceníe samego siebie, Warszawa, 1976
2. Reykowski J. Osobowosc a spoleczne zachowanie si$ ludzi, Warszawa, 1990
3. Reykowski J., Procesy emocjonalne, motywacja, osobowosc, 1992, Warszawa.
4. Sparks W. Istota poczucia wlasnej wartosci, Lódz, 1995
5. Widerszal-Bazyl M. Kwestionariusz do mierzenia motywu osi^gni^c, Przegl^d Psychologiczny, 1978, t.XXI, nr 2.
6. Zimbardo P. Psychologia i zycie, Warszawa, 2002
Artykul postupil do redakcji 03.09.2007 r.
OCENA ZWL^ZKÓW KORELACYJNYCH POMI^DZYPRZYGOTOWANIEM TECHNICZNO-TAKTYCZNYM APOZIOMEM SPRAWNOSCI FIZYCZNEJ UKIERUNKOWANEJ U KWALIFIKOWANYCH SIATKAREK Krzysztof Wnorowski, Walerij Smulskij Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdansku (Polska)
Adnotacja. Przedstawiono wyniki badan zwi^zków korelacyjnych pomi^dzy wskaznikami rangowej oceny ekspertowej przygotowania techniczno-taktycznego z siedmioma wskaznikami poziomu sprawnosci fizycznej ukierunkowanej u kwalifikowanych siatkarek. Najwyzszy poziom powi^zania z umiej^tnosciami techniczno-taktycznymi zawodniczek zanotowano w przypadku sumy rankingów poszczególnych wskazników poziomu sprawnosci fizycznej ukierunkowanej (r = 0,68; p<0,05). Ten fakt nalezy brac pod uwag^ przy prognostyce efektywnosci dzialalnosci zawodowej kwalifikowanych siatkarek.
Slowa kluczowe: siatkarki, przygotowanie techniczno-taktyczne, sprawnosc fizyczna ukierunkowana, zwi^zek korelacyjny.
Анотація. Вноровський К., Смульський В. Оцінка кореляційного взаємозв’язку поміж технічно-тактичною підготовленістю і рівнем спеціальної фізичної підготовленості у кваліфікованих волейболісток. У статті наведено результати дослідження взаємозв’язку показників експертної оцінки технічно-тактичних дій кваліфікованих волейболісток з сьома показниками їх спеціальної фізичної підготовленості. Найбільш високий коефіцієнт кореляції (r = 0,68; p<0,05) виявлено поміж ранговою оцінкою технічно-тактичних дій з сумою рангових оцінок окремих показників спеціальної фізичної підготовленості. Цей факт належить ураховувати під час прогнозування ефективності змагальної діяльності кваліфікованих волейболісток.
Ключові слова: волейболістки, технічно-тактична підготовленість, спеціальна фізична підготовленість, кореляційний взаємозв’язок.
Аннотация. Вноровский К., Смульский В. Оценка корреляционной взаимосвязи между технико-тактической подготовленностью и уровнем специальной физической подготовленности у квалифицированных волейболисток. В статье представлены результаты изучения взаимосвязи показателей экспертной оценки технико-тактических действий квалифицированных волейболисток с семью показателями их специальной физической подготовленности. Наиболее высокое значение коэффициента корреляции (r = 0,68; p<0,05) установлено между ранговой оценкой технико-тактических действий и суммой ранговых оценок отдельных показателей специальной физической
подготовленности. Этот факт следует учитывать при прогнозировании эффективности соревновательной деятельности квалифицированных волейболисток. Ключевые слова: волейболистки, технико-тактическая подготовленность, специальная физическая подготовленность, корреляционная взаимосвязь. Annotation. Wnorowski K., Smulskij V. The estimation of the correlation between technical-tactical and special physical performance in qualified women volleyball players. The article deals with the correlation between technical-tactical and special physical performance in qualified women volleyball players. The experts estimation of technical-tactical performance and seven indices of special physical capacities of athletes were correlated. Most correlation (r = 0,68; p<0,05) between rank estimation of technical-tactical performance and sum of rank estimations of the separate special physical performance indices was evaluated. This fact is necessary to take into account under prognosis of competent efficacy of the qualified women volleyball players.
Key wards: women volleyball players, technical-tactical performance, special physical performance, correlation.
Wprowadzenie
W dzialalnosci szkoleniowej trener cz^sto napotyka szereg przeszkod wzbudzaj^cych w^tpliwosci co do rodzaju i wielkosci stosowanych obci^zen i srodkow treningowych. Zl oz onosc procesu przygotowania sportowcow wzrasta w ostatnich latach wraz z tendencj^ podnoszenia intensywnosci obci^zen treningowych, co z kolei stawia wyzsze wymagania organizmowi uprawiaj^cych sport [1, 2]. Powyzsze przeslanki, mi^dzy innymi, potwierdzaj^ koniecznosc organizacji procesu treningowego na scisle naukowych podstawach prowadz^c go w kierunku maksymalnej optymalizacji. Kontrola treningowa w zespolowych grach sportowych, z zastosowaniem najbardziej skutecznych testow, zajmuje w tym procesie szczegolnie istotne miejsce [3, 4].
Wi §kszosc zjawisk w otaczaj^cym nas swiecie wyst^puje w roznorodnych zwi^zkach. Odnosi si§ to rowniez do zjawisk zachodz^cych w sporcie. O powi^zaniach mi^dzy nimi mowi ц prawa biomechaniki, fizjologii, biochemii i innych nauk. Statystyka dostarcza narz^dzi, ktore pozwalaj^. te powi^zania zweryfikowac. Statystyczny opis umozliwia lepsze ich zrozumienie i modyfikowanie [5, 6]. Cz^sto slyszymy stwierdzenie: “wysokosc ciala siatkarza warunkuje sukces”. Oznacza to, ze im wyzszy jest zawodnik, tym bardziej prawdopodobne jest skuteczna jego gra. Mowimy, ze im wi^cej jednego, tym wi^cej drugiego. Zamiast uzywac nieprecyzyjnych slow (wi^cej, malo itp.) statystycy wol^ w ocenie uzywac liczb. Dlatego powstala matematyczna teoria korelacji i regresji, stanowi^ca narz^dzie dokladnego okreslania stopnia powi^zania zmiennych ze sob^. Podstawowym problemem statystyki jest stwierdzenie, czy mi^dzy zmiennymi zachodzi jakis zwi^zek i czyjest on bardziej czy mniej scisly Analiza regresji i korelacji to jedna z najwazniejszych i najszerzej stosowanych metod statystycznych Uzasadnione staje si§ w zwi^zku z powyzszym wykorzystanie tych metod do odpowiedzi na postawione pytanie: ktore z najcz^sciej stosowanych w siatkowce prob i testow wykazuje najwi^kszy zwi ^zek z dyspozycjami meczowymi ?
Cel badan
Za cel badañ przyjçto okreslenie poziomu zwi^zków korelacyjnych pomiçdzy sprawnosci^ fizyczn^ ukierunkowan^ a umiejçtnosciami techniczno-taktycznymi prezentowanymi w grze w pilkç siatkow^ przez pierwszoligowe siatkarki.
Material i metoda badan
Badania zostaly przeprowadzone w latach 200б/2007, a material badawczy stanowily siatkarki Towarzystwa Pilki Siatkowej (TPS) Rumia. W tabeli 1 przedstawiono szereg parametrów opisuj^cych grupç szesnastu zawodniczek oraz ich srednie wartosci i typ budowy charakteryzuj^cy siatkarki na podstawie wskaznika Rohrera.
Badane siatkarki charakteryzuj^ siç w zdecydowanej wiçkszosci leptosomatyczny budowy ciala. Srednia ich wieku wynosi 23,1±3,8 lat, wysokosc ciala 181,5± 5,4 cm a masa ciala 73,1± 7,1 kg.
Do oceny sprawnosci fizycznej
ukierunkowanej wykorzystano siedem testów, najczçsciej stosowanych przez trenerów ze wzglçdu na prosty sposób wykonania w praktyce. Sy to próby oceniajyce wysokosc zasi^gów wykonywanych podczas podstawowych dzialañ w wyskoku: ataku i bloku, wplywjce potencjalnie na skutecznosc ich wykonania. Kolejna dotyczy oceny sily mi^sieñ ramion istotnej podczas wykonywania zbicia pilki i zagrywki. Ten wskaznik byl oceniony przez rzut pilky lekarsky (1 kg) wykonany zza gl owy oburycz w klçku obunóz. Nastçpne dwie próby umozliwiajy ocenç potencjalu szybkosciowo-zwinnosciowego mierzonego czasem pokonania dystansu ogólne znanego tzw. testu „ koperty” zarówno w prawy i lewy stronç. Uzewnçtrznia siç on w sposób najbardziej widoczny w grze obronnej. Aby ocenic wytrzymalosc szybkosciowy istnieje koniecznosc
pokonania przez badane siatkarki nieco dluzszego dystansu biegu wynoszycego w wybranej próbie 153 metry („ choinka ”). Ostatniy z prób, wykorzystanych w badaniach, byla próba oceny wytrzymalosci skocznosciowej, bçdycy wyrazona przez stosunek procentowy róznicy miçdzy maksymalnym wskaznikiem wyskoku do ataku i sredniy wysokosci wykonanych kolejno po sobie 20 wyskoków do ataku, wykonywanych bezposrednio jeden po drugi. Rangowe okreslenie umiejçtnosci techniczno-taktycznych badanych siatkarek bylo wykonane poprzez ekspercky ocenç trenerów tego zespolu.
Uzyskane wyniki badañ poddano ocenie statystycznej, obliczajyc sredniy arytmetyczny (M), odchylenie standardowe (SD). W pracy równiez zastosowano analiza korelacyjny, zaproponowany przez Spearmana. Do obliczeñ wykorzystano program komputerowy „Statistica, 6”.
Wyniki badan
W ponizszej tabeli 2 przedstawione zostaly wyniki osi^gniçte przez szesnascie badanych siatkarek we wszystkich siedmiu przeprowadzonych próbach. Nastçpnie przeprowadzono analizç uzyskanych wyników ustalajyc kolejnosc od najlepszego do najgorszego w postaci rang /Rw/.
W dalszej czçsci na podstawie sumy rang przedstawiono rangi (tabela 3) uzyskane po wszystkich przeprowadzonych próbach okreslajycych poziom sprawnosci fizycznej ukierunkowanej, oraz rangi ekspertów (trenerów) oceniaj^ce umiejçtnosci techniczno-taktyczne prezentowane w grze przez badane siatkarki. Jak widac, najbardziej wartosciowa zawodniczka (W.D.) w ocenie ekspertów osi^gnçla równiez najlepsze wyniki we wszystkich próbach oceniaj^cych sprawnosc fizyczny ukierunkowany.
Tabela 1 Biometryczna charakterystyka siatkarek TPS Rumia
Nr Inicjaly Funkcja Wiek /lat/ Wysokosc ciala /cm/ Masa ciala /kg/ Wskaznik Rohrera Typ budowy
1 K.A. przyjmuj^ca 28 181 74,8 1,2б leptosomatyczny
2 M.S. srodkowa 25 181 72,4 1,22 leptosomatyczny
3 N.A. atakjca 20 182 80,4 1,33 atletyczny
4 L. J. przyjmuj^ca 29 180 7б,8 1,32 atletyczny
5 W.D srodkowa 27 183 72,0 1,17 leptosomatyczny
б G.S. atakjca 2б 191 80,8 1,1б leptosomatyczny
7 D.A. rozgrywaj^ca 21 17б б2,2 1,14 leptosomatyczny
8 G.A. przyjmuj^ca 19 173 б9,4 1,34 atletyczny
9 C.K. przyjmuj^ca 20 181 79,0 1,33 atletyczny
10 H.A. przyjmuj^ca 19 181 бб,б 1,12 leptosomatyczny
11 Z.K. srodkowa 27 190 84,0 1,22 leptosomatyczny
12 H.I. przyjmuj^ca 22 184 70,4 1,13 leptosomatyczny
13 L.M. atakjca 20 188 78,5 1,18 leptosomatyczny
14 B.A. rozgrywaj^ca 28 172 б2,4 1,23 leptosomatyczny
15 J.J. srodkowa 20 184 77,7 1,25 leptosomatyczny
1б M.A. przyjmuj^ca 19 177 б1,5 1,11 leptosomatyczny
Statystyka: M SD 23,1 181,5 73,1 1,22
3,8 5,4 7,1 0,08
Nr Inic. Wskazniki i rangi
1 Rw 2 Rw 3 Rw 4 Rw 5 Rw б Rw 7 7% Rw
1 KA. 287 11 274 io 12,2 я 15,40 я 15,30 11 40,04 5 27б 3,8 7
2 M.S. 294 б 280 б 13,2 7 15,70 М 15,б5 М 42,84 12 285 3,1 і
3 N.A. 289 я 273 12 11,2 М 1б,41 1б 1б,40 1б 42,92 ІЗ 270 б,б 1б
4 L.J. 288 io 274 io 12.0 11 13,8б З 13,б5 З 41,11 s 282 2,1 2
5 W.D. 298 і 281 і 11,2 м 13,54 1 13,52 1 38,5б 2 285 4,4 11
б G.S. 301 2 28б 2 13,4 б 15,б4 12 15,70 15 44,04 1б 283 б,0 15
7 D.A. 283 1б 2б8 1б 9,8 1б 15,41 io 15,40 12 39,92 і 270 4,б ІЗ
8 G.A. 285 M 271 15 14,б 5 13,54 1 13,53 2 38,48 1 273 4,2 я
9 C.K. 293 7 27б s 1б,3 1 15,б8 ІЗ 15,12 io 43,03 М 283 3,4 5
10 H.A. 28б ІЗ 273 12 11,9 12 14,9б б 14,8б 7 41,82 11 272 4,9 М
11 Z.K. 303 1 287 1 11,9 12 15,77 15 15,42 ІЗ 43,89 15 291 4,0 s
12 H.I. 287 11 278 7 12,5 s 14,77 5 14,37 5 39,03 З 281 2,1 1
13 L.M. 299 З 284 З 15,2 З 15,22 7 14,79 б 41,57 я 28б 4,3 io
14 B.A. 292 s 27б s 15,б 2 15,41 io 14,93 s 41 ,бб io 284 2,7 З
15 J.J. 297 5 281 і 14,8 і 15,3б s 15,11 я 40,54 б 284 4,4 12
1б M.A. 284 15 273 12 12,1 io 14,19 і 14,3б і 40,бб 7 274 3,5 б
Statystyka: M SD 292 277 13,0 15,05 14,88 41,2б 280 40
б,4 5,5 1,2 0,85 0,82 1,78 б.б 1,2
Charakterystyka wskazników sprawnosci fizycznej ukierunkowanej (1-7%) oraz rangi (RJ siatkarek TPS Rumia stosunkowo odpowiadanych wskazników *
Tabela 2
poszczególnych
* Legenda: 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
zasiçg w wyskoku maksymalnym do ataku (jednorycz) [cm]
zasiçg w wyskoku maksymalnym do bloku (oburycz) [cm]
rzut pilky lekarsky (1kg) wykonywany zza gl owy oburycz w klçku obunóz
bieg zwinnosciowo-szybkosciowy (po kopercie) w lewy stronç [s]
bieg zwinnosciowo-szybkosciowy (po kopercie) w prawy stronç [s]
bieg wytrzymalosciowo-szybkosciowy (choinka) [s]
s redni zasiçg w 20 wyskoku do ataku [cm]
[m]
7%. wytrzymalosc skocznosciowa (procentowa róznica miçdzy wskaznikami „1” i „7”)
Tabela 3
Rangowa charakterystyka poszczególnych siatkarek TPS Rumia wskazników sprawnosci fizycznej ukierunkowanej i umiejçtnosci techniczno-taktycznego przygotowania *
Rangowe
wskazniki
KA MS. N.A L.J. W.D. G.S. D.A G.A C.K H.A Z.K H.I. L.M B.A J.J. MA
Rangi posxcxególnvch siatkarek
ERw
б2
б3
9б
47
37
б8
87
47
58
7б
б5
42
41
49
48
58
RERw
11
12
1б
14
15
5
10
8
13
3
2
7
б
9
Reks
13 11 1б 2
1
9 15 8 10 12 3 5 7 б 4 14
* Legenda:
E R - suma rang poszczególnych siatkarek wskazników sprawnosci fizycznej ukierunkowanej;
RER - rangi poszczególnych siatkarek uzyskane po wszystkich przeprowadzonych próbach okreslajqcych poziom sprawnosci fizycznej ukierunkowanej;
Res - rangowa ocena ekspercka umiejçtnosci techniczno-taktycznego przygotowania poszczególnych siatkarek.
Tabela 4
Zwiqzki korelacyjne (wspóiczynniki r) pomiçdzy umiejçtnosciami techniczno-taktycznymi (rangi ekspertów) a sprawnosciq fizycznq ukierunkowanq u siatkarek TPS Rumia (p < o,o5)
W skazniki sprawnosci fizycznej ukierunkowanej **
1 2 3 4 5 б 7% R E Rw
Rangi ekspertów 0,54* 0,б2* 0,2 1 0,3 8 0,49 0,1б 0,3 5 0,б8*
** Oznaczenie wskazników sprawnosci fizycznej ukierunkowanej zob. w legendzie do tab.2 i tab. З.
4
1
Identyczne zaleznosci, dotyczyce takiej samej lokaty w obu rankingach, zanotowano jeszcze w przypadku siatkarek N.A., D.A. i C.K..
Badanie wzajemnego zwiyzku pomiçdzy
umiejçtnosciami techniczno-taktycznymi a wskaznikami sprawnosci fizycznej ukierunkowanej u badanych siatkarek (tabela 4) pokazalo istotnie statystyczny sredni stopieñ korelacji (p < 0,05) umiejçtnosci techniczno-
taktycznych tylko z trzema badanymi wskaznikami sprawnosci: zasiçgiem w wyskoku maksymalnym do ataku jednorycz (r = 0,54), zasiçgiem w wyskoku maksymalnym do bloku oburycz (r = 0,б1) i sumy rang uzyskany po wszystkich przeprowadzonych próbach okreslajycych poziom sprawnosci fizycznej ukierunkowanej (r = 0,б8).
Jak widac, najwyzszy poziom powi yzania z umiejçtnosciami techniczno-taktycznymi siatkarek zanotowano w przypadku sumy rankingów we wszystkich testach. Zaleznosc ta moze byc istotna przy analizowaniu skutecznosci dzialañ techniczno-taktycznych kwalifikowanych siatkarek w trakcie walki sportowej i programowania treningu.
Wnioski
1. Istotnie statystycznie sredni stopieñ korelacji (p < 0,05) umiejçtnosci techniczno-taktycznych odnotowano z trzema badanymi wskaznikami sprawnosci fizycznej ukierunkowanej: zasiçgiem w wyskoku maksymalnym do ataku jednorycz (r = 0,54), zasiçgiem w wyskoku maksymalnym do bloku oburycz (r = 0,б1) i sumy rang uzyskanych po wszystkich przeprowadzonych próbach okreslajycych poziom sprawnosci fizycznej ukierunkowanej (r = 0,б8).
ВИМОГИ ДО СТАТЕЙ
СТАТТІ РЕЦЕНЗУЮТЬСЯ
Текст обсягом 6 і більше сторінок формату A4 на українській (російській, англійській, польській) мові переслати електронною поштою в редакторі WORD. До статті можна включати графічні матеріали - рисунки, таблиці та ін. Шрифт - Times New Roman 14, поля 20 мм, орієнтація сторінки - книжкова, інтервал 1,5. Для діаграм, рисунків, формул, схем використовувати шрифт 10.
Структура статті: назва статті, прізвище та ініціали автора, назва організації, анотації, ключові слова, текст статті за структурою згідно Постанови ВАК України від 15.01.2003 N 7-05/1, література. Зазначити поштову адресу для пересилання видання, номер телефону для термінового зв’язку (за бажанням автора).
Структура анотації (трьома мовами - укр., рос., англ.): прізвище та ініціали автора(ів), назва статті, текст анотації. Обсяг згідно держстандарту - » 500 знаків для кожної мови.
Ключові слова: (» 1-2 рядки слів. Не вживати словосполучення).
Стаття має такі розділи:
Вступ (постановка проблеми у загальному вигляді; аналіз останніх досліджень і публікацій, в яких започатковано розв’язання даної проблеми і на які спирається автор; виділення невирішених раніше частин загальної проблеми, котрим присвячується означена стаття).
Зв’язок роботи із важливими науковими програмами або практичними завданнями.
Формулювання цілей роботи (формулювання цілей статті або постановка завдання. Автор також може включати: матеріал і методи дослідження, організація дослідження; об’єкт і предмет дослідження).
Результати дослідження (виклад основного матеріалу дослідження з повним обґрунтуванням отриманих наукових результатів).
Висновки.
Перспективи подальших досліджень у даному напрямку.
Література (5 і більше).
Редакція надішле за вказаною Вами адресою 1 прим. збірника.
Тел. (057) 755-73-58; 706-21-03; 70-72-289; факс: 706-15-60; 61068, м.Харків-68, а/с 11135, Єрмаков Сергій Сидорович.
Термінова довідка: моб. тел. 097-910-81-12.
Листування з авторами виключно електронною поштою. Повідомлення про прийняття (або відхилення) статті до друку надсилається автору електронною поштою після рецензування її членами редколегії.
Електронна пошта: pedaaoay@ic.kharkov.ua; pedaaoay@mail.ru; sport2005@bk.ru; sportart@amail.com Файли з великим обсягом інформації направляти на sportart@amail.com Web-сторінки: www. pedaaoay. narod.ru - загальна інформація; http://www.nbuv.aov.ua/articles/khhpi/ - архів статей за 1996-2007рр.; http://lib.sportedu.ru/books/xxpi - російськомовна сторінка; http://www.sportsscience.ora - електронні версії наукових конференцій.
2. Najwyzszy poziom powiyzania z umiejçtnosciami
techniczno-taktycznymi siatkarek zanotowano w przypadku sumy rankingów we wszystkich testach. Ten fakt nalezy brac pod uwagç przy prognozowaniu i analizie skutecznosci dzialañ techniczno-taktycznych kwalifikowanych siatkarek w trakcie walki sportowej.
Literatura
1. Brislin G. (1997). The basis for volleyball conditioning. Performance Conditioning for Volleyball, 5 (1): 1-7.
2. Platonow W.N. (1997). Obszczaja teoria podgotowki sportsmenow w olimpijskom sportie. Kijów, Îlimpijskaja literatura.
3. Wnorowski K., Skrobecki J. (1998): Kryteria oceny szybkosciowo-silowych komponentów motorycznosci siatkarek i siatkarzy w wieku 14-15 lat. Rocznik naukowy, AWF Gdañsk, tomVII, s. 127-137.
4. Wnorowski K., Skrobecki J. (2000): Teoretyczno-metodyczne podstawy kontroli motorycznosci siatkarek i siatkarzy. Rocznik naukowy, AWF Gdañsk, tom IX, s. 5378.
5. Wróblewska K. (1987) Wybrane metody opisu i wnioskowania statystycznego w Wychowaniu fizycznym. AWF Gdañsk.
6. Zaciorski W.M. (1979): Osnowy sportiwnoj mietrologii. Moskwa, Fizkultura i sport. S. 152.
Artykul postupil do redakcji 24.10.2007 r.
